Ku Utwisisa Mulelo wa Kalimelo

KIÑI se mu nahana ha mu utwa linzwi la “kalimelo”? Kalimelo i talusa ku laya, kamba ku eleza mutu ku sa eza nto ye fosahalile kuli a pile ka ku luka, ni ku mu fa koto haiba a sa ipeyi ku utwa. Nihaike kuli yeo haki yona taluso i nosi ye amuhelwa, batu ba bañata kacenu b’a nga kalimelo ifi kamba ifi ku ba ye maswe.

Nihakulicwalo, Bibele i talusa kalimelo ka nzila ye shutana. Mulena Salumoni ya butali n’a ñozi kuli: “Mwan’a ka, u si ke wa [hana kalimelo, NW] ya [Muñ’a] Bupilo.” (Liproverbia 3:11) Manzwi ao h’a ami kwa kalimelo-kalimelo fela, kono a ama kwa “kalimelo ya [Muñ’a] Bupilo,” yona kalimelo ye tomile fa likuka za Mulimu ze pahami. Ki kalimelo ye cwalo fela ye yahisa ni ku tusa kwa moya—mane ili ye lakazeha. Ka ku fapahana, kalimelo ye tomile fa minahano ya batu ili ye lwanisana ni likuka za Jehova ze pahami hañata i maswe mi ya sinya. Kona libaka ba bañata ha ba s’a ngi hande kalimelo.

Ki kabakalañi ha lu susuezwa ku amuhela kalimelo ya Jehova? Mwa Mañolo, kalimelo ya Mulimu i taluswa ku ba ponahazo ya lilato la Mulimu kwa batu b’a bupile. Kacwalo, Salumoni a zwelapili ku bulela kuli: “[Muñ’a] Bupilo u nata ya latwa ki Yena; mw’a ezeza ndat’ahe mutu ku mwana y’a olisa.”—Liproverbia 3:12.

Kalimelo ni Koto—Shutano Ki Ifi?

Sina ka mo i taluselizwe mwa Bibele, kalimelo i na ni litaluso ze ñata, ze cwale ka likuka, taelo, tuto, nyazo, sikululo, mane ni koto. Nihakulicwalo, ku ye ñwi ni ye ñwi ya zona, kalimelo ya Jehova u i fa kabakala lilato, mi mulelo wa yona ki ku tusa y’a i fiwa. Kalimelo ye sikulula ya Jehova ni kamuta ha i fiwi fela ka mulelo wa koto.

Kwa neku le liñwi, likoto za Mulimu haki kamita li felwanga ku sikulula kamba ku luta mutu. Ka mutala, ku zwa zazi le ba eza sibi, bo Adama ni Eva ne ba kalisize ku sukuluka kabakala ku sa utwa kwa bona. Jehova n’a ba lunduzi mwa simu ya Edeni ye li paradaisi, mi ne ba honilwe ki ze tiswa ki ku sa petahala, makulanu, ni busupali. Ne ba shwile ku shwelela hamulaho a myanda-nda ya lilimo za ku pila mwa manyando. Zeo kaufela ne li koto luli ye zwa ku Mulimu, kono n’e si kalimelo ya ku sikulula. Bo Adama ni Eva ne ba sa konwi ku sikululwa kakuli ne ba ipanguzi ka bomu mi ne ba si ka baka.

Ze ñwi za likoto zeo Jehova n’a otile ka zona batu li kopanyeleza Munda wa mwa lizazi la Nuwe, sinyeho ya Sodoma ni Gomora, ni ku tanyelwa kwa mpi ya Maegepita mwa Liwate Le Li Fubelu. Mihato yeo ye ne tahisizwe ki Jehova ne i si ka lelelwa ku fa ketelelo, taelo, kamba tuto ku be ne ba i otilwe. Ka ku ama kwa likoto ze cwalo ze zwa ku Mulimu, muapositola Pitrosi n’a ñozi kuli: “N’a si ka shemuba lifasi la kale; kono u pilisize Nuwe, yena mubuleli wa Ku Luka, ni ba bañwi ba ba 7, nako y’a tisa Munda o bulaile lifasi la banyefuli; hape n’a atuzi minzi ya Sodoma ni Gomora, ka ku i sinya [ni] ku i fetula mulola, kuli i be temuso kwa banyefuli ba ba sa taha.”—2 Pitrosi 2:5, 6.

 Likoto zeo ne li bile cwañi “temuso kwa banyefuli ba ba sa taha”? Mwa liñolo la n’a ñolezi ba kwa Tesalonika, Paulusi n’a supa kwa lizazi la luna ku ba nako yeo Mulimu, ka Mwan’a hae Jesu Kreste, a ka “[nata] ka koto ba ba sa zibi Mulimu, ni ba ba sa ipeyi kwatas’a Evangeli.” Paulusi u ekeza kuli: “Bao koto ya bona, ki ku sinyeha ko ku sa feli.” (2 Matesalonika 1:8, 9) Kaniti, koto ye cwalo ha i si ka lukisezwa ku luta kamba ku sikulula ba ba fiwa yona. Nihakulicwalo, Jehova h’a mema balapeli ba hae ku amuhela kalimelo, h’a talusi koto ya baezalibi ba ba sa baki.

Ki kwa butokwa ku ziba kuli Bibele ha i talusi Jehova ku ba fela mufi wa koto. Kono, u taluswa hañata ku ba muluti ya lilato ni pilutelele. (Jobo 36:22; Samu 71:17; Isaya 54:13) Ee, kalimelo ya Mulimu ye fiwa ka mulelo wa ku sikulula kamita i zamaelela ni lilato ni pilutelele. Ka ku utwisisa mulelo wa kalimelo, Bakreste ba swanela ku amuhela ni ku fa kalimelo ka mubonelo o lukile.

Kalimelo ya Bashemi Ba Ba Lilato

Mwa lubasi ni mwa puteho ya Sikreste, ku tokwahala kuli kaufela ba utwisise mulelo wa kalimelo. Seo sihulu s’a ama ba ba mwa mayemo a tamaiso, sina cwalo bashemi. Liproverbia 13:24 i li: “Ya tokwisa mwan’a hae tupa, u mu toile; kono ya mu lata, u mu nata a sa li yo munyinyani.”

Bashemi ba swanela ku fa cwañi kalimelo? Bibele i talusa kuli: “Mina bondate, mu si ke mwa halifisa bana ba mina; kono mu ba hulise ka ku ba lemusa, ni ka tuto ya Mulena.” (Maefese 6:4) Kelezo yeo i kutelwa cwana: “Bondate, mu si ke mwa halifisa bana ba mina, kuli ba si ke ba fela pilu.”—Makolose 3:21.

Bashemi ba Sikreste ba ba utwisisa mulelo wa kalimelo ha ba na ku eza ka buhali. Sikuka se si kwa 2 Timotea 2:24 si kona ku itusiswa kwa ku likanya m’o bashemi ba fela kalimelo. Paulusi n’a ñozi kuli: “Mutanga wa Mulena h’a lukeli ku lwana; kono u lukela ku ba ya na ni musa kwa batu kaufela, ya kona ku luta.” Ku tatauka, ku hanyauka, ni ku tapaula kamba ku shendekela ni hanyinyani haki kalimelo ye lilato mi ha li swaneli ku Mukreste.—Maefese 4:31; Makolose 3:8.

Kalimelo ya mushemi haki ku fa fela koto onaf’o kapili-pili. Bana ba bañata ba tokwa kelezo ya ka ku kuta-kutela kuli ba sikulule munahano wa bona. Kacwalo, bashemi ba tokwa ku ba ni nako, pilutelele, ni ku isa  hahulu mamelelo ka za mo ba fela kalimelo. Ba lukela ku hupula kuli bana ba swanela ku huliswa “ka ku ba lemusa, ni ka tuto ya Mulena.” Seo si talusa kuli ki tuto ye tanda lilimo.

Balisana ba Sikreste Ba Kalimela ka Musa

Likuka ze swana li sebeza ni kwa maeluda ba Sikreste. Ka ku ba balisana ba ba lilato, ba lika ka t’ata ku tiisa mutapi ka ku fa taelo, likuka, ni nyazo haiba ku tokwahala. Ha ba nze ba eza cwalo, ba hupula mulelo luli wa kalimelo. (Maefese 4:11, 12) Haiba ba isa fela mamelelo kwa ku fa koto, u zibe ba ka fa fela mulatu ya fosize kipeto. Kalimelo ya Mulimu i ama ze ñata. Ka ku susuezwa ki lilato, maeluda ba ka zwelapili ku lika ka t’ata ku tusa ye ba file kelezo. Bakeñisa kuli ba iyakatwa ha buniti, ka nako ni nako ba lukisa linako za ku fa susuezo ni ku luta.

Ka ku ya ka kelezo ye fumanwa kwa 2 Timotea 2:25, 26, mane ni ha ba tusa ba ba sa lati ku amuhela kalimelo, maeluda ba na ni ku sikulula “ka musa.” Ku tuha f’o, liñolo leo li bonisa mulelo wa kalimelo kuli: “Mwendi Mulimu u ka ba fa ku baka, kuli ba zibe niti, mi ba iswasulule kwa liteo za Diabulosi.”

Fokuñwi, kwa tokwahalanga ku zwisa mwa puteho lifosi ba ba sa baki. (1 Timotea 1:18-20) Mane nihaiba mihato ye mituna ye cwalo i swanela ku ngiwa kuli ki kalimelo, isi fela koto. Ka linako ze ñwi, maeluda ba likanga ku potela batu ba ba zwisizwe ba ba sa tomeneni mwa bufosi. Mwa ku pota k’o, maeluda ba ezanga ka ku ya ka mulelo luli wa kalimelo ka ku bonisa mutu mihato ye tokwahala ya ku kutela mwa puteho ya Sikreste.

Jehova Ki Yena Muatuli Ya Petehile

Bashemi, balisana ba Sikreste, ni ba bañwi ba ba na ni tukelo ya ka Mañolo ya ku fa kalimelo ba swanela ku nga buikalabelo bo bu cwalo ka butuna luli. Ha ba swaneli ku matukela ku atula ba bañwi kuli ha ba koni ku sikululwa ni hanyinyani. Kacwalo, kalimelo ya bona ha i swaneli ku ba ya ku kutisa misuha kamba ye situhu.

Kaniti, Bibele i talusa kuli Jehova ki yena fela a nosi ya ka fa koto ye tuna ni ya mafelelezo. Mane, Mañolo a li “ku wela mwa mazoho a Mulimu-Ya-Pila, kwa sabisa.” (Maheberu 10:31) Kono ha ku na mutu ya  swanela ku lika ku ibapanya ku Jehova ka nzila yeo kamba mwa miinelo ye miñwi. Ha ku na mutu ya swanela ku ikutwa kuli ku wela mwa mazoho a mushemi kamba a eluda yo muñwi mwa puteho kwa sabisa.

Jehova wa kona ku likanyeza hande h’a fa kalimelo. Batu ha ba koni. Mulimu wa kona ku bona ze mwa pilu ni ku ziba haiba mutu h’a sa kona ku sikululwa ni kuli u swanela koto ye tuna, ya mafelelezo. Kono batu ha ba koni ku fa katulo ye cwalo. Ka libaka leo, muta ku ba ni butokwa bwa ku fa kalimelo, ba ba mwa mayemo a ku fa kalimelo ba swanela kamita ku i fa ka mulelo wa ku sikulula.

Ku Amuhela Kalimelo ya Jehova

Kaufel’a luna lu tokwa kalimelo ya Jehova. (Liproverbia 8:33) Mane, lu swanela ku nyolelwa kalimelo ye tomile fa Linzwi la Mulimu. Ha lu nze lu ituta Linzwi la Mulimu, lu kona ku amuhela kalimelo ye zwelela luli ku Jehova ka Mañolo. (2 Timotea 3:16, 17) Nihakulicwalo, ka linako ze ñwi, lu ka amuhelanga kalimelo ku zwa kwa Bakreste ba bañwi. Ku ziba mulelo tota wa kalimelo ye fiwa ku ka lu tusa ku i amuhela ku si na ñoñoleho.

Muapositola Paulusi n’a lumezi kuli: “Nako y’a kalimelwa mutu, ha ku bonahali kuli ku na ni tabo, kono u utwa maswabi.” Mi a ekeza kuli: “Bo kwapili, ku kalimelwa ko, ku ka beya muselo wa kozo ni wa ku luka, ku ba ba likilwe cwalo.” (Maheberu 12:11) Kalimelo ya Jehova ki ponahazo ya lilato la hae le lituna ku luna. Ibe kuli lu amuhela kamba ku fa kalimelo, haike lu beye mwa munahano mulelo wa kalimelo ya Mulimu ni ku utwa kelezo ye butali ya Bibele ye li: “Swala tuto ka tata, u si ke wa i nyefula, u i buluke, kakuli ki bupilo bwa hao.”—Liproverbia 4:13.

[Maswaniso a fa likepe 21]

Lifosi ba ba sa baki ba atulelwa koto ki Mulimu, isiñi kalimelo ya hae ya ku ba sikulula

[Maswaniso a fa likepe 22]

Ka ku susuezwa ki lilato, maeluda ba tandanga nako ye ñata ku eza patisiso ni ku tusa ba ba fosa

[Maswaniso a fa likepe 23]

Ka pilutelele ni ka lilato, bashemi ba fa kalimelo ka ku “lemusa, ni ka tuto ya Mulena”