Ki Mañi “Mulimu wa Niti, ni Bupilo Bo Bu Sa Feli”?

JEHOVA, Ndat’ahe mulen’a luna Jesu Kreste, ki yena Mulimu wa niti. Ki yena Mubupi, yena y’a fa ba ba mu lata bupilo bo bu sa feli. Ki mona mo ne ba ka alabela ba bañata ba ba bala ni ku lumela Bibele ha ne ba ka buziwa puzo ya toho ya taba ye fahalimu. Mane, yena Jesu ka sibili n’a bulezi kuli: ‘Bupilo bo bu sa feli, kikuli ba ku zibe, Wena, Mulimu a nosi wa niti, ni y’o lumile, yena Jesu Kreste.’—Joani 17:3.

Kono ba bañata ba ba kena keleke ba taluseza pulelo yeo mu sili. Toho ya taba ye, i zwa kwa 1 Joani 5:20, ye na ni manzwi a’ li: “Lu inzi ku Wa Niti, ku Mwan’a hae Jesu Kreste. Ki Yena ye li Mulimu wa niti, ni bupilo bo bu sa feli.”

Ba ba lumela mwa tuto ya Silalu ba bulela kuli linzwi le li itusisizwe la “yena” (houʹtos) li yemela mutu wa mafelelezo ku bulelwa, yena Jesu Kreste. Ba piha kuli Jesu ki yena “Mulimu wa niti, ni bupilo bo bu sa feli.” Kono taluso yeo ha i lumelelani ni Mañolo a mañwi kaufela mwa Bibele. Mi bocaziba ba bañata ba ba itingwa ha ba lumelelani ni mubonelo wo wa tuto ya Silalu. B. F. Westcott, caziba wa kwa Cambridge University n’a ñozi kuli: “Taluso ye utwahala hande [ya linzwi la houʹtos] ki ya kuli ha li yemeli mutu wa mafelelezo ku pundiwa kono li yemela mutu ya n’a zibahala hahulu mwa munahano wa muapositola.” Kacwalo mwa munahano wa muapositola Joani ne ku inzi Ndat’ahe Jesu. Caziba wa za bulapeli wa Mujelemani ya bizwa Erich Haupt n’a ñozi kuli: “Ku na ni ku fumanwa haiba [houʹtos] ye bulezwi mwa mubamba o tatama i yemela mutu ya bulezwi za hae ya sa zw’o pundiwa . . . kamba i yemela Mulimu ya s’a pundilwe kale kwamulaho. . . . Ku bulela kuli i yemela Mulimu a nosi wa niti ku bonahala ku zamaelela hahulu ni kelezo ya mafelelezo ya ku itibelela kwa milimu ya buhata, isiñi kuli i yemela kuli Kreste ki Mulimu.”

Nihaiba buka ye bizwa A Grammatical Analysis of the Greek New Testament, ye hatisizwe ki ba Pontifical Biblical Institute kwa Rome, i li: “[Houʹtos]: ka ku ba yona taba ye tuna ye mwa [litimana] 18-20 i bat’o supa fela ku Mulimu tota, wa niti, [ya] fapahana ni buhedeni (timana 21).”

Linzwi la houʹtos, leo hañata li tolokilwe kuli “yena,” “yo” kamba “ya cwalo,” ha li yemeli mutu ya sa zw’o pundiwa mwa pulelo. Mañolo a mañwi a paka sisupo seo. Kwa 2 Joani 7, muapositola ya swana ya n’a ñozi liñolo la pili n’a ñozi kuli: “Bapumi ba bañata ba keni mwa lifasi, ba ba sa buleli Jesu ya tile mwa nama; ya cwalo [houʹtosʹ], ki mupumi ni antikreste.” Mwa timana ye, linzwi le ha li koni ku yemela mutu wa mafelelezo ku pundiwa—yena Jesu. Ku si na ku kakanya, pulelo ye li “ya cwalo” i yemela batu ba ne ba hanile Jesu. Kaufela bona ka sikwata ba bizwa “mupumi ni antikreste.”

Mwa Litaba za Evangeli, muapositola Joani n’a ñozi kuli: ‘Andreasi, munyan’a Simoni Pitrosi, ne li yo muñwi wa ba babeli ba ba latelezi Jesu, ba sin’o utwa Joani.  Yena [houʹtos] a bona pili muhulwan’a hae, Simoni.’ (Joani 1:40, 41) Kwa iponahaza hande kuli linzwi la “yena” ha li yemeli mutu wa mafelelezo ku pundiwa, li yemela Andreasi. Kwa 1 Joani 2:22, muapositola u itusisa linzwi le li swana ka nzila ye swana.

Mañolo a cwalo a paka mubonelo wa caziba wa Mugerike ya bizwa Daniel Wallace, ya bulela kuli mwa Sigerike, “mutu ya pundilwe bukaufi ni linzwi la houʹtos mwa taba u kona ku sa ba yena ya taluswa ki muñoli.”

“Wa Niti”

Sina mwa n’a ñolezi muapositola Joani, “Wa Niti” ki Jehova, Ndat’ahe Jesu Kreste. Ki yena Mulimu a nosi wa niti, yena Mubupi. Muapositola Paulusi n’a bulezi kuli: “Ku luna, Mulimu ki a li muñwi, yena Ndate, yo linto kamukana li zwa ku Yena.” (1 Makorinte 8:6; Isaya 42:8) Libaka le liñwi Jehova h’a li yena “Wa Niti” ya bulezwi kwa 1 Joani 5:20 ki la kuli ki yena Simbule sa niti. Walisamu n’a bizize Jehova kuli ki “Mulimu wa niti” kakuli Wa sepahala ku za eza kaufela mi H’a koni ku puma. (Samu 31:5; Exoda 34:6; Tite 1:2) Mwana ha n’a bulela ka za Ndat’ahe wa kwa lihalimu, n’a ize: “Linzwi la hao ki yona niti.” Mi Jesu ha n’a bulela ka za tuto ya n’a luta, n’a ize: “Tuto ya ka ha i zwi ku na, kono i zwa ku Ya ni lumile.”—Joani 7:16; 17:17.

Jehova hape ki yena “bupilo bo bu sa feli.” Ki yena Simbule sa bupilo, Yena y’a bu fa sina mpo ye si ka libelelwa ka Kreste. (Samu 36:9; Maroma 6:23) Kwa utwahala muapositola Paulusi ha n’a bulezi kuli Mulimu ki ‘Yena ya fa ba ba mu bata mupuzo.’ (Maheberu 11:6) Mulimu n’a file Mwan’a hae mupuzo ka ku mu zusa kwa bafu, mi Ndate u ka fa ba ba mu sebeleza ka pilu kaufela mupuzo wa bupilo bo bu sa feli.—Likezo 26:23; 2 Makorinte 1:9.

Kacwalo, ki ifi kutwisiso ye lu swanela fita ku yona fa taba ye? Lu swanela ku fita fa kutwisiso ya kuli Jehova, ki yena “Mulimu wa niti, ni bupilo bo bu sa feli,” mi ha ku na u sili. Ki yena a nosi ya swanela fela ku lapelwa ki batu b’a bupile.—Sinulo 4:11.