Mu Lute Bana ba Mina ku Lata Jehova

“Sina masho a mwa lizoho la ndume, ni bana ba bunca bwa mutu ba cwalo.”—SAMU 127:4.

1, 2. Bana ba swana cwañi ni “masho a mwa lizoho la ndume”?

MUKUNUPI u tatela ku kunupa lisho. U beya hande lisho kwa muhala wa buta, mi wa bu hoha. Ku si na taba ni kuli ku t’ata ku hoha buta, ha akufi ku kunupa kono wa nongisa hande. Mi kihona cwale a kunupa! Kana lisho leo li ka nonga sika sa n’a bata ku kunupa? Kalabo i itingile fa bukwala bwa mukunupi, ku fuka kwa moya, ni mo li inezi lisho.

² Mulena Salumoni n’a swaniselize bana kwa “masho a mwa lizoho la ndume.” (Samu 127:4) Ha lu nyakisiseñi mo i kona ku sebeleza swanisezo ye. Mukunupi u beyanga lisho mwa buta bwa hae ka nakonyana fela. Kuli a nonge, ha tokwi ku liyeha ku kunupa. Ka nzila ye swana, bashemi ba na ni nako fela ye nyinyani ya ku luta bana ba bona kuli ba late Jehova. Hamulaho fela wa lilimonyana, bana ba ka hula ni ku yo ipilela ba nosi. (Mateu 19:5) Kana bashemi ba ka nonga hande masho a bona—f’o kikuli, kana bana ba bona ba ka zwelapili ku lata ni ku sebeleza Mulimu ha se ba zwile fa lapa? Kalabo i itingile fa lika ze ñata. Ze talu ku zona ki bukwala bwa mushemi, muinelo o ba hulisezwa ku ona bana, ni mwana mw’a ngela tuto ya fiwa. Ha lu nyakisiseñi ka butungi ye ñwi ni ye ñwi ya lika zeo. Pili lu ka nyakisisa za swanela ku eza mushemi kuli a lute ka bukwala.

Bashemi Ba Bande Ba Tomanga Mutala o Munde

3. Ki kabakalañi mushemi ha swanela ku ezanga za bulela?

³ Jesu n’a tomezi bashemi mutala ka ku eza za n’a luta. (Joani 13:15) Kono n’a nyazize Bafalisi ba ne ba “bulela” kono ‘ba sa ezi ze ne ba bulela.’ (Mateu 23:3) Kuli bashemi ba susueze bana ku lata Jehova, ba swanela ku ezanga ze ba bulela. Ku bulela fela ku si na likezo ha ku tusi sina buta bo bu si na lisho ha bu sa koni ku sebeza.—1 Joani 3:18.

4. Ki lipuzo lifi ze ba swanela ku ipuza bashemi, mi ki kabakalañi?

⁴ Ki kabakalañi bashemi ha ba swanela  ku toma mutala o munde? Sina ba bahulu ha ba kona ku ituta ku lata Jehova ka ku ituta kwa mutala wa Jesu, banana ni bona ba kona ku lata Jehova ka ku latelela mutala o munde wa bashemi ba bona. Balikani ba mwanana ba kona ku mu luta mikwa ye minde kamba ku ‘sinya mikwa ya hae ye minde.’ (1 Makorinte 15:33) Mutu ha sa li mwanana, ili ka nako ya itutanga ze ñata, bashemi ba hae ki bona ba ba banga balikani ba hae ba batuna. Kacwalo, bashemi ba swanela ku ipuzanga kuli: ‘Kana ni mushemi yo munde? Kana mutala wa ka u susueza mwanake ku ba ni mikwa ye minde? Kana na lapelanga ni ku ituta Bibele kuli ni tomele mwanake mutala?’

Bashemi Ba Bande Ba Lapelanga ni Bana ba Bona

5. Bana ba kona ku itutañi kwa litapelo za bashemi?

⁵ Bana ba mina ba kona ku ituta ze ñata ka za Jehova ha ba nze ba teeleza kwa litapelo za mina. Haiba ba mi utwa inge mu itumela ku Mulimu ka nako ya sico ni ka nako ya tuto, bana ba mina ba ka itutañi? Ba ka ituta kuli Jehova ki yena ya lu fanga lico mi lwa swanela ku itebuha ku yena ni kuli ki yena ya lu lutanga niti ye mwa Bibele. Lituto zeo ki za butokwa hahulu.—Jakobo 1:17.

6. Bashemi ba kona ku tusa cwañi bana ku nga kuli Jehova wa ba tokomela?

⁶ Kono haiba mu lapela ni bana ba mina za litaba ze ñwi ze mi ama ni ku ama lubasi lwa mina, isi fela ka za sico kamba za tuto, u zibe mu ka luta bana ba mina lika ze ñata. Mu ka tusa bana ba mina ku ziba kuli Jehova ki wa butokwa mwa lubasi lwa mina, mi u babalela mañi ni mañi mwa lubasi. (Maefese 6:18; 1 Pitrosi 5:6, 7) Mushemi yo muñwi u li: “Ku zwa fa pepelwa mwan’a luna, ne lu lapelanga ni yena. Ha n’a nz’a hula ne lu lapelanga ni yena za liango ni za litaba ze ñwi. Ne lu lapelanga ni yena zazi ni zazi ku fitela fa nyalelwa.” Kana ni mina mwa lapelanga ni bana ba mina zazi ni zazi? Kana mwa kona ku ba tusa kuli ba nge Jehova sina Mulikan’a bona ya sa ba fangi fela lika ze tokwahala ni ku ba luta za kwa moya kono hape ya ba tokomela?—Mafilipi 4:6, 7.

7. Kuli bashemi ba lapelange lika ze ama luli bana ba bona, ba swanela ku zibañi?

⁷ Kono kuli mu kone ku lapela ka za litaba ze ama luli bana ba mina, mu swanela ku ziba hande bana ba mina. Mushemi yo muñwi ya n’a hulisize bana ba babeli n’a bulezi kuli: “Kwa mafelelezo a sunda ni sunda, ne ni ipuzanga lipuzo ze, ze peli: ‘Ki lika mañi ze ne ba nahana hahulu bana ba ka sunda ye? Mi ki lika mañi ze nde ze ezahezi ku bona?’” Bashemi, kana mwa kona ku ipuza lipuzo ze swana zeo ni ku kopanyeleza likalabo za mina mwa litapelo ze mu lapela hamoho ni bana ba mina? Ha mu ka eza cwalo, ha mu na fela ku luta bana ba mina ku lapelanga ku Jehova, yena ya utwa milapelo, kono hape mu ka ba tusa ku lata Mulimu.—Samu 65:2.

Bashemi Ba Bande Ba Susuezanga Bana ba Bona Ku Ituta

8. Ki kabakalañi bashemi ha ba swanela ku tusa bana ba bona ku itutanga Linzwi la Mulimu?

⁸ Mushemi mwa ngela tuto ya Bibele ku kona ku tusa cwañi mwana ku ba ni silikani ni Mulimu? Batu ba babeli ha ba bata kuli silikani sa bona si tiye, ha ba swaneli fela ku ambolisananga kono hape ba swanela ku teelezananga. Nzila ye ñwi ye lu teeleza ka yona ku Jehova ki ka ku ituta Bibele ka ku itusisa lihatiso za “mutanga ya sepahala.” (Mateu 24:45-47; Liproverbia 4:1, 2) Kacwalo kuli bashemi ba tuse bana ba  bona ku ba ni silikani se si tiile ni Jehova, ba swanela ku susueza bana ba bona ku itutanga Linzwi la Mulimu.

9. Banana ba kona ku tusiwa cwañi ku ituta ni ku bala Bibele?

⁹ Bashemi ba kona ku tusa cwañi bana ba bona kuli ba itutange Bibele? Ba swanela ku toma mutala o munde ni mwa taba yeo. Kana bana ba mina ba mi bonanga inze mu ituta kamba inze mu bala Bibele? Ki niti kuli mwendi mu patehile hahulu ku uta lubasi mi mu ikutwa kuli ha mu na nako ya ku ituta ni ku bala. Kono mu ipuze kuli, ‘Kana bana ba ka ba ni bonanga inze ni buha TV zazi ni zazi?’ Haiba ki cwalo, kana ha mu koni ku itusisa nako yeo kuli mu ba tomele mutala wa ku ituta ni ku bala Bibele?

10, 11. Ki kabakalañi bashemi ha ba swanela ku banga ni tuto ya lubasi kamita?

¹⁰ Nzila ye ñwi hape yeo bashemi ba kona ku tusa ka yona bana ku teeleza ku Jehova ki ka ku ba ni tuto ya kamita ya lubasi. (Isaya 30:21) Ba bañwi ba kana ba li, ‘Bashemi ha ba tokwi ku itutanga ni bana ba bona kakuli ba yanga ni bona kwa mikopano ya puteho.’ Kono ku na ni mabaka a mañata bashemi ha ba swanela ku itutanga ni lubasi lwa bona. Jehova u file bashemi buikalabelo bwa ku luta bana ba bona. (Liproverbia 1:8; Maefese 6:4) Tuto ya lubasi i luta bana kuli haki kwa mikopano fela ko ku itutelwa za Mulimu kono nihaiba fa lapa.—Deuteronoma 6:6-9.

¹¹ Ku zwa fo, tuto ya lubasi ye zamaiswa hande i kona ku tusa bashemi ku ziba mo ba nahanela bana ba bona fa litaba za bulapeli ni za muzamao. Ka mutala, banana ha ba sa li ba ba nyinyani, bashemi ba kona ku itusisa lihatiso ze cwale ka Itute ku Muluti Yo Mutuna. * Ibat’o ba mwa paragilafu ni paragilafu ya buka yeo, banana ba kupilwe ku talusa maikuto a bona fa taba ye nyakisiswa. Ka ku buhisana mañolo a mwa buka yeo, bashemi ba kona ku tusa bana ku ba ni kutwisiso ya “ku keta ze nde ku ze maswe.”—Maheberu 5:14.

12. Bashemi ba kona ku luta cwañi mwana ku ya ka butokwi bwa hae, mi ki mulutelo mañi o mi tusize ku eza cwalo?

¹² Bana ha ba nze ba hula, mu ba lute ka ku ya ka butokwi bwa bona. Mu lemuhe bashemi ba bañwi mo ne ba ezelize ha ne ba kupilwe ki bana ba bona kuli ba ye kwa mukiti wa ku bina kwa sikolo. Mushemi wa munna u li: “Ne lu taluselize bana ba luna kuli kwa tuto ye tatama ya lubasi, lu ka eza kapapali. Mwa kapapali kao, luna  bashemi ne lu ka ba bana mi bana neikaba bona bashemi. Ne lu ba taluselize kuli yo muñwi ku bona a be mushemi wa munna mi yo muñwi a be mushemi wa musali, ni kuli ba eze lipatisiso hamoho fa taba ya mikiti ya ku bina kwa sikolo mi kihona ba ka lu eleza.” Ne ku bile cwañi? Mushemi wa munna u zwelapili ku bulela kuli: “Ne lu komokile hahulu kuli bana ba luna ne ba lu file mabaka a tomile fa Bibele a bonisa kuli ne lu sa swaneli ku ya kwa mukiti wo. Nto ye ñwi ye ne lu komokisize kikuli ne ba lu file liakalezo za lika ze ñwi ze ne lu kona ku eza kuli lu itabise ka zona ku fita ku ya kwa mukiti. Ze ne ba bulezi ne li lu tusize ku ziba ze ne ba nahana ni ze ne ba tabela.” Ki niti kuli ku zamaisa tuto ya lubasi ya kamita ili ye ka tusa luli lubasi ku tokwa tundamo ni ku nahana hande, kono ku eza cwalo ku tahisanga limbuyoti ze ñata.—Liproverbia 23:15.

Mu Be ni Kozo fa Lapa

13, 14. (a) Bashemi ba kona ku tahisa cwañi kozo fa lapa? (b) Mushemi ha itumelela mafosisa, bana ba hae ba kona ku mu nga cwañi?

¹³ Lisho li kona ku nonga nto ye lelilwe haiba mukunupi a li kunupa inge ku si na moya o fuka hahulu. Ka nzila ye swana, bana ba kona ku ituta ku lata Jehova haiba bashemi ba tahisa moya wa kozo fa lapa. Jakobo n’a ñozi kuli: “Ku Luka, kuli ku beye muselo, ki peu ya kona ha i calelwa mwa kozo, ku ba ba pilisana mwa kozo.” (Jakobo 3:18) Bashemi ba kona ku tahisa cwañi kozo fa lapa? Batu ba ba nyalani ba swanela ku zwelapili ku tiisa linyalo la bona. Bo munna ni musali ha ba latana ni ku kutekana, kwa kona ku ba bela bunolo ku luta bana ba bona ku lata ni ku kuteka batu ba bañwi, ku kopanyeleza cwalo ni Jehova. (Magalata 6:7; Maefese 5:33) Ku ba ni lilato ni likute ku tahisanga kozo. Mi bashemi ha ba utwana, ku bunolo ku tatulula matata a kona ku ba teñi mwa lubasi.

¹⁴ Niteñi, mwa lifasi kacenu ha ku na mabasi a petehile sina fela ha ku si na manyalo a petehile. Fokuñwi bashemi ba kona ku palelwa ku bonisa muselo wa moya ha ba nze ba hulisa bana ba bona. (Magalata 5:22, 23) Bashemi ha ba palelwa ku bonisa muselo wa moya ba swanela ku ezañi? Haiba ba itumelela kuli ba ezize mafosisa, kana bana ha ba sa na ku ba kuteka? Ha mu nyakisise mutala wa muapositola Paulusi. Paulusi n’a swana sina mushemi wa kwa moya kwa batu ba bañata. (1 Makorinte 4:15) Kono n’a itumelelanga kuli ni yena n’a fokola. (Maroma 7:21-25) Nihakulicwalo, ha lu mu shwauli kono lwa mu kuteka kabakala buikokobezo ni busepahali  bwa hae. Ku si na taba ni bufokoli bwa hae, Paulusi n’a ñolezi puteho ya kwa Korinte kuli: “Mu be ba ba ni likanyisa, sina na, ha ni li ya likanyisa Kreste.” (1 Makorinte 11:1) Ni mina haiba mu itumelela mafosisa, bana ba mina ha ba na ku iseza pilu kwa bufokoli bwa mina.

15, 16. Ki kabakalañi bashemi ha ba swanela ku luta bana ba bona ku lata mizwale ni likaizeli za bona, mi ba kona ku ba luta cwañi?

¹⁵ Ki lika mañi hape ze ba swanela ku eza bashemi fa lapa kuli bana ba bona ba late Jehova? Muapositola Joani n’a ñozi kuli: “Mutu h’a li: Ni lata Mulimu, mi ki ya toile mwanahabo ye a bona, h’a koni ku lata Mulimu ye a sa boni.” (1 Joani 4:20, 21) Kacwalo, ha mu luta bana ba mina ku lata mizwale ni likaizeli ba Sikreste, f’o mu ba luta ku lata Mulimu. Bashemi ba swanela ku ipuza kuli, ‘Ha ni ambolanga ka za puteho, kana ni bulelanga ze nde kamba za ku nyaza-nyaza fela?’ Mu kona ku ziba cwañi ze mu ambolanga? Mu teelezange ku ze ba bulela bana ba mina ka za mikopano ni ka za mizwale ni likaizeli mwa puteho. Ze ba ka bulela kona ze mu lata hahulu ku bulela.

¹⁶ Bashemi ba kona ku ezañi kuli ba tuse bana ku lata mizwale ba bona? Bo Peter, ba ba na ni bana ba babeli ba bashimani, ba li: “Ku kala fela bana ba luna ha ne ba li ba ba nyinyani, ne lu memanga mizwale ba ba hulile kwa moya kuli ba to ca ni luna lico ni ku to tola ni lubasi lwa luna mi ne lu ikolanga ku eza lika zeo hamoho. Bana ba luna ba hulile inze ba swalisana ni batu ba ba lata Jehova, mi ka nako ye cwale se ba nga kuli ku sebeleza Jehova ki wona mupilelo o munde hahulu.” Bo Dennis, ba ba na ni bana ba basizana b’a ketalizoho, ba li: “Ne lu susuezanga bana ba luna ku eza siango ni mapaina ba ba hulile mwa puteho, mi ha ne ku konahalanga ne lu memelanga baokameli ba maeto ni basali ba bona kwa ndu ya luna.” Kana ni mina mwa kona ku tusa bana ba mina kuli ba nge puteho sina lubasi lwa mina?—Mareka 10:29, 30.

Buikalabelo bwa Mwana

17. Ki keto mañi ye ba na ni ku eza bana hamulaho wa ku lutiwa ki bashemi?

¹⁷ Ha lu kuteñi hape kwa swanisezo ya mukunupi. Mukunupi niha ka ba sikwala, ha koni ku nonga haiba lisho li sikami. Ki niti kuli bashemi ba ka lika ku otolola hande lisho le li sikami, fo kikuli, ba ka lika ka t’ata ku sikulula munahano o fosahezi wa mwana. Kono ku itingile kwa bana ku iketela ku latelela nzila ya lifasi kamba ku latelela ‘nzila ye lukile’ ya Jehova.—Liproverbia 3:5, 6; Maroma 12:2.

18. Keto ya mwana i ka ama cwañi ba bañwi?

¹⁸ Hailifo bashemi ba na ni buikalabelo bo butuna bwa ku hulisa bana ba bona ka “ku ba lemusa, ni ka tuto ya Mulena,” mwana ki yena ya na ni ku iketela bupilo bwa ka pila kwapili. (Maefese 6:4) Kacwalo mina banana mu ipuze kuli, ‘Kana ni ka latelela ketelelo ye nde ya bashemi ba ka?’ Haiba mu ka latelela ketelelo ye nde ya bashemi ba mina, u zibe mu ka pila bupilo bo bunde hahulu. Mu ka tabisa bashemi ba mina. Mi mu ka tabisa hahulu pilu ya Jehova.—Liproverbia 27:11.

[Litaluso za kwatasi]

Kana Mwa Hupula?

• Bashemi ba kona ku toma cwañi mutala o munde wa ku lapelanga ni ku ituta Bibele?

• Bashemi ba kona ku tahisa cwañi moya wa kozo fa lapa?

• Bana ba na ni ku eza keto mañi, mi keto yeo i ka ama cwañi ba bañwi?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 28]

Kana mu tomelanga bana ba mina mutala o munde wa ku ituta Bibele?

[Siswaniso se si fa likepe 29]

Muinelo wa kozo mwa lubasi u tahisanga tabo