Ba Tiyela Matata Kabakala Taba Ye Nde

SIMBAYAMBAYA sa luna si atumela sibaka se si kantelwa ki banna, basali, ni mikulwani ba 60 ba ba sweli litobolo. Ba bañwi ku bona ba apezi liapalo za sisole; ba bañwi bona ba mwa liapalo za bona fela. Buñata bwa bona ba lu supisa litobolo. Ba bonahala inge ba ne ba libelela luna. Ndwa i sweli ya kolota mwa naha.

Se lu zamaile mazazi a mane, inze lu lwezi lihatiso za Bibele ze eza likilo ze 10,000. Ha lu zibi nji batu ba ba ka lu tuhelela kuli lu fite. Ha ku zibwi kamba ba ka bata masheleñi. Mi ha lu zibi kuli lu ka nga nako ye kuma kai kuli lu ba kolwise kuli ha lu si ka to ba lwanisa.

Munna yo muñwi ya bonala kuli u iteekezi ndwa u kunupela mwahalimu ili ku lu bonisa kuli ki yena mueteleli wa bona. Hañihañi u latela meto fa mawaile a luna a ku fumbata mi u laela kuli lu mu fe ona. Ha lu sa zina-zina, u bonisa kuli u ka lu puma mimizo haiba lu hana. Konji ko lu mu fa fela mawaile a luna.

Hañihañi musali yo muñwi ya apezi liapalo za sisole u pamula tobolo ya hae ni ku lu atumela. Ni yena ki yo muñwi wa bazamaisi mi u bata ku fiwa se siñwi. Bupilo bu tatafezi mi u bata kuli lu mu fe ze lu kona ku mu fa kaufela. Cwale lisole yo muñwi u kwalula tanki ya mafula a mota ya luna ni ku taza sipupe sa hae. Ha lu lika ku bilaela, u lu taluseza kuli ni yena u latelela fela litaelo. Ha ku na mo lu kona ku ezeza kwanda ku buha fela. Lu sepa fela kuli ba bañwi ni bona ha ba na ku eza nto ye swana.

Kwa nalule-lule, ba lu lumeleza ku fita, mi lwa zwelapili mwa musipili wa luna. Na ni mulikan’a ka ki luna ba ba lula moya. Ne lu kalezwi luli, kono lo ne si lona lwa pili ku kopana ni miinelo ye cwalo. Ku zwa April 2002 ku taha January 2004, se lu tamile misipili ye 18 ku zwa likamba la Douala, kwa Cameroon, ku ya kwa Bangui, yona tolopo ye tuna mwa naha ya Central African Republic. Mwa musipili wo wa likilomita ze 1,600, lu katananga lika ze sabisa ni ze komokisa. *

 Bo Joseph ni bo Emmanuel ba se ba tamile musipili wo hañata ba talusa kuli: “Mwa misipili ye lu itutile lika ze ñata. Lu tokwa ku lapelanga ku Mulimu mwa pilu kuli a lu tuse ku itiisa. Lu banga ni mubonelo wa na bile ni ona walisamu ya na ñozi kuli: ‘Mulimu ki Yena ye ni sepile, ha ni sabi se siñwi; s’a ka ni eza mutu ki sifi?’ Lu kolwa kuli Jehova wa ziba kuli mulelo wa musipili wa luna ki ku yo fitisa lushango lo lu fa sepo, ili lo ba tokwa hahulu batu.”—Samu 56:11.

Ba Hasanya Lihatiso mwa Linaha Ze Ñata

Batu ba bañata mwa sibaka se sa Africa ba tabela ku utwa taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu. Mi lihatiso ze lu ba lwalelanga li lukiselizwe ku ba fepa kwa moya. (Mateu 5:3; 24:14) Ofisi ya mutai wa Lipaki za Jehova mwa Douala kwa Cameroon ki yona ye bonanga za ku isa lihatiso kwa bahasanyi ba Mubuso ba ba fitelela 30,000 ni kwa batu ba ba tabela mwa Cameroon ni mwa linaha zene ze li mabapa.

Lihatiso ze mane li zwanga kwahule. Buñata bwa zona li hatisezwanga kwa England, Finland, Germany, Italy, ni Spain. Cwale kona li lumelwa ku zwa kwa France ka sisepe. Hañata lihatiso za Bibele li to punyanga kwa likamba la Douala hamulaho wa lisunda ze peli.

Hamulaho, simbayambaya si to shimbanga lihatiso zeo ni ku li isa kwa mutai. Lihatiso ha se li fitile kwa mutai, mizwale ba ba belekela mwa likolo le li talima za libuka (Shipping Department) ba li kauhanyanga ni ku li lumela ko li swanela ku ya. Ku isa libuka zeo mwa libaka za mwa matakanyani ki musebezi. Kono ku eza cwalo ki nzila ye ñwi ya ku kutaza ka yona taba ye nde ku isa kwa “mafelelezo a lifasi.” (Likezo 1:8) Ofisi ya mutai ya itumela hahulu kwa mizwale ba ba itombolanga ku isa lihatiso mwa libaka zeo ku si na taba ni matata e ba kopananga ni ona. Kacwalo batu ba bañata mwa linaha ze mwa central Africa ba amuhelanga lihatiso za Bibele kamita.

Mo U Belanga Musipili

Lihatiso za naha ya Cameroon, Chad, Equatorial Guinea, Gabon ni Central African Republic li iswanga ka bimbayambaya. Cwale lu ngeñi kuli  lu sindeketa sikwata sa mizwale mwa simbayambaya se si isa lihatiso. Mi ki luna bao lu inzi ni bamatisi, mi lu itukiselize ku tanda mazazi a lishumi kamba ku fitelela mwa musipili wa luna.

Mwa musipili ni musipili ku banga ni mizwale ba 6 ba ba tusananga ku koboca simbayambaya. Ba lukela ku ba banna ba ba tiile, ba ba ziba hande musebezi, ba ba na ni pilu-telele ni ba ba apezi hande. Ba tinanga liapalo za sizo sa mwa Africa kamba hembe fela ni tai. Kwamulaho, maofisa ba fa miseto ne ba bulelanga kuli: “Mwa bona simbayambaya se mo si kenezi, mi ni bona bazamaisi ba sona ba kenile sina mo lu ba bonelanga mwa maswaniso a mwa libuka za bona.” Kono mane sa butokwa hahulu ku fita ponahalo ya bamatisi ki buitomboli bwa bona bwa ku iseza mizwale libuka ko li tokwahala kaufela.—Samu 110:3.

Lu funduka mwa Douala ka 6 ya kakusasana, lizazi ha se li pazuzi, ilikuli lu si ke lwa liyehiswa ki mulongo-longo wa limota mwa tolopo. Lu mano sila mbilici ye li bukaufi ni ofisi ya mutai ni ku shela-shela mwa tolopo ye patehile, lu liba upa kwa Yaoundé, yona tolopo ye tuna ya Cameroon.

Bamatisi kaufela ba 6 ba ka mi bulelela kuli ku t’ata hahulu ku zamaisa simbayambaya se si lwezi libuka ze eza likilo ze 10,000. Ha lu fumani hahulu butata mwa mazazi a pili a malalu bakeñisa kuli mikwakwa ki ye minde, nihaike lu tokwa ku zamaisa hande ka tokomelo. Kono hañihañi pula i kalisa ku suluha. Ku zwa fo ikalela ku nela pula mukwakwa u sinyehile. Ha ku sa bonahala hande, mukwakwa wa telela, mi lu na ni ku zamaya polepole bakeñisa mukwakwa o sinyehile. Kazazi se ka ca matali. Cwale lu tokwa ku yema, lu ce kwateñi lico, ni ku lobala mwa simbayambaya sa luna. Kona mo i belanga misipili ya luna cwalo!

Habusa kakusasana ki luna bao lwa zwelapili mwa musipili wa luna. Mumatisi yo muñwi u talimisisa kwapili ku bona fo u sinyehile mukwakwa. Kapili-pili wa lu lemusa haiba lu sutelezi hahulu kwa mukokolombwa o kwatuko ni mukwakwa. Bamatisi ba izibela hande kuli haiba simbayambaya si kena mwa mukokolombwa, ku ka fita mazazi kuli ba si hohe mwateñi. Ha lu kena mwa Central African Republic, lu sa fumana mikwakwa ye sinyehile. Ku zwa fo, lu mata musipili wa likilomita ze 650, mi lu fita mwa mishitu ye buheha ni malundu. Ha lu nze lu fita mwa minzi, lu fumana banana, basupali, ni basali ba ba pepile bana ba bona kwa mikokoto ba ba lu mbaimbisa. Bakeñisa ndwa, ha ku na hahulu limota mwa mikwakwa mazazi a, mi kona libaka batu ha ba komoka hahulu ha ba lu bona.

Ze Nde Ze Lu Boni

Bo Janvier, ba bañwi ba bamatisi ba talusa kuli nihaike ba patehile hahulu, hañata ba yemanga hanyinyani ni ku fa batu lihatiso za Bibele. Ba talusa kuli: “Kwa Baboua ne lu ambolanga ni munna  yo muñwi ya na beleka mwa sipatela ya na tabela lushango lwa Mubuso, mi ne lu itutanga Bibele ni yena ka mizuzunyana. Zazi le liñwi mane ne lu buhisize munna yo hamoho ni lubasi lwa hae vidio ya Nuwe. Balikani ni ba ba yahile ni yena ba ne ba tabela ku buha vidio yeo ba to tala mwa ndu. Kaufela bona ba kile ba utwa za Nuwe, kono cwale ne ba kona ku buha za hae fa TV. Ne lu susuelizwe hahulu ha ne lu boni mo ne ba itebuhezi vidio ye. Hamulaho ba bonisa buitebuho bwa bona ka ku lu lukiseza lico ze nde mi ba lu kupa kuli lu ine ku fitela habusa. Kono ne lu na ni ku funduka honafo, mi ne lu tabile hahulu kuli ne lu kutalize taba ye nde kwa batu bani ba ba ishuwa.”

Bamatisi ba bañwi, bo Israel, ba hupula ze ne ezahezi mwa musipili o muñwi ha ne ba ya kwa Bangui, kona ko lu libile. Ba talusa kuli: “Ha ne se lu atumela Bangui, ne lu nze lu fumana masole ba ne ba kantela mwa mukwakwa. Kono masole ba bañata ne ba kona ku hupula simbayambaya sa luna mi ne ba sa lu nyamatalangi. Ba lu mema ku ba ni lipuhisano ni bona mi ba amuhela lihatiso za Bibele. Ba tabela hahulu libuka mi ba ñolanga mabizo a bona mwateñi, lizazi le ba filwe buka yeo ni libizo la mutu ya ba file yona. Masole ba bañwi ne ba na ni banabahabo bona ba Lipaki, mi mwendi kona libaka hape ha ne ba lu tabela.”

Bo Joseph, ba se ba bile bamatisi ka nako ye telele, ba talusa kuli ha ku na nto ye ba tabisanga hahulu mwa misipili ya bona, inge ku fita ko ba ya. Ne ba bulezi cwana ka za musipili o muñwi kuli: “Ha ne se lu atumela kwa Bangui, lwa lumela mizwale luwaile lwa ku ba taluseza kuli lu tuha lu fita. Ha lu yo punya kwa Bangui, mizwale ba lu sindeketa mwa tolopo mi ba lu tusa ku lukisa mapepa a na swanela ku nyatelwa ki ba mulao. Ha lu yo fita kwa ofisi ya mutai, mizwale ni likaizeli ba to lu lumelisa ni ku lu kumbata. Mizwale ba mwa liputeho ze li bukaufi ba to lu tusa, mi mwa lihora li sikai fela, ne se lu longozi ni ku beya hande makatoni a mañata a Libibele, libuka, libukanyana ni limagazini.”

Bo Joseph ba zwelapili ku bulela kuli: “Fokuñwi ne lu lwalanga liapalo, makatulo, ni lika za banana ze filwe sina linubu ili ze ne ya kwa Democratic Republic of Congo ye li mabapa. Ne lu nyakalalanga luli ku bona mizwale ba ba tabile bao!”

Ha se lu tozi lizazi li li liñwi, lu itukiseza ku kutela kwahae. Lwa ziba kuli lu yo kopana ni matata hape, kono lu tiiswa ki lika ze nde ze lu boni mwa musipili wa luna.

Ki niti kuli lika ze cwale ka misipili ye mitelele, pula, mikwakwa ye sinyehile, ku pompoloka kwa mawili, ni ku shwa kwa simbayambaya kwa kona ku zwafisa. Hañata bamatisi ba kopananga ni masole ba likatazi. Kono ba tabiswa hahulu ki ku isa lihatiso za taba ye nde ya Mubuso mwa libaka za Africa ze kwahule ni ku bona mo li tuseza batu ba ba li amuhela.

Ka mutala, bakeñisa misipili yeo ya ku isanga lihatiso, liaminzi yo muñwi ya pila mwa matakanyani a Central African Republic, bukaufi ni Sudan, cwale sa kona ku ipalela Bibele mwa puo ye bonolo. Musal’a hae u balanga limagazini za Tora ya ku Libelela za cwanoñu fa, mi bana ba bona ba ikola ku bala buka ya Itute ku Muluti Yo Mutuna. * Lubasi lo, hamoho ni batu ba ba pila mwa mahae ba sweli ba amuhela sico sa kwa moya sina Bakreste ba bañwi ba ba pila mwa litolopo. Yeo ki nto ye tabisa luli!

[Litaluso za kwatasi]

[Mapa/Siswaniso se si fa likepe 9]

(Kuli mu bone mo i hatiselizwe luli, mu bone hatiso)

CAMEROON

Douala

CENTRAL AFRICAN REPUBLIC

Bangui

[Siswaniso se si fa likepe 9]

Joseph

[Siswaniso se si fa likepe 9]

Emmanuel

[Siswaniso se si fa likepe 10]

Mutai wa Central African Republic, kwa Bangui

[Siswaniso se si fa likepe 10]

Mizwale ba longola makatoni mwa simbayambaya kwa Bangui