“Nzila ki Yona ye, mu Zamaye ku Yona!”

Ze Ezahezi Mwa Bupilo Bwa Bo Emilia Pederson

Ka mo li Kandekezwi ki bo Ruth E. Pappas

BO MA, bo Emilia Pederson, ne ba pepilwe ka 1878. Nihaike kuli ne ba bile baluti, se ne ba bata ku eza luli mwa bupilo bwa bona neeli ku tusa batu ku sutelela ku Mulimu. Se ne si bonisa kuli seo ki sona se ne ba bata ku eza bo ma neeli mukotana-tuna o ne u li mwa ndu ya luna mwa toloponyana ya Jasper, kwa Minnesota, mwa U.S.A. Ne ba u lekezi kuli ba shimbele mwateñi libyana za bona kwa China, ko ne ba bata ku yo sebeza sina mulumiwa wa keleke. Kono bo maa bona ha ba timela, ba cinca muhupulo wa bona wa ku ya kwa China kuli ba ine fa lapa ku babalela banyani ba bona. Ka silimo sa 1907 ba nyalana ni bo Theodore Holien. Na, ne ni pepilwe ka la 2 December, 1925, mi ni ñomba mwa lubasi lwa bana ba 7.

Bo ma ne ba na ni lipuzo za Bibele ze ne ba tokwa hahulu kuli li alabiwe. Puzo ye ñwi ne i ama tuto ya kuli lihele ki sibaka sa mulilo sa nyandiso ya batu ba ba maswe. Ne ba buzize muzamaisi wa keleke ya Lutheran Church ya na tilo pota, kuli ki liñolo mañi le li yemela tuto ye cwalo mwa Bibele. Muzamaisi yo a alaba kuli, ha ku na taba ni se i bulela Bibele—lihele la ku nyandiswa mwa mulilo li swanela ku lutiwa.

Takazo ya Bona ya ku Bata ku Ziba Niti ya Talelezwa

Hamulahonyana wa silimo sa 1900, bo Emma banyani ba bo ma, ba ya kwa Northfield, mwa Minnesota, ku yo ituta buopeli. Ne ba izo ina kwa ndu ya bo muluti ba bona bo Milius Christianson, ili bao bafumahali ba bona ne li Baituti ba Bibele, ka mo ne ba bizezwa Lipaki za Jehova miteñi yeo. Bo Emma ba taluseza basali bao kuli ba na ni bahulwani ba bona ba basali ba ba tabela hahulu ku bala Bibele. Ku si ka fita nako, bo ma Christianson ba ñolela bo ma liñolo le li na ni likalabo za lipuzo za bona za Bibele.

Ka zazi le liñwi, yo muñwi wa Baituti ba Bibele ya bizwa Lora Oathout a taha ka sitima ku zwa kwa Sioux Falls, kwa South Dakota, ku to kutaleza mwa Jasper. Bo ma ba ituta lihatiso za Bibele ze ne ba filwe, mi ka 1915, ba kala ku talusezanga ba bañwi litaba za niti ze mwa Bibele, ni ku abela lihatiso ze ne ba ba tiselize bo Lora.

Ka 1916, bo ma ba utwa kuli bo Charles Taze Russell ba ka ya kwa mukopano kwa Sioux City, mwa Iowa. Bo ma ne ba bata ku yo fumaneha kwa mukopano wo. Ka nako yeo, ne ba na ni bana ba 5, mi Marvin ya na li yo munyinyani ka ku fitisisa, neeli wa likweli feela ze keta-lizoho. Nihakulicwalo, bo ma ni bana ba bona kaufela ba kwela sitima mi ba zamaya musipili wa likilomita ze 160 ku liba kwa Sioux City kuli ba yo fumaneha kwa mukopano. Ne ba ikutwezi lingambolo za Muzwale Russell, ba buha filimu ya “Photo-Drama of Creation,” mi ba kolobezwa. Ha ba kuta kwandu, bo ma ba ñola taba ka za mukopano wo, ye ne hatisizwe mwa koranta ya Jasper Journal.

Ka 1922, bo ma ne ba li ba bañwi ba batu ba 18,000 ba ne ba fumanehile kwa mukopano wa kwa Cedar Point, mwa Ohio. Hamulaho wa mukopano wo, ne ba si ka tuhela ku zibahaza Mubuso wa Mulimu. Mutala wa bona ne u lu susuelize ku  mamela kelezo ye li: “Nzila ki yona ye, mu zamaye ku yona!”—Isa. 30:21

Miselo ya Bukombwa bwa Mubuso

Kwa makalelo a ma-1920, bashemi ba ka ba tuta mwa Jasper. Bo ndate ne ba na ni pisinisi ye ne eza hande mi hape ne ba babalela lubasi lo lutuna. Ne ba si ka ituta hahulu Bibele inge mo ne ba itutezi yona bo ma, kono ne ba yemezi musebezi wa ku kutaza ka pilu kaufela mi ne ba atuzi kuli mwa ndu ya luna ku fitelange baokameli ba maeto. Hañata, yo muñwi wa baokameli ba maeto ha na fa ngambolo mwa ndu ya luna, ne ku fumanehanga batu ba ba fita fa 100 kamba ku fitelela, i nze ba tezi mwa ndandulo, mwa licelo, ni mwa musiyo.

Ha ne ni li wa lilimo za buhulu ze bato eza 7, bo ma ba banyinyani bo Lettie ba liza luwaile mi ba bulela kuli bo Ed Larson ni bakubona, ba ne ba pila bukaufi ni bona, ne ba bata ku ituta Bibele. Ne ba lumezi ka tabo litaba za niti ze mwa Bibele mi hamulaho ba mema ni bo Martha Van Daalen, ba ne ba ina bukaufi ni bona, ili ba ne ba na ni bana ba 8, kuli ba fumanehange kwa tuto. Mi bo Martha ni lubasi lwa bona kaufela ba ba Baituti ba Bibele. *

Ibato ba ka nako yeo, Gordon Kammerud, mucaha ya naa ina kwahulenyana ku zwa ku luna, a kala ku belekanga ni bo ndate. Gordon naa shongilwe kuli: “U tokomele bana ba basizana ba mubelekisi wa hao. Ki ba bulapeli bo bu sa zibahali.” Nihakulicwalo, Gordon a kala ku ituta Bibele mi hañihañi a kolwa kuli u fumani niti. A kolobezwa hamulaho wa likweli ze talu. Bashemi ba hae ni bona ba ba balumeli, mi mabasi a luna—a bo Holien, bo Kammeruds, ni bo Van Daalens—a utwana hahulu.

Ku Tiiswa ki Mikopano ye Mituna

Bo ma ne ba susuelizwe hahulu ki mukopano wa kwa Cedar Point kuli mane ne ba sa lati ku shuta mukopano ufi kamba ufi. Kacwalo ni hupulanga za ku zamaya misipili ye mitelele ku yo fumaneha kwa mikopano yeo. Mukopano o ne u bezi kwa Columbus, mwa Ohio, ka 1931 ne u ipitezi hahulu kakuli ki fona fo ne li kaliselizwe ku sebeliswa libizo la Lipaki za Jehova. (Isa. 43:10-12) Hape ni hupula mukopano o ne u bezi kwa Washington, D.C., ka 1935, ili ko ne i fezwi ngambolo ya butokwa hahulu ye nee talusa za “buñata bo butuna,” bo bu bulezwi mwa Sinulo. (Sin. 7:9) Bahulwani ba ka bo Lilian ni Eunice ne ba li ba bañwi ba batu ba 800 ba ne ba kolobelizwe kwa mukopano wo.

Lubasi lwa luna ne lu fumanehile kwa mikopano ye ne i bezi kwa Columbus, mwa Ohio, ka 1937; kwa Seattle, mwa Washington, ka 1938; ni mwa New York City ka 1939. Ne lu ile ni mabasi a bo Van Daalen ni bo Kammerud ni ba bañwi cwalo, mi ne lu lobalezi mwa nzila. Bo Eunice ba nyalana ni bo Leo Van Daalen ka 1940, mi ba ba mapaina. Ka silimo se si swana seo, bo Lilian ba nyalana ni bo Gordon Kammerud, mi ni bona ba ba mapaina.

Mukopano wa mwa 1941 o ne u bezi kwa St. Louis, Missouri, ne u tabisize hahulu. Kwa mukopano  wo, banana ba bañata ne ba amuhezi buka ya Children. Mukopano wo ne u ni tusize hahulu ku eza licinceho ze tuna mwa bupilo bwa ka. Hamulahonyana wa mukopano wo, ka la 1 September, 1941, na ni bahulwani ba ka bo Marvin ni basali ba bona bo Joyce, lwa ba mapaina. Fo na, ne ni na ni lilimo ze 15.

Mwa silalanda sa luna mo ne ku eziwa hahulu njimo, ne ku li taata kuli mizwale kaufela ba fumanehange kwa mikopano kakuli hañata ne i eziwanga ka nako ya kutulo. Kacwalo hamulaho wa mikopano, ne lu lundululanga ze lu itutile kwa mikopano mwa lapa le li kwamulaho wa ndu ya luna kuli ba ne ba si ka fumaneha kwa mukopano ni bona ba utwe ze ne izo itutiwa. Ku lundululanga mikopano yeo ne ku tabisanga hahulu.

Ku Kena Sikolo sa Giliadi ni ku yo Sebeleza kwa Linaha Li Sili

Mwa February 1943, Sikolo sa Giliadi ne si kwaluzwi kuli mapaina ba lutiwe sebelezo ya bulumiwa. Mwa sitopa sa pili ne ku na ni baituti ba 6 ba lubasi lwa bo Van Daalen—bana ba bashimani bo Emil, Arthur, Homer, ni Leo; bo Donald, bana ba likaizeli za bo ndataa bona; ni bafumahali ba bo Leo, ili bahulwani ba ka bo Eunice. Lwa ba laeza ka tabo kono hape i nze lu ikutwa bumaswe, kakuli ne lu sa zibi kuli ne lu ka ba bona lili hape. Ha se ba felize sikolo, kaufela bona ba 6 ba lumelwa kwa Puerto Rico, ko ne ku na ni Lipaki feela ba sikai ka nako yeo.

Hamulaho wa silimo, bo Lilian ni bo Gordon hamoho cwalo ni bo Marvin ni bo Joyce ba kena sitopa sa bulalu sa Giliadi. Ni bona hape ne ba lumezwi kwa Puerto Rico. Mi ni na mwa September 1944, na kena mwa sitopa sa bune sa Giliadi i nze ni na ni lilimo ze 18. Ha se lu kwazize mwa February 1945, na yo sebeleza kwa naha ya Puerto Rico ko ne ba lumezwi bahulwani ba ka. Sebelezo yeo ne i li ye tabisa luli! Nihaike kuli ku ituta puo ya Spanish ne ku li taata, mwa nakonyana feela mañi ni mañi wa luna na se a zamaisa lituto za Bibele ze 20. Jehova na fuyauzi musebezi wa luna. Kacenu, se ku na ni Lipaki ba bato eza 25,000 mwa Puerto Rico!

Lubasi lwa Luna Lu Kenelwa ki Kozi

Bo Leo ni bo Eunice ba siyala mwa Puerto Rico hamulaho wa ku pepwa kwa mwanaa bona wa mushimani, Mark, ka 1950. Ka 1952 ba lukisa kuli ba ye ba yo potela mabasi habo bona. La 11 April, ba funduka ka fulai. Ka bumai, ba sa funduka feela fulai ya wela mwa liwate. Bo Leo ni bo Eunice ba timela. Mark, mbututu wa lilimo ze peli, na fumanwi i nze a cimbauka fa liwate. Na yangwezwi ki mutu yo muñwi ya na bandukile kozi yeo mi a comekiwa sibuyeliso, mi a pila. *

Ha se ku fitile lilimo ze ketalizoho, ka la 7 March, 1957, bo ma ni bo ndate ne ba ya kwa Ndu ya Mubuso ka mota mi ba yema kwatuko a mukwakwa kuli ba cince wili ye ne si na moya. Ha ne ba sweli ku cinca wili, bo ndate ba natwa ki mota ye nee fita mi ba shwela honafo. Batu ba ba bato eza 600 ne ba fumanehile kwa ngambolo ya malilo, mi mwa silalanda mo ne ba kutekiwa hahulu bo ndate ne ku filwe bupaki bo bunde.

Ni Yo Sebeleza kwa Naha I Sili

Nakonyana pili bo ndate ba si ka timela kale, ne ni lumilwe ku yo sebeleza kwa Argentina. Mwa August 1957, na fita mwa tolopo ya Mendoza ye kwatuko a malundu a Andes. Ka 1958, bo George Pappas, ba ne ba felize sikolo sa Giliadi mwa sitopa sa bu-30, ne ba lumilwe ku yo sebeleza kwa Argentina. Bo George ni na lwa ba balikani ba batuna, mi lwa nyalana mwa April 1960. Ka 1961, bo ma ba timela i nze ba na ni lilimo ze 83. Ne ba lapezi  Mulimu wa niti ka busepahali mi ne ba tusize batu ba bañata-ñata ku eza cwalo ni bona.

Ka lilimo ze lishumi, na ni bo George ne lu sebelize ni balumiwa ba bañwi mwa mandu a balumiwa a fapahana-fapahana. Ku zwa fo, lwa tanda lilimo ze supile mwa musebezi wa maeto. Ka 1975, lwa kutela kwa United States ku yo tusa ba bañwi ba lubasi lwa luna ba ne ba kula. Ka 1980, bo muunaa ka ne ba memilwe kuli ba yo eza musebezi wa maeto mwa silalanda mo ku bulelwa puo ya Spanish. Ka nako yeo, mwa United States ne ku na ni liputeho ze 600 ze bulela puo ya Spanish. Ka lilimo ze 26 ne lu potezi liputeho ze ñata za puo ya Spanish, mi lu iponezi liputeho ze ñata ha li ekezeha ku fitelela 3,000.

Ba Zamaile mwa “Nzila”

Bo ma hape ne ba bile ni tabo ya ku bona banana mwa lubasi lwa bona ha ba kena mwa sebelezo ya nako kaufela. Ka mutala, Carol mwanaa bahulwani ba ka bo Ester na kalile ku eza bupaina ka 1953. A nyalana ni bo Dennis Trumbore, mi ba sebelize hamoho mwa bukombwa bwa nako kaufela haisali. Lois mwanaa bo Ester yo muñwi wa musizana a nyalana ni bo Wendell Jensen. Ba kena sikolo sa Giliadi mwa sitopa sa bu-41 mi ba sebelize mwa Nigeria ka lilimo ze 15 sina balumiwa. Mark ya na shwezwi ki bashemi ba hae mwa fulai naa añuzwi ni ku utiwa ki likaizeli za bo Leo, bo Ruth La Londe, ni bakubona bo Curtiss. Mark ni musalaa hae Lavonne, ne ba ezize bupaina ka lilimo-limo mi ba utela bana ba bona ba bane mwa “nzila.”—Isa. 30:21.

Bahulwani ba ka feela ba ba sa pila bo Orlen, ba na ni lilimo ze bato eza 95. Ba sa sebeleza Jehova ka busepahali. Bo George ni na lu sa zwelapili ku sebeza ka tabo mwa bukombwa bwa nako kaufela.

Ze Ba Siile Bo Ma

Cwale ni yolile sibyana se ne ba lata hahulu bo ma, yona tafule ya bona ye na ni mashelufu. Tafule yeo ne i li mpo ya sinawenga ye ne ba filwe ki bo ndate. Mwa shelufu ye ñwi ya tafule yeo ku na ni buka ya kale, mo ku na ni mañolo ni litaba ze ne hatisizwe mwa mitende ze ne ba ñozi mwateñi, ili ze ne file bupaki bo bunde bwa za Mubuso. A mañwi a mañolo ao ni litaba zeo ne li ñozwi kwa makalelo a ma-1900. Mwa tafule yeo hape ku na ni mañolo a ne ba lata hahulu bo ma a ne a zwanga kwa bana ba bona ba balumiwa. Ni ikolanga ku a bala hañata-ñata! Mi mañolo a ne ba lu ñolelanga ne a lu susuezanga hahulu, a tezi litaba ze tiisa. Bo ma ne ba si ka taleleza mulelo wa bona wa ku ba mulumiwa. Kono ne ba na ni cisehelo ya sebelezo ya balumiwa ye ne susuelize ba bañwi mwamulaho wa bona. Ni talimezi nako ya kwapili ye ka tabisa ye ni ka kopana hape ni bo ma ni bo ndate mwa Paradaisi fa lifasi!—Sin. 21:3, 4.

[Litaluso za kwatasi]

[Siswaniso se si fa likepe 17]

Bo Emilia Pederson

[Siswaniso se si fa likepe 18]

Ka 1916: Bo ma, bo ndate (ba sweli bo Marvin); kwataasi, ku zwa ku la nzohoto ku kuta ku la bulyo: bo Orlen, bo Ester, bo Lilian, bo Mildred

[Siswaniso se si fa likepe 19]

Bo Leo ni bo Eunice, nakonyana pili ba si ka timela kale

[Siswaniso se si fa likepe 20]

Ka 1950: Ku zwa ku la nzohoto ku kuta ku la bulyo, fahalimu: bo Ester, bo Mildred, bo Lilian, bo Eunice, bo Ruth; kwatasi: bo Orlen, bo ma, bo ndate, ni bo Marvin

[Siswaniso se si fa likepe 20]

Bo George ni bo Ruth Pappas mwa musebezi wa maeto, ka 2001