Mu Likanyise Jesu ka ku Kutaza ka Bundume

‘Lwa itiisa kuli lu mi bulelele Evangeli.’—1 MATES. 2:2.

1. Ki kabakalañi taba ye nde ya Mubuso ha i tabisa hahulu?

KWA tabisa luli ku utwa taba ye nde! Mi taba ye nde hahulu ki taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu. Taba ye nde ye, i lu kolwisa kuli, manyando, makulanu, butuku, maswabi, ni lifu li ka fela. I kwalula nzila ye libisa kwa bupilo bo bu sa feli, i patulula za mulelo wa Mulimu, mi i lu bonisa mo lu kona ku itamela silikani se sinde ni Mulimu. Ne mu ka libelela kuli batu kaufela ne ba ka tabela ku utwa taba ye, ya naa shaezi Jesu kwa batu. Kono ka bumai, hasi batu kaufela ba ba tabela.

2. Ha mu taluse pulelo ya Jesu ya kuli: “Ni tiloo fapanya.”

² Jesu naa bulelezi balutiwa ba hae kuli: “Mu si ke mwa hupula kuli ni tiloo lumela kozo mwa lifasi; ha ni si ka too luma kozo, kono lilumo. Kakuli ni tiloo fapanya mutu ni ndatahe, mwanaa musizana ni mahe, musali ni mukwenyanaa hae; mi lila za mutu ikaba ba ndu ya hae.” (Mat. 10:34-36) Ku fita kuli ba amuhele taba ye nde, buñata bwa batu ba i hana. Batu ba bañwi ba ikeza lila za batu ba ba shaela taba ye nde, mane niha neikaba kuli ki bana bahabo bona.

3. Lu tokwañi kuli lu pete musebezi wa luna wa ku kutaza?

³ Lu shaela litaba za niti ze swana ni za naa shaezi Jesu, mi batu kacenu ha ba utwa litaba ze, ba lu eza inge mo ne ba ezelize Jesu. Lwa swanela ku libelela ku ezwa cwalo. Jesu  naa bulelezi balutiwa ba hae kuli: “Mutanga haa fiti mulenaa hae. Ha ba ni nyandisize, ba ka mi nyandisa ni mina.” (Joa. 15:20) Mwa linaha ze ñata, batu ha ba lu lwanisi luli, kono lwa kendiwanga ni ku sa isezwa pilu. Kacwalo, lu tokwa ku ba ni tumelo ni bundume kuli lu kone ku zwelapili mwa musebezi wa luna wa ku kutaza taba ye nde.—Mu bale 2 Pitrosi 1:5-8.

4. Ki kabakalañi Paulusi ha naa tokwa ku itiisa kuli a kutaze?

⁴ Mwendi ka linako ze ñwi mina ka sibili ku mi belanga taata ku abana mwa bukombwa kamba mwendi mwa sabanga ku abana mwa mifuta ye miñwi ya bukombwa. Haiba ku cwalo, haki mina feela muhasanyi ya sepahala ya ikutwanga cwalo. Muapositola Paulusi nee li mukutazi ya bundume ya naa sa sabi, mi naa utwisisize hande niti, kono ka linako ze ñwi naa na ni ku eza ka taata kuli a kutaze. Ha naa ñolela Bakreste ba kwa Tesalonika, Paulusi naa ize: “Kono niha ne lu utwisizwe butuku mwa Filipi, ni ku shubulwa maswe mwateñi, sina ha mu ziba, lwa tiyela ku Mulimu wa luna, mi lwa mi bulelela Evangeli ya Mulimu mwa ndwa ye tuna.” (1 Mates. 2:2) Mwa Filipi, ba mulao ba shapa Paulusi ni Silasi ya naa zamaya ni yena, ba ba lenga mwa tolongo ni ku ba tamelela mahutu mwa likota. (Lik. 16:16-24) Nihakulicwalo, Paulusi ni Silasi ne ba itiisize mi ba zwelapili ku kutaza. Lu kona ku eza cwañi nto ye swana? Kuli lu alabe puzo ye, ha lu nyakisiseñi ze nee konisize batanga ba Mulimu ba mwa miteñi ya Bibele kuli ba bulele niti ka za Jehova ka bundume, mi ha lu ituteñi mo lu kona ku likanyiseza mutala wa bona.

Ne ba Tokwa Bundume Kuli ba Tiyele Sitoyo

5. Ki kabakalañi batanga ba Jehova ba ba sepahala kaufela ha ne ba tokwa ku ba ni bundume?

⁵ Jesu Kreste ki yena ya naa bonisize hahulu bundume. Kono ku zwa feela kwa makalelo, batanga ba Jehova ba ba sepahala kaufela ne ba tokwa ku ba ni bundume kamita. Kabakalañi? Hamulaho wa petuhelo ya mwa Edeni, Jehova naa polofitile ka za sitoyo se ne si ka ba teñi mwahalaa batu ba ba sebeleza Mulimu ni ba ba sebeleza Satani. (Gen. 3:15) Sitoyo seo ne si bonahezi hande mutu ya lukile Abele, ha naa bulailwe ki muhulwanaa hae. Hamulaho, Enoke, mutu ya sepahala ya naa pilile pili munda wa mwa miteñi ya Nuwe u si ka sa taha kale, ni yena naa toilwe. Naa polofitile kuli Mulimu naa ka taha ni batu ba hae ba ba eza bolule, ku to atula banyefuli. (Juda 14, 15) Kaniti, batu ba bañata ne ba si ka tabela taba yeo. Batu ne ba toile Enoke, mi kambesi kuli Jehova naa felize bupilo bwa hae, batu bao ne ba ka mu bulaya. Enoke naa bonisize hahulu bundume luli!—Gen. 5:21-24.

6. Ki kabakalañi Mushe ha naa tokwa bundume ha naa bulela ku Faro?

⁶ Mu nahane hape ka za bundume bwa naa bonisize Mushe ha naa bulela ku Faro, mubusi ya naa sa ngiwi feela kuli u yemela milimu, kono kuli ki mulimu ka sibili, kuli ki mwanaa mulimu wa lizazi ya bizwa Ra. Mwendi ka ku swana ni ba bañwi ba ne ba kile ba busa fa situlo sa Faro, ni yena naa lapela siswaniso sa hae. Linzwi la Faro nee li ona mulao, mi naa busa ka ku laela. Faro ya naa li ya maata, ya naa ikutwisisa, ya naa na ni sinundwe, naa sa lati ku bulelelwa za ku eza ki batu ba bañwi. Ki ku yena mulena ya cwalo, koo Mushe, mulisana ya ishuwa naa iponahalize ka ku kuta-kutela, a si ka memiwa, mi naa sa amuhelwangi. Mi Mushe naa polofitileñi? Naa polofitile ka za likoto ze maswe. Mi Mushe naa kupa nto mañi? Naa kupa kuli silundwamanje sa batanga ba Faro ba zwe mwa naha! Kana Mushe naa tokwa bundume? Ona cwalo feela!—Num. 12:3; Maheb. 11:27.

7, 8. (a) Ki litiko mañi ze nee ba ipumani ku zona batu ba ba sepahala ba kwaikale? (b) Kiñi ze nee tusize batanga ba Mulimu bao ba ne ba pilile pili Bukreste bu si ka kalisa kale, ku bonisa bundume ni ku yemela bulapeli bo bu kenile?

⁷ Lilimo ze ñata hamulaho wa fo, bapolofita ni batanga ba bañwi ba ba sepahala ba Mulimu ne ba zwezipili ku yemela bulapeli bo bu kenile ka bundume. Lifasi la Satani ne li ba lwanisa. Paulusi u talusa kuli: “Ba bulaiwa ka macwe, ba  sahiwa fahali, ba likwa, ba bulaiwa ka lilumo; ba nyanda, ba yambaela inze ba apezi mikata ya lingu ni ya lipuli, ba tokwa lika kaufela, ba zumwa, ba shupwa.” (Maheb. 11:37) Ki sika mañi se ne si tusize batanga ba ba sepahala ba Mulimu bao kuli ba itiise? Mwa litimana li sikai kwamulaho, Paulusi naa bulezi se ne si tusize Abele, Abrahama, Sara, ni batu ba bañwi kuli ba itiise. Naa talusize kuli: Ne “ba si ka amuhela ze ba sepisizwe; kono [ka tumelo] ba li boni li sa li kwahule, ba li cilanisize.” (Maheb. 11:13) Ku si na ku kakanya, bapolofita ba ba cwale ka Elia, Jeremia, ni batu ba bañwi ba ba sepahala ba ne ba pilile pili Bukreste bu si ka kala kale, ili ba ne ba yemezi bulapeli bwa niti ka bundume, ni bona ne ba tusizwe ku tiyela matata ka ku sepa ku talelezwa kwa lisepiso za Jehova.—Tite 1:2.

⁸ Batu ba ba sepahala bao ba ne ba pilile pili Bukreste bu si ka kala kale, ne ba libelela lika ze nde ni ze tabisa ze nee li kwapili. Ha ba ka zusiwa, ba ka kutela kwa bupetehi mi ba ka “lukululwa kwa butanga bwa ku bola” ka lituso za buprisita bwa Kreste Jesu ni bwa baprisitanyana ba 144,000. (Maro. 8:21) Hape Jeremia ni batanga ba Mulimu ba bañwi ba ne ba itiisize ba kwaikale ne ba ndumebile bakeñisa sepiso ya Jehova, ya naa bonisize ha naa bulela ku Jeremia: “Ba ka ku lwanisa, kono ha ba na ku ku kona; kakuli ni inzi ni wena ku ku lamulela, ku bulela Muñaa Bupilo.” (Jer. 1:19) Kacenu, ni luna ha lu yeya ka za lisepiso za Mulimu ka za bupilo bwa luna bwa kwapili ni ka za sepiso ya hae ya kuli u ka lu sileleza kwa moya, lwa tiiswa.—Liprov. 2:7; mu bale 2 Makorinte 4:17, 18.

Lilato ne li Susuelize Jesu ku Kutaza ka Bundume

9, 10. Jesu naa bonisize bundume ka linzila lifi ha naa li fapilaa (a) baeteleli ba bulapeli, (b) likolo la masole, (c) muprisita yo muhulu, (d) Pilato?

⁹ Jesu yena Mutala wa luna, naa bonisize bundume ka linzila ze ñata. Ka mutala, nihaike kuli na toilwe ki batu ba ne ba na ni maata ni ba ne ba tumile hahulu, Jesu naa si ka nyinyafaza litaba za naa bata Mulimu kuli batu ba utwe. Ka bundume, naa beile fa nalela baeteleli ba bulapeli ba ba maata bakeñisa kuli ne ba ipona ku luka ni kabakala ku luta lituto za buhata. Baana bao ne ba nyazeha, mi Jesu naa ba nyazize patalaza ni ka ku utwahala. Ka nako ye ñwi, naa bulezi kuli: “Bumai ki bwa mina, bañoli ni bafalisi, mina baipi! kakuli mu swana sina mabita aa basizwe busweu, aa bonahala ku ba a mande kwande, kanti mwahali a tezi masapo a batu ni ze masila kaufela. Ni mina mu cwalo, kwande mu bonwa kwa batu inge mu lukile, kanti mwahali mu tezi muipo ni bumaswe.”—Mat. 23:27, 28.

¹⁰ Ha naa taselizwe ki likolo la masole mwa simu ya Getsemani, Jesu ka bundume a itibahaza ku bona. (Joa. 18:3-8) Hamulaho naa isizwe kwa Kuta ye Tuna ya Majuda ni ku yo buzakiwa lipuzo ki muprisita yo muhulu. Nihaike kuli naa ziba kuli muprisita yo muhulu naa bata nzila ya ku mu bulaya ka yona, Jesu ka bundume a itumelela kuli ne li Kreste mi ne li Mwanaa Mulimu. Naa ekelize ku bulela kuli ba “ka bona Mwanaa mutu haa ina ku la bulyo la maata a Mulimu, mi a taha ni malu a kwa lihalimu.” (Mare. 14:53, 57-65) Hamulahonyana feela wa fo, Jesu a yema a tamilwe fapilaa Pilato, ya naa swanela ku mu lukulula. Kono Jesu  naa si ka bulela se siñwi kwa litamilikezo za naa tamilikezwa. (Mare. 15:1-5) Ku eza ze kaufela, ne ku tokwa bundume.

11. Bundume bu swalisana cwañi ni lilato?

¹¹ Jesu naa bulelezi Pilato kuli: “Ki sona se ni pepezwi, ni se ni tezi mwa lifasi, kuli ni too paka niti.” (Joa. 18:37) Jehova naa lumile Jesu ku to kutaza taba ye nde, mi Jesu naa tabezi hahulu ku eza musebezi wo kakuli naa lata Ndatahe wa kwa lihalimu. (Luka 4:18, 19) Jesu hape naa lata batu. Naa ziba kuli ne ba pila bupilo bo bu taata. Ka ku swana, lu kutaza ka bundume ni ka ku sa saba kakuli lu lata Mulimu ni batu.—Mat. 22:36-40.

Moya O Kenile U lu Tusa ku Kutaza ka Bundume

12. Kiñi se ne si tabisize balutiwa ba kwa makalelo?

¹² Hamulaho wa lisunda ku zwa fa lifu la Jesu, balutiwa ne ba tabile kakuli Jehova naa tisa balutiwa ba banca ku to swalisana ni bona. Mane fa lizazi li liñwi feela, Majuda ni maproselite ba ba eza 3,000 ba ne ba zwa mwa libaka ze ñata ba ne ba li mwa Jerusalema kwa mukiti wa Pentekonta ne ba kolobelizwe. Ku bonahala kuli batu kaufela mwa Jerusalema ne ba kandeka za taba ye. Bibele i bulela kuli: “Sabo ya wela batu kamukana; mi limakazo ni liponiso ze ñata za ezwa ki baapositola.”—Lik. 2:41, 43.

13. Ki kabakalañi mizwale ha ne ba lapezi ku kupa bundume, mi ne ku zwileñi?

¹³ Ka bunyemi, baeteleli ba bulapeli ba tama Pitrosi ni Joani, ba ba lobaza mwa tolongo busihu kaufela, mi ba ba laela kuli ba si ke ba bulela ka za Jesu. Ba mano lukululwa, Pitrosi ni Joani ba yo taluseza mizwale ba bona ze nee ezahezi, mi kaufela bona ba lapela kuli ba tiyele twaniso ye ne ba kopana ni yona, ba kupa ba li: “[Jehova], . . . u fe batanga ba hao maata a ku bulela Linzwi la hao ba sa sabi.” Ne ku zwileñi? “Batu kamukana ba tala Moya o Kenile, mi ba bulela Linzwi la Mulimu ba sa sabi.”—Lik. 4:24-31.

14. Moya o kenile u lu tusa cwañi mwa musebezi wa luna wa ku kutaza?

¹⁴ Mu lemuhe kuli nee li moya o kenile wa Jehova o maata hahulu o noo tusize balutiwa ku bulela linzwi la Mulimu ka bundume. Bundume bwa ku bulelela batu ba bañwi niti, mane ni batu ba ba lwanisa lushango lwa luna, ha bu si ka itinga fa maata a luna kono bu itingile ku Jehova. Jehova wa kona ku lu fa moya o kenile, mi mane u ka lu fa ona haiba lu mu kupa. Ka tuso ya Jehova, ni luna lwa kona ku bonisa bundume bo bu tokwahala kuli lu tule twaniso ifi kamba ifi.—Mu bale Samu 138:3.

Bakreste Kacenu ba Kutaza ka Bundume

15. Kacenu niti i fapanya cwañi batu?

¹⁵ Ka ku swana ni mwa miteñi ya ikale, kacenu niti i zwelapili ku fapahanya batu. Batu ba bañwi ba amuhela lushango lwa luna hande, kono ba bañwi ha ba utwisisi bulapeli bwa luna mi ha ba bu kuteki. Ba bañwi ba lu lwanisa, ba lu sheununa, kamba mane ku lu toya sina mwa naa polofitezi Jesu. (Mat. 10:22) Ka linako ze ñwi, batu ba lu tamanga litaba za buhata ni ku lu sawana ka ku itusisa ba mitai ya makande. (Samu 109:1-3) Kono mwa lifasi kaufela, batu ba Jehova ba kutaza ye nde ka bundume.

16. Ki mutala mañi o bonisa kuli bundume bwa kona ku cinca mubonelo wa batu be lu kutaza ku bona?

¹⁶ Bundume bwa luna bu kana bwa cinca mubonelo bwa batu ka za lushango lwa Mubuso. Kaizeli yo muñwi mwa Kyrgyzstan, u kandeka kuli: “Ha ne ni li mwa musebezi wa ku kutaza, muuna yo muñwi naa ni bulelezi kuli: ‘Ni lumela ku Mulimu kono isiñi Mulimu wa Bakreste. Haiba mu ka taha hape fa lapa la ka, ni ka mi swakeza nja ya ka!’ Kwamulaho wa muuna yo, ne ku na ni nja ye tuna ye ne tamilwe liwenge. Kono ka nako ya mungendenge wa ku abela Taba ya Mubuso nombolo 37, ye nee na ni toho ya taba ye li: ‘Mafelelezo a Bulapeli bwa Buhata a Fakaufi!,’ na ikatulela ku kutela fa ndu ye swana yeo ka sepo ya kuli ni ka yo fumana fateñi yo muñwi wa mwa lubasi lwa muuna yo. Kono muuna ya swana yo, ki yena ya naa  kwaluzi sikwalo. Kapili-pili na lapela ku Jehova mi na bulela kuli: ‘Mu lumele sha, ni sa hupula puhisano ye ne lu bile ni yona mazazi a malalu a felile, mi hape ni sa hupula ni nja ya mina. Kono ni palezwi ku mi fitelela, kakuli ni lumela ku Mulimu a li muñwi wa niti sina mo mu lumelela. Ona cwale-cwale fa Mulimu u ka ota bulapeli bo bu sa mu kuteki. Mwa kona ku ituta ze ñata ka za taba ye ka ku bala trakiti ye.’ Se ne si ni komokisize ki sa kuli, muuna yo naa amuhezi Taba ya Mubuso. Mi na ya fa ndu ye ñwi. Hamulaho wa mizuzunyana, muuna yo a taha inze a kitima, a swalelezi Taba ya Mubuso mwa lizoho. A bulela kuli: ‘Ni balile. Ni tokwa ku ezañi kuli ni bande buhali bwa Mulimu?’” Tuto ya kaliswa ni muuna yo, mi a kala ku fumanehanga kwa mikopano ya Sikreste.

17. Bundume bwa kaizeli ne bu tiisize cwañi muituti wa Bibele ya naa na ni sabo?

¹⁷ Hape bundume bwa luna bwa kona ku susueza batu ba bañwi ku ba ni bundume. Mwa Russia, kaizeli ya naa zamaya ka mbasi naa file magazini ku muzamai yo muñwi ya naa li mwa mbasi yeo. Ona fo, muuna yo muñwi a yakuka mwa sipula sa hae ni ku byangula magazini yeo mwa lizoho la kaizeli, a i puta-puta ni ku i latela fafasi. Ka ku hanyaukela kaizeli, muuna yo a laela kaizeli kuli a mu fe keyala ya hae ni ku mu lemusa kuli a si ke a kutaza mwahae. Kaizeli a lapela ku kupa tuso ku Jehova mi a ikupulisa manzwi a Jesu a li: “Mu si ke mwa saba ba ba bulaya mubili.” (Mat. 10:28) Kaizeli yo a yema ni ku bulelela muuna yo ka ku wa pilu kuli, “Ha ni na ku mi fa keyala ya ka, mi ni ka zwelapili ku kutaza mwahae.” Mi kaizeli a tuluka mwa mbasi. Kaizeli naa si ka ziba kuli muituti wa hae wa Bibele naa li teñi mwa mbasi yeo. Muituti yo naa tuhelezi sabo ya ku saba batu ku mu palelwisa ku fumanehanga kwa mikopano ya Sikreste. Kono muituti wa Bibele yo ha saa boni bundume bwa kaizeli, a ikatulela kuli u ka kala ku fumanehanga kwa mikopano.

18. Kiñi se si ka mi tusa ku kutaza ka bundume sina mwa naa ezelize Jesu?

¹⁸ Mwa lifasi le, le li ikauhanyize ku Mulimu, lu tokwa ku ba ni bundume kuli lu kutaze sina mwa naa ezelize Jesu. Kiñi se si ka mi tusa ku eza cwalo? Mu be ni sepo ya za kwapili. Mu zwelepili ku lata hahulu Mulimu ni batu. Mu kupe Jehova kuli a mi fe bundume. Ka nako kaufela mu hupulange kuli ha mu yo mu nosi, kakuli Jesu u inzi ni mina. (Mat. 28:20) Moya o kenile u ka mi fa maata. Mi Jehova u ka mi fuyaula ni ku mi tusa. Kacwalo ha lu beñi ni bundume mi lu bulele kuli: “[Jehova] ki Yena ya ni tusa, ha ni sabi se siñwi; mutu saa ka ni eza ki nto mañi?”—Maheb. 13:6.

Ne Mu Ka Alaba Cwañi?

• Ki kabakalañi batanga ba Mulimu ha ba tokwa ku ba ni bundume?

• Ka za ku ba ni bundume, lu itutañi . . .

kwa batu ba ba sepahala ba ne ba pilile pili Kreste a si ka taha kale?

ku Jesu Kreste?

kwa Bakreste ba kwa makalelo?

kwa Bakreste ka luna kacenu?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 21]

Jesu ka bundume naa beile fa nalela baeteleli ba bulapeli

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Jehova u lu fanga bundume bwa ku kutaza