Mu Zwelepili ku Twaelisa Kutwisiso ya Mina

KU BUHA mubapali ya cuukile ha nzaa bapala kwa tabisa luli! Bibele i susueza Bakreste ku twaelisa kutwisiso ya bona sina mubapali ha twaezanga mubili wa hae.

Mwa liñolo la na ñolezi Maheberu, muapositola Paulusi na ñozi kuli: “Lico ze tiile ki za ba ba hulile, ba ba na ni kutwisiso ya ku keta ze nde ku ze maswe, kabakala ku itwaelisa cwalo.” (Maheb. 5:14) Ki kabakalañi Paulusi ha na elelize Bakreste ba Maheberu ku twaelisa kutwisiso ya bona sina mubapali mwa twaelisezanga mubili wa hae? Lu kona ku twaelisa cwañi kutwisiso ya luna?

‘Mu be Baluti’

Paulusi ha na talusa za musebezi wa filwe Jesu wa ku ba “muprisita yo mutuna ka mukwa wa Melekisedeke,” na ñozi kuli: “Ne lu ka bulela ze ñata fahalimu a taba yeo, kono ku li talusa ku taata, kakuli mu fetuhile ba ba na ni buzwa kwa ku utwa. Kabesi cwalo kabe ki kale mu [ba] baluti. Kanti mu sa tokwa ku lutwa hape matatekelo a litaba za Mulimu; mane mu fetuhile ba ba tokwa mabisi, isi lico ze tiile.”—Maheb. 5:10-12.

Ku bonahala kuli Bakreste ba bañwi be ne ba li Majuda ba mwa miteñi ya baapositola ne ba si ka ekeza kwa kutwisiso ya bona mi ne ba palezwi ku zwelapili mwa niti. Ka mutala, ne ba palelwa ku utwisisa lituto ze nca ka za Mulao ni mupato. (Lik. 15:1, 2, 27-29; Magal. 2:11-14; 6:12, 13) Ba bañwi ne ba palelwa ku tuhela lizo ze ama Sabata ni Lizazi la Swalelo ya Libi le ne li banga teñi ka silimo ni silimo. (Makolo. 2:16, 17; Maheb. 9:1-14) Kona libaka Paulusi ha na ba susuelize ku twaelisa kutwisiso ya bona ilikuli ba kone ku keta ze nde ku ze maswe mi na ba bulelezi kuli ba ‘fite ku za ku petahala.’ (Maheb. 6:1, 2) Ku bonahala kuli kelezo ya hae ne i tahisize kuli ba bañwi ba nahane ka za mo ne ba utwisiseza lika mi ne i ba tusize ku zwelapili mwa niti. Luna bo?

Mu Twaelise Kutwisiso ya Mina

Lu kona ku sebelisa cwañi kutwisiso ya luna kuli lu be Bakreste ba ba hulile? Paulusi na ize lu kona ku eza cwalo ka “ku itwaelisa.” Sina babapali ha ba twaelisanga mibili ya bona ilikuli ba kone ku ezanga hande lipapali za bona, ni luna lu swanela ku twaelisa kutwisiso ya luna kuli lu kone ku keta ze nde ku ze maswe.

John Ratey, caziba ya itutile hahulu ka za mo bu sebeleza booko wa kwa sikolo sa bualafi se si bizwa Harvard Medical School, u talusa kuli: “Mu tokwa ku ezanga lipapali ze tiisa mubili kuli booko bwa mina bu sebeze hande.” Gene Cohen, muzamaisi wa likolo le li bizwa Aging, Health and Humanities, la fa sikolo se si pahami sa George Washington University, u talusa kuli ‘ku eza misebezi ye tokwa ku nahanisisa ku tahisanga kuli liselusi za booko bwa luna li beleke hande.’

Kacwalo, lu swanela ku twaelisa kutwisiso ya luna ni ku ekeza kwa zibo ya luna ya Linzwi la Mulimu. Ku eza cwalo ku ka lu tusa ku eza ‘se si latwa ki Mulimu, se si petehile.’—Maro. 12:1, 2.

 Mu Shukelwe “Lico ze Tiile”

Haiba lu shukelwa ku ‘fita ku za ku petahala,’ lu tokwa ku ipuza kuli: ‘Kana ni sweli na ekeza kwa kutwisiso ya ka ya niti ya Bibele? Kana ba bañwi ba ni nga kuli ni Mukreste ya tiile mwa niti?’ Me wa tabelanga ku fepa mbututu ya hae ka mabisi ni lico za limbututu. Kono wa kona ku bilaela haiba ku fita lilimo ze ñata mwanaa hae a sa kalisi ku ca lico ze tiile. Kamukwaoswana, lwa tabelanga ku bona mutu ye lu ituta ni yena Bibele ha eza zwelopili mane ni ku fita fa ku ineela ni ku kolobezwa. Kono ku cwañi haiba mutu yo a tuhela ku eza zwelopili hamulaho wa ku kolobezwa? Kana ne mu si ke mwa bilaezwa ki taba yeo? (1 Makor. 3:1-4) Muluti u banga ni sepo ya kuli muituti wa hae ni yena u ka ba muluti nako ye ñwi.

Kuli lu utwisisange litaba ze lu nyakisisa, lu tokwa ku yeyanga, mi ku eza cwalo ku tokwa buikatazo. (Samu 1:1-3) Ku buha mazimumwangala ni ku eza lika ze ñwi za ku ikatulusa ka zona ha ku tokwi ku sebelisa hahulu booko bwa luna. Kacwalo, ha lu swaneli ku tuhelela lika zeo ku lu palelwisa ku nahanisisanga lika za butokwa. Kuli lu ekeze kwa kutwisiso ya luna, lu tokwa ku ba ni takazo ya ku itutanga Bibele ni lihatiso za “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso,” mi lu swanela ku taleleza takazo yeo. (Mat. 24:45-47) Kwandaa ku balanga Bibele lu nosi, hape lu tokwa ku banga ni Nako ya ku Lapela Sina Lubasi ni ku ituta litaba za mwa Bibele.

Bo Jerónimo, ba ba li muokameli wa maeto mwa Mexico, ba talusa kuli ba itutanga magazini ya Tawala ya Mulibeleli ba sa i amuhela feela. Hape ba banga ni nako ya ku ituta hamoho ni basali ba bona. Bo Jerónimo ba li: “Na ni bakuluna lu balanga Bibele hamoho ka zazi ni zazi, mi lu itusisanga lihatiso ze cwale ka broshuwa ya ‘Naha ye Nde.’” Mukreste ya bizwa Ronald u talusa kuli u latelelanga tomahanyo ya puteho ya ku bala Bibele. Hape u itomezi likonkwani za ku ituta litaba ze ñwi mwa tuto ya hae ya ka butu. U talusa kuli: “Likonkwani zeo li tahisanga kuli ni nyolelwange nako ya ka ya ku ituta.”

Luna bo? Kana lwa banga ni nako ye ñata ya ku ituta Bibele ni ku yeya Linzwi la Mulimu? Kana lu sweli lwa twaelisa kutwisiso ya luna ni ku ezanga likatulo ze lumelelana ni likuka za Mañolo? (Liprov. 2:1-7) Haike lu be ni takazo ya ku ba Bakreste ba ba hulile, ba ba na ni zibo ni butali ze fumanwa kwa batu ba ba twaelisize kutwisiso ya bona kuli ba kone ku keta ze nde ku ze maswe!

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Lu sebelisa kutwisiso ya luna ka ku “itwaelisa”