Mu Si Ke Mwa Talima ‘Lika Za Kwamulaho’

“Ha ku na mutu ya sweli sikekele ni ku talima lika ze kwamulaho ya swanela mwa Mubuso wa Mulimu.”—LUKA 9:62.

MU KONA KU ALABA CWAÑI?

Ki kabakalañi ha lu swanela ku ‘hupula musalaa Lota’?

Ki lika mañi ze taalu ze lu sa swaneli ku zwelapili ku hupulanga?

Lu kona ku zamaelela cwañi ni kopano ya Jehova?

1. Ki temuso mañi ya naa file Jesu, mi i tahisa puzo mañi?

“MU HUPULE musalaa Lota.” (Luka 17:32) Jesu Kreste naa file temuso yeo ibato ba lilimo ze 2,000 kwamulaho. Temuso yeo, ki ya butokwa hahulu ni ku fita kacenu. Jesu naa talusañi? Majuda ba naa bulela ku bona ne ba ziba hande ze ne ezahezi ku musalaa Lota. Musalaa Lota ha naa baleha mwa Sodoma ni lubasi lwa hae, naa si ka utwa Jehova mi a talima kwamulaho. Kabakaleo a fetuha sicwe sa lizwai.—Mu bale Genese 19:17, 26.

2. Ki lika mañi mwendi ze ne tahisize kuli musalaa Lota a talime kwamulaho? Ki sika mañi se ne si ezahezi ku yena kabakala ku sa utwa Mulimu?

² Kono ki kabakalañi musalaa Lota ha naa talimezi kwamulaho? Mwendi naa bata ku bona ze ne ezahala. Kamba mwendi naa talimezi kwamulaho kabakala kuli naa si ka kolwa kuli muleneñi wo ne u sinyiwa. Mwendi tumelo ya hae ne i fokola. Kamba mwendi naa bata ku kutela kwa lika za naa siile mwa Sodoma. (Luka 17:31) Ku si na taba ni libaka le ne li tahisize kuli a talime kwamulaho, naa shwile kabakala ku sa ipeya ku utwa. Mu nahane feela taba ye! Naa shwile lizazi le li swana ni batu ba ba maswe ba mwa Sodoma ni Gomora. Kona libaka Jesu ha naa bulezi kuli: “Mu hupule musalaa Lota”!

3. Jesu naa koñomekile cwañi taba ya kuli ha lu swaneli ku talima lika ze kwamulaho?

³ Ni luna ki kwa butokwa kuli lu si ke lwa talima kwamulaho, kamba ku nahananga za lika ze lu siile kwamulaho, bakeñisa nako ye lu pila ku yona ye. Jesu naa koñomekile taba ye ha naa alaba muuna ya naa mu kupile kuli a yo laeza lubasi lwa hae pili a si ka ba kale mulutiwa. Jesu naa bulezi kuli: “Ha ku na mutu ya sweli sikekele ni ku talima lika ze kwamulaho ya swanela mwa Mubuso wa Mulimu.” (Luka 9:62) Kana Jesu naa si ka bonisa sishemo ni kutwisiso ka mwa naa alabezi muuna yo? Batili, kakuli naa ziba kuli muuna yo naa bata feela fa ku picukela buikalabelo bwa ku ba mulutiwa. Jesu naa  bulela kuli mutu ya picuka buikalabelo bwa hae ku Mulimu u talima “lika ze kwamulaho.” Mutu ya kekela simu wa kona ku itemuna ha nzaa kekela kamba wa kona ku beya sikekele fa fasi ni ku fetuha ku talima kwamulaho. Kono ku eza cwalo, ku ka mu yembulula kwa musebezi wa eza, mi ha naa ku u eza hande.

4. Lu swanela ku isa mamelelo ya luna kwañi?

⁴ Ku fita ku nahana za lika za kwamulaho, lu swanela ku isa mamelelo ya luna kwa lika ze kwapili. Bibele i talusa hande taba ye kwa liñolo la Liproverbia 4:25 kuli: “Meeto a hao a talime kwapili, u tone, mi u talime ko libile.”

5. Ki libaka mañi le lu na ni lona ha lu sa swaneli ku talima lika za kwamulaho?

⁵ Lu na ni libaka le li utwahala la ku sa talima lika za kwamulaho. Libaka leo ki lifi? Lu pila mwa “mazazi a maungulelo.” (2 Tim. 3:1) Hona cwale-cwale fa, Mulimu u ka sinya, isiñi feela mileneñi ye mibeli ye maswe, kono u ka sinya lifasi kaufela. Ki lika mañi ze ka lu tusa kuli lu si ke lwa yembuluka sina mwa naa ezelize musalaa Lota? Ka ku kala, lu tokwa ku ziba lika ze ñwi za kwamulaho ze kona ku lu kenya mwa muliko wa ku li talima. (2 Makor. 2:11) Hakulicwalohe, ha lu nyakisiseñi kuli lika zeo ki lifi ni ku nyakisisa mo lu kona ku ambukela ku li iseza mamelelo.

KU IKUMBUTA MAZAZI A KWAMULAHO

6. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku sepa kamita mo lu hupulela lika za kwamulaho?

⁶ Lwa kona ku eza mafosisa a ku nahana kuli bupilo nee li bo bunde kwamulaho. Mo lu hupulela lika ze ne ezahezi kwamulaho mwendi haki mona luli mo ne li inezi. Ka ku sa ziba, lu kana lwa kala ku nahana kuli kwamulaho ne lu sa nyandi hahulu ni kuli ne lu li ba ba tabile ku fita cwale. Fo kikuli, lu kala ku nahana kuli lika ne li li kwateñi hande kwamulaho ku fita mo ne li inezi luli. Ha lu eza mafosisa a cwalo, lu kana lwa kala ku ikumbuta mazazi a kwamulaho. Kono Bibele i lu lemusa kuli: “U si ke wa li: Kiñi mazazi a kale ha naa li a mande ku a kacenu? Ha u buleli ka butali, ha u buza taba yeo.” (Muek. 7:10) Ki kabakalañi ku nahana cwalo ha ku kona ku tahisa kozi?

7-9. (a) Ki sika mañi se ne si ezahezi kwa Maisilaele mwa Egepita? (b) Maisilaele ne ba na ni mabaka afi a ku ba ni tabo? (c) Maisilaele ne ba kalile ku tongoka lika mañi?

⁷ Mu nahane ze ne ezahezi kwa Maisilaele mwa miteñi ya Mushe. Sapili Maisilaele ha ne ba ile ku yo pila mwa Egepita ne li baenyi mwa naha yeo. Kono hamulaho wa miteñi ya Josefa, Maegepita ba beya fahalimu a Maisilaele ‘bazamaisi, ilikuli ba ba nyandise ka misebezi ye bukiti.’ (Ex. 1:11) Hamulaho, Faro mane a laela kuli batu ba hae ba bulaye limbututu za baana za Maisilaele bakeñisa kuli naa sa bati kuli Maisilaele ba ate. (Ex. 1:15, 16, 22) Kona libaka Jehova ha naa bulelezi Mushe kuli: “Ni boni, ni bonelezi ku swenyeha kwa sicaba sa ka kwa Egepita, ni utwile sililo sa bona bakeñisa banyandisi ba bona; kakuli ni ziba manyando a bona.”—Ex. 3:7.

⁸ Mu nahane feela tabo ye ne ba bile ni yona Maisilaele ha ne ba zamaya sina batu ba ba lukuluhile ku zwa mwa naha mo ne ba li batanga. Ne ba iponezi nzila ye makaza yeo Jehova naa itusisize ka yona mataa hae ku tisa Likoto ze Lishumi fahalimwaa Faro wa muikuhumusi ni batu ba hae. (Mu bale Exoda 6:1, 6, 7.) Kwa mafelelezo Maegepita ba lukulula Maisilaele. Mane Maegepita ba bulelela Maisilaele kuli ba pakise ku zwa mwa naha ya bona, mi ba ba fa gauda ni silivera ye ñata hahulu kuli mane Bibele  i bulela kuli batu ba Mulimu ba “tubulisa Maegepita.” (Ex. 12:33-36) Hape Maisilaele ne ba nyakalalile hahulu ku bona Faro ni limpi za hae ha ba timezwa mwa Liwate le Lifubelu. (Ex. 14:30, 31) Ne ba swanela ku ba ni tumelo ye tiile hahulu hamulaho wa ku bona za naa ezize Jehova!

⁹ Kwa komokisa kuli hamulaho wa nako ye kuswani feela ku zwa fa ba lukululela Jehova ka mukwa o makazo, batu ba ba swana ba, ba kala ku tongoka. Ne ba tongoka lika mañi? Lico! Ne ba si ka kolwa za naa ba fa Jehova, mi ba bulela kuli: “Lu sa hupula litapi ze ne lu ca kwa Egepita lu sa li leki, ni bokyukamba, ni mahapu, ni liki, ni nyanisi ye kima, ni nyanisi ye sisani. Kono cwale bupilo bwa luna bwa omelela, ha lu sa na se siñwi, ha lu sa bona se siñwi, konji manna ye!” (Num. 11:5, 6) Kamukwaocwalo, ne ba si ka hupula lika ze ne ezahezi kwamulaho ka mo ne li inezi luli. Bakeñisa ku nahana ka mafosisa, mane ba lela ku kutela kwa naha ko ne ba pilile sina batanga! (Num. 14:2-4) Maisilaele ne ba talimezi kwa lika za kwamulaho, mi Jehova a ba nyemela.—Num. 11:10.

10. Lu itutañi ku ze ne ezahezi kwa Maisilaele?

¹⁰ Taba yeo i lu lutañi kacenu? Ha lu li mwa butata, ha lu swaneli ku zwelapili ku hupula kuli lika ne lili kwateñi hande kwamulaho, mane nihaiba ka nako ye ne lu si ka ziba kale niti. Ha ku si ka fosahala ku ituta ku ze ne ezahezi kwamulaho kamba ku hupula linako ze nde ze lu kile lwa ba ni zona. Kono lu swanela ku ba ni buitikaneleli ni ku hupula lika za kwamulaho ka mo ne li inezi luli. Hakusicwalo, lu kana lwa kala nihaiba ku sa tabela hahulu bupilo bo lu pila ka nako ya cwale, ni ku bata ku kutela kwa bupilo bwa luna bwa kwamulaho.—Mu bale 2 Pitrosi 2:20-22.

LIKA ZE LU KILE LWA ITOBOHA KWAMULAHO

11. Batu ba bañwi ba ikutwa cwañi ka za lika ze ba kile ba itoboha kwamulaho?

¹¹ Ka bumai, batu ba bañwi ba hupulanga lika ze ba kile ba itoboha kwamulaho ni ku ikutwa kuli kambe ne ba si ka eza cwalo. Mwendi ne mu bile ni kolo ya ku ya kwa sikolo se si pahami, ku bubana, kamba ku ba ni masheleñi a mañata, kono se mu ikatulela ku sa ndongwama lika zeo. Mizwale ni likaizeli ba bañata ne ba na ni misebezi ye ne ba fumanisa tuwelo ye tuna mwa likalulo za lipisinisi, za ku itabisa, za tuto, kamba za lipapali, kono ba siile lika zeo kaufela kwamulaho. Se ku fitile nako ye telele ku zwa fo ba itobohela lika zeo, mi mafelelezo ha si ka taha. Kana mwa zwelangapili ku kengeyela mo ne bu kana bu bezi bupilo bwa mina kambe ne mu si ka itoboha lika zeo?

12. Paulusi naa ikutwile cwañi ka za lika za naa siile kwamulaho?

¹² Muapositola Paulusi naa itobohile lika ze ñata kuli a be mulateleli wa Kreste. (Mafil. 3:4-6) Naa ikutwile cwañi ka za lika za naa siile kwamulaho? U lu bulelela kuli: “Lika ze ne ni nga kuli li na ni tuso ku na, ni itobohile zona kabakala Kreste.” Mi ki kabakalañi? U zwelapili ku bulela kuli: “Mane ni tobohile lika kaufela kabakala zibo ye tuna ni ku fita ya Kreste Jesu Mulenaa ka. Kabakala hae ni tobohile lika kaufela mi ni li nga sina matakala, kuli ni fumane Kreste.” * (Mafil. 3:7, 8) Mutu  ya yumba matakala kamba manyalala, ha inyazangi hamulaho kuli naa yumbile. Kamukwaoswana, Paulusi naa si ka inyaza kabakala kuli naa siile misebezi ya lifasi. Naa tuhezi ku nga lika zeo sina za butokwa.

13, 14. Lu kona ku latelela cwañi mutala wa Paulusi?

¹³ Lu swanela ku ezañi haiba lu zwelapili ku hupula za lika ze ne lu hanile kwamulaho? Lu swanela ku latelela mutala wa Paulusi. Kamukwaufi? Mu nahane butokwa bwa lika ze mu na ni zona ka nako ya cwale. Mu na ni silikani se sinde ni Jehova, mi wa ziba kuli mwa sepahala. (Maheb. 6:10) Ha ku na nto ya butokwa ye lu kona ku fumana mwa lifasi ye fita za lu fa Jehova ka nako ya cwale ni za ka lu fa kwapili.—Mu bale Mareka 10:28-30.

¹⁴ Ku tuha fo Paulusi u bulela nto ye ñwi ye ka lu tusa ku zwelapili ku sebeleza Jehova ka busepahali. U bulela kuli naa ‘libala lika ze kwamulaho ni ku eza ka taata kuli a fumane ze kwapili.’ (Mafil. 3:13) Paulusi fa u bulela za lika ze peli ze lu tokwa ku eza. Mi kaufela zona za tokwahala. Sapili, lu swanela ku libala lika ze lu siile kwamulaho. Ha lu swaneli ku sinya maata ni nako ya luna ya butokwa ku hupulanga kamita lika zeo. Sa bubeli, ka ku swana ni mumati ya tuha a feza siyano, lu swanela ku eza ka taata ku liba kwapili. Lu swanela ku isa mamelelo ya luna kwa lika ze kwapili.

15. Ki tuso mañi ye lu fumana ha lu yeya fa mitala ya batanga ba Mulimu ba ba sepahala?

¹⁵ Mu yeyange mitala ya batanga ba Jehova ba ba sepahala ba kwaikale ni ba kacenu. Mitala ya bona i ka mi susueza ku liba kwapili ku fita ku talima lika za kwamulaho. Ka mutala, kambe kuli Abrahama ni Sara ne ba zwezipili ku hupula muleneñi wa Ure, “ne ba ka be ba fumani kolo ya ku kutela kwateñi.” (Maheb. 11:13-15) Kono ne ba si ka kutela kwateñi. Mushe ha naa zwile mwa Egepita lwa pili, naa siile lika ze ñata hahulu ze ne fita ze ne ba siile Maisilaele ba bañwi ba ne ba zwile mwateñi hasamulaho. Niteñi, Bibele ha i bonisi kuli Mushe naa bata ku ba ni lika zeo hape. Kono i bulela kuli: “Naa nga kuli ku shubulwa kwa hae ka ku ba Ya Tozizwe ki bufumu bo bu fita maluwo a Egepita; kakuli naa talimezi kwapili kwa mupuzo wa naa ka amuhela.”—Maheb. 11:26.

LIKA ZE MASWE ZE NE EZAHEZI KWAMULAHO

16. Lu kana lwa ikutwa cwañi ka za lika ze maswe ze kile za ezahala kwamulaho?

¹⁶ Nihakulicwalo, haki lika kaufela ze ne ezahezi kwamulaho ze lu kana lwa hupula ku ba ze nde. Ka mutala, mwendi lu kana lwa bilaezwa kamita ki libi kamba mafosisa e lu kile lwa eza. (Samu 51:3) Mwendi lu sa nyemile kamba ku ikutwa bumaswe kabalakala kuli ne lu filwe kelezo ye tuna. (Maheb. 12:11) Mwendi lu sa hupulanga nako ye ne lu ezizwe maswe kamba lika ze ne lu nga kuli ne li ezizwe ka sobozi. (Samu 55:2) Ki lika mañi ze ka lu tusa kuli lu tuhele ku hupulanga lika ze cwalo ze ne ezahezi kwamulaho? Lu ka nyakisisa mitala ye milaalu.

17. (a) Ki kabakalañi Paulusi ha naa ipulezi kuli naa li “yo munyinyani ku fita wa mafelelezo ku ba ba kenile kaufela”? (b) Ki sika mañi se ne si tusize Paulusi kuli a si ke a tuhelela mafosisa a kwamulaho ku mu zwafisa?

¹⁷ Mafosisa a kwamulaho. Muapositola  Paulusi naa ipulezi kuli naa li “yo munyinyani ku fita wa mafelelezo ku ba ba kenile kaufela.” (Maef. 3:8) Ki kabakalañi ha naa ikutwile cwalo? U bulela kuli: “Kakuli ne ni nyandisize puteho ya Mulimu.” (1 Makor. 15:9) Paulusi u lukela ku ba ya naa ikutwanga hahulu bumaswe ha naa kopananga ni mizwale ni likaizeli ba naa nyandisize kwamulaho. Kono naa si ka tuhelela minahano ye cwalo ku mu zwafisa. Mwa sibaka sa ku eza cwalo, Paulusi naa zwezipili ku nahana ka mo Mulimu naa mu boniselize sishemo ni muhau. (1 Tim. 1:12-16) Kamukwaocwalo, Paulusi naa itebuhile hahulu, mi a susuezwa ku zwelapili mwa bukombwa bwa hae. Paulusi ha naa bulezi kuli naa bata ku libala lika za kwamulaho, naa ama ni kwa mafosisa a naa ezize kwamulaho. Kabakala kuli ha lu koni ku cinca mafosisa e ne lu ezize kwamulaho, lu ka sinya feela maata a luna haiba lu zwelapili ku a hupulanga. Ku fita ku eza cwalo, lu swanela ku hupulanga sishemo sa lu bonisize Jehova ni ku itusisa maata a luna ku sebeleza Jehova ka nako ya cwale.

18. (a) Ku kona ku ezahalañi haiba lu zwelapili ku hupula kelezo ye ne lu filwe kwamulaho? (b) Lu kona ku latelela cwañi manzwi a Salumoni ka za ku amuhela kelezo?

¹⁸ Kelezo ye butuku. Mwendi lu kana lwa zwelapili ku nahananga ka za kelezo ye lu kile lwa fiwa kwamulaho. Ku eza cwalo ku kona ku tahisa kuli lu ikutwe bumaswe kamba bunyemi ni ku tahisa kuli lu ‘fele pilu.’ (Maheb. 12:5) Ibe kuli lwa hana kelezo yeo honafo kamba lwa i amuhela mi hasamulaho lwa tuhela ku itusisa yona, niti kikuli lu hanile ku fumana tuso kwa kelezo yeo. Neikaba hande ku latelela kelezo ya Salumoni ye li: “Swala tuto ka tata, u si ke wa i nyefula, u i buluke, kakuli ki bupilo bwa hao.” (Liprov. 4:13) Sina muzamaisi wa mota ya latelela lisupo za fa mukwakwa, ha lu amuheleñi kelezo ye lu fiwa, lu itusise yona, mi lu zwelepili ni bupilo bwa luna.—Liprov. 4:26, 27; mu bale Maheberu 12:12, 13.

19. Lu kona ku likanyisa cwañi tumelo ya Habakuki ni Jeremia?

¹⁹ Ku ezwa maswe—ibe kuli ne ku bile cwalo kamba lu nahana feela kuli ne ku bile cwalo. Fokuñwi lu kana lwa ikutwa sina mupolofita Habakuki ya naa itilelezi ku Jehova kuli a felise bumaswe. Naa si ka utwisisa libaka Jehova ha naa tuhelezi lika ze maswe ku ezahala. (Hab. 1:2, 3) Ki kwa butokwa hahulu kuli lu likanyise tumelo ya mupolofita yo, ya naa bulezi kuli: “Nihakulicwalo, ni ka tabela Muñaa Bupilo, ni wabelelwe Mulimu ya ni pilisa.” (Hab. 3:18) Mutala o muñwi wa mutu ya naa bonisize tumelo ki wa Jeremia, ya naa sepile Jehova. Lwa kona ku mu likanyisa ka ku sepa hahulu kuli Jehova, Mulimu wa katulo ye lukile, u ka tatulula lika kaufela ka nako ye lukela.—Mali. 3:19-24.

20. Lu kona ku bonisa cwañi kuli lwa ‘hupula musalaa Lota’?

²⁰ Lu pila ka nako ye tabisa luli. Ku na ni likezahalo ze tabisa ze ezahala ka nako ya cwale, mi ze ñwi li tuha li ezahala. Haike mañi ni mañi wa luna a zamaelele ni kopano ya Jehova. Ha lu lateleleñi kelezo ya Bibele ya ku talimela lika ze kwapili isiñi ze lu siile kwamulaho. Ku eza cwalo, ku ka bonisa kuli lwa ‘hupula musalaa Lota’!

[Litaluso za kwatasi]

[Lipuzo za Tuto]