Mu Zwelepili Ku Kutaza Ka Putako

“U kutaze linzwi, u eze cwalo ka putako.”—2 TIM. 4:2.

KANA MWA KONA KU TALUSA?

Ki kabakalañi Bakreste ba mwa linako za baapositola ha ne ba kutalize ka putako?

Lu kona cwañi ku zwelapili ku kutaza ka putako?

Ki kabakalañi musebezi wa ku kutaza ha u lukela ku eziwa ka putako hahulu ni ku fita?

1, 2. Ki lipuzo lifi ze ka alabiwa ka za taelo ya kuli ‘lu swanela ku kutaza ka putako’?

BATU ba ba eza musebezi wa ku yangwela ba bañwi ba ezanga cwalo ka putako. Ka mutala, batimi ba mulilo ba matelanga ko ku bile ni kozi ya mulilo, ka ku ziba kuli bupilo bwa batu bu mwa lubeta.

² Ka ku ba Lipaki za Jehova, lu bata ku tusa batu kuli ba puluswe. Kona libaka musebezi wa luna wa ku kutaza taba ye nde ya Mubuso ha u li wa butokwa hahulu. Nihaike kuli musebezi wa luna wo ki wa ka putako, ha lu u ezi ka ku mata-mata feela. Cwalehe muapositola Paulusi naa talusañi ha naa file kelezo ye li: “U kutaze linzwi, u eze cwalo ka putako”? (2 Tim. 4:2) Lu kona ku kutaza cwañi ka putako? Mi ki kabakalañi musebezi wa luna ha u li wa ka putako?

KI KABAKALAÑI MUSEBEZI WA LUNA WA KU KUTAZA HA U LI WA KA PUTAKO?

3. Ki sifi se si kona ku ezahala haiba batu ba amuhela lushango lwa Mubuso, kamba haiba ba hana lushango lo?

³ Ha lu nahana ka za mo musebezi wa luna wa ku kutaza u kona ku puluseza batu, mwendi lu ka bata ku bulelela ba bañwi taba ye nde ka putako. (Maro. 10:13, 14) Linzwi la Mulimu li bulela kuli: “Ha ni bulelela ya maswe, ni li: Luli u ka shwa; yena haa ka tuhela sibi sa hae, mi a eza ka mulao ni ka ku luka . . . luli u ka pila, haa na ku shwa. Ze maswe zaa ezize ha li sa na ku hupulwa.” (Ezek. 33:14-16) Bibele i bulelela bakutazi ba taba ye nde kuli: ‘Ba ka ipilisa ni ku pilisa ba ba ba teeleza.’—1 Tim. 4:16; Ezek. 3:17-21.

4. Ki kabakalañi bukwenuheli ha ne bu tahisize kuli musebezi wa ku kutaza u eziwe ka putako mwa linako za baapositola?

⁴ Kuli lu utwisise libaka muapositola Paulusi ha naa file Timotea kelezo ya kuli a kutaze ka putako, ha lu nyakisiseñi litaba ze ñwi ze zwa mwa liñolo fo i tomile tuto ye. Lu bala kuli: “U kutaze linzwi, u eze cwalo ka putako mwa linako ze nde ni mwa linako ze taata, u kalimele, u nyaze, u eleze, ka pilu-telele kaufela ni ka bukwala bwa ku luta. Kakuli ku ka taha nako yeo batu ba ka hana tuto ya niti, kono,  ka ku ya ka litakazo za bona, ba ka ikubukanyeza baluti kuli ba ba bulelele ze ba lata ku utwa mwa lizebe za bona. Ba ka hana ku teeleza kwa niti.” (2 Tim. 4:2-4) Jesu naa polofitile kuli ne ku ka zuha bukwenuheli. (Mat. 13:24, 25, 38) Bukwenuheli boo ha ne bu tuha bu kalisa, ne ku tokwahala kuli Timotea a “kutaze linzwi” ka putako nihaiba mwa puteho ilikuli Bakreste ba si ke ba hohiwa ki bupumi bwa lituto za buhata. Bupilo bwa batu ne bu li mwa kozi. Kacenu bo?

5, 6. Ki mihupulo ifi ye atile ye lu kona ku kopana ni yona ha lu li mwa bukombwa?

⁵ Ku kwenuhela bulapeli bwa niti se ku atile hahulu mi se ku li kai ni kai. (2 Mates. 2:3, 8) Ki lituto lifi ze ba lata ku utwa batu mwa lizebe za bona kacenu? Mwa libaka ze ñata tuto ya kuli lika li itahezi feela ka ku ipilaula i zwezipili ku yemelwa ki ba bulapeli. Nihaike kuli sayansi ki yona ye itusiswanga kwa ku talusa ni ku yemela tuto ya kuli lika li itahezi feela ka ku ipilaula, tuto yeo se i fetuhile ku ba bulapeli, ili nto ye se i amile mo batu ba ngela Mulimu ni batu ba bañwi. Tuto ye ñwi ye se i atile ki ya kuli Mulimu haa na taba ni luna; kabakaleo ha lu tokwi ku mu iseza pilu. Ki kabakalañi lituto ze cwalo ha li hoha mamelelo ni ku kukueza batu ba bañata-ñata kuli mane ba palelwe ku ba ni bulikani ni Mulimu? Libaka ki la kuli bubeli bwa zona lituto zeo li na ni lushango lwa kuli, ‘Wa kona ku eza ze u lata kaufela kakuli ha ku na Mulimu ya ka ku atula.’ Yeo luli ki yona taba ye ba lata ku utwa batu ba bañata mwa lizebe za bona.—Mu bale Samu 10:4.

⁶ Kono ku na ni linzila ze ñwi hape zeo batu ba kona ku teeleza ka zona kwa litaba ze ba lata ku utwa mwa lizebe za bona. Batu ba bañwi ba ba yanga kwa likeleke ba tabela baluti ba ba ba luta kuli, ‘Ku si na taba ni likezo za mina Mulimu wa mi lata.’ Baprisita ni mapasita ba bulelelanga batu litaba ze ba lata ku utwa mwa lizebe za bona ka ku ba kolwisa kuli mikiti ya sizo, Misa, mikiti ya bulapeli ni maswaniso li kona ku ba tahiseza matohonolo. Batu bao ba ba yanga kwa likeleke ha ba lemuhi ni hanyinyani kozi ye ba li ku yona. (Samu 115:4-8) Niteñi, haiba lu ba tusa ku zuha kwa moya kuli ba utwisise lushango lwa niti lo lu mwa Bibele, ba kona ku fumana tuso ku zwelela kwa Mubuso wa Mulimu.

KU KUTAZA KA PUTAKO KU TALUSAÑI?

7. Lu kona ku bonisa cwañi kuli lwa kutaza ka putako?

⁷ Mupazuli ya cuukile u sebezanga ka tokomelo ye tuna bakeñisa kuli wa ziba kuli bupilo bwa mukuli bu mwa lubeta. Ha lu li mwa bukombwa bwa luna bwa Sikreste lwa kona ku bonisa putako ka ku iseza pilu kwa musebezi wa luna, inge cwalo ka ku nahanela cimo litaba, kamba lipuzo ze kana za buziwa ki batu be lu katanana ni bona. Ku kutaza ka putako ku tokwa kuli lu eze licinceho kwa tomahanyo ya luna ilikuli lu kone ku potela batu ka nako ye ba kona ku tabela ku lu amuhela.—Maro. 1:15, 16; 1 Tim. 4:16.

8. Ku eza lika ka putako hañata ku talusañi?

⁸ Hape ku eza lika ka putako ku talusa ku eza pili lika za butokwa. (Mu bale Genese 19:15.) Ka mutala, mu nge kuli hasamulaho wa ku tatubiwa, dokota u mi bizeza mwa ofisi ya hae ni ku mi bulelela kuli: “Mu na ni butata bo bu tokwa likalafo za ka putako, mi mu lukela ku fumana likalafo ona kweli ye.” Ne mu ka eza cwañi? Mwendi ne mu si ke mwa pundumuka feela ku zwa mwa ofisi ya hae kuli mu yo eza se siñwi ka za muinelo wo. Kono mwendi pili ne mu ka teeleza ka tokomelo kwa liakalezo za mi fa dokota yo, ku tuha fo, kona ha ne mu ka ya kwa ndu ya mina ku yo singanyeka ka za se mu swanela ku eza pili.

9. Ki kabakalañi ha lu kona ku bulela kuli Paulusi naa kutalize ka putako mwa Efese?

⁹ Lwa kona ku ituta se siñwi ka za mo Paulusi naa kutalelize ka putako ka ku bala za naa bulelezi baana-bahulu ba mwa Efese ka mwa naa kutalelize mwa sikiliti sa Asia. (Mu bale Likezo 20:18-21.) Ku bonahala kuli ku kala ka lizazi la pili la naa fitile Paulusi mwa Efese, naa patehile ku potela batu fa ndu ni ndu inze a kutaza taba ye nde. Hape, ka lilimo ze peli naa zwezipili ku latelela tomahanyo ya kamita ya ‘ku fanga lingambolo zazi ni  zazi mwa muyaho wa makopanelo fa sikolo sa Tirano.’ (Lik. 19:1, 8-10) Kaniti, ku eza lika ka putako ne ku susuelize Paulusi ku kutaza kamita. Kelezo ya kuli ‘lu kutaze ka putako’ ha i swaneli ku lu tahiseza ku ikutwa kuli musebezi wa ku kutaza wa imeza. Nihakulicwalo, lu swanela ku nga musebezi wa ku kutaza ku ba nto ya butokwa hahulu mwa bupilo bwa luna.

10. Ki kabakalañi ha lu kona ku tabiswa ki taba ya kuli Bakreste ne ba kutalize ka putako lilimo ze 100 kwamulaho?

¹⁰ Silimo sa 1914 si si ka fita kale, sikwatanyana sa Baituti ba Bibele ne si kalisize musebezi wa ku kutaza. Mutala wa bona u lu bonisa se ku talusa ku eza lika ka putako. Nihaike kuli sikwata seo ne li sa batu ba ba eza likiti li sikai feela, ne ba lemuhile kuli ne ba tokwa ku eza musebezi wa ku kutaza ka putako mi ne ba kalisize ku kutaza za Mubuso ka cisehelo. Ne ba hatisize lingambolo mwa mitende ye miñata mi ne ba ezize tukiso ya ku buhisanga filimu ye bizwa “Photo-Drama of Creation” ya maswaniso a zamaya ni a sa zamayi. Ka ku eza cwalo ne ba konile ku kutaza taba ye nde kwa batu ba bañata-ñata. Kambe ne ba si ka kutaza ka putako, ki ba ba kai ku luna ba ne ba ka be ba utwile lushango lwa Mubuso?—Mu bale Samu 119:60.

MU ZWELEPILI KU KUTAZA KA PUTAKO

11. Ki kabakalañi batu ba bañwi ha ba tuhezi ku ba ni tukufalelo?

¹¹ Lika ze yembulula li kona ku tahiseza mutu ku tuhela ku nahana ka za butokwa bwa musebezi wa ku kutaza. Lifasi la Satani li kona ku lu tahiseza kuli lu ndongwame lika za ka butu kamba lika ze ñwi cwalo ze si za butokwa. (1 Pit. 5:8; 1 Joa. 2:15-17) Batu ba bañwi ba ne ba tukufalezwi ku sebeleza Jehova mwa bupilo bwa bona kwamulaho, ha ba sa na tukufalelo yeo. Ka mutala, Demasi ne li Mukreste ya naa ‘belekisana’ ni muapositola Paulusi, kono hasamulaho naa yembuluzwi ki ku lata lifasi. Ku fita kuli a zwelapili ku tiisa Paulusi ka nako ya naa li mwa butata, Demasi a yubeka muzwale wa hae.—Fil. 23, 24; 2 Tim. 4:10.

12. Ki tohonolo ifi ye lu na ni yona ka nako ya cwale, mi ki ifi kolo ye lu ka ikola ku ya ku ile?

¹² Kuli lu zwelepili ku kutaza ka putako, lu tokwa ku lwanisa takazo ya ku eza lika ze kona ku lu yembulula. Lu swanela ku itiisa kuli lu kone “ku swala ka taata bupilo sakata.” (1 Tim. 6:18, 19) Mwendi ha mu kakanyi kuli bupilo bo bu sa feli fa lifasi mwa Mubuso wa Mulimu bu ka tahisa kolo ye sa feli ya kuli mu ikole misebezi ye tabisa. Kono ka nako ya cwale, lu na ni tohonolo ya ku tusa batu ba bañwi kuli ba punyuhe Armagedoni ili musebezi o ipitezi mwa nako ya luna.

13. Lu tokwa ku ezañi kuli lu zwelepili ku kutaza ka putako?

¹³ Ka ku bona kuli buñata bwa batu be lu pila ni bona mwa lifasi ha ba zibi Jehova, lu tokwa ku ezañi kuli lu zwelepili ku kutaza ka putako? Lu tokwa ku hupulanga kuli ni luna ka nako ye ñwi ne lu sa zibi Mulimu mi ne lu si na sepo ya bupilo bo bu sa feli. Kono ne lu itutile niti ka za Jehova ni Jesu, mi cwale se lu na ni tohonolo ya ku luta ba bañwi niti. (Mu bale Maefese 5:14.) Paulusi a mano bulela cwalo, a ñola kuli: “Mu tokomele hahulu mo mu zamaela kuli ha mu zamayi sina likuba kono sina ba ba butali, mu nze mu itusisa hande nako ya mina, kakuli mazazi e lu pila ku ona a maswe.” (Maef. 5:15, 16) Bakeñisa kuli lu pila mwa lifasi le li maswe, haike ‘lu itusise hande nako’ kwa ku eza misebezi ye ka lu tusa ku zwelapili ku ba bukaufi ni Jehova.

LU PILA MWA LINAKO ZA BUTOKWA HAHULU

14-16. Ki nto mañi ye tahisa kuli ku kutaza ka za Mubuso ku eziwe ka putako hahulu ni ku fita?

¹⁴ Musebezi wa ku kutaza kamita u bile wa ka putako, kono cwale se u tokwa ku petiwa ka putako hahulu ni ku fita. Ku zwa feela ka silimo sa 1914 lu iponezi likezahalo ze ñata ze ne polofitilwe mwa Linzwi la Mulimu ka za mazazi a maungulelo. (Mat. 24:3-51) Bupilo bwa batu se bu li mwa lubeta ni ku fita. Ku si na taba ni litumelelano ze ezizwe cwanoñu fa, linaha ze maata ka ku fitisisa mwa lifasi li sa na ni lilwaniso ze bato  ba 2,000 za nyukiliya ze konwa ku itusiswa mwa ndwa. Makwambuyu ba muuso ba mwa linaha ze ñwi ba biha kuli lika ze ñwi ze itusiswa kwa ku panga lilwaniso za nyukiliya li sweli ku tondahala. Kana libangoki li ipulukezi ze ñwi za lika zeo? Batu ba bañwi ba bulela kuli batu kaufela ba kona ku yundiswa ka bunolo mwa ndwa ye kona ku kaliswa ki sibangoki. Nihakulicwalo, ndwa ha ki yona feela ye kona ku beya bupilo bwa batu mwa lubeta.

¹⁵ Ka silimo sa 2009 mutende o bizwa The Lancet ni ba Yunivesiti ye ñwi ye bizwa University College London ne ba bulezi ka za linako za luna kuli: “Butata bwa ku cisa kwa lifasi ki nto ye tahiseza batu ba bañata ku ikalelwa ka za buiketo bwa bona.” Piho yeo ne i bulezi kuli butata boo bu kona ku ama buiketo bwa batu ba bañata ni ku beya bupilo bwa batu ba bañata-ñata mwa lubeta. Libaka ze ñata li kona ku sinyiwa kabakala ku ata kwa mezi mwa mawate, linanga, miunda, matuku, mañungwa, ni lindwa ze lwaniwa kabakala ku taela kwa lika. Kaniti, lindwa ni likozi li beya batu mwa lubeta.

¹⁶ Batu ba bañwi ba kana ba nahana kuli kozi ye kona ku tahiswa ki ndwa ya nyukiliya i kona ku libisa kwa likezahalo ze taleleza bupolofita bwa Jesu ka za mazazi a maungulelo. Kono buñata bwa batu ha ba utwisisi taluso luli ya bupolofita bwa Jesu ka za mazazi a maungulelo. Ka lilimo ze ñata lu iponezi likezahalo ze bonisa kuli Kreste u teñi ni kuli maungulelo a muinelo wa lifasi le se a atumezi hahulu. (Mat. 24:3) Likezahalo ze ñata ze taleleza bupolofita bwa Jesu se li bonahezi hande hahulu ni ku fita. Cwale se li nako ya kuli batu ba lemuhe kuli ba tokwa ku ba ni bulikani ni Mulimu. Mi lwa kona ku ba tusa ku ba balikani ba Mulimu ka ku kutaza ku bona.

17, 18. (a) Ku pila mwa mazazi a maungulelo ku lu ama cwañi? (b) Ki lika mañi ze kona ku tahisa kuli batu ba kalise ku tabela lushango lwa Mubuso?

¹⁷ Se lu siyalezwi ki nakonyana feela kuli lu bonise lilato la luna ku Jehova ni kuli lu feleleze musebezi wa lu file wa ku kutaza mwa mazazi a maungulelo. Manzwi a naa bulezi Paulusi kwa Bakreste ba kwa Roma a na ni taluso ye tuna hahulu ku luna kacenu. Naa ize: “Mwa ziba nako, kuli se li nako ya kuli mu zuhe kwa buloko, kakuli cwale ku puluswa kwa luna ku se ku li fakaufi hahulu ku fita ka nako ye ne lu bile balumeli.”—Maro. 13:11.

¹⁸ Lika ze ezahala mwa mazazi a maungulelo ze ne bulezwi cimo za kona ku tusa batu ku lemuha kuli ba tokwa ku itama silikani ni Mulimu. Batu ba bañwi ba fitile fa ku tabela lushango lwa Mubuso ha ba nahana ka za mo lipuso za batu li palelezwi ku kondisa lika. Lipuso za batu li palezwi ku tibela butata bwa za sifumu, ku tibela ku pangiwa kwa lilwaniso za nyukiliya, ku tibela bukebenga bo bu maswe, ni ku tibela ku shandaulwa kwa lifasi. Ba bañwi ba kona ku kalisa ku tabela lushango lwa Mubuso kabakala liziyezi ze kona ku ba teñi mwa lubasi lwa bona, inge cwalo makulanu, telekano, kamba lifu la mutu ye ba lata. Ha lu nze lu kutaza, lwa kona ku tusa batu bao ba ba tabela ku utwa lushango lwa Mubuso.

SE SI SUSUEZA BAKRESTE KU KUTAZA KA PUTAKO

19, 20. Bakeñisa ku ziba kuli musebezi wa ku kutaza u tokwa ku eziwa ka putako, Bakreste ba bañata ba ezize licinceho mañi mwa bupilo bwa bona?

¹⁹ Bakeñisa ku ziba kuli musebezi wa ku kutaza u tokwa ku eziwa ka putako, Bakreste ba bañata ba ezize licinceho mwa bupilo bwa bona kuli ba kone ku ba ni nako ye ñata ya ku kutaza. Ka mutala, bo muuna ni musali ba ba sa li ba banca ba ba pila kwa naha ya Ecuador ne ba ikatulezi ku nolofaza bupilo bwa bona hamulaho feela wa ku fumaneha kwa mukopano o ipitezi wa lizazi li li liñwi mwa silimo sa 2006, o ne u na ni toho ya taba ye li: “Mu Be Ni Liito Le Li Bona Hande.” Ba ñola mukoloko wa lika ze ne ba sa tokwi, mi mwa likweli ze taalu ba lukisa ku tuta ku zwa mwa ndu ya bona ya misiyo ye milaalu ni ku ya mwa ndu ya musiyo u li muñwi feela, ba lekisa ze ñwi kwa libyana za bona, mi ba lifa likoloti kaufela ze ne ba na ni zona. Ku tuha fo ba kalisa ku eza bupaina bwa ku tusa mi  ba amuhela akalezo ya muokameli wa mupotoloho ya kuli ba yo sebeleza kwa puteho ye ñwi ye ne li mwa butokwi bo butuna.

²⁰ Muzwale yo muñwi wa kwa United States naa ñozi kuli: “Na ni musalaa ka ne se lu kolobelizwe ka lilimo ze 30 ka nako ye ne lu izo fumaneha kwa mukopano wa mupotoloho mwa silimo sa 2006. Hasamulaho wa mukopano wo, na ni musalaa ka ha ne lu kutela kwa ndu mwa mota ya luna lwa ikambota ka mo ne lu ka itusiseza kelezo ye ne filwe fa mukopano ya ka mo ne lu ka nolofaleza bupilo bwa luna. (Mat. 6:19-22) Ne lu na ni mandu a malaalu, mubu, limota za simbombo, lonji ni mota ye tuna ye na ni mimbeta, matatehelo, ni ze ñwi cwalo. Bakeñisa ku ikutwa kuli ne lu sinyelize nako ni maata a luna kwa lika za kwa mubili, lwa itomela sikonkwani sa ku eza sebelezo ya ka nako kaufela. Ka silimo sa 2008 na ni musalaa ka lwa swalisana ni mwanaa luna wa musizana mwa sebelezo ya bupaina bwa kamita. Lu bile ni tabo ka ku beleka hamoho ni mizwale ba luna! Lu konile ku belekela mwa libaka ze mwa butokwi bo butuna. Hape, ku eza ze ñata mwa sebelezo ya Jehova ku lu tusize ku sutelela bukaufi ni yena. Matohonolo a mañwi e lu bile ni ona ki a ku bona tabo ye ba banga ni yona batu ha ba utwisisa niti ye mwa Linzwi la Mulimu.”

21. Ki zibo ifi ye lu na ni yona ye lu susueza ku kutaza ka putako?

²¹ Lwa ziba kuli “lizazi la katulo ni la sinyeho ya banyefuli” li tuha li felisa lifasi le li maswe le. (2 Pit. 3:7) Kabakala zibo ye lu na ni yona ya Linzwi la Mulimu, lu kutaza ka cisehelo ka za ñalelwa ye tuna ye taha ni ka za lifasi le linca. Lu zwelapili ku kutaza ka putako ku ba bañwi ka za sepo sakata ya ku ba ni bupilo bo bu sa feli. Ka ku eza ka mo lu konela kaufela mwa musebezi wo wa ka putako, lu bonisa lilato la niti ku Mulimu ni kwa batu ba bañwi.

[Lipuzo za Tuto]