ZE ZWA MWA SIFALANA SA LUNA
‘Ne ku na ni Musebezi O Mutuna wa Kutulo O ne U sa Tokwa ku Eziwa’
NE LI ka silimo sa 1923, ili fo muzuzu o mutuna wa mwa muleneñi wa São Paulo mo ne ba lizezanga lipina batu ni ku bapalela mwateñi lipapali ne u tezi wa batu! Kana mwa utwa linzwi la Muzwale George Young ha nzaa fa ngambolo? Ngambolo ya hae i tolokiwa ku zwa mwa sikuwa ku isa mwa puo ya Siputukisi mubamba ka mubamba. Batu ba 585 ba ne ba fumanehile kwa ngambolo yeo ne ba sweli ku teeleza ka tokomelo. Mañolo a mwa Bibele a Siputukisi a boniswa fa limota (kamba screen). Kwa mafelelezo a ngambolo ye tuna yeo kwa abelwa bukanyana ye na ni toho ya taba ye li, Millions Now Living Will Never Die! (Bolule-lule ba ba Pila Cwale ha ba na ku Shwa ni Kamuta) mwa Siputukisi, mwa Sikuwa, mwa Sijelemani, ni mwa Siitalia. Ngambolo ye tuna yeo ne li ye nde luli! Batu ne ba utwile taba ye nde. Hamulaho wa mazazi a mabeli, batu hape ba tala mwa muzuzu o mutuna wo, kuli ba teeleze kwa ngambolo ye ñwi. Ki lika mañi ze ne tahisize kuli ku be ni likezahalo zeo?
Ka silimo sa 1867, bo Sarah Bellona Ferguson ba tuta ni lubasi lwa bona ku zwa kwa United States ku ya kwa Brazil. Ka silimo sa 1899 ili ka nako ye ne ba li kwa Brazil, bo Sarah ba lemuha kuli ba fumani niti ba mano bala lihatiso za Bibele ze ne zwa ku munyanaa bona wa mushimani ya naa zwa kwa United States. Bakeñisa kuli bo Sarah ne ba tabela hahulu ku bala lihatiso za luna, bo Sarah ba iñolisa kuli ni bona ba no amuhelanga limagazini za Tawala ya Mulibeleli, ze ne ba ka lifelanga ka nako ni nako. Bakeñisa kuli ne ba tabezi lushango lwa Bibele, bo Sarah ba ñolela Muzwale C. T. Russell, mi ba mu taluseza kuli “taba ya kuli ba ina kwahule haki lona libaka le li kona ku ba palelwisa ku amuhela taba ye nde.”
Bo Sarah Ferguson ne ba ezize mo ba konela kaufela ku taluseza ba bañwi niti ya mwa Bibele, kono hañata ne ba nahananga za kuli ki mañi ya na ka tusa bona ni lubasi lwa bona mane ni batu kaufela ba ne ba tabela taba ye nde ba ne ba pila mwa Brazil. Ka silimo sa 1912, Betele ya kwa Brooklyn ya taluseza bo Sarah kuli ne ku na ni mutu ya naa taha kwa São Paulo ili ya naa shimbile matrakiti a Siputukisi a naa na ni toho ya taba ye li, Ba ba Shwile ba Kai? Ka silimo sa 1915, bo Sarah ne ba bulezi kuli ne ba komokanga kuli Baituti ba Bibele ba bañata ne ba libelela kuli ne ba tuha ba ingelwa kwa lihalimu. Bo Sarah ne ba bulezi mo ne ba ikutwela. Mi ne ba ñozi kuli: “Ku cwañi ka za batu ba kwa Brazil ni ba kwa South America? . . . Ha mu nahanisisa buñata bwa batu ba ba pila kwa South America, ku ka mi bela bunolo ku lemuha kuli ku sa na ni musebezi o mutuna wa ku kutula o tokwa ku eziwa.” Kaniti musebezi wa ku kutula u sa li o mutuna luli!
Ibato ba ka silimo sa 1920, mikulwani ba ne ba zwa kwa Brazil ne ba fumanehile kwa mikopano ya puteho mwa New York City, sisepe sa bona sa ndwa inze si sa lukiswa. Ha ne ba kuta ku ya kwa Rio de Janeiro, ba bulelela ba bañwi za lisepiso za mwa Bibele ze ne ba itutile. Ne ku si ka fita nako ye telele ku zwa fo, mwa March ili ka silimo sa 1923, bo George Young ba ne ba li muokameli wa maeto, ba fita mwa Rio de Janeiro mo ne ba fumani batu ba ne ba tabela ku utwa taba ye nde. Muzwale yo a lukisa kuli ku tolokiwe lihatiso ze ñatanyana ku isa mwa puo ya Siputukisi. Hamulaho wa nakonyana, Muzwale Young a ya kwa São Paulo, ili muleneñi mo ne ku pila batu ba ba bato eza 600,000. Muzwale Young a yo fa ngambolo kwa São Paulo mi a abela libukanyana ze na ni toho ya taba ye li, Bolule-lule ba ba Pila Cwale ha ba na ku Shwa ni Kamuta, sina mo ku bulelezwi kwa makalelo. Muzwale yo u li: “Bakeñisa kuli ne ni li ni nosi, ne ni kutazanga ka ku itusisa mutende.” Muzwale yo hape u ekeza kuli, lingambolo zeo ne li “zona za pili ku hatisezwa nyangela ili ze ne ni file hamulaho wa ku lumelezwa ki ba I.B.S.A. mwa Brazil.” *
Piho ye zwa kwa Brazil, ye ne ñozwi mwa Tora ya ku Libelela ya Sikuwa ya December 15, 1923, ne i bonisize kuli: “Kwa tabisa ku bona mwa fuyaulezi musebezi Mulena sihulu ha lu hupula mo ne u kalezi musebezi la June 1 ni kuli ka nako yeo ne ku si na lihatiso.” Piho yeo ne i zwezipili ku bonisa kuli kwa lingambolo za nyangela ze 21 za naa file Muzwale Young mwa São Paulo ku zwa la June 1 ku isa la September 30, batu ba ba fita fa 3,600 ne ba fumanehile ku ze peli za lingambolo zeo. Kwa nalulelule, lushango lwa Mubuso lwa kala ku kutazwa mwa Rio de Janeiro. Mi mwa likweli li sikai feela, ne ku filwe lihatiso ze fitelela 7,000 za mwa puo ya Siputukisi! Ku zwa fo, hatiso ya Tora ya ku Libelela ne i kalile ku hatiswa mwa puo ya Siputukisi ku kala ka hatiso ya November-December 1923.
Bo George Young ba lukisa kuli ba bonane ni bo Sarah Ferguson, mi Tora ya ku Libelela i biha kuli: “Bo kaizeli Sarah Ferguson ba taha kwa sibaka se siñwi mi ka nakonyana ba to kutumana feela. Ba swala Muzwale Young kwa lizoho, ba talima Muzwale Young mwa meeto, mi ba mu buza kuli: ‘Kana ki niti luli mu muokameli wa maeto?’” Ne ku si ka fita nako ye telele, kaizeli Sarah Ferguson ni bana ba hae ba bane ba bashimani ni ba basizana ba kolobezwa. Mane bo kaizeli Ferguson ne se ba libelezi ka lilimo ze 25 kuli ba kolobezwe! Tora ya ku Libelela ya August 1, 1924, ne i bulezi kuli batu ba 50 ne ba kolobelizwe mwa Brazil, mi buñata bwa bona ne ba zwa mwa Rio de Janeiro.
Ka nako ya cwale, ha se ku fitile lilimo ze 90, lwa ziba zwelopili ye bile teñi mwa Brazil ni mwa libaka kaufela za mwa South America. Lipaki za Jehova ba ba fitelela 760,000 ba kutaza taba ye nde mwa Brazil. Mi mwa libaka kaufela za mwa South America, lushango lwa Mubuso lu sweli lwa kutazwa mwa puo ya Siputukisi, Sipanishi, ni lipuo ze ñwi ze ñata ze bulelwa mwa libaka mo. Ze ne ba bulezi bo Sarah Ferguson ka silimo sa 1915 ne li za niti, ‘Ne ku na ni musebezi o mutuna wa kutulo o ne u sa tokwa ku eziwa.’—Ze zwa mwa sifalana sa luna mwa Brazil.
^ par. 6 I.B.S.A. i talusa International Bible Students Association.