1, 2. (a) Ki ifi taelo ye tuna ya bubeli ya naa talusize Jesu? (b) Ki lipuzo mañi ze lu ka nyakisisa?

MUFALISI ha naa buzize Jesu kuli ki ifi taelo ye tuna ka ku fitisisa mwa Mulao, Jesu naa ize: “U lukela ku lata Jehova Mulimu wa hao ka pilu ya hao kaufela ni ka moyo wa hao kaufela ni ka munahano wa hao kaufela.” Mwa taba ye felile, ne lu nyakisisize ze ku talusa ku lata Jehova mwa linzila zeo kaufela. Jesu hape naa talusize taelo ya bubeli ku zwa ku yeo kuli ki ifi. Naa ize: “U lukela ku lata wahenu mo u itatela.”—Mat. 22:34-39.

² Jesu naa bulezi kuli lu swanela ku lata batu ba bañwi sina mo lu itatela. Kono lu ka eza hande ku ipuza kuli: Ku lata batu ba bañwi ku talusañi? Lu kona ku lata cwañi batu ba bañwi?

3, 4. (a) Ki ifi swanisezo ya naa itusisize Jesu kuli a bonise ze ku talusa ku lata wahenu? (b) Musamaria naa tusize cwañi muuna ya naa uzwelizwe, ya naa lindauzwi, ni ku siiwa inze a bata ku shwa? (Mu bone siswaniso se si fahalimu.)

³ Mutu yo muñwi ha naa buzize Jesu kuli: “Kanti wahesu luli ki mañi?” Jesu naa mu alabile ka ku itusisa swanisezo ya  Musamaria mi naa bulezi ze ku talusa ku lata batu ba bañwi. (Mu bale Luka 10:29-37.) Muuna yo muñwi wa Mujuda naa uzwelizwe, naa lindauzwi, mi naa siilwe mwa nzila inze a bata ku shwa. Muprisita wa Muisilaele ni Mulivi ba ne ba swanela ku ba bahenu ba bande ku mutu yo, ne ba mu boni kono ne ba si ka mu tusa. Kono mutu yo naa tusizwe ki Musamaria. Ka nako yeo, buñata bwa Majuda ne ba sa lumelelani ni Masamaria.—Joa. 4:9.

⁴ Musamaria yo a sela oli ni waine fa litombo za muuna yo ya naa holofezi ilikuli litombo zeo li fole. Mi cwale Musamaria yo a nga muuna yo ni ku mu isa kwa hotela mi a lifa muñaa hotela yeo lidinari ze peli. Masheleñi a naa lifile Musamaria yo naa likana ni masheleñi a naa kona ku sebeleza mutu mwa mazazi a mabeli. (Mat. 20:2) Ha lu nahanisisa za naa ezize Musamaria kuli a tuse muuna yani ya naa holofezi, lu lemuha kuli naa ezize cwalo bakeñisa kuli naa lata muuna yani. Lwa kona ku likanyisa Musamaria yani haiba lu bonisa mufelañeke kwa batu ni ku ba lata.

5. Batanga ba Jehova ne ba bonisize cwañi lilato kwa batu ba bañwi hamulaho wa ku tahelwa ki liñungwa?

⁵ Lu pila mwa “mazazi a maungulelo” mi batu ba bañata ha ba na mufelañeke. Batu ba bañata ba na ni situhu, ba lata mifilifili, mi ha ba bonisi lilato kwa batu ba bañwi. (2 Tim. 3:1-3) Ka mutala, mwa October, ka silimo sa 2012, ne ku bile ni liñungwa le li bizwa Hurricane Sandy le ne li sinyize hahulu sibaka se siñwi mwa New York City. Batu ba bañata ne ba si na malaiti, lika ze tahisa mufutumala, kamba lika ze ñwi ze ne ba tokwa. Ka bumai, masholi ba to uzweza batu ba ne ba li mwa butata bao. Kono Lipaki za Jehova bona ne ba shutana ni batu ba bañwi. Ne ba tusize mizwale ba bona mwa sibaka seo kakuli Bakreste ba niti ba lata batu ba bañwi. Ki linzila lifi ze ñwi ze lu kona ku bonisa ka zona lilato kwa batu ba bañwi?

6. Lu kona ku tusa cwañi batu ka ku itusisa Bibele?

⁶ Mu tuse batu ka ku itusisa Bibele. Mwa musebezi wa luna wa ku kutaza, lu tusanga batu ku “omba-ombiwa ki Mañolo.” (Maro. 15:4) Lu bonisa kuli lwa lata mutu yo muñwi ka ku mu bulelela taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu. (Mat. 24:14) Ki tohonolo ye tuna ku taluseza ba bañwi sepo ye zwa ku Jehova Mulimu.—Maro. 15:13.

7. Ki taelo ifi ya naa lu file Jesu, mi ku ka ezahalañi haiba lu latelela taelo yeo?

⁷ Mu latelele za naa bulezi Jesu. Jesu naa lu bulelezi mo lu swanela ku ezeza batu ba bañwi. Naa ize: “Hakulicwalo, lika kaufela ze mu bata kuli batu ba mi ezeze, mu ba ezeze zona mina. Seo mane ki sona se si taluswa mwa Mulao wa Mushe ni mwa libuka za bapolofita.” (Mat. 7:12) “Mulao wa Mushe” o bulezwi mwa timana yeo u ama kwa libuka za Genese ku isa kwa Deuteronoma, mi “libuka za bapolofita” li ama kwa libuka za bupolofita ze mwa Mañolo A Siheberu. Jehova naa file batu ba hae “Mulao wa Mushe” ni “libuka za bapolofita” bakeñisa kuli naa ba lata mi naa bata kuli ba latane. Ni kacenu, Jehova u bata kuli lu late batu ba bañwi. Ka ku itusisa Isaya, Jehova naa bulezi kuli: “Mu zamaise ka mulao mi mu eze ze na ni niti . . . Mbuyoti ki ya mutu ya eza seo.” (Isa. 56:1, 2) Haiba lu bonisa lilato kwa batu ba bañwi ni ku latelela taelo ya Jesu, lu ka ba ni tabo.

8. Ki kabakalañi ha lu swanela ku lata lila za luna, mi ku kona ku ezahalañi haiba lu eza cwalo?

⁸ Mu late lila za mina. Jehova u zwelapili ku lu luta kuli lu late lila za luna. Mwa linako za Jesu, batu ba bañwi ne ba lutanga kuli batu ba swanela ku toya lila za bona. Kono Jesu naa file kelezo ye li: “Mu zwelepili ku  lata lila za mina ni ku lapelela ba ba mi nyandisa, kuli mu ipake ku ba bana ba Ndataa mina ya kwa lihalimu.” (Mat. 5:43-45) Paulusi naa file kelezo ye swana ha naa ize: “Haiba sila sa hao si lapile, u si fepe; ha si shwile linyolwa, u si fe sa ku nwa.” (Maro. 12:20; Liprov. 25:21) Mwa linako za Maisilaele ba kwaikale, Jehova naa file batu ba hae milao ya kuli ba swanela ku tusa lila za bona mane ni ku tusa limunanu za lila za bona. (Ex. 23:5) Ka ku latelela kelezo yeo, batu ba bañwi ba ne ba toyani mwendi ne ba tilo ba balikani ba batuna hasamulaho. Ka ku ba Bakreste, haiba lu lata batu ba ba li lila za luna, batu bao ba kona ku cinca mo ba ikutwela ka za luna. Ba bañwi ku bona mane ba kona ku kalisa ku lapela Jehova.

9. Jesu naa buleziñi ka za ku pilisana ka kozo ni mizwale kamba likaizeli ba luna?

⁹ “Mu tundamene ku pila ka kozo ni batu kaufela.” (Maheb. 12:14) Haiba lu laelwa ku pila ka kozo ni batu kaufela, u zibe he lu swanela ku pila mwa kozo ni mizwale ni likaizeli ba luna. Jesu naa bulezi kuli: “Cwalehe ha u tisa mpo ya hao kwa aletare mi ha u li kwateñi u hupula kuli mwanahenu wa ku bilaela, u siye mpo ya hao fapilaa aletare, mi u ye. Pili u yo kutisana pilu ni mwanahenu, mi cwale ha se u kutile, u fe mpo ya hao.” (Mat. 5:23, 24) Nako kaufela ha lu shelana ni muzwale kamba kaizeli, lwa kona ku bonisa kuli lwa lata muzwale kamba kaizeli wa luna haiba lu tatulula butata bo bu mwahalaa luna kapili-pili. Haiba lu kutisana lipilu kapili-pili, nto yeo i ka tabisa Jehova.

10. Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku atula ba bañwi?

¹⁰ Mu si ke mwa atula ba bañwi. “Mu tuhele ku atula ba bañwi kuli ni mina mu si ke mwa atulwa.” Jesu naa lu lutile kuli lu si ke lwa atulanga ba bañwi bakeñisa mafosisa e ba eza. Hape naa bulezi kuli: “Cwalehe u talimelañi kacwañi ka ka mwa liito la mwanahenu ku siya musumo o mwa liito la hao ka sibili? Kamba u kona ku bulelela cwañi mwanahenu kuli, ‘Lisela ni zwise kacwañi ka ka mwa liito la hao,’ hailifo wena u na ni musumo ku la hao? Wena muipi! Pili zwisa musumo o mwa liito la hao ka sibili, kihona u ka bona hande mwa ku zwiseza kacwañi ka ka mwa liito la mwanahenu.” (Mat. 7:1-5) Ze lu ituta kikuli ha lu swaneli ku nyazanga ba bañwi kabakala mafosisa e ba eza kakuli ni luna lu ezanga mafosisa a mañata.

11, 12. Ki ifi nzila ya butokwa hahulu ye lu kona ku bonisa ka yona kuli lwa lata batu ba bañwi?

¹¹ Ku na ni linzila ze ñata ze lu kona ku bonisa ka zona kuli lwa lata batu ba bañwi. Kono Jesu naa lu lutile kuli nzila ye nde hahulu ye lu kona ku bonisa ka yona lilato kwa batu ki ku kutaza taba ye nde ya Mubuso. (Luka 8:1) Jesu naa bulelezi balateleli ba hae kuli: “Mu lute batu ba macaba kaufela ku ba balutiwa.” (Mat. 28:19, 20) Ha lu utwa taelo ya Jesu, lwa kona ku tusa batu ba bañwi ku zwa mwa mukwakwa o atami ili o libisa kwa sinyeho ni ku ba bonisa mwa ku zamaela mwa mukwakwa o kumbani o libisa kwa bupilo. (Mat. 7:13, 14) Lwa ziba kuli Jehova wa itebuha ku luna bakeñisa buikatazo bo lu eza.

¹² Jesu naa tusize batu ba bañata ku utwisisa kuli ne ba tokwa ku ziba za Mulimu. (Mat. 5:3) Lu likanyisa Jesu ha lu taluseza ba bañwi “taba ye nde ya Mulimu.” (Maro. 1:1) Lu ba luta kuli sitabelo sa Jesu si ba tusa ku shemubiwa ki Jehova ni ku ba ni silikani se sinde ni yena. (2 Makor. 5:18, 19) Ku kutaza taba ye nde ki nzila ya butokwa hahulu ye lu bonisa ka yona kuli lwa lata batu ba bañwi.

13. Mu ikutwanga cwañi ha mu luta batu ka za Jehova?

¹³ Ha lu itukiseza hande misipili ya luna ya makutisezo ni ku itukiseza mwa ku zamaiseza lituto za Bibele, lu ka kona ku tusa batu ku utwa Jehova. Batu ba bañwi mwendi ba ka tokwa ku eza licinceho ze ñata mwa bupilo bwa bona. (1 Makor. 6:9-11) Kwa lu tabisa hahulu ku bona mo Jehova a tuseza batu ba ba ikokobeza kuli ba eze zwelopili ni kuli ba be balikani ba hae. (Lik. 13:48) Batu ba ba si na sepo ha ba ituta Bibele, ba banga ni tabo. Lipilaelo za bona za felanga mi ba sepanga Jehova. Ki tohonolo ye tuna ku luna ku bonisa lilato kwa batu ba bañwi ka ku eza musebezi o ipitezi wo wa ku kutaza ku bona.

14. Paulusi naa talusize cwañi lilato kwa liñolo la 1 Makorinte 13:4-8?

¹⁴ Ha lu lata batu ba bañwi ka nzila ya naa talusize Paulusi, lu ka tabisa Jehova, matata a luna a ka kusufala, mi lu ka ba ni tabo. Za naa ñozi Paulusi kwa 1 Makorinte 13:4-8 li ka lu luta linzila ze ñwi ze lu kona ku lata ka zona batu ba bañwi sina mo lu itatela.—Mu bale.

15. (a) Ki kabakalañi ha lu swanela ku ba ni pilu-telele ni sishemo? (b) Ki kabakalañi ha lu sa swaneli ku ikuhumusa kamba ku ikankabeka?

¹⁵ “Lilato li pilu-telele ni sishemo.” Jehova u na ni pilu-telele mi u bonisanga sishemo kwa batu kaufela nihaike kuli ha ba si ka petahala. Kacwalo, lu tokwa ku ba ni pilu-telele ni sishemo kwa batu ba bañwi ha ba eza mafosisa nihaikaba kuli batu bao ha ba na sishemo kamba ba na ni kashwau. Bibele i bulela kuli: “Lilato ha li na muna.” Mizwale ba bañwi mwendi ba na ni matohonolo a mañwi mwa puteho kamba ba na ni lika ze ñwi ze lu si na. Kono haiba lwa lata mizwale ba luna luli, ha lu na ku ba shwela muna. Ku zwa fo, ha lu swaneli ku ikuhumusa kamba ku ikankabeka. Bibele i lu bulelela kuli Jehova u toile batu ba ba na ni “meeto a na ni muipo, ni pilu ye ikuhumusa.”—Liprov. 21:4.

16, 17. Ki linzila mañi ze lu kona ku bonisa ka zona lilato kwa batu ba bañwi ze bulezwi kwa 1 Makorinte 13:5, 6?

¹⁶ Lilato “ha li ikankabeki.” Haiba lu lata batu ba bañwi, ha lu na ku ba puma kamba ku ba uzweza kamba ku eza nto ifi kamba ifi ye ka nyemisa Jehova. Ku zwa fo, ha lu na ku ba ni buitati, kakuli lilato “ha li bati za lona feela.” Kacwalo, kamita lu ka ezanga lika ze ka tabisa batu ba bañwi.—Mafil. 2:4.

¹⁷ Lilato “ha li filikani. Ha li na ndimbelela.” Haiba mutu yo muñwi a eza nto ye ñwi  ye si ye nde ku luna, ha lu swaneli ku akufa ku filikana. (1 Mates. 5:15) Ha lu swaneli ku ba ni ndimbelela ku mutu yo ya lu sitatalisize. Haiba lu ba ni ndimbelela, buhali bwa luna bwa kona ku tuka sina mulilo, mi lu ka utwa butuku ni ku utwisa ba bañwi butuku. (Liv. 19:18) Kono lu swanela ku swalelanga ni ku libala kwateñi. Lilato “ha li tabiswi ki bumaswe.” Haiba mutu ya lu utwisize butuku ha ezwa maswe, ha lu na ku tabela ku mu bona inze a nyanda.—Mu bale Liproverbia 24:17, 18.

18. Lu itutañi ka za lilato kwa liñolo la 1 Makorinte 13:7, 8?

¹⁸ Paulusi naa ñozi kuli lilato “li kwahela linto kaufela.” Haiba lwa lata mutu yo muñwi, lu ka mu swalela ha eza nto ye ñwi ye lu nyemisa. Paulusi hape naa bulezi kuli lilato “li lumela linto kaufela.” Lwa lumela ze lu bala mwa Bibele mi lwa itumela kabakala ku lutiwa ki kopano ya Jehova. Lilato “li sepa linto kaufela.” Lu na ni sepo kakuli lu kolwa kuli Jehova u ka taleleza lisepiso za hae kaufela. Mi bakeñisa kuli lwa lata batu, lu ka eza mo lu konela kaufela ku ba taluseza ka za sepo ya luna. (1 Pit. 3:15) Ha lu kopana ni miinelo ye taata hahulu, lwa lapelanga ni ku sepa kuli lika li ka ba hande. Nihaikaba kuli mutu yo muñwi wa lu foseza kamba wa lu nyandisa, lwa itiisanga. Sina mwa naa bulelezi Paulusi, lilato “li itiisa mwa linto kaufela.” Paulusi hape naa bulezi kuli: “Lilato ha li feli.” Batu ba ba utwa Jehova ba ka lata batu ba bañwi ku ya ku ile.

19, 20. Ki mañolo afi a lu luta kuli lu swanela ku zwelapili ku lata batu ba bañwi?

¹⁹ Haiba lu latelela kelezo ya mwa Bibele, lu ka zwelapili ku lata batu ba bañwi sina mo lu itatela. (Mat. 22:39) Jehova ni Jesu ba bata kuli lu late batu ba bañwi. Lu swanela ku lata batu kaufela ku si na taba ni ko ba simuluha kamba ku si na taba ni sizo sa bona. Nako kaufela ha ku ba taata ku luna ku lata batu ba bañwi, lwa kona ku lapela ku Jehova ni ku mu kupa kuli a lu fe moya wa hae o kenile. Lwa ziba kuli haiba lu eza cwalo, Jehova u ka tabela mi u ka lu tusa.—Maro. 8:26, 27.

²⁰ Taelo ya kuli lu late batu ba bañwi ki ya butokwa hahulu kuli mane taelo yeo i bizwa “mulao wa mulena.” (Jak. 2:8) Mwa Mulao wa Mushe, Jehova naa file batu ba hae litaelo ze ñata ze ne ba lutile ku lata batu ba bañwi. Hasamulaho, Jehova naa susumelize Paulusi ka moya o kenile ku ñola kuli: ‘Litaelo ze ñwi kaufela ze li teñi, li kopanyelelizwe mwa linzwi li li liñwi le: “U lukela ku lata wahenu mo u itatela.”’—Maro. 13:8-10.

21, 22. Ki kabakalañi ha lu swanela ku lata Mulimu ni batu ba bañwi?

²¹ Jesu naa lu tusize ku utwisisa hande taba ya kuli wahenu ki mañi ha naa bulezi kuli Ndatahe “u pazuliseza ba ba maswe ni ba bande lizazi la hae mi u neliseza pula ba ba lukile ni ba ba si ka luka.” (Mat. 5:43-45) Jesu naa lu luta kuli lu swanela ku lata batu kaufela ibe kuli ba lukile kamba ha ba si ka luka. Sina mo lu taluselize kwa makalelo, nzila ye nde hahulu ye lu kona ku bonisa ka yona kuli lwa lata batu ba bañwi, ki ka ku ba luta za Jehova ni Mubuso wa hae. Haiba mutu yo lu luta wa sebelisa za ituta mwa Bibele, mutu yo wa kona ku ba ni tabo ye tuna ya ku ba mulikanaa Mulimu.

²² Lu itutile mabaka a mañata ha lu swanela ku lata Jehova ka pilu ya luna kaufela, ka moyo wa luna kaufela, ni ka munahano wa luna kaufela. Hape lu itutile mo lu kona ku latela batu ba bañwi. Haiba lu lata Jehova ni batu ba bañwi, lu ka bonisa kuli lwa mamela litaelo ze peli ze tuna ka ku fitisisa. Mi sa butokwa ni ku fita kikuli lu ka tabisa Ndataa luna ya lilato wa kwa lihalimu, yena Jehova.