1, 2. Mulimu u bata kuli batu ba hae, ibe banana kamba ba bahulu ba mu lapele cwañi?

KANA mu mikulwani? Haiba ki cwalo, mu kolwe kuli mu mwa puteho ya Jehova ya mwa lifasi kaufela mi mwa itebuhiwa luli. Mwa linaha ze ñata, buñata bwa batu ba ba kolobezwanga ki mikulwani. Ki nto ye susueza hahulu ku bona mikulwani ba bañata ha ba sebeleza Jehova!

² Ka ku ba mukulwani, kana mwa ikolanga ku tanda nako ni litaka za mina? Mwendi mwa ikolanga. Lwa tabelanga ku ba ni balikani ba luna. Nihakulicwalo, Jehova u bata kuli lu mu lapele hamoho ni mizwale ba luna kaufela. Jehova u bata kuli batu ba hae ba swalisane ku si na taba ni lilimo ze ba na ni zona kamba kuli ba simuluha kai. Muapositola Paulusi naa ñozi kuli tato ya Mulimu ki ya kuli “batu ba mufuta kaufela ba piliswe mi ba fite fa zibo ye nepahezi ya ku ziba niti.” (1 Tim. 2:3, 4) Mi Sinulo 7:9 i talusa kuli batu ba ba lapela Mulimu ba zwa mwa “macaba kaufela ni mishobo ni batu ni malimi.”

3, 4. (a) Ki moya mañi o ba na ni ona mikulwani ba bañata kacenu? (b) Paulusi naa talusize cwañi puteho kwa Maefese 4:25?

³ Ku na ni shutano ye tuna hahulu mwahalaa mikulwani ba ba sebeleza Jehova ni ba ba sa mu sebelezi. Mikulwani ba bañata ba ba  sa sebelezi Jehova ba isa feela pilu ku ze ba bata bona beñi. Mane, babatisisi ba bañwi ba bulezi kuli mikulwani kacenu ba na ni buitati hahulu ku fita haisali. Mubulelelo wa bona ni mutinelo wa bona li bonisa kuli ha ba na likute kwa batu ba bañwi, sihulu ku ba bahulu.

⁴ Moya wo, u fumaneha kai ni kai, kacwalo mutu u tokwa ku ikataza luli kuli a u ambuke ni ku tabisa Jehova. Nihaiba mwa linako za baapositola, Paulusi naa lemusize Bakreste kuli ba ambuke moya o cwalo. Naa bizize moya wo kuli ki “moya o sebeza cwale kwa bana ba ba sa utwi.” (Mu bale Maefese 2:1-3.) Kwa susueza ku bona mikulwani mwa puteho ba ba ambuka moya o cwalo. Ba bata ku sebeleza Jehova hamoho ni mizwale ba bona. Ba utwisisa kuli puteho i swana sina mubili o na ni likalulo kamba lilama ze ñata ze sebelisana hamoho. Sina mwa naa ñolezi Paulusi, “lu lilama za ba bañwi ku ba bañwi.” (Maef. 4:25) Lu ka tokwa hahulu ku swalisana ni mizwale ni likaizeli ba luna sihulu mafelelezo a lifasi la Satani ha nzaa atumela. Mitala ya mwa Bibele ye latelela i ka lu tusa ku bona libaka ha lu tokwa ku ba hamoho ili ku talusa ku swalisana.

5, 6. Lu itutañi ku ze ne ezahezi ku Lota ni bana ba hae ba basizana?

⁵ Kwamulaho, batu ba Jehova ne ba tiyezi miinelo ye miñwi ye taata hahulu. Jehova naa ba silelezanga ha ne ba swalisananga niha ne ba tusananga. Ibe kuli lu banana kamba lu ba bahulu, kaufelaa luna lwa kona ku ituta kwa mitala ya mwa Bibele yeo. Ha lu nyakisiseñi ze ne ezahezi ku Lota.

⁶ Lota ni lubasi lwa hae ne ba li mwa butata. Jehova naa tuha a yundisa Sodoma, ona muleneñi mwa naa pila Lota ni lubasi lwa hae. Jehova a luma mangeloi ku yo lemusa Lota kuli a balehe mwa muleneñi ni ku matela kwa malundu. Mangeloi a bulelela Lota ni lubasi lwa hae kuli: “Saba, u pilise bupilo bwa hao.” (Gen. 19:12-22) Lota ni bana ba hae ba babeli ne ba latelezi litaelo zeo. Ka bumai ba bañwi mwa lubasi lwa Lota ne ba si ka latelela litaelo zeo. Lota ha naa bulelezi baana ba ne ba ka nyala bana ba hae kuli ne ba swanela ku baleha mwa muleneñi wo, baana bao ne ba nga kuli Lota ki musupali feela ya naa ‘eza lishea.’ Ne ba si ka isa pilu ku za naa bulela Lota, kacwalo ne ba shwile ka nako ye ne u sinyizwe muleneñi wo. (Gen. 19:14) Ki Lota ni bana ba hae ba basizana ba babeli feela ba ne ba punyuhile kakuli ne ba utwile Jehova mi ne ba swalisani.

7. Jehova naa tusize cwañi sikwata sa batu ba ne ba swalisani ba ne ba zwile mwa Egepita?

⁷ Hape lwa kona ku ituta se siñwi ku ze ne ezahezi kwa Maisilaele ka nako ye ne ba zwile mwa Egepita. Ne ba si ka ikaba mwa likwata-kwata kuli sikwata ni sikwata si ikele mwa Naha ya Sepiso. Kono ne ba zamaile hamoho sina sikwata si li siñwi se si swalisani. Mi Jehova ha naa abile mezi a mwa Liwate le li Fubelu, haki Mushe feela kamba Maisilaele ba sikai ba ne ba fitile mwa nzila yeo ya naa ba lukiselize Jehova. Sicaba sa Isilaele kaufela ne si ile ni Mushe, mi Jehova naa ba silelelize. (Ex. 14:21, 22, 29, 30) Nihaiba batu ba ne ba si Maisilaele ne ba ikatulezi ku sebeleza Jehova, mi ne ba zwile mwa Egepita hamoho ni Maisilaele. Batu kaufela ne ba swalisani. (Ex. 12:38) Neikaba butoto kuli sikwata se si nyinyani sa batu, inge cwalo sikwata sa banana, si ikele si nosi mwa nzila ye ne si nahana kuli ki yona ye lukile. Mutu ufi kamba ufi ya naa ka ikela mwa nzila ya hae a nosi naa si ke a silelezwa ki Jehova.—1 Makor. 10:1.

8. Batu ba Mulimu ne ba swalisani cwañi mwa linako za Josafati?

⁸ Mwa linako za Mulena Josafati, mpi ye tuna ili ye maata ne i taha ku to taseza batu ba Mulimu. (2 Makol. 20:1, 2) Ki lika mañi ze ne ba ezize Maisilaele ha ne ba potolohilwe ki sila se si sabisa seo? Ne ba sepile Jehova mi ne ba lapezi kuli a ba etelele. (Mu bale 2 Makolonika 20:3, 4.) Yo muñwi ni yo muñwi wa Maisilaele naa si ka lika ku fumana nzila ya mwa naa ka ipiliseza, kono kaufelaa bona ne ba swalisani sina sikwata. Bibele i bulela kuli: “Majuda kaufela ba yema cwalo fapilaa  Muñaa Bupilo, ba tile ni twanana twa bona to tunyinyani, ni basali ba bona, ni bana ba bona.” (2 Makol. 20:13) Sicaba kaufela, ibe banana kamba ba bahulu, ne ba sepile Jehova mi ne ba ezize ze ne ba bulelezwi. Ne ba li hamoho sina sikwata, mi Jehova naa ba silelelize kwa lila za bona. (2 Makol. 20:20-27) Taba yeo ya kona ku tusa batu ba Mulimu ku tiyela twaniso sina sikwata.

9. Lu kona ku itutañi ku ze ne ezahezi kwa Bakreste ba mwa linako za baapositola?

⁹ Mwa linako za baapositola, Bakreste ne ba lapela Jehova hamoho ka kozo ni ka swalisano. Ka mutala, Majuda ba bañata ni batu ba ne ba si Majuda ha ne ba bile Bakreste, kaufela ne ba lumela lituto ze swana. Ne ba tandanga nako hamoho, ne ba canga lico hamoho, mi ne ba lapelanga hamoho. (Lik. 2:42) Mi Bakreste bao ha ne ba nyandiswa, ne ba zwezipili ku swalisana. Ka nako ye ne ba nyandiswa, ki fona fo ne ba tokwela tuso ya yo muñwi ni yo muñwi wa ku bona. (Lik. 4:23, 24) Ni luna ha lu nyandiswa, lu swanela ku swalisana ni ku tusana ni mizwale ni likaizeli.

10. Ki lili fo lu ka tokwela ku swalisana hahulu ku fita haisali?

¹⁰ Hona cwale-cwale fa, lu tuha lu talimana ni nako ye taata hahulu ye si ka ba kale teñi. Mupolofita Joele naa talusize kuli nako yeo i ka ba “lizazi la lififi ni la bunsu.” (Joe. 2:1, 2; Zef. 1:14) Ka nako yeo, batu ba Mulimu ba ka tokwa ku swalisana hahulu ku fita haisali. Mu hupule manzwi a Jesu a li: “Mubuso kaufela o kauhani ku itwanisa waa shandauka.”—Mat. 12:25.

11. Batu ba Mulimu ba kona ku itutañi ka za buñwi bo bu talusizwe kwa Samu 122:3, 4? (Mu bone siswaniso se si fa likepe 22.)

¹¹ Lu ka tokwa ku swalisana kamukwaufi? Lwa kona ku ituta se siñwi ha lu nyakisisa mwa naa yahelwanga mandu mwa Jerusalema wa kwakale. Mandu ao naa yahiwanga ka ku bapana hahulu kuli mane walisamu naa talusize kuli makwakwa a muleneñi wa Jerusalema naa “si na lisuba” ili ku talusa kuli muleneñi wo ne u kopanyizwe hamoho. Batu ne ba ikutwanga ku silelezwa bakeñisa kuli ne ba pila bukaufi hahulu ni ba bañwi mi ne ba kona ku tusana ni ku sileleza yo muñwi ni yo muñwi wa ku bona ka bunolo. Ku pila bukaufi kwa bona mwendi ne ku tahisize kuli walisamu a hupule lusika lwa Isilaele ha ne lu kubukani hamoho ku lapela Jehova. (Mu bale Samu 122:3, 4.) Ka nako ya cwale ni ka nako ye lu ka kopana ni miinelo ye taata ye taha, ki kwa butokwa hahulu kuli batu ba Jehova ba zwelepili ku ba hamoho sina sikwata.

12. Ki lika mañi ze ka lu tusa ku punyuha muta Gogo a lwanisa batu ba Jehova?

¹² Ki kabakalañi ha lu ka tokwa ku swalisana hahulu kwapili? Ezekiele kauhanyo 38 i polofita kuli ‘Gogo wa kwa naha ya Magogo’ u ka lwanisa batu ba Jehova. Ka nako yeo, ha lu swaneli ku tuhelela nto ifi kamba ifi ku lu kauhanya ni batu ba bañwi. Hape i ka ba mafosisa a matuna hahulu ku nahana kuli lifasi la Satani li ka lu sileleza. Kono lu ka tokwa ku ba hahulu bukaufi ni mizwale ba luna. Nihakulicwalo, lu swanela ku hupula kuli ku punyuha kwa luna ha ku si ka itinga feela kwa ku fumaneha kwa luna mwa sikwata sa mizwale ni likaizeli. Luna ka sibili lu swanela ku sepa Jehova ni ku mu utwa. Ha lu ka eza cwalo, Jehova ni Jesu ba ka lu sileleza kwa twaniso yeo mane ni ku lu kenya mwa lifasi le linca. (Joe. 2:32; Mat. 28:20) Kono hape lu swanela ku zwelapili ku swalisana ni batu ba Mulimu. Kana mu nahana kuli Jehova u ka sileleza batu ba ba iketela ku ikauhanya ku ba bañwi?—Mika 2:12.

13. Ki lika mañi ze ba kona ku ituta mikulwani kwa mitala ye lu nyakisisize?

¹³ Haiba mu mikulwani, kana mwa bona libaka ha ku li ko ku nde ku zwelapili ku ba bukaufi ni mizwale ba mina? Mu like ka taata ku ambuka mukwa wa ku tandanga feela nako ni batu be mu likana ni bona, kamba mukwa wa ku ikauhanyanga ku ba bañwi. Hona cwale-cwale fa, kaufelaa luna ibe kuli lu banana kamba  lu ba bahulu, lu ka tokwa ku swalisana hahulu ku fita haisali. Mu tiise hahulu bulikani bwa mina ni mizwale ni likaizeli ka nako ya cwale, mi mu ikole ku sebeleza Jehova ni bona. Kwapili, lu ka punyuha bakeñisa ku swalisana ni batu ba Jehova!

14, 15. (a) Ki kabakalañi Jehova ha lu luta kuli lu swalisane? (b) Ki kelezo mañi ya lu fa Jehova ye lu tusa kuli lu swalisane?

¹⁴ Jehova wa lu tusa kuli lu “mu sebeleze ka pilu i li ñwi” ni mizwale ni likaizeli za luna. (Zef. 3:8, 9) Wa lu tusa kuli lu itukiseze lika ze ka ezahala kwapili ka nako ya ka ‘kubukanyeza linto kamukana ku Kreste.’ (Mu bale Maefese 1:9, 10.) Mulelo wa Jehova ki wa ku swalisanisa ba ba mwa lihalimu ni ba ba fa lifasi kuli ba be lubasi lu lu luñwi lo lu mu lapela. Mi kaniti luli Jehova u ka eza cwalo. Ba banca mwa kona ku ba mwa lubasi lo ku ya ku ile. Kana mwa tabela ku swalisana ni kopano ya Jehova?

¹⁵ Jehova u lu luta kuli lu swalisane ka nako ya cwale ilikuli lu to pila mwa kozo ni ba bañwi mwa lifasi le linca. Ka pilu telele, Jehova u lu luta kuli lu “babalelane,”lu “latane yo muñwi ni yo muñwi,” lu ‘omba-ombane,’ “ni ku yahisana.” (1 Makor. 12:25; Maro. 12:10; 1 Mates. 4:18; 5:11) Jehova wa ziba kuli bakeñisa kuli ha lu si ka petahala, fokuñwi ku lu belanga taata ku swalisana. Kona libaka haa lu bulelela kuli lu zwelepili ku “swalelana.”—Maef. 4:32.

16, 17. (a) Ki lifi libaka le liñwi ha lu yanga kwa mikopano? (b) Ba banca ba kona ku itutañi kwa mutala wa Jesu?

¹⁶ Nzila ye ñwi yeo Jehova a lu tusa ka yona kuli lu swalisane, ki ka ku lu fa mikopano. Maheberu 10:24, 25 i lu hupulisa kuli libaka le li ñwi ha lu kopananga hamoho ki kuli lu susuezane ku eza misebezi ye minde. Lizazi la Jehova ha li nze li sutelela, lu ka tokwa ku kopananga hahulu.

¹⁷ Jesu u lu tomezi mutala o munde bakeñisa kuli naa ikolanga ku kopana ni batu ba Jehova. Ha naa na ni lilimo ze 12, naa ile ni bashemi ba hae kwa mukopano o mutuna kwa tempele. Nako ye ñwi, bashemi ba Jesu ne ba sa zibi kwa naa inzi. Kana Jesu naa siile bashemi ba hae ni ku yo tanda nako ni banana ba bañwi? Kutokwa. Bashemi ba hae ha ne ba mu fumani, Jesu naa inzi ni baluti kwa tempele inze a nyakisisa ni bona Mañolo.—Luka 2:45-47.

18. Tapelo i kona ku lu tusa cwañi kuli lu swalisane?

¹⁸ Hape lwa kona ku swalisana hahulu  ni ba bañwi ka ku lapelelanga mizwale ni likaizeli za luna ni ku kupa kuli Jehova a ba tuse mwa linzila ze ñwi. Ku lapelelanga mizwale ni likaizeli za luna ku ka lu tusa ku bona mo lu ba latela. Lu tokwa ku lata mizwale ba luna, ku ba susueza kwa mikopano ya luna, ni ku ba lapelelanga. Ba banca, kana mu likile ku eza lika zeo ilikuli mu kone ku ba balikani ba bande ni batu ba ba mwa puteho ya mina? Kuli lu to punyuha mafelelezo a taha, lu ka tokwa ku ba hahulu bukaufi ni mizwale ba luna, isiñi ku ba bukaufi ni lifasi la Satani.

19-21. (a) Lu susuezwa ku ezañi bakeñisa kuli “lu lilama za mubili u li muñwi”? Mu fe mitala. (b) Mu itutañi kwa taba ya mo mizwale ne ba tusanezi ka nako ya mataata?

¹⁹ Mitala ye miñata i bonisa kuli batu ba Jehova kacenu ki “lilama za mubili u li muñwi.” (Maro. 12:5) Mizwale ha ba nyandanga kabakala likozi ze ba tahezi, lu ikutwanga bumaswe mi lu batanga ku ba tusa. Mwa kweli ya December, ili ka silimo sa 2011, liñungwa le lituna ne li taselize sioli sa Mindanao, mwa naha ya Philippines. Mwa busihu bu li buñwi feela, mandu a fitelela 40,000 naa tibile ku kopanyeleza cwalo ni mandu a mizwale ba luna ba bañata. Ofisi ya mutai ne i bihile kuli pili batu ba ba mwa tutengo to tu tusanga batu ba ba wezwi ki likozi ba si ka fita kale, “mizwale ni likaizeli ba mwa libaka li si li ne ba lumezi lituso kwa mizwale bao.”

²⁰ Mwa Japan, mizwale ni likaizeli ne ba nyandile maswe muta zikinyeho ni ñuli ye tuna ne li ezahezi kwa upa wa Japan. Batu ba bañata ne ba sinyehezwi ki lika za bona kaufela. Ka mutala, bo Yoshiko ne ba sinyehezwi ki ndu ya bona. Bo Yoshiko ne ba pila kwahule ni Ndu ya Mubuso ili musipili o eza likilomita ze 40. Bo Yoshiko ne ba bulezi kuli: “Hasamulaho, ne lu komokile ku fumana kuli habusa hamulaho wa zikinyeho, muokameli wa mupotoloho ni batu ba bañwi ne ba tile kuli ba to ziba ko lu inzi.” Bo Yoshiko ba ekeza ku bulela inze ba menya ba li: “Ne lu tabezi hahulu kuli ne lu konile ku fiwa tuso ya kwa moya ki mizwale ni likaizeli ba mwa puteho. Puteho ne i lu tusize ka ku lu fa lika ze cwale ka liapalo, makatulo, mikotana, ni liapalo za ku lobala ni zona.” Muzwale ya li mwa katengo ka ka tusanga batu ba ba wezwi ki likozi, u bulela kuli: “Mizwale ba mwa Japan kaufela ne ba swalisani sina sikwata mi ne ba tusana. Mane mizwale ba bañwi ne ba tile ku zwa kwa United States kuli ba to tusa mizwale ba kwa Japan. Mizwale bao ha ne ba buzizwe libaka ha ne ba tile ku zwa kwahule cwalo, ne ba bulezi kuli, ‘Lu swalisani ni mizwale ba luna ba mwa Japan, mi ba tokwa tuso ya luna.’” Kana mu ba ba tabile ku ba mwa kopano mo ku na ni batu ba ba latana hahulu? Kaniti luli Jehova wa tabanga ha bona swalisano ye lu na ni yona.

²¹ Haiba lu swalisana ni mizwale ni likaizeli ba luna, lu ka itukiseza ku talimana ni miinelo ye taata hamoho kwapili. Haiba ha ku konahali kuli lu swalisane ni mizwale ni likaizeli ba luna ba ba mwa libaka ze ñwi za mwa lifasi, lu ka zwelapili ku swalisana ni mizwale ba luna be lu pila ni bona mwa sibaka si li siñwi. Kaizeli ya pila kwa Japan ya bizwa Fumiko ili ya naa punyuhile ka nako ya kakundukundu ka katuna, naa bulezi kuli: “Mafelelezo a sutelezi hahulu. Lu swanela ku zwelapili ku tusa balumeli ka luna ha lu nze lu atumela mafelelezo a lifasi le mo ku si ke kwa ba ni manyando.”

22. Ku swalisana ni mizwale ni likaizeli ku ka lu tusa cwañi kwapili?

²² Mu itukiseze lizazi la Jehova ka ku eza mo mu konela kaufela kuli mu swalisane ni mizwale ni likaizeli ba mina. Lifasi la Satani ha li ka sinyiwa, Jehova u ka sileleza batu ba hae sina mwa naa ezelize kwamulaho. (Isa. 52:9, 10) Ibe kuli mu banana kamba mu ba bahulu, mu tokwa ku zwelapili ku swalisana ni batu ba Mulimu kuli mu to punyuswa. Mwa taba ye tatama, lu ka nyakisisa libaka ha lu tokwa ku itumela bakeñisa lika ze lu na ni zona.