Ki Kabakalañi Batu ha ba Ezanga Lika ze Maswe?

NTO YE ñwi ye ba sa lumelelanangi batu ba sikai ki ya kuli, kaufela luna ha lu si ka petahala kacwalo lwa ezanga mafosisa ni ku eza lika ze lu to inyazanga hamulaho. Nihaike kuli ki niti lwa ezanga cwalo, kana luli mafosisa a, ki ona a tahisanga lika ze ñata ze maswe ze ezahalanga ze tuna ni ze nyinyani, ze lu utwanga kamba ku bona ibatoo ba ka zazi ni zazi, ibe kuli lwa iponela zona ka butu kamba ku li utwela fa mitai ya makande?

Ku si na taba ni ku sa petahala, hañata batu ba lemuhanga kuli ku na ni lika ze ba sa swaneli ku eza ni kuli batu ba kona ku ikambusa kwa likezo ze maswe. Buñata hape ba kona ku lumela kuli ku na ni shutano mwahalaa ku bulela buhata ka ku sa lela ni busawana, mwahalaa ku tahisa kozi ka ku sa lela ni ku bulaya mutu ka mulelo. Hañata likezo ze mbemukisa ze, li eziwanga ki batu-tu feela ba ba pila mwa silalanda. Ki kabakalañi batu ha ba ezanga lika ze maswe?

 Bibele i lu taluseza libaka batu ha ba ezanga lika ze maswe. I talusa hande mabaka a matuna batu ha ba ezanga likezo ze ba ziba kuli li maswe. Ha mu bone se i bulela.

▪ “Ya talifile ha nyandiswa, u kona ku eza ka butanya.”—MUEKELESIA 7:7, NW.

Bibele i bulela kuli ka linako ze ñwi batu ba ikutwanga kuli miinelo ye ba li ku yona i ba kukuezanga ku eza lika ze ne ba si ke ba eza kambe ne ba siyo mwa miinelo ye cwalo. Mwendi ba bañwi mane ba kona ku eza likezo ze tuna za bubangoki ka ku nahana kuli ki yona tatululo kwa matata a bona. Buka ya Urban Terrorism, i bulela kuli, “Mwa miinelo ye miñata, lika ze tahisanga kuli mutu a fetuhe sikelemi ki ku nyemiswa ki taba ya kuli ha ku konahali ku cinca mo u zamaiseza lika muuso, mo li ezezwa lika mwa silalanda, ni mo si zamaisezwa sifumu sa naha.”

▪ “Lilato la bufumu ki mubisi wa ze maswe kamukana.” —1 TIMOTEA 6:10.

Batu ba bañwi ba bulela kuli nihaiba batu ba bande ba kona ku loba milao ye minde ya muzamao haiba ba fiwa mali a mañata. Batu ba bañwi ba ba bonahalanga silikani ni sishemo mwa miinelo ye minde ba cincanga ha ba ba ni kolo ya ku fumana mali kamba ha ba bona kuli ba kona ku luza mali, mi ba fetuhanga ku ba batu ba ba taata ba ba si na silikani. Mu nahane ka za likezo ze ñata za bukebenga ze tiswa ki mukwañuli ze cwale ka busholi, ku uzwa batu ni ku ba pata ka mulelo wa kuli bauzwi ba kone ku fiwa mali, mi mane ni ku bulaya batu.

▪ “Tifo ya mulatu wa beilwe mutu ka musebezi o maswe ha i sa batwi kapili, lipilu za bana ba batu li ba isa kwa ku eza ze maswe.”—MUEKELESIA 8:11.

Liñolo le, li talusa mukwa wo ba na ni ona batu wa ku nahana kuli mutu wa kona ku ikungela sika sifi kamba sifi i bile feela kuli ha ku na ya mu tama. Taba ye ki ya niti ni kwa batu ba ba matisanga limota ka lubilo lo lu tuna, ba ba kopisanga mwa litatubo, ba ba uzwanga mali a nyangela, ni likezo ze ñwi ze maswe hahulu. Haiba batu ha ba fiwi koto kamba haiba ha ba sabi kuli ba ka swaliwa, batu ba ba kutekanga mulao ba kana ba susuezwa ku eza lika ze ne ba si ka lela ku eza. Magazini ye bizwa Arguments and Facts i biha kuli: “Bakeñisa kuli likebenga za tuhelelwanga li sa fiwi koto, ku eza cwalo ku susuezanga batu ku eza likezo ze tuna ze situhu.”

▪ “Mutu ni mutu u likwa ki ku hohwa ni ku putelelwa ki takazo ye li ya hae. Mi takazo ha i simuluhile, i tahisa sibi.”—JAKOBO 1:14, 15.

Batu kaufela ba kona ku ba ni mihupulo ye maswe. Zazi ni zazi lu kopananga ni likukuezo ni litiko ze ñata-ñata za kuli lu eze sibi. Mwa miteñi ya Bibele, Bakreste ne ba bulelezwi kuli: “Ha mu si ka tahelwa kale ki muliko o sa konwi ki mutu.” (1 Makorinte 10:13) Nihakulicwalo, ze zwanga mwa ku eza nto ye ñwi li itingile fa liketo ze lu ezanga—ku tuhela ku nahana lika ze maswe zeo kapili-pili kamba ku zwelapili ku li nahana mane ku fitela lihula. Liñolo le li buyelezwi la Jakobo le li fahalimu li eleza kuli, haiba mutu a tuhelela takazo ye maswe ku  hula, mutu ya cwalo wa kona ku eza likezo ze maswe.

▪ “Ya kopana ni ba ba butali, ni yena u ka talifa; Kono ya twaelana ni matanya u ka utwa butuku.”—LIPROVERBIA 13:20.

Balikani ba luna ba kona ku lu susueza ku eza ze nde kamba ze maswe. Hañata batu ba ezanga lika ze ba si ka lela ku eza kabakala kuli ba kukuezwanga ki litaka za bona ni ku ikenya mwa liango ze maswe, mi ze zwanga mwa ku eza cwalo ki ze maswe hahulu. Ka mubulelelo wa Bibele, linzwi la “matanya” ha li talusi batu ba ba si na ngana, kono li talusa batu ba ba sa isi pilu kwa kelezo ya Linzwi la Mulimu. Ibe kuli lu banana kamba lu ba bahulu, haiba lu sa lateleli likuka za Bibele ha lu keta balikani, lu ka libelela ku “utwa butuku.”

Litimana ze hamohocwalo ni litimana ze ñwi ze ñata za Bibele li talusa hande libaka batu—nihaiba batu ba bande ha ba ezanga lika ze maswe, kamba mane lika ze komokisa. Nihaike kuli kwa tusa ku utwisisa libaka batu ha ba ezanga lika ze maswe, kana lwa kona ku sepa kuli lika li ka ba hande nako ye ñwi? Kaniti, Bibele ha i talusi feela libaka batu ha ba ezanga lika ze maswe kono hape i sepisa kuli lika ze cwalo li ka feliswa. Ki lifi lisepiso zeo? Kana luli lika kaufela ze maswe li ka feliswa? Taba ye tatama i alaba lipuzo ze.