2. Lukupwe

“Tala ni yona i ta ba teñi.”—MAREKA 13:8, Bibele ye Kenile, hatiso ya 1984.

● Muuna u sabela mwa munzi wa Quaratadji, ili mwa naha ya Niger. Bahabo muuna yo ni bona ba matile tala mwa libaka za mwa matakanyani. Ka ku komokisa, muuna yo u lapami a nosi fa museme. Ki kabakalañi ha inzi a nosi? Muñaa munzi wa libizo la Sidi u talusa kuli: “Muuna yo u palezwi ku fepa [lubasi lwa hae] mi ha lati ku zwelapili ku bona bana ba hae inze ba bulaiwa ki tala.”

ZE EZAHEZI LI BONISAÑI? Mwa lifasi kaufela, mutu a li muñwi kwa batu ba 7 ha fumanangi sa ku ca ka zazi. Muinelo wo mane u tatafezi mwa linaha za kwa mboela wa lihalaupa la Sahara mwa Africa. Buñata bwa batu mwa linaha zeo ba lobala ni tala. Ha mu nahane ze kona ku ezahala mwa lubasi mo ku fumaneha ndate, me, ni mwana. Haiba mwa lubasi lo ku na ni feela lico ze kwana batu ba babeli, bashemi ba ka fa mwanana kuli a ce ku kula pili. Ha ba ka eza cwalo, ki mañi ya ka shwa tala? Kana ki ndate kamba ki me? Katulo ye swana ni yeo i eziwa ki mabasi a mañata ka zazi.

BATU BA HANYEZANGAÑI? Lico ze kutulwa mwa lifasi ki ze ñata hahulu mi za kona ku fepa batu kaufela. Lifa za lifasi li tokwa feela ku itusiswa hande.

KANA KU HANYEZA KO KWA UTWAHALA? Ki niti kuli balimi ba kona ku kutula ni ku lekisa lico ze ñata mwa linako za luna ku fita kale. Ka mo ne ku lukela ku bela, mibuso ya batu ne i swanela ku abelanga hande lico ze kutulwa mwa lifasi kuli i kone ku feza butata bwa lukupwe. Kono niha i likile ku eza cwalo ka lilimo-limo, i palezwi ku felisa butata bo.

MINA MU BONA CWAÑI? Kana liñolo la Mareka 13:8 li sweli la talelezwa? Nihaike kuli ku ezizwe lizwelopili ku za sayansi, kana batu ba bañata ba sa taelwa ki lico mwa lifasi kaufela?

Lizikinyeho ni lukupwe hañata li bonahalanga pili ku si ka taha kale butata bo bu tiswa ki sisupo se siñwi sa mazazi a maungulelo.

[Manzwi a fa likepe 5]

“Buñata bwa banana ba ba bulaiwanga ki butuku bwa katabi, bwa ku sulula ni matuku a mañwi, ne ba ka be ba pilile kambe ne ba sa lapangi.”—ANN M. VENEMAN, YA NA BANGA YO MUHULU WA KATENGO KA UN CHILDREN’S FUND

[Manzwi a bañi ba siswaniso fa likepe 5]

© Paul Lowe/Panos Pictures