Ka linako ze ñwi, linzwi leo ne li talusanga muuna ya fahuzwi. Mwa linako ze ne i ñolwa Bibele, baana ba bañwi ne ba fiwanga koto ka ku fahulwa, kamba ku fahulwa ka nako ye ba hapiwa kamba ku eziwa batanga. Baana ba ba sepahala ba ne ba fahuzwi ne ba fiwanga musebezi wa ku babalela mandu mo ne ku pila basali, kamba mandu mo ne ku pila liendi za mulena. Ka mutala, sikombwa Hegai ni sikombwa Shaashigazi ne ba babalela basali ni liendi za Mulena Asuerusi wa Muperesia, ya ngiwa kuli ki yena Xerxes I.—Estere 2:3, 14.

Nihakulicwalo, haki mutu kaufela ya bizwa sikombwa mwa Bibele, ya naa fahuzwi. Bocaziba ba litaba ba bulela kuli linzwi leo hape ne li itusiswanga ku ama kwa batu ba ne ba filwe ku peta misebezi ye miñwi mwa kuta ya mulena. Mi ku bonahala kuli ki mona mo ne li itusiselizwe linzwi leo ku ama ku Ebedi-Meleki, ya naa swalisana ni Jeremia, ni ku ama ku Muetopia ya si ka bulelwa libizo ya naa kutalizwe ki mulutiwa Filipi. Ku bonahala kuli Ebedi-Meleki naa na ni situlo se situna bakeñisa kuli naa li hahulu bukaufi ni Mulena Zedekia. (Jeremia 38:7, 8) Muetopia u talusizwe ku ba ya naa babalela bufumu kaufela bwa mulena, mi “naa ile kwa Jerusalema ku yo lapela.”—Likezo 8:27.

Jesu ha naa talusa za katulo ye ka ba teñi kwapili, naa bulezi kuli: “Mwanaa mutu ha ka taha mwa kanya ya hae, . . . u ka ketahanya batu yo muñwi ku yo muñwi, sina mulisana mwa ketelanga lingu mwa lipuli.” (Mateu 25:31, 32) Ki kabakalañi balisana ha ne ba ketahanyanga lifolofolo zeo?

Hañata lingu ni lipuli ne li sotezwanga ku ya kwa mafulelo ni ku li lumeleza ku fula hamoho ka nako ya musihali. Busihu ne li kwalelwanga mwa milaka ili ku li sileleza kwa libatana, kwa masholi, ni kwa silami. (Genese 30:32, 33; 31:38-40) Lingu ni lipuli ne li kwalelwanga mwa milaka ye shutana ili ku sileleza lingu, sihulu lingu za basali ni lingunyana kuli li si ke za holofazwa ki lipuli ze na ni mifilifili. Buka ye ñwi (All Things in the Bible,) i bulela kuli balisana hape ne ba ketanga lingu mwa lipuli ka nako ya “ku pepa, ya ku anyisa, ni ya ku kutiwa boya.” Kacwalo, swanisezo ya Jesu yeo, ne i tomile fa lika ze ne ba ziba hande batu ba mwa Isilaele wa kwaikale ili ze ne ba ezanga, kakuli ka nako yeo ne ku na ni balisana ni lingu ze ñata.