Myaka poyenda ipwa ipunguluka, kisanso kisenswe ba mulume ne mukaji bamo nakyo kyenda kityepa. Shi ye mobikadile ne mu busongi bwenu, le ufwaninwe kulangalanga?

•  Byofwaninwe kuyuka

•  Byobwanya kulonga

 Kisanso i kya kamweno pa kuningija busongi. Kudya ne kutoma mema kyaba ne kyaba byobidi na kamweno pa kusaka twikale bakomo ku ngitu, kwilombola kisanso kyaba ne kyaba nako kulumbululanga busongi ne kwibuningija. Nansha shi ba mulume ne mukaji ke balonge myaka makumi mu busongi bwabo, basakilwa nyeke kukulupijibwa na benē pabo amba bebasenswe bininge ne kwibata mutyima.

 Buswe bwa bine kebwisakilangapo. Busakilanga muntu mukwabo ekale na nsangaji. O mwanda pa kyaba kya kulombola kisanso enka kitatyi kyosaka, mulume nansha mukaji ulēmekele mwinē pandi ujingululanga kisakibwa kya mwinē pandi kya kumulombola kisanso ne kulonga bukomo bwa kwikivuija.

 Divule dine, bakaji basakilwanga kulombolwa kisanso bininge kupita balume. Mulume ubwanya kusanswa wandi mukaji bininge. Inoko shi umulombola buno buswe enka’tu ku ngalwilo ne ku mfulo kwa difuku nansha’nka kumeso kwa kusambakena pamo, nabya wandi mukaji ubwanya kulanga’mba kamutelepo mutyima bya binebine. Nanshi i biyampe bininge kulombola kisanso mu bula bwa difuku dyonso dituntulu.

 Lombola kisanso mu binenwa. Kunena’tu amba “nkusenswe,” nansha’mba “wi mulēme bininge kondi,” kubwanya kulengeja mwinē pobe amone amba umusenswe.

 Musoñanya wa mu Bible: “Kyakanwa kinenanga byobya biyudile ku mutyima.”—Mateo 12:34.

 Madingi: Kisanso kyobe kekifwaninwepo kukadikila’nka mu binenwa. Mulembele—tumikanda, pa Entelenete, nansha ku telefone.

 Lombola kisanso mu bilongwa. Kwipamba bīpa, kwififya, nansha’tu kwikwata ku makasa kubwanya kulombola’mba unenanga bya bine kitatyi kyonenanga’mba “nkusenswe.” Kadi ubwanya kulombola’mba utele mwinē pobe mutyima bya binebine na kumupolweja, kumutala bya buswe, nansha kumupa kyabuntu na dimodimo. Le kukwasha’ko obe mukaji nako le—kimfwa kumuselela masakoshi, kumushitwila ku kibelo, kumukendela’ko masāni, ne bisandi, nansha kutēka byakudya? Bavule, kebamonengapo bino bintu bu bukwashi’tu bitupu—ino bebimonanga bu bilongwa bya buswe!

 Musoñanya wa mu Bible: “Ketufwaninwepo kusanswa na binenwa ne ludimi bitupu, ino tusanswei na bilongwa.”—1 Yoano 3:18.

 Madingi: Kwata mwinē pobe na bulēme na mowadi umulēmekēle pomwadi mwinangila mwanda wa kwisonga.

 Mwitūdilei’ko kitatyi kya kushikatyila pamo. Kushikata penu pa bubidi kuningijanga busongi kadi kukakulupija mwinē pobe amba usangedile kwikala nandi. Na bubine, mubwanya kukomenwa kusokola kitatyi kya kushikatyila pamo shi mudi na bana nansha shi mudi na bivule bya kulonga difuku ne difuku. Padi mubwanya kukwata’ko mulangwe wa kulonga kakintu katyetye, kimfwa kwinangija banwe bene bubidi.

 Musoñanya wa mu Bible: “Mujingulule bintu bya mvubu mikatampe.”—Bene Fidipai 1:10.

 Madingi: Ba mulume ne mukaji bamo bavudilwe bya kulonga, betūdilanga’ko kitatyi “kyolwa” nansha “ku mfulo kwa yenga” mwanda wa kushikatyila pamo.

 Yuka mwinē pobe. Bantu i beshile mu mwanda utala kulombola kisanso. Mwisambilei pamo muswelo omusaka kwilombola kisanso ne shi bilomba kwikivudija. Kupwa, longa bukomo bwa kuvuija bisakibwa bya mwinē pobe. Vuluka’mba, kisanso i kya kamweno pa kuningija busongi bwenu.

 Musoñanya wa mu Bible: “Buswe . . . kebukimbangapo tumweno twa abo bwine.”—1 Bene Kodinda 13:4, 5.

 Madingi: Pa kyaba kya kunena mwinē pobe akulombole kisanso, wiipangule abe mwine amba, ‘Le i bika byombwanya kulonga mwanda wa mwinē pami ansanswe bininge?’