1-3. (a) Mwanda waka tufwaninwe kufwija’ko Yehova? (b) Le Mukūdi wetu wa buswe witulombanga bika?

 FWATAKANYA’PO udi mu kyombo kyenda kilobela. Pano mubamone amba ke lufu, amba utale nenki muntu umo wafika ne kukupandija. Mutyima ubakutūka pakupandija uno muntu kakunena amba: “Ubapande”! Le ubulwe’po kufwija’ko uno muntu? Na bubine, ukamufwija’ko pa kukupandija.

² Kino kimfwa kilombola mu muswelo kampanda bintu bitulongele Yehova. Na bubine tufwaninwe kumufwija’ko. Wākwete’ko mpangiko ya kinkūlwa amba tunyongololwe mu lubao lwa bubi ne lufu. Tudi na mutyima-ntenke pa kuyuka amba shi twitabije mu kino kitapwa bubi bwetu bukalekelwa, ne tukamona būmi bwa nyeke. (1 Yoano 1:7; 4:9) Monka motwekimwenine mu Shapita wa 14, kinkūlwa i kilomboji kikatampe kya buswe bwa Yehova ne boloke bwandi. Le nobe ukalonga’po namani?

³ I kyendele’mo tubandaule byobya bitulomba Mukūdi wetu. Yehova unena aye mwine kupityila kudi mupolofeto Mika amba: “A muntu, aye wakulombola kyokya kiyampe. Le i kika kisaka Yehova kodi? Poso enka kulonga boloke, kusanswa lulamato, ne kunanga na Leza obe na butūkanye!” (Mika 6:8) Tala kintu kimo kitulomba Yehova i kino amba “kulonga boloke.” Le i muswelo’ka otukalonga namino?

4. Le tubayuka namani amba Yehova usakanga twiendeje mungya misoñanya yandi myoloke?

⁴ Yehova usakanga tulonde misoñanya yandi itala kiyampe ne kibi. Misoñanya yandi byoidi miluji ne myoloke, tulondalondanga buluji ne boloke potulonda ino misoñanya. Isaya  1:17 unena amba: “Mwifundei kulonga biyampe, kimbai boloke.” Kinenwa kya Leza kitusenga tukimbe “kwityepeja” (Zefenia 2:3) Kadi kitusoñanya tuvwale “bumuntu bupya bwapangilwe mwendele kiswa-mutyima kya Leza mu boloke ne lulamato lwa binebine” (Bene Efisesa 4:24) Boloke bwa binebine—buluji bwa binebine—kebudipo na bulobo, disubi, ne bilongwa bya munyaji, mwanda bino bijilulanga byobya bijila.—Ñimbo ya Mitōto 11:5; Bene Efisesa 5:3-5.

5, 6. (a) Mwanda waka kulonda misoñanya ya Yehova ke kiselwapo kilēma kotudi? (b) Bible ulombola namani amba kulondalonda boloke i kilongwa kya endaenda?

⁵ Le kulonda misoñanya myoloke ya Yehova i kiselwa kilēma kotudi? Aa. Muntu udi pabwipi na Yehova kamonengapo bijila byandi bu bilēma. Byotusenswe Leza wetu ne byonso byawitulomba, tusakanga kwiendeja mu muswelo umusangaja. (1 Yoano 5:3) Vuluka amba Yehova “usenswe bilongwa byoloke” (Ñimbo ya Mitōto 11:7) Shi tusakanga kwiula buluji nansha boloke bwa Leza, tufwaninwe kusanswa byobya bisenswe Yehova ne kushikwa byashikilwe.— Ñimbo ya Mitōto 97:10.

⁶ Kekipēlangapo ku bantu bakubulwa kubwaninina kulondalonda boloke. Tufwaninwe kuvūla bumuntu bwa kala ne bilongwa byabo bya bubi, ino tuvwale bumuntu bupya. Bible unena amba bumuntu bupya “bwalamunwanga ke bupya” ponka pa buyuki bwa binebine. (Bene Kolose 3:9, 10) Bishima “bwalamunwanga ke bupya” bilombola amba kuvwala bumuntu bupya i kilongwa kya endaenda, kilomba bukomo. Nansha shi tulonga bukomo bwa kulonga byoloke, kyaba kimo kipangila kyetu kya bubi kitulengejanga tukukale mu milangwe, mu binenwa ne mu bilongwa.—Bene Loma 7:14-20; Yakoba 3:2.

7. I muswelo’ka otufwaninwe kumona kukukala kotukukala potulonga bukomo bwa kulondalonda boloke?

⁷ Le tufwaninwe kumona namani kukukala kotukukala kitatyi kyotulonga bukomo bwa kulondalonda boloke? Na bubine, ketufwaninwepo kutyepeka bukatampe bwa bubi. Ino kadi, ketufwaninwepo kuzoza, ke tulanga amba kukukala kwetu kwitulengejanga twikale bakubulwa mvubu  pa kwingidila Yehova. Leza wetu wa lusa i mukwate’ko mpangiko ya kwitabija monka boba besāsa bya binebine. Tala bino binenwa bikankamika bya mutumibwa Yoano, bya amba: “Nemulembela bino bintu kutyina’mba mwakalonga bubi” Ino kadi ubweja’ko amba: “Inoko shi muntu walonga bubi, tudi na mukwashi udi kudi Tata, Yesu Kidishitu” (1 Yoano 2:1) Bine Yehova i mulete kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu mwanda wa tumwingidile mu muswelo waitabije nansha byotupyene bubi. Le kino kibulwe’po kwitutonona tulonge bukomo bwa kusangaja Yehova?

8, 9. Le busapudi bwa myanda miyampe bulombola namani boloke bwa Yehova?

⁸ Tubwanya kulonga buluji—kwiula boloke bwa Leza—na kusapula ne pa mfulo myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza ku bakwetu. Le i kukwatañana’ka kudi pa boloke bwa Yehova ne myanda miyampe?

⁹ Yehova kakafudijapo ino ngikadilo ya bintu mibi, kwa kubulwa kudyumuna bantu. Mu bupolofeto bwandi butala pa bintu bikalongeka mu kitatyi kya mfulo, Yesu wānene amba: “Myanda miyampe ifwaninwe bidi kusapulwa mu mizo yonso.” (Mako 13:10; Mateo 24:3) Kishima “bidi” kilombola amba binkumenkume bikwabo bikalonda busapudi. Mu bino binkumenkume mubadilwa ne kyamalwa kikatampe, kine kikonakanya babi ne kushitwila ntanda mipya myoloke dishinda. (Mateo 24:14, 21, 22) Na bubine, i kutupu muntu ukatopeka Yehova amba walonga bukondame pa babi. Pa kudyumuna bantu, wibapanga mukenga muyampe wa kushinta mwiendelejo wabo ne kupanda ku bonakani.—Yoano 3:1-10.

10, 11. Le kusapula kotusapula myanda miyampe kulombolanga namani boloke bwa Leza?

¹⁰ Le busapudi bwa myanda miyampe bulombolanga namani boloke bwa Leza? Dibajinji bidi, i biyampe tulonge byonso byotubwanya mwanda wa kukwasha bakwabo bapande. Tala kadi monka kimfwa kya muntu wapandijañene kitatyi kyalobele  kyombo. Shi ubapande mu kyombo, nobe ukasaka kukwasha bakwabo bakidi pa mema. Mu muswelo umo onka, tunenwe kukwasha boba bakikonda na kutoma “mema” a ino ntanda mibi. Bine bantu bavule bapelanga musapu wetu. Ino Leza byakitūkije mutyima, tudi na kiselwa kya kwibapa mukenga mwanda wa “bafikile pa kwisāsa” ne kufwaninwa kukapanda.—2 Petelo 3:9.

¹¹ Potusapula myanda miyampe ku bantu bonso botutana, tumwekejanga boloke mu muswelo wa mvubu mpata: Tulombolanga’mba ketudipo na mboloji. Vuluka amba “Leza kadipo na mboloji, ino mu mizo yonso yewa muntu umutyina ne ulonga byoloke ye witabijibwa nandi.” (Bilongwa 10:34, 35) Shi tusaka kwiula boloke Bwandi, ketufwaninwepo kwikala na mfwatakani pa bantu. Ino tufwaninwe kusapula myanda miyampe ku bantu bonso kwa kubulwa kubanga misaka, bitenta byabo nansha ke misokwe yabo. Tupanga muntu yense usaka kwivwana mukenga wa kwivwana ne kwitaba ku myanda miyampe.—Bene Loma 10:11-13.

12, 13. (a) Mwanda waka ketufwaninwepo kwikala na kampeja-bukidi ka butyibila ba mambo? (b) Le madingi a Yesu a amba “lekai kutyibila ba mambo” ne amba “lekai kuponejañana” ashintulula bika? (Tala ne kunshi kwa dyani.)

¹² Tubwanya kadi kulombola boloke na kumona bakwetu mwitumwena Yehova. Bipēlanga kutyibila bakwetu mambo ne kwibafutulula mwanda wa bilubo byabo ne kutatana kukanina kwabo kwa mutyima. Le i ani motudi usakanga Yehova abandaule kukanina kwandi kwa mutyima ne bilubo byandi pampikwa lusa? Yehova kadipo netu uno muswelo. Mulembi wa mitōto wānene amba: “A Yah, shi wadi amba utalanga bilubo, A Yehova, le penepo i ani wadi ukokeja kwimana?” (Ñimbo ya Mitōto 130:3) Le ketufwijanga’kopo pa kuyuka amba Leza wetu moloke kadi wa lusa kemaninangapo’nka pa bilubo byetu? (Ñimbo ya Mitōto 103:8-10) Le penepa i muswelo’ka otufwaninwe kumona bakwetu?

 ¹³ Shi tusangedile lusa lwa Leza wa boloke, ketukekalapo na kampeja-bukidi ka kutyibila bakwetu mambo mu myanda keitutalepo nansha ya mvubu mityetye. Yesu mu Busapudi bwandi bwa ku Lūlu, wādyumwine amba: “Lekai kutyibila ba mambo kutyina’mba nenu mwakatyibilwa mambo.” (Mateo 7:1) Mungya nsekununi ya Luka, Yesu wābwejeje amba: “Lekai kuponejañana, nabya nenu kemukaponejibwapo nansha dimo.” a (Luka 6:37) Yesu wālombwele mu kidyumu kyandi amba bantu bampikwa kubwaninina bekalanga na mutyima wa kutyibila ba mambo. Muntu ense mu bemvwaniki bandi wādi na kibidiji kya kutyibila bantu mambo bukidibukidi wādi ufwaninwe kuleka’byo.

14. Le i bubinga’ka botufwaninwe ‘kulekela kutyibila bakwetu mambo’?

¹⁴ Mwanda waka ‘kuleka kutyibila bakwetu mambo’? Kibajinji bidi, mwanda lupusa lwetu ludi na mikalo. Mwanā bwanga Yakoba wituvuluja amba: “Kudi umo enka mujidiki wa bijila kadi mutyibi”—Yehova. Kupwa wipangula amba: “Le abe wi ani utyibila mukwenu mambo?” (Yakoba 4:12; Bene Loma 14:1-4) Ne kadi, ngikadilo yetu ya bubi ibwanya kona butyibi bwetu. Milangwe mivule ne kukanina kwa mutyima—kubadila’mo ne mfwatakani, mitatulo, mikao, boloke bwa muntu aye mwine—kubwanya kona muswelo otumona bakwabo. Tudi na mikalo mikatampe, ne kulangulukila pa kino kubwanya kwitukankaja kupeja bukidi kuboya bakwetu tuto. Ketubwanyapo kumona bidi mu mutyima, kadi ketuyukilepo myanda yonso ya mukwetu. Le abe wi ani, wa kumona bibi kukanina kwa mutyima kwa bakwenu betabije nansha kufutulula bukomo bobalonga mu mwingilo wa Leza? Bine i biyampe’po  kashā tulonge bukomo bwa kwiula Yehova na kukimba biyampe bidi mu batutu ne bakaka, pa kyaba kya kwimanina pa tuto twabo!

15. Le i binenwa’ka ne bilongwa’ka kebifwaninwepo kulongeka mu batōtyi ba Leza, ne mwanda waka?

¹⁵ Le bantu ba mu kisaka kyetu nabo le? I kya bulanda, mu ntanda ya dyalelo bantu bavule bapejanga kutyibila bakwabo mambo na bukalabale mukifuko mufwaninwe kwikala ndoe—ke mu njibo kadi. Kyaba kyonso twivwananga balume, bakaji ne bambutwile ba kasusu baketa ba mu kisaka “bitambi” na kwibasusula ku ngitu. Ino bishima bisansa, binenwa bya kipuni, ne kasusu kebifwaninwe kutelwa mu batōtyi ba Leza. (Bene Efisesa 4:29, 31; 5:33; 6:4) Madingi a Yesu a amba “lekai kutyibila ba mambo” ne amba “lekai kuponejañana” engilanga ne ku njibo kwine. Vuluka amba kulonga buluji,  kushintulula kumona bakwetu mwitumwena Yehova. Kadi Leza kadipo na mutyima mūmu nansha nshikani. Ino “i muyule kisanso kya ku mutyima” ku boba bamusenswe. (Yakoba 5:11) Bine kino i kimfwa kya kutendelwa kyotufwaninwe kwiula!

16, 17. (a) Le Yehova usakanga bakulumpe balonge bika? (b) Shi kipya-mambo wakomenwa kulombola kwisāsa kwa binebine, i bika bikalongwa, ne mwanda waka?

¹⁶ Batwe bonso tudi na kiselwa kya kulonga buluji, inoko nakampata bakulumpe mu kipwilo badi na kiselwa mu uno mwanda. Tala binena bupolofeto pa “bamfumu,” nansha bakulumpe, bwānene Isaya amba: “Talai! Mulopwe ukabikala mwanda wa boloke, Kadi bamfumu bakabikala mwanda wa bululame.” (Isaya 32:1) Bine Yehova usakanga bakulumpe bengile mwanda wa kukwatakanya boloke. Namani?

¹⁷ Bano bana-balume batame ku mushipiditu bayukile biyampe amba buluji nansha boloke bulombanga nyeke kipwilo kikale kitōka. Kyaba kimo, bakulumpe balombwanga kutyiba butyibi bwa bubi bukatampe. Kitatyi kyobalonga namino, bavulukanga boloke bwa Leza bulomba kulombola lusa mu muswelo mukatampe ponso polufwaninwe. Kadi bakwashanga kipya-mambo esāse. Ino bikekala namani shi kipya-mambo wakomenwa kulombola kwisāsa kwa binebine nansha byobalonga bukomo bwa kumukwasha? Kinenwa kya Yehova kibasoñanya balonge kilongwa kisumininwe na boloke bubwaninine: “Fundulai muntu umbi umbukata mwenu.” Kino kishintulula kumupanga mu kipwilo. (1 Bene Kodinda 5:11-13; 2 Yoano 9-11) Bakulumpe bemvwananga bulanda pa kulonga kino, ino bayukile amba bidi na kamweno mwanda wa kulama butōki bwa kipwilo ku mushipiditu ne mu mwikadilo. Nansha nankyo bakulupile amba dyakadilwe kantu kipya-mambo’wa ukealakanyanga ne kujokela ku kipwilo.—Luka 15:17, 18.

18. Le i bika bilamanga bakulumpe mu ñeni kitatyi kyobapāna madingi a mu Bible ku bakwabo?

 ¹⁸ Kwingila mwanda wa kukwatakanya boloke i ne kupāna madingi emanine pa Bible shi i bifwaninwe. Na bubine, bakulumpe kebakimbangapo bilubo mu bakwabo. Kadi kebakwatakanyangapo mukenga o-onso mwanda wa kulemununa bantu. Ino mwanetu mwitabije ubwanya padi kusāsuka “kumeso kwa aye kujingulula’kyo.” Kuvuluka amba boloke bwa Leza kebudipo na nshikani nansha na kasumalomo kukatonona bakulumpe batompe “kōlola yao muntu na mushipiditu wa butūkanye” (Bene Ngalatea 6:1) Kadi, bakulumpe kebakafuninapo yewa ulubile nansha kwingidija bishima bisansa. Ino, madingi apānwa na buswe akankamikanga yewa upebwa’o. Nansha shi batopeka pa mwanda mukatampe—balombola patōka bipa bibi bibwanya kulupuka ku mwiendelejo mubi—bakulumpe bavulukanga amba mwanabo mwitabije i mukōko wa mu kipombo kya Yehova. b (Luka 15:7) Shi madingi nansha matope apānwa na buswe, abwanya kujokeja yewa ulubile.

19. Le bakulumpe bakwatanga butyibi’ka, ne buno butyibi bufwaninwe kwimanina pa bika?

¹⁹ Divule bakulumpe bakwatanga butyibi bubwanya kwikala na lupusa pa banababo betabije. Kimfwa, bakulumpe betananga kyaba kimo mwanda wa kubandaula shi batutu bakwabo mu kipwilo babwenye bisakibwa bya kuyukanibwa bu bakulumpe nansha bu bengidi ba mingilo. Bakulumpe bayukile mvubu ya kwikala wa kubulwa mboloji. Balekanga misoñanya ya Leza ibaludike mu kukwata butyibi, pampikwa kulēmenena ku milangwe ya muntu aye mwine. Nanshi baloñanga “pampikwa mfwatakani ne mboloji nansha imo.”—1 Temote 5:21.

20, 21. (a) Le bakulumpe baloñanga bukomo bwa kwikala namani ne mwanda waka? (b) le bakulumpe bakalonga bika pa kukwasha boba “banyoñame pa mityima”?

 ²⁰ Bakulumpe bakwatakanyanga boloke bwa Leza ne mu miswelo mikwabo. Pa kupwa kulaya amba bakulumpe bakengilamu “bululame”Isaya wānene amba “muntu ukekala pamo bwa kifuko kya kufyama’mo kivula, kifuko kya kufyama mvula wa kimpumpu, pamo bwa tuminonga twa mema mu ntanda yampikwa mema, pamo bwa mwemba wa kidibwe kikatampe mu ntanda myūmu tē.” (Isaya 32:1, 2) Kadi bakulumpe, baloñanga bukomo bwa kusenga ne kutūkija mityima ya batōtyi nabo.

²¹ Dyalelo kudi myanda ipungija mutyima, o mwanda bavule basakilwa kukankamikwa. A bakulumpe, le i bika byomubwanya kulonga mwanda wa kukwasha boba “banyoñame pa mityima”? (1 Bene Tesalonika 5:14) Mwibatejei na lusa.  (Yakoba 1:19) Padi basakanga kulombola muntu obakulupile aba nabo bazubijanga mutyima. (Nkindi 12:25) Mwibakulupijei amba bamwenwe na mvubu, ne na buswe—na Yehova ne na batutu ne bakaka. (1 Petelo 1:22; 5:6, 7) Ne kadi, mubwanya kulombela nabo pamo ne pa mwanda wabo. Kuteja mukulumpe ulombela milombelo itamba ku mutyima pa mwanda wabo kukokeja kwibakankamika bya binebine. (Yakoba 5:14, 15) Bukomo bomulonga na buswe mwanda wa kukwasha bantu basusuka, bukamonwa na Leza wa boloke.

22. I mu miswelo’ka motubwanya kwiula boloke bwa Yehova, ne i bika bikalupuka’ko?

²² Bine, tufwenanga bininge kudi Yehova na kwiula boloke bwandi! Shi tukwatakanye misoñanya yandi myoloke, shi tusapwile bantu myanda miyampe ipandija būmi, shi tukimbe biyampe bidi mu bakwetu pa kyaba kya kukimba bilubo byabo, nabya tumwekejanga boloke bwa Leza. A bakulumpe, shi mulame butōki bwa kipwilo, shi mupāne madingi a mu Bisonekwa obaka, shi mukwate butyibi pampikwa mboloji ne shi mukankamike ba mityima mityumuke, nabya mumwekejanga boloke bwa Leza. Bine Yehova ukasangala’po kashā pa kutala aye mūlu umona bantu bandi ‘balonga bululame’ pobananga na Leza wabo!