1, 2. Le i bika byālobeje Yesu, ne mwanda waka?

 YESU i mulobe—udi na bubinga. Padi kubwanyapo kumufwatakenya namino, mwanda i muntu wa ngikadila italala. (Mateo 21:5) Na bubine, wādi na kwīfula bya binebine, kadi bulobo bwandi bwādi bwendele’mo. a Le i kika kyamulobeje aye muntu usenswe ndoe? I bukondame bukatampe bwāmulobeje.

² Tempelo ya mu Yelusalema yādi milēme kudi Yesu. Mu ntanda yonso, kyādi kifuko kimo kete kijila kipandulwe kya kutōtela’mo Shandi wa mūlu. Bayuda bādi batamba ku matanda mavule benda lwendo lulampe mwanda wa kukatōta kwine’kwa. Nansha ke Bajentaila bakaminwe Leza bādi batwela kwingidila mu kipango kya panja kya tempelo. Ku ngalwilo kwa mwingilo wandi, Yesu wātwelele mu tempelo, wamona’mo kavutakanya. Amba atale, njibo ya kutōtela’mo, ke nsoko mikatampe! Mwādi muyule bansunga ne bashintula lupeto. Le penepo, kibi i kyepi? Mwanda bano bantu bātūdile tempelo ya Leza ke kifuko kya kudīla bantu bintu pa mitwe—enka ne kwibeba. Muswelo’ka?—Yoano 2:14.

3, 4. Le i makomwa-meso’ka ālongelwe mu njibo ya Yehova, ne Yesu wāpwijije mwanda’wa namani?

³ Bendeji ba bipwilo bātūdile’ko kijila kya kufuta kitanshi kya tempelo na kityele kimo nenki. Beni bādi bashinta lupeto lwabo mwa kumwena bityele’bya. O mwanda boba bashintula  lupeto bātūdile mameza abo mu tempelo, ke bamwena mu muntu ense wiya. Busunga bwa banyama nabo bwādi bumwenwa’mo. Beni basaka kwela bitapwa bādi balonga, shi abapote nyema kwa nsunga ense wa mu kibundi, bengidi ba ku tempelo bāpela’ye amba kafwaninwepo. Ino byobādi bapota ku tempelo’kwa byo byādi bitabijibwa. O mwanda bantu pa kubulwa mwa kulongela, bansunga nabo bakandija lupoto. b Buno ke busunga, i bwivi. Bwādi bu kabwalāla!

⁴ Yesu kādipo ubwanya kutala bitupu buno bukondame. Yādi njibo ya Shandi! Wālongele lusonde lwa myonji, kapangila bañombe ne mikōko panja pa tempelo. Kupwa wamwanga lupeto lwa bashintula lupeto ne kufulamika mameza abo. Langa’po bityele byenda bitontoloka panshi! Wāfunina bantu bādi bapoteja bankunda amba: “Fundulai byabyo muno!” (Yoano 2:15, 16) Bimweka amba, i kutupu nansha umo wādi ubwanya kwimana uno nkomokomo mu meso.

5-7. (a) Le būmi bwa Yesu mūlu bwāmukweshe namani ekale na boloke, i ñeni’ka yotuboila ku kimfwa kyandi? (b) Le Yesu wālemunwine namani bukondame bwāletelwe na Satana, ne le i muswelo’ka wakalonga’byo kumeso’ku?

⁵ Na bubine, bansunga bājokele. Kintu kya myaka isatu pa kupita’po, Yesu wēsambile monka pa buno bukondame, mu kino kitatyi wāpitulukile mu binenwa bya Yehova byādi bitopeka boba bāalamwine njibo yandi “ke mutá wa batubwalāla.” (Mateo 21:13; Yelemia 7:11) Bine, Yesu pa kumona makomwa-meso a bantu badīlañana pa mutwe ne kusubijibwa kwa tempelo ya Leza, wāfityilwe’byo pamo bwa Shandi.  Kepadi kya kutulumuka! Mwanda Yehova ye wāfundije Yesu myaka na myaka. Penepa nandi wāikala na mutyima wa Yehova wa kusanswa boloke. Wāfikidije bino binenwa bya’mba, bidi shandi, byo bidi ne mwana. O mwanda shi tusaka kuyuka biyampe ngikadilo ya Yehova ya boloke, i biyampe tulangulukile pa kimfwa kya Yesu Kidishitu.—Yoano 14:9, 10.

⁶ Mwana mubutulwe bunka wa Yehova wādi’ko Satana pāatelele Yehova bu mbepai ne kutatana muludikilo Wandi amba ke molokepo. Luno lwādi lumvuba! Kadi Mwana wāivwene pādi patatana Satana mwenda mafuku amba bantu bengidilanga Yehova na kwisakila, ke na buswepo. Buno bubela bwāfītyije mutyima wa Mwana. Langa’po bidi mwāeivwanine pa kuyuka amba nandi ubwanya kwingila mwingilo mukatampe pa kolola uno mwanda! (2 Bene Kodinda 1:20) Le wādi wa kulonga’byo namani?

⁷ Monka motwefundile’kyo mu Shapita 14, Yesu Kidishitu wāletele kilondololwa ku bubela bwa Satana bwa kupēlula bululame bwa bipangwa bya Yehova. Penepa Yesu wāala kyalwilo kya kutokejibwa kwa dijina dya Leza dijila, Yehova, dine difutulwilwe na bubela bwa amba muswelo wandi wa kuludika kewendele’mopo. Byadi Kalombwe Mukatampe wa Yehova, Yesu ukatūla’ko boloke bwa Leza mūlu ne panshi. (Bilongwa 5:31) Yesu wāmwekeje boloke bwa Leza mu būmi bwandi bwa pano panshi. Yehova wāmunene amba: “Nkatūla mushipiditu wami pādi, kadi ukalombola patōka mwikadile boloke ku mizo.” (Mateo 12:18) Le Yesu wāfikidije namani bino binenwa?

8-10. (a) Le bijila bya ku kanwa bya bendeji ba bipwilo Bayuda byāfutulwije namani boba ke Bayudapo ne bana-bakaji? (b) Le bijila bya ku kanwa byāalamwine namani kijila kya Sabato kya Yehova ke kilēma?

⁸ Yesu wādi usenswe Bijila bya Yehova ne kwibilonda. Ino  bendeji ba bipwilo ba mu andi mafuku bānyengakenye Bijila ne kwibingidija bibi. Yesu wēbanenene amba: “Malwa enu, basonekeji ne Bafadiseo, banwe banzazangi! . . . mupēlula’ko bintu bilēme kutabuka mu Bijila, kimfwa boloke ne lusa ne kikōkeji.” (Mateo 23:23) Boba bafundiji ba Bijila bya Leza kebādipo balombola “mwikadile boloke.” Ino abo bādi batyimpila panshi boloke bwa Leza. Namani? Tala’tu bino bimfwa.

⁹ Yehova wāsoñenye bantu bandi kwisansanya na mizo ya bantu bampikwa kwitabija yādi ibajokolokele. (1 Balopwe 11:1, 2) Inoko, bendeji bamo ba bipwilo betobelwe Buyuda bādi bakankamika bantu bazawile boba ke Bayudapo. Mu Mishnah mwādi ne kino kijila kinena’mba: “Ñombe keifwaninwepo kushala mu njibo ya mujentaila kutyina wakalāla nayo.” Kufwatakenya bibi bantu ke Bayudapo uno muswelo bwādi bukondame kadi kebikwatañenepo na Bijila bya Mosesa. (Bene Levi 19:34) Bijila bikwabo bya bantu byādi bifutulula bana-bakaji. Kijila kya ku kanwa kyādi kinena’mba mukaji ufwaninwe kulonda mulume kunyuma, ke kwendapo nandi pamo. Bana-balume bādi bapelejibwa kwisamba na mwana-mukaji pa bantu, nansha ke na wandi mukaji mwine. Bana-bakaji bādi bwa bapika, kadi kebādipo bapebwe lupusa lwa kwikala bu kamoni mu kidye. Kwādi ne milombelo yādi ilombela bana-balume mwanda wa kufwija’ko Leza amba mwanda kebabutwilwepo bu bana-bakaji.

¹⁰ Bendeji ba bipwilo bādi bapūta Bijila bya Leza na kutūla’ko bijila ne mbila ya bantu. Kimfwa, kijila kya Sabato kyādi kipeleja’tu kwingila mu dya Sabato, kyeditūdile bu difuku dya kutōta, kutūkijibwa mutyima ku mushipiditu ne kukōkolokwa. Ino Bafadiseo bālēmeje bininge kino kijila. Bakwete butyibi abo bene bwa kushintulula “mingilo” mine i mingilo’ka. Batelele mingilo palapala 39, kimfwa kwangula ne kupoya. Mingilo ya uno muswelo yālengeje bantu beipangule bipangujo mulwi. Kimfwa shi muntu waipaya nkuso mu dya Sabato, le wapoya? Shi wapulula miseke mu makasa  kadī koku wenda, le waangula? Shi waundapa muntu ubela, le waingila? Bino bipangujo byādi bilondololwa na bijila bya kasumalomo mu kanda ne kanda.

11, 12. Le Yesu wālombwele namani amba ketabijepo bishi bya Bafadiseo byampikwa kukwatañana na Bisonekwa?

¹¹ Mu ngikadilo ya uno muswelo, le Yesu wādi wa kukwasha namani bantu bayuke mwikadile boloke? Mu bufundiji bwandi ne mu būmi bwandi, wātopekele na bukankamane bano bendeji ba bipwilo. Tala bidi bufundiji bwandi bumo. Wātopekele patōkelela bijila bya bantu, na kunena’mba: “E momwaalamwina kinenwa kya Leza ke kya bitupu mwanda’tu wa kishi kyenu kyomusambulula.”—Mako 7:13.

¹² Yesu wāfundije na bukankamane amba Bafadiseo bādi betupe’byo pa bijila bya Sabato—na bubine, kebādipo bayukile kine kyādi kikadile’ko kijila’kya. Meshiasa wāshintulwile amba, aye i “Mfumwandya Sabato” kadi wādi na lupusa lwa kundapa bantu mu dya Sabato. (Mateo 12:8) Pa kulombola patōka uno mwanda, wāundapile bantu mu kingelengele mu dya Sabato. (Luka 6:7-10) Buno bundapi yādi nsolweji ya bundapi bwakondapa bantu pano pa ntanda mu Umbikalo wa Myaka Kanunu. Myaka Kanunu’ya ikekala Sabato ya binebine, mukatūja bantu ba kikōkeji bonso ku twaji twa myaka ne myaka mobadi balēmenenwe na misongo ne lufu.

13. Le i kijila’ka kyāikele’ko pāvuile Yesu mwingilo wandi pano panshi, ne i kishile namani na kyokya kyēkibadikile?

¹³ Kadi Yesu wālombwele patōka mwikadile boloke mu kino kijila kipya, “kijila kya Kidishitu,” kyāikele’ko pa kupwa kwa kuvuija mwingilo wandi pano panshi. (Ngalatea 6:2) Kijila kya Kidishitu i kishile na kya Mosesa, mwanda akyo kekimaninepo nakampata pa bijila bilembe, ino i pa misoñanya. Shako mudi ne mbila ya patōka. Kimo bidi i kyokya kyātelele Yesu bu “mbila impya.” Yesu wāfundije balondi bandi besanswe monka mwaebasanshilwe. (Yoano 13:34, 35) Bine, buswe bwa kwipāna kyādi kilomboji kya kuyukila’po bonso balonda “kijila kya Kidishitu.”

14, 15. Le Yesu wālombwele namani amba uyukile mikalo ya lupusa lwandi, ne mwanda waka kino i kintu kikankamika?

¹⁴ Yesu wālongele bivule kupita’ko’tu enka kufundija buswe. Wālondele “kijila kya Kidishitu.” Kyādi kimweka mu būmi bwandi. Tala mu bimfwa bisatu mwālombwele Yesu mwikadile boloke.

¹⁵ Kibajinji, Yesu wāpelele kulonga bukondame bo-bonso nansha dimo. Padi ubajingulula amba bukondame buvule bwiyanga kitatyi kitamija bantu bampikwa kubwaninina mitatulo ne kutabuka mikalo ya lupusa lwabo. Yesu kālongelepo namino. Difuku dimo, muntu umo wāfwenene Yesu kamunena amba: “A Mufundiji, nenene mwanetu twiabile nandi bupyani.” Le uyukile mwāmulondolwedile Yesu? Amba: “Abe muntu, i ani wantonga ami bu mutyibi nansha wa kwimwabanya bintu banwe bubidi?” (Luka 12:13, 14) Mwene kino i kya kutendelwa? Ñeni ya Yesu, butyibi bwandi, enka ne lupusa lwāmupele Leza lwādi lupite lwa muntu ense pano panshi; nansha nankyo, aye wāpelele kwikuja mu uno mwanda, mwanda wādi kapelwe lupusa lwa pa bula lwa kulonga namino. Yesu wādi mutūkanye, enka ne mu bula bwa myaka tununu ne tununu paādi kaile pano panshi. (Yude 9) Kino kilombola amba Yesu ukulupile na kwityepeja mudi Yehova alombole kyoloke i kyepi.

16, 17. (a) Le Yesu wāmwekeje namani boloke pa kusapula myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza? (b) Le Yesu wālombwele muswelo’ka amba boloke bwandi wādi wibulombola na lusa?

¹⁶ Kya bubidi, Yesu wālombwele boloke mu muswelo waādi usapula myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza. Kādipo na mboloji. Ino, wādi ulonga bukomo bwa kufikila bantu ba miswelo yonso, bampeta ne balanda bene. Inoko, Bafadiseo bādi bapanga balanda, bantu bitupu na kwibatela bya kibengo bu ba ʽam-ha·ʼaʹrets, nansha amba “bantu ba panshi.” Yesu wāolwele buno bukondame na bukankamane. Kitatyi kyaādi ufundija bantu myanda miyampe—nansha, pa uno mwanda, kitatyi kyaādi udya nabo, wibadisha, wibondapa, nansha kwibasangula —wābingije boloke bwa Leza mwine usaka “bantu ba miswelo yonso” basapwilwe. c—1 Temote 2:4.

¹⁷ Kya busatu, Yesu wādi ulombola boloke bwandi na lusa. Wālongele bukomo bwa kukwasha babipya-mambo. (Mateo 9:11-13) Wādi mwitabije kukwasha bantu bampikwa bukomo bwa kwikinga. Kimfwa, Yesu kēlungilepo na bendeji ba bipwilo mwanda wa kulombola’mba Bajentaila bonso kebadipo na lukulupilo. Wākweshe ne kufundija bamo na lusa, nansha byaātuminwe dibajinji ku Bayuda. Wāitabije kundapa mu kingelengele mwingidi wa mudyavita mwine Loma, kanena amba: “Nkyamwene mu Isalela muntu wa lwitabijo lukatampe namino.”—Mateo 8:5-13.

18, 19. (a) Le Yesu wālombwele namani bulēme bwa kulēmeka bana-bakaji? (b) Le kimfwa kya Yesu kitukwasha namani tuyuke mukwatañenine bukankamane ne boloke?

¹⁸ Kadi Yesu kākwatakenyepo milangwe yādi itumbile pa bana-bakaji. Ino, wālongele kyokya kyoloke. Bana-bakaji bene Samadia badi bamonwa bu ba disubi pamo bwa Bajentaila. Ino Yesu kēkakilepo kusapwila mwana-mukaji mwine Samadia ku mushimwa wa Saika. Na bubine, i kudi uno mwana-mukaji kwēlombwele Yesu dibajinji bu Meshiasa wālailwe. (Yoano 4:6, 25, 26) Bafadiseo bādi banena’mba bana-bakaji kebafwaninwepo kufundijibwa Bijila bya Leza, ino Yesu wāpityije kitatyi kivule ne bukomo mu kufundija bana-bakaji. (Luka 10:38-42) Nansha bishi byobyādi binena’mba bana-bakaji kebabwanyapo kuleta bukamoni bukulupilwa, ino Yesu wālēmekele bana-bakaji bavule na kwibapa dyese dya kumumona dibajinji pa kupwa kwa kusanguka’ye. Wēbalombola ne kwibalombola bakasapwile bana ba bwanga bana-balume uno mwanda wa muyampe!—Mateo 28:1-10.

 ¹⁹ Bine, Yesu wālombwele mizo patōka mwikadile boloke. Divule dine, wālongele’byo na kwitūla mu kyaka kikatampe. Kimfwa kya Yesu kitukwasha tuyuke amba pa kukwatakanya boloke bwa bine bilomba bukankamane. I kyendele’mo etwe bu “Ntambo wa ku kisaka kya Yuda.” (Kusokwelwa 5:5) Vuluka’mba ntambo i kyelekejo kya boloke bulongwa na bukankamane. Inoko, pano pano ponka, Yesu usa kufikidija boloke bukatampe. Usa kutūla “boloke pa ntanda” mu buluji bwinebwine.—Isaya 42:4.

20, 21. Mu kino kyetu kitatyi, le Mulopwe Meshiasa ukwatakanyanga boloke pa ntanda ponso mu kipwilo kya bwine Kidishitu namani?

²⁰ Tamba kashā Yesu ubikala bu Mulopwe mu 1914, ubingijanga boloke pano pa ntanda. Namani? Na kukwatakanya kufikidila kwa bupolofeto budi mu Mateo 24:14. Balondi ba Yesu ba pano pa ntanda bafundijanga bantu ba mu matanda onso bubine bwa Bulopwe bwa Yehova. Pamo bwa Yesu, basapulanga pampikwa mboloji ne mu muswelo moloke, bakimba kupa muntu ense mukenga wa kuyuka Yehova, Leza wa boloke, ekale mukulu nansha mwanuke, mpeta nansha mulanda, mwana-mulume nansha mwana-mukaji.

²¹ Kadi Yesu ukwatakanyanga boloke mu kipwilo kya bwine Kidishitu, mwine mwadi bu Mutwe. Monka mokyālailwe mu bupolofeto, i mutūle “bantu bu byabuntu,” bakulumpe bene Kidishitu ba kikōkeji batangidile kipwilo. (Bene Efisesa 4:8-12) Pobakumba luombe lwa Leza lulēme, bano bana-balume balondanga kimfwa kya Yesu Kidishitu na kukwatakanya boloke. Balamine nyeke mu ñeni amba Yesu usakanga mikōko yandi ilongelwe bintu na boloke—pampikwa kutala kyepelo, ntumbo nansha bupeta.

22. Le Yehova umwene namani bukondame butādile mu ntanda ya dyalelo, ne i mutongele wandi Mwana kulonga bika pa kino?

²² Inoko, panopano ponka, Yesu usa kutūla boloke pano  pa ntanda mu muswelo kewamwekele kashā. Bukondame i butāle mu ino ntanda. Mwana ense ufwa nzala ufwanga pa mwanda bukondame bubibubi, nakampata shi tulangulukile pa lupeto ne kitatyi kyelwa mwanda wa kulupula bya bulwi ne kukankamika mutyima wa kwisakila wa bantu bakimba kwisangaja. Ino midiyo ne midiyo ifwa mwaka ne mwaka i bukondame bumo’tu. Byonso’bi bikolomonanga bulobo boloke bwa Yehova. I mutonge wandi Mwana kulwa bulwi boloke na ino ngikadilo ya bintu mibi mwanda wa kupwa bukondame lonso.—Kusokwelwa 16:14, 16; 19:11-15.

23. Pa kupwa kwa Amakedona, le Kidishitu ukakwatakanya namani boloke nyeke ne nyeke-ke?

²³ Inoko, boloke bwa Yehova bulombanga bivule, ke’nkapo konakanibwa kwa babi. Kadi i mutonge wandi Mwana mwanda wa kuludika bu “Mfumu wa Ndoe.” Pa kupwa kwa divita dya Amakedona, buludiki bwa Yesu bukatūla’ko ndoe pano pa ntanda ponso, kadi bukaludika “Kupityila ku bululame.” (Isaya 9:6, 7) Penepa Yesu ukaloelelwa kutalula’ko bukondame bonso buleta bikoleja ne masusu pano pa ntanda. Ukakwatakanya na kikōkeji boloke bubwaninine bwa Yehova nyeke ne nyeke-ke. I kyendele’mo nanshi tukimbe kwiula boloke bwa Yehova tamba’nka pano. Tutalei muswelo otubwanya kwibwiula.