1. I bintu’ka byāmwene Ezekyele bitukwatyija moyo?

 LELO wadi wa kulonga namani shi watenwe na mwanda na wātenwe nao mupolofeto Ezekyele kintu kya myaka tutwa 25 kunyuma? Langa: Ubafwena ku tempelo myubakwe na bintu bivule, mikatampe kadi yeñenya. Mwikeulu mukomokomo udi kwine’kwa mwanda wa kukulombola kino kifuko kilenga moyo! Ubakanda nkala isamba-ibidi wenda ku kibelo kimo mu bibelo bisatu bimweka’bya. Kutwela’ko kubakuletela moyo. Bipanda bya bibelo i bilampe bya mametele kubwipi kwa 30. Abe pa kibelo, ubamone tudimbwa twa balami. Pa mumbu pafwatule bintu bidi bwa mikoma ya dyangi.—Ezk. 40:1-4, 10, 14, 16, 22; 41:20.

2. (a) Le tempelo ya mu kimonwa yelekeja bika? (Tala ne kunshi kwa dyani.) (b) Le bintu bidi ku bibelo bya tempelo bitufundija bika?

² Kino i kimonwa kya tempelo ya ku mushipiditu. Ezekyele i mwikishintulule kamo ne kamo enka nenki nsekununi yakyo ibayula tamba ku shapita 40 kutūla ku 48 wa dibuku dyandi dya bupolofeto. Ino tempelo yelekeja mpangiko ya Yehova itala mutōtelo utōka. Kintu ne kintu kidi na buluji kampanda mu butōtyi bwetu mu ano mafuku a mfulo. a Le bibelo bilampe bishintulula bika? Bituvuluja’mba boba batwela mu mpangiko ya Yehova ya mutōtelo utōka bafwaninwe kwikala na būmi bulonda misoñanya myoloke kadi ya peulu ya Leza. Nansha ke bifwatulo bya mikoma bidi na mulangwe umo onka, mwanda kyaba kimo mikoma ingidijibwanga mu Bible pa kulombola boloke. (Ñim. 92:12) Le tudimbwa twa balami nato? Bine, boba bakomenwa kulēmeka misoñanya ya Leza bebapelelanga kupita mu dino dishinda dilumbuluke, dipāna būmi dya mutōtelo utōka.—Ezk. 44:9.

3. Mwanda waka balondi ba Kidishitu badi basakilwa kusubulwa’nka kusubulwa?

³ Le kimonwa kya Ezekyele i kifikidile muswelo’ka? Enka motwefundile’kyo mu Shapita 2 wa dino dibuku, Yehova waingidije Kidishitu asubule bantu bandi mu muswelo wa pa bula tamba mu 1914 kutūla ku ngalwilo kwa 1919. Le kusubulwa kwakadikile’nka papo? Kijila! Mu bula bwa myaka katwa ipityile, Kidishitu waendelele kukwatakanya misoñanya ijila ya Yehova itala mwikadilo. Balondi bandi badi basakilwa kusubulwa nyeke. Mwanda waka? Mwanda Kidishitu ulupulanga balondi bandi mu ino ntanda mibole mu mwikadilo,  kadi Satana ukilonga bukomo bwa kwibajokejeja mu bitoto bya kujilula kwa bijila. (Tanga 2 Petelo 2:20-22.) Tubandaulei myanda isatu yasubwilwe’mo bininge bene Kidishitu ba bine. Dibajinji, tusa kutala kusubulwa kumo kumo kwa mu mwikadilo, kupwa ke mpangiko yakwetwe mwa kulamina butōki bwa kipwilo, ne kya mfulo ke mpangiko itala kisaka.

4, 5. I manwa’ka engidije Satana mu bula mwa myaka, ne i mabwanye kulonga bika?

⁴ Bantu ba Yehova batele nyeke mutyima ku kwikala na mwikadilo muyampe ne moloke. O mwanda balamete ku bulombodi bupotoloke butala ino myanda. Tala bimfwa bimo.

⁵ Busekese. Yehova wāsoñenye amba kusambakena pamo kwa bantu besongele kwikale kwampikwa biko kadi kulumbuluke. Satana usakanga kona kino kyabuntu kilēme, kuvutakanya buluji bwakyo na kwikinyengakanya bu kya disubi ne kwikingidija mwanda wa kongola bantu amba baleke kwitabijibwa na Yehova Leza. Satana wābwenye kwingidija buno bunwanwa mu mafuku a Balame, kadi muno mu mafuku a mfulo mo mwine mwaingidija’bo kutabuka.—Umb. 25:1-3, 9; Kus. 2:14.

6. Le i mutyipo’ka walupwilwe mu Kiteba kya Mulami, wadi ulongwa namani, ne mwanda waka kewakidipo ukilondwa mwenda mafuku? (Tala ne kunshi kwa dyani.)

⁶ Pa kujikakanya bukomo bwa Satana, Kiteba kya Mulami kya mafuku 15 Kweji 6, 1908 kyalupwile mutyipo udi’mo binenwa bya’mba: “Kitatyi kyo-kyonso ne pa kifuko kyo-kyonso, monka monkokeja kwikadila na muntu wa ngitu ingi pa bantu, mo monka monkekadila nandi ne pafula.” b Nansha uno mutyipo byokewadipo bu kijila, bavule bewitabije kadi baitabije ne majina abo kulupulwa mu Kiteba kya Mulami kya Ziona. Myaka pa kupita’po, kyamwekele amba nansha uno mutyipo byowakweshe bavule, ino wafudile ku kwikala ke wa ku kanwa bitupu; bantu baleka kadi kulonda’o. Inoko, misoñanya ya peulu ya mu mwikadilo mine yatambile’ko uno mutyipo, yadi nyeke mikwatakanibwe.

7. Mu 1935, Kiteba kya Mulami kyesambīle pa makambakano’ka, ne i musoñanya’ka wakomejibwe’mo?

⁷ Satana nandi kashā uningija bulwi. Kiteba kya Mulami kya difuku 1 Kweji 3, 1935, kyalombwele patōkelela kuvudila’ko kwa makambakano alwa nao bantu ba Leza. Bimweka’mba, bamo balangile amba kusapula bininge kwibapanga bubinga kampanda bwa kuleka kukwatakanya misoñanya ya Yehova mu mwikadilo wabo difuku ne difuku. Kiteba kya Mulami kyanene amba: “Muntu ne muntu ufwaninwe kuyuka’mba kwipāna mu mwingilo wa busapudi ke kubwenepo. Batumoni ba Yehova i bantunguluji bandi, o mwanda badi na kiselwa kya kumwekeja senene Yehova ne bulopwe bwandi ku bantu.” Kino kishinte kyaletele madingi mapotoloke atala busongi ne bulādi, mene akwasha bantu ba Leza ‘banyeme busekese.’—1 Ko. 6:18.

8. Mwanda waka Kiteba kya Mulami kyanene kinenununa pa nshintulwilo ya kishima kya Kingidiki kitelwa bu busekese?

⁸ Pano ke myaka mivule, Kiteba kya Mulami yokinena kinenununa pa nshintulwilo ya kishima busekese kingidijibwe mu Bisonekwa bya Kingidiki—por·neiʹa. Buluji bwakyo kebwimaninepo’nka  pa kusambakena pamo. Ino mu kishima por·neiʹa bubadilwa miswelo palapala ya bilongwa bya busekese, divule mudi bilongwa byonso bya disubi bilongwa mu mobo a bandumba. Mu uno muswelo balondi ba Kidishitu i balamwe ku kipupo kya busekese bwa munyanji kisambakene mu bantu bavule dyalelo.—Tanga Efisesa 4:17-19.

9, 10. (a) I mwanda’ka mukwabo wa mu mwikadilo wesambīle’po Kiteba kya Mulami mu 1935? (b) I bufundiji’ka bujalale budi mu Bible butala pa malwa akolwañana?

⁹ Mutomeno-mpata wa malwa. Kiteba kya Mulami kya difuku 1 Kweji 3, 1935, kyesambile pa mwanda mukwabo wa mu mwikadilo amba: “Twamwene amba kudi bamo benda mu busapudi kadi bengila mingilo mikwabo ya mu bulongolodi abo papo batome malwa [akolwañana]. Le i kitatyi’ka kitabije Bisonekwa kutoma vinyu? Le i biyampe kutoma vinyu mingi ilengeja muntu akomenwe kuvuija mingilo ya mu bulongolodi bwa Mfumwetu?”

¹⁰ Kilondololwa kyalombwele mumweno mujalale udi mu Kinenwa kya Leza utala pa bitomibwa bikolwañana. Bible kapelejepo kutoma pa ntomeno vinyu nansha malwa, ino upēlejanga pelejē bunkolwankolwa. (Ñim. 104:14, 15; 1 Ko. 6:9, 10) Pa mwanda utala kutoma malwa koku abe wingila mwingilo ujila, bantu ba Leza bavulujibwanga ntamba kala nsekununi ya bana ba Alone baipailwe na Leza pa kusōka kobāsōkele mudilo ungi pa kisōkelo kya Leza. Mānga ilombola kintu kine kimweka bu kyo kyālengeje bano bana-balume balonge bintu byampikwa kwendela’mo, mwanda kinondanonda na papo, Leza wāletele kijila kipeleja babitobo bonso kutoma malwa kitatyi kyobengila mingilo ijila. (Levi 10:1, 2, 8-11) Balondi ba Kidishitu, pobalonda uno musoñanya dyalelo, bepukanga kutoma malwa pobengila mingilo ijila.

11. Mwanda waka kukwashibwa kukwashibwe bantu ba Leza bemvwanije myanda mikwabo itala pa malwa akolwañana kwadi na kamweno?

¹¹ Mu makumi a myaka a panopano, balondi ba Kidishitu i bakwashibwe bemvwanije myanda mikwabo itala pa malwa akolwañana, pa kumunwa nao ne pa mutomeno-mpata. Tufwija’ko pa bidibwa bya ku mushipiditu bīya pa kitatyi kitungwe, bikweshe bavule banekenye makambakano’a mu būmi bwabo. Bavule bakwashibwe mu kikonge mwa kwepukila ano makambakano. Kekudipo nansha umo witabijanga mutomeno-mpata umonene bulēmantu, kisaka kyandi ne kutabukidila dyese dyandi dya kwipāna mu mutōtelo utōka wa Yehova.

12. Le bengidi ba Kidishitu badi bamwene namani kutoma mfwanka enka ne kumeso kwa mafuku a mfulo kushilula?

¹² Kutoma mfwanka. Bengidi ba Kidishitu bashilwile kupeleja kutoma mfwanka papo mafuku a mfulo keashilwile. Myaka kampanda pa kupita’po, tutu umo mununu, Charles Capen, uvuluka musunsa umbajinji obetene na Charles Taze Russell ku mfulo kwa myaka ya katwa ka 19. Tutu Capen papo wadi ukidi na myaka 13, ne banababo basatu badi pa lukala lwa Njibo ya Bible ya mu Allegheny, mu Pennsylvania. Tutu Russell pa kupita webepangula amba: “Banwe bansongwalume mutomanga mfwanka? Naimvwana luvumba lwa mfwanka.” Bamulombola’mba, ketutomenga’yepo.  Na bubine bajingulwile muswelo wamona mfwanka. Mu Kiteba kya Mulami kya difuku 1 Kweji 8, 1895, Tutu Russell washintulwile 2 Kodinda 7:1, amba: “Mwine Kidishitu ense utoma mfwanka shi wa muswelo’ka, nkimwenepo amba utumbijanga Leza, kadi kadipo na kyamwena’mo. . . . I bikomo kufwatakanya Mfumwetu utoma mfwanka nansha kwela mu kyakanwa kyandi kintu kyo-kyonso kisubijañana.”

13. I kusubulwa’ka kwa mu mwikadilo kwalongekele mu 1973?

¹³ Kiteba kya Mulami kya mu 1935 kyaityile mfwanka bu “mani a munyanji” ne kunena’mba muntu ense wiatankunya nansha kwiatoma kabwanyapo kwikala monka wa mu kisaka kya Betele nansha kwingila bu mwimaniji wa mu bulongolodi bwa Leza, mu mwingilo wa bupania nansha bu mutadi wendakana. Mu 1973 kusubulwa kukwabo kwa mu mwikadilo kwaikala’ko. Kiteba kya Mulami kya difuku 1 Kweji 6 kyashintulwile amba i kutupu Kamoni wa Yehova uketabijibwa mu kipwilo koku aye na kino kibidiji kileta lufu, kisubija ne kyampikwa buswe. Boba bapela kuleka mfwanka badi bapangwa mu kipwilo. c Kidishitu wakwete mpangiko ya mvubu pa kusubula balondi bandi.

14. Le Leza i musoñanye bika pa bitala mashi, ne i muswelo’ka wasambakene kibidiji kya kwela bantu mashi?

¹⁴ Kwingidija bibi mashi. Mu mafuku a Noa, Leza wānene amba i bibi kudya mashi. Wākomeneje monka kino kijila mu Mukanda wa Bijila waāpele muzo wa Isalela, kadi wāsoñanya’o monka ku kipwilo kya bwine Kidishitu amba “belame . . . ku mashi.” (Bil. 15:20, 29; Ngo. 9:4; Levi 7:26) Ke kya kutulumukapo shi Satana, wasokwele mu ano mafuku muswelo wa kutonona bantu bavule bapumpunye uno musoñanya wa Leza. Bamuñanga batompele kwelañana mashi mu myaka ya katwa ka 19, ino abo pa kusokola miswelo palapala ya mashi, kwela bantu mashi kwasambakana bininge. Mu 1937, bashilula kusela mashi koku ne koku ne kwiabīka mu bibīko bya mashi, kadi pafikile Divita II dya Ntanda, kwelañana mashi kwatomboka. Ne kwija mpika, kwelañana mashi kwasambakana mu bifuko bivule bya ntanda.

15, 16. (a) Batumoni ba Yehova bamwene namani kwelwa mashi? (b) Balondi ba Kidishitu bakwashibwe namani mu myanda itala kwelwa mashi, bundapi bwampikwa kwelwa mashi, ne byafula kwepi?

¹⁵ Ku ngalwilo kwa 1944, Kiteba kya Mulami kyanene amba bine kwelwa mashi i muswelo mukwabo wa kudya mashi. Mwaka walondele’po, uno mulangwe wa mu Bisonekwa wakomejibwe ne kushintululwa senene. Dya mu 1951, kwalupwilwe bipangujo bivule ne malondololo a kukwasha bantu ba Leza bayuke mwa kwisambila na bamuñanga. Kujokoloka ntanda yonso, balondi ba kikōkeji ba Kidishitu balemete na kininga ku uno musoñanya, ne pa kino divule, basusulwanga, balwibwa, ne kupangwapangwa. Ino Kidishitu wendejanga kumeso bulongolodi bwandi amba bulete bukwashi busakwa. Kwalupwilwe maboloshile ne bishinte bya myanda yobakimbile senene ne kushintululwa.

¹⁶ Mu 1979, bakulumpe bamo bashilula kupempula mpitalo mwanda wa kukwasha bamuñanga bemvwanije senene mwimanino wetu, bubinga bwa mu Bisonekwa, ne mundapilo  mukwabo wa kupingakena pa mashi. Mu 1980, bakulumpe ba mu bibundi 39 bya mu États-Unis bafundijibwe mu muswelo wa pa bula mwa kwingidila uno mwingilo. Mwenda mafuku, Kitango Kyendeji kyaitabije kwikale Komite Utala Myanda ya Lupitalo ntanda yonso. Le uno komite i mufikidije kitungo kyandi mu bula bwa myaka? Dyalelo kintu kya bamuñana tununu na tununu—kubadila’mo badokitele, bapasula, ne ba malawa a kutalaja misanshi pa kupasulwa (anesthésistes)—beimvwananga na Batumoni babela, ne kulēmeka butongi bwetu bwa kundapwa kwampikwa kwelwa mashi. Mpitalo yendanga ivudila’ko yundapa kwampikwa kwela mashi, kadi bavule i beumone bu musoñanya mukatampe mpata mu kiñanga. Mwene i kisangaja’po kashā pa kumona miswelo ingidija Yesu mwanda wa kulama balondi bandi ku bukomo bwa Satana bwa kwibasubija?—Tanga Efisesa 5:25-27.

17. I muswelo’ka otukalombola amba tukwete na mutyika muswelo usubula Kidishitu balondi bandi?

¹⁷ I biyampe twiipangule amba, ‘Le tukwete na bulēme muswelo usubula Kidishitu balondi bandi, ne kwitufundija amba tulonde misoñanya ya peulu ya Yehova itala mwikadilo?’ Shi i amo, nankyo tulamei nyeke mu ñeni amba Satana usakanga kwitupalula kudi Yehova ne Yesu na kuvutakanya bulēme  botulēmekele misoñanya ya Leza ya mu mwikadilo. Pa kulwa na luno lupusa, bulongolodi bwa Yehova buletanga kyaba kyonso bidyumu na buswe ne kwituvuluja mwikadile bilongwa bya busekese bya ino ntanda. Tudyumukei nyeke, twitabijei, kadi tukōkelei ano madingi mayampe.—Nki. 19:20.

18. I bivulujo’ka bipotoloke bidi mu kimonwa kya Ezekyele, bitulombola bya kulonga na boba batombokela misoñanya ya Leza ku kusaka?

¹⁸ Kintu kikwabo kitalwa na kusubulwa kwa mu mwikadilo i mpangiko ikwetwe’ko mwanda wa kulama kipwilo kitōka. I kya bulanda, mwanda ke bonsopo betabija kulonda misoñanya ya Yehova ya mu mwikadilo ne kwipāna kwadi na dikōkeji, balamatyidilanga ku butongi bwabo. Mutyima wa bamo ushintanga mwenda mafuku ne kutombokela ino misoñanya ku kusaka. Le i bika bikalongwa bano bantu? Tubwanya kutana bulombodi mu kimonwa kya Ezekyele kya tempelo ya ku mushipiditu kīsambilwe’po ku ngalwilo kwa uno shapita. Vuluka bibelo bilampe. Ku kibelo ne kibelo, kwādi tudimbwa twa balami. Balami bādi balama tempelo, padi i mwanda wa kukankaja yewa wampikwa “kutwela mu disao dya mutyima” wakatwela. (Ezk. 44:9) Kino kilombola patōka amba kutwela mu mutōtelo utōka i dyese dipelwe enka boba balonga bukomo bwa kulonda mu būmi bwabo misoñanya itōka ya Yehova itala mwikadilo. Muswelo umo onka ne dyalelo, kutwela mu bu bana na bana bwa bwine Kidishitu mwanda wa kutōta, ke dyesepo dipēlwe muntu ye-yense dyalelo.

19, 20. (a) Le Kidishitu wakweshe namani bityebitye balondi bandi balumbulule muswelo wa kupwija mwanda utala bubi bukatampe bulongelwe? (b) Le i bubinga’ka busatu bupangilwanga nonga-bibi upela kwisāsa?

¹⁹ Mafuku kunyuma mu 1892, Kiteba kya Mulami kyanene amba tudi na “kiselwa kya kupanga (byotudi bene Kidishitu) boba bapela patōkelela nansha mu bufyafya amba Kidishitu keēlelepo bu kinkūlwa [mfutwa myenzankane] ku bonso.” (Tanga 2 Yoano 10.) Mu 1904, dibuku Bupangi Bupya dya mu Angele, dyalombwele amba boba bendelela na mwiendelejo umbi bekalanga ke kyaka kikatampe kyona kipwilo. Tamba pene’pa, kipwilo kituntulu kyakwete mwingilo wa “kubandaula mambo a muntu mu kipwilo” ne kulondalonda bubi bonso bukatampe bulongelwe. Shako, kebyadipo bivudile kulongeka. Mu 1944, Kiteba kya Mulami kyalombwele amba enka batutu bapelwe biselwa bobafwaninwe kutala ino myanda. Mu 1952 kwalupulwa mu Kiteba kya Mulami bulombodi bwimanine pa Bible bwa mwa kupwijija myanda ya butyibi, kyatela ne bubinga bukatampe bupangilwa boba bapela kwisāsa—ke bwa kulama kipwilo kitōka kadi.

²⁰ Makumi a myaka yalondele’po, Kidishitu wakweshe balondi bandi balumbulule mwa kulongela pa bubi bukatampe bulongelwe. Bakulumpe bene Kidishitu bafundijibwanga senene mwa kupwijija myanda ya butyibi mu muswelo usaka Yehova, na kwikala na bujalale pa bukata bwa boloke ne lusa. Dyalelo twi bamone patōkelela bubinga busatu bwa kupangila mu kipwilo nonga-bibi upela kwisāsa: (1) kulama dijina dya  Yehova ku mutonko, (2) kulama kipwilo ku kusambukilwa na bubi bukatampe, ne (3) kulengeja nonga-bibi esāse shi kudi muswelo.

21. Mpangiko ya kupanga banonga-bibi mu kipwilo i dyese ku bantu ba Leza namani?

²¹ Le wi mumone mweselwe balondi ba Kidishitu dyalelo na ino mpangiko ya kupanga muntu? Mu Isalela wa kala, banonga-bibi divule bādi bekala na lupusa lubi pa muzo, dimodimo bavula ne kuvula kupita ne boba baswele Yehova, bakimba kulonga byoloke. Mu uno muswelo, muzo wādi utopekeja dijina dya Yehova ne kupelwa nandi. (Yel. 7:23-28) Ino dyalelo, Yehova udi na kisaka kya bana-balume ne bana-bakaji ba ku mushipiditu. Boba bōmija nshingo mu bubi kebalekwangapo bekale bu bingidilwa bya Satana bya kona nabyo kipwilo ne butōki bwakyo, o mwanda batalulwanga umbukata mwetu. Namino, lupusa lwabo lutyimpilwanga panshi. Batwe bonso mu kikonge, tukulupile amba twitabijibwe na Yehova. Vuluka, Yehova wālaile amba: “Kipungwa, shi kyepi, shi kyepi, kyabundwa kibundilwa abe padi abe kekikafikapo biyampe.” (Isa. 54:17) Le tukwatakanyanga na kikōkeji bakulumpe, badi na kiselwa kilēma kya kupwija myanda ya butyibi?

22, 23. Mwanda waka tufwijanga’ko pa banabetu bene Kidishitu ba ku ngalwilo kwa myaka ya katwa ka 20, ino i bukamoni’ka bulombola’mba kwadi kukisakilwa bujalale mu myanda ya kisaka?

²² Kintu kya busatu kimwenine balondi ba Kidishitu mu kusubulwa kwa kyaba ne kyaba i kitala busongi ne būmi bwa kisaka. Lelo mumweno wetu utala pa kisaka i musubulwe mu bula bwa myaka? Bine kadi. Kimfwa, potutanga myanda ya bengidi ba Leza ba mu kipindi kibajinji kya myaka ya katwa ka 20, ketubulwangapo kutulumuka ne kutendela pa mushipiditu wabo wa kwipāna. Twibafwijanga’ko bininge pa muswelo obatūdile mwingilo ujila kumeso kwa byonso mu būmi bwabo. Kadi tumona amba bine badi basakilwa kwikala na bujalale. Namani?

²³ Divule dine twadi tumona batutu bavuija biselwa byabo mu mwingilo wa busapudi nansha wa kwendakana, balonga kyaba kimo myeji mivule kulampe na bisaka byabo. Mu kitatyi’kya, badi bazozeja mpata myanda ya masongi kupita ne munenena Bisonekwa mwine, papo kebadipo besambila bininge pa mwa kukomejeja busongi bwa mwine Kidishitu. Le ye mobikadile ne dyalelo umbukata bwa balondi ba Kidishitu? Nansha dimo!

24. Le Kidishitu wakweshe namani bantu bandi ba kikōkeji batamije mumweno mujalale pa busongi ne kisaka?

²⁴ Dyalelo, kubwanyapo kusūla biselwa bya mu kisaka mwanda wa kuvuija biselwa bya kiteokratike. (Tanga 1 Temote 5:8.) Kadi Kidishitu utalanga nyeke amba balondi bandi ba kikōkeji pano panshi bakwashibwe na munonga ukuka wa madingi mendele’mo a mu Bisonekwa atala pa busongi ne būmi bwa kisaka. (Ef. 3:14, 15) Mu 1978, kwalupwilwe dibuku Comment s’assurer une vie de famille heureuse. Kintu kya myaka 18 pa kupita’po, kwalupulwa dibuku Lufungulo lwa Būmi Bwansangaji mu Kisaka. Kutabukidila, Kiteba kya Mulami  kyashilwile kulupula bishinte bivule bikwasha balume ne bakaji balonde misoñanya ya mu Bisonekwa mu busongi bwabo.

25-27. Le mu bula bwa myaka, bana ba myaka palapala batelwe mpata mutyima namani?

²⁵ Le bankasampe nabo? Mu bula bwa myaka, nabo batelwe mutyima bininge. Bulongolodi bwa Yehova i bulupule bintu bitala bana ba myaka palapala, byadi bidi bu kanonga katyetye, ino pano ke munonga ukuka. Kimfwa, kishinte “Bwifundi bwa Bible ku Bankasampe” kyalupwilwe mu L’Âge d’Or tamba mu 1919 kutūla mu 1921. Kupwa papo kwalupulwa boloshile ABC wa Myaka ya Ntundubuko mu Angele mu 1920 ne dibuku Bana mu 1941. Mu myaka ya 1970, kwalupwilwe mabuku Tejai Mufundiji Mukatampe, Votre jeunesse—comment en tirer le meilleur parti, ne Dibuku Dyami dya Mānga ya mu Bible. Mu 1982, bishinte bilondakane bya “Les jeunes s’interrogent” byashilwile kulupulwa mu Réveillez-vous ! kadi byatwala ku kulupula dibuku Les jeunes s’interrogent—Réponses pratiques, mu 1989.

²⁶ Dyalelo, tudi na mabuku abidi a panopano a Les jeunes s’interrogent, koku bishinte bikwabo byendelela kulupulwa pa Diteba dya jw.org. Tudi kadi na dibuku Boila Ñeni Kudi Mufundiji Mukatampe. Pa Diteba dyetu i payule myanda mingi itala  bankasampe, kubadila’mo bifwatulo bya bantu ba mu Bible, madevwala a kwifunda nao Bible a batame ne a bana batyetye, bipangujo bilanguluja, mavideo, ne mānga ya mu Bible myengelekejibwe, ne bufundiji bwa mu Bible bwa bana ba myaka isatu ne kwika. I kimweke patōka’mba, muswelo umona Kidishitu bankasampe keushintyilepo tamba ubungila bana batyetye mu makasa andi mu myaka katwa kabajinji. (Mako 10:13-16) Usakanga bankasampe badi umbukata mwetu bemone bu baswedibwe ne kudishibwa biyampe ku mushipiditu.

²⁷ Kadi Yesu usakanga bana balamwe ku bibi. Pano penda ponekela’ko ntanda bininge, kipupo kya kona bana kibavudila’ko mpata. O mwanda, i kulupulwe myanda mimvwanike ne yampikwa kafinda mwanda wa kukwasha bambutwile balame biyampe babo bana ku bino bilongwa bibibibi. d

28. (a) Le i bika bitulombwa pa kwipāna mu mutōtelo utōka, mungya mokilombwedilwe mu kimonwa kya Ezekyele kya tempelo? (b) Le ubasumininwa kulonga bika?

²⁸ Mwene i kisangaja’po kashā kumona muswelo wendelela Kidishitu kusubula balondi bandi, kwibafundija balēmeke, kadi balonde ne kumwena mu misoñanya ya peulu ya Yehova itala mwikadilo? Vuluka monka tempelo yāmwene Ezekyele mu kimonwa. Vuluka bibelo bilampe. Na bubine ino tempelo, ke ya ku ngitupo ino i ya ku mushipiditu. Nansha nabya, le twiimwene bu ya bine? Ketutwelanga’mopo enka na kwenda ku Njibo ya Bulopwe, nansha na kuputula Bible nansha na kukokola pa bibelo mu busapudi. Bino’bi i bilongwa bimweka na meso. Ne banzazangi nabo babwanya kulonga bino bintu ino kwampikwa kutwela mu tempelo ya Yehova. Ino shi tuloñanga bino bintu koku tulonda misoñanya ya Yehova ya mu mwikadilo ne kwingila mingilo ya mu mutōtelo utōka na kukanina kuyampe kwa mutyima, nabya twi batwele kadi twingilanga mu kifuko kijila nakampata—ke mpangiko kadi ya mutōtelo utōka wa Yehova Leza! Tukwatei nyeke na mutyika dino dyese dilēme. Kadi tulongei bukomo bwetu bonso bwa kumwekeja buujila bwa Yehova na kukwatakanya misoñanya yandi myoloke!