Bimweka bu Yesu udi mu Kapanama pafunina Bafadiseo. Kupwa difuku’dyo, wataluka mu njibo ne kwenda kubwipi na Dijiba dya Ngadilea kwine kwebungila bibumbo bya bantu. Yesu wakanda mu bwato, wasonsoloka ku nkula, washilula kufundija bantu myanda itala Bulopwe bwa mūlu. Webafundija na byelekejo bivule, nansha nkindi. Bevwaniki bandi bavule bayukile senene bintu bivule byatela Yesu, ne kino kibebapēlela kwivwana myanda palapala ya Bulopwe.

Dibajinji Yesu waleta kimfwa kya mukushi ukusa nkunwa. Nkunwa imo ibaponena kufula kwa dishinda ne kudibwa na toni. Nkunwa mikwabo ibaponena pa nshi ya mabwe pampikwa biloba bingi. Miji ibakomenwa kutwela pa nshi, ebiya nkunwa pa kumena ibatēma na dyuba ne kufumba. Ino mikwabo nayo ibaponena mu miba, miba ibatyinye nkunwa pa kutama. Ku mfulo, nkunwa mikwabo ibaponena pa nshi miyampe. Ino nkunwa ibape bipa, “imo misunsa 100, mikwabo 60, ingi nayo 30.”​—Mateo 13:8.

Mu kyelekejo kikwabo, Yesu wadingakanya Bulopwe na mukuninanga muntu nkunwa. Mu uno muswelo, nkunwa ayo itamanga nansha shi muntu’wa walāla nansha kalēlepo. Ino “aye kuyuka mobilongekela mpika.” (Mako 4:27) Ibatama ayo mine ne kupa bipa, byabwanya kwangula.

Kupwa Yesu waleta kyelekejo kya busatu mu mwanda utala kukuna. Muntu umo wakune nkunwa miyampe, ino “abo bantu bakilēle,” walwana waiya kukuna’mo biyombo bityani. Bapika ba uno muntu abamwipangula shi i biyampe bakatukune’mo biyombo bityani. Nandi webalondolola’mba: “Aa, kutyina’mba pa kukonga biyombo bityani, mwakatukwina’ko ne ñano mine kumo.  Lekai byonso bitamine pamo kufika ne ku mwangulo, ebiya pa kitatyi kya mwangulo, nkalombola bangudi amba: Kongai bidi biyombo bityani ne kwibikuta bīta mwa kwibisōkela; kupwa kongakanyai ñano mu kibīko kyami.”​—Mateo 13:24-30.

Bavule bevwana Yesu bayukile myanda ya madimi. Kadi watela kintu kikwabo kiyukene, i luze lwa mutade. Lutamanga ke mutyi mukatampe udi na misambo mubwanya kufyama byoni. Pangala pa luno luze, wanena’mba: “Bulopwe bwa mūlu budi pamo bwa luze lwa mutade, lwayete muntu wakelukuna mu budimi bwandi.” (Mateo 13:31) Ino Yesu kafundijangapo myanda ya mityi, mhm. Welekejanga’tu kutanta kutulumukwa kwa kakintu katyutyu katama ne kubaya ke kintu kikatampe bininge.

Kupwa Yesu waleta kyelekejo kikwabo kiyukile bevwaniki bandi bavule. Wadingakanya Bulopwe bwa mūlu na “kiyujo kyayete mwana-mukaji wekisobakanya na bipimo bikatampe bisatu bya bukula.” (Mateo 13:33) Nansha kino kiyujo byokifyeme kumonwa mpika, kisambakananga mu mukama onso ne kwiutatula. Kibaijanga kintu ne kwikishinta mu muswelo keujingululwapo bukidibukidi.

Yesu pa kupwa kuleta bino byelekejo, wanena bibumbo byende, nandi wajokela ku njibo kwaadi ushikete. Na pano kala bandi bana ba bwanga abaiya kwadi, bakimba kwivwanija buluji bwa byaanenanga.

Bana ba bwanga kebevwane Yesu wingidija byelekejo, ino ke mu uno muswelopo. Abamwipangula amba: “Mwanda waka wibasapwila mu byelekejo?”—Mateo 13:10.

Bubinga bumo bwaingidijija’byo i mwanda wa kufikidija bupolofeto bwa mu Bible. Nsekununi ya Mateo inena’mba: “Kadipo wisamba nabo pampikwa kyelekejo, mwanda wa kufikidija kyokya kyānenenwe kupityila kudi mupolofeto wānenene amba: ‘Nkāsama kyakanwa kyami na byelekejo; nkasapula bintu byāfilwe tamba ku ñanjilo.’”​—Mateo 13:34, 35; Ñimbo ya Mitōto 78:2.

Ino kudi bubinga buvule bwingidijija Yesu byelekejo. Bikwashanga pa kusokola bilanga bantu. Bavule i basangele Yesu mwanda’tu wibasapwilanga senene mānga ne kulonga bingelengele. Ino kebamumwenepo bu Mfumwetu obafwaninwe kukōkela ne obafwaninwe kulonda kwampikwa kwisakila. (Luka 6:46, 47) Kebasakilepo kushinta mumweno wabo wa bintu ne mwikadilo wabo. Kadi kebasakengapo musapu wibatwele bininge.

Yesu pa kulondolola kipangujo kya bandi bana ba bwanga wanena’mba: “O mwanda mwine nebasapwila mu byelekejo; mwanda kutala batalanga, ino batala bya bitupu, ne kwivwana nako bevwananga, ino bevwana bya bitupu, nansha kwivwanija buluji bwabyo mpika. Kadi bupolofeto bwa Isaya bufikidilanga pobadi. Bunena’mba: ‘. . . Mutyima wa bano bantu ulēmanga.’”​—Mateo 13:13-15; Isaya 6:9, 10.

Ino ke bonsopo bevwana Yesu badi namino. Washintulula’mba: “Meso enu i a katōkwe mwanda amonanga, ne matwi enu mene mwanda evwananga. Mwanda nemulombola bine amba, bapolofeto ne bantu boloke bavule bāsakile kumona bintu byomumona’bi ino kebāmwene’byopo, ne kwivwana bintu byomwivwana’bi ino kebāivwene’byopo.”​—Mateo 13:16, 17.

Bine, batumibwa 12 ne bana ba bwanga bakwabo ba kikōkeji badi na mutyima wa kwivwana. O mwanda Yesu wanena’mba: “Banwe i kimupebwe kwivwanija bifibwe bikola bya Bulopwe bwa mūlu, ino abo kekibapelwepo.” (Mateo 13:11) Byobadi  na mutyima wa kwivwana binebine, Yesu washintulwila bandi bana ba bwanga kyelekejo kya mukushi wa nkunwa.

Yesu webanena’mba: “Nkunwa i mwanda wa Leza.” (Luka 8:11) Nshi i mutyima. Kino kibakwasha bevwanije buluji bwa kyelekejo kyandi.

Pangala pa nkunwa yaponena kufula kwa dishinda koinyantwa, wanena’mba: “Dyabola waiya wasela mwanda mu mityima yabo kutyina’mba baketabija ne kupanda.” (Luka 8:12) Pa kwisambila pa nkunwa yaponēne pa nshi ya mabwe, Yesu washintulula’mba i mityima ya bantu batambwile mwanda na nsangaji ino kutwela’o mu mityima yabo mpika. Ebiya “byamalwa nansha kupangwapangwa pangala pa uno mwanda” pa kumweka bakukala. Bine “kitatyi kya kutompibwa” pa kufika, padi i na kukankajibwa na ba mu kisaka nansha bakwabo, bapona.​—Mateo 13:21; Luka 8:13.

Le nkunwa yaponēne mu miba nayo le? Yesu walombola bandi bana ba bwanga amba ino nkunwa ifunkila pa bantu baivwene mwanda. Inoko balēmenenwa na “kuzumbija mutyima kwa ino ngikadilo ya bintu ne kyongo kya byabupeta.” (Mateo 13:22) Badi na mwanda wandi mu mutyima wabo, ino pano abafumba ne kupa bipa mpika.

Nshi ya mfulo yesambila’po Yesu i nshi milumbuluke. Ino nshi ifunkila pa boba bevwana mwanda ne kwiwitabija mu mityima yabo, baivwanija ne buluji bwao bwine. Byafula kwepi? “Bapa bipa.” Ngikadilo yabo byoishidile, bamo i banunu bakwabo babela, o mwanda kebabwanyapo kwingila muswelo umo; bamo bapa bipa misunsa 100, bakwabo 60, kadi bangi nabo misunsa 30. Bine madyese a mu mwingilo wa Leza adi na “boba bevwana mwanda na mutyima mulumbuluke kadi muyampe, kupwa beulama ne kupa bipa na kūminina.”​—Luka 8:15.

 Bino binenwa ye bino bibatulumuja bininge bana ba bwanga bakimbile Yesu ebashintulwile bufundiji bwandi! Pano abaivwanija senene. Yesu ukimba bevwanije kyelekejo kyandi amba nabo bakasapwile bakwabo bubine. Yesu waipangula’mba, “Kinanu kekipaikwangapo mwanda wa kwikitūla munshi mwa kilala nansha munshi mwa kitanda, mwene i amo? Mwene kipaikwanga mwanda wa kwikitūla pa kitūlwa-binanu”? O mwanda Yesu wadingila’mba: “Yewa ense udi na matwi a kwivwana, nankyo evwane.”​—Mako 4:21-23.

Yesu pa kupwa kushintulwila bandi bana ba bwanga kyelekejo kya mukushi, kebasake kuyukila’ko bikwabo. Abamulombe amba, “Witushintulwile’po kyelekejo kya biyombo bityani bya mu budimi.”​—Mateo 13:36.

Kwipangula kwaipangula bana ba bwanga kino, kulombola’mba badi na mumweno mwishile na kibumbo kidi ku nkula. Mobimwekela kino kibumbo kibaivwana ino kekidipo na mutyima wa kuyuka buluji bwa byelekejo ne nshintulwilo yabyo. Abasangela’tu enka bintu bitelelwe mu bino byelekejo. Yesu walombola kwishila kwa bevwaniki bandi badi ku lubungo na bana bandi ba bwanga baiya kwadi kwipangwila’ko bikwabo, wanena’mba:

“Tai mutyima ku byomwivwana. Kipimo kyomupimina’mo, e kyomukapiminwa’mo nenu, bine, mukabwejibwa’ko ne bikwabo.” (Mako 4:24) Bana ba bwanga abate mutyima bininge ku byanena. Kipimo kyobapimina Yesu i mutyima wabo wa kumuteja na kininga, o mwanda abafundila’ko bikwabo, bitōkeji bivule. Yesu waitabija kulondolola kipangujo kya bana ba bwanga kitala kyelekejo kya ñano ne biyombo bityani, wanena’mba:

“Mukushi wa nkunwa milumbuluke i Mwanā muntu; budimi i ino ntanda. Nkunwa milumbuluke nayo i bana ba Bulopwe, ino biyombo bityani i bana ba yewa mubi, kadi walwana wakushile’byo i Dyabola. Mwangulo i mvuyo ya ngikadilo ya bintu, ne bangudi nabo i bamwikeulu.”​—Mateo 13:37-39.

Yesu pa kupwa kushintulula mwanda ne mwanda wa mu kyelekejo kyandi, walombola bikalupuka’ko. Wanena’mba ku mvuyo ya ino ngikadilo ya bintu, bangudi, ko kunena’mba bamwikeulu, bakasansanya bene Kidishitu ba kwitela bitupu badi bwa biyombo bityani na “bana ba Bulopwe” ba bine. “Boloke” bakakongakanibwa ne mwenda mafuku bakeñenya “mu Bulopwe bwa Shabo.” Le bidi namani ku “bana ba yewa mubi”? Abo bakonakanibwa, kine kikebadidija “madilo ne kwishenkenya meno.”​—Mateo 13:41-43.

Yesu washintulwila bana bandi ba bwanga byelekejo bikwabo bisatu. Kibajinji, wanena’mba: “Bulopwe bwa mūlu budi pamo bwa kyabulēme kifibwe mu budimi, kyatene muntu nandi wekifya;  kadi pa mwanda wa nsangaji yandi, waenda kukapoteja bintu byonso byaadi nabyo wapota bobwa budimi.”​—Mateo 13:44.

Wabweja’ko amba: “Kadi Bulopwe bwa mūlu budi pamo bwa nsunga wendakana ukimba malungo malumbuluke. Aye pa kusokola dilungo dimo dya bulēme nakampata, waenda kukapoteja bukidi bonka bintu byonso byaadi nabyo wedipota.”​—Mateo 13:45, 46.

Na bino bimfwa bibidi, Yesu walombola mutyima wa muntu wepēne bininge pa kumona kintu kya mvubu mpata. Nsunga wakapoteja bukidi “byonso byaadi nabyo” mwanda wa kupota dilungo dya bulēme bukatampe. Bana ba bwanga ba Yesu babwanya kwivwanija kimfwa kitala pa dilungo dilēme. Kadi muntu wasokola kyabulēme kifībwe mu budimi, ‘wakapoteja byonso’ mwanda wa kwidipota. Mu byonso bibidi mudi kintu kya mvubu, kilomba kwikala nakyo ne kwikikwata na bulēme. Kino kibwanya kudingakanibwa na kwipāna kulonga muntu kwa kufikila pa bisakibwa bya ku mushipiditu. (Mateo 5:3) Bantu bamo mu bano bevwana Yesu uleta bino byelekejo i balonge bivule mwanda wa kufikila pa bisakibwa bya ku mushipiditu ne kwikala balondi bandi ba bine.​—Mateo 4:19, 20; 19:27.

Ku mfulo, Yesu wadingakanya Bulopwe bwa mūlu na bukonde bwa nkokwa bukongakanya mwita wa miswelo yonso. (Mateo 13:47) Pa kunsansanya mwita, owa muyampe ubalamwa mu bintu ino mubi’wa ubaelwa. Yesu wanena’mba bikekala enka namino ku mvuyo ya ngikadilo ya bintu​—bamwikeulu bakasansanya babi koku, boloke nabo koku.

Yesu aye mwine walombwele mwikadile mwita wa ku mushipiditu pa kwita bana bandi ba bwanga bekale “babiluwe ba bantu.” (Mako 1:17) Inoko wanena’mba kyelekejo kyandi kya bukonde bwa nkokwa kitala bintu bya ku meso, “ku mvuyo ya ngikadilo ya bintu.” (Mateo 13:49) Nanshi batumibwa ba Yesu ne bana ba bwanga bakwabo bateja abamone amba kudi bintu bilumbuluke mpata bikīya kumeso.

Boba bateja byelekejo byaleta Yesu aye mu bwato abamwena’mo mpata. Yesu walombola’mba udi na mutyima wa kushintulwila “kufula . . . bandi bana ba bwanga bintu byonso.” (Mako 4:34) Udi “pamo bwa muntu, mwinē njibo, ulupula mu kibīko kyandi kya byabulēme bintu bipya ne bikulu.” (Mateo 13:52) Yesu kaletelepo bino byalekejo mwanda wa kwilombola’mba uyukile kufundija. Inoko, wape bandi bana ba bwanga bubine budi pamo bwa kyabulēme kya lupoto keludingakanibwa. Na bubine, aye i “mufundiji . . . wa bantu” kadingakanibwa.