SHAPITA 19
Ufundija Mwana-Mukaji Mwine Samadia
-
YESU UFUNDIJA MWANA-MUKAJI MWINE SAMADIA NE BAKWABO
-
BUTŌTYI BWITABIJIBWE NA LEZA
Yesu ne bana bandi ba bwanga pobatamba ku Yudea benda ku Ngadilea abapityila dya kungala ku kipindi kya ntanda kya Samadia. Abakōka lwendo. Abaimana ku kibundi kya Saika, dyuba papo ke mu mitwe, abakōkolokwa bidi ku mushimwa wa Yakoba padi waākolele nansha waākoleje na lupeto myaka mivule kunyuma. Kufika ne dyalelo, uno mushimwa utanwa kubwipi na kibundi kya dyalelo kitwa bu Naplouse.
Yesu pakōkolokwa kubwipi na mushimwa, bandi bana ba bwanga abaenda ku kibundi kukapota byakudya. Abo patupu’bo, mwana-mukaji mwine Samadia waiya kuteka mema. Yesu wanena mwana-mukaji amba: “Mpe’ko mema a kutoma.”—Yoano 4:7.
Bayuda ne bene Samadia kebapwenepo mwanda wa mfwatakani mikatampe yobadi nayo. O mwanda mwana-mukaji watulumuka kamwipangula’mba: “Le i namani abe, nansha byodi Muyuda, unomba mema a kutoma ami mwana-mukaji mwine Samadia?” Yesu wamulondolola’mba: “Shi wadi uyukile kyabuntu kya ku bitupu kya Leza ne mwine ukunena’mba, ‘Mpe’ko mema a kutoma,’ wadi wa kumulomba nandi wakupe mema a būmi.” Mwana-mukaji amba, “A Mfumwami, kudipo nansha na kabeketyi ka kuteka nako mema, mushimwa nao i mulampe. Penepo ao mema a būmi odi nao i a kwepi le? Lelo abe wi mukatampe kutabuka mukulutuba wetu Yakoba, wetupele uno mushimwa kadi watoma’mo aye ne bandi bana ne bandi bañombe?”—Yoano 4:9-12.
Yesu wanena’mba: “Ense utoma ano mema ukevwana monka kyumwa. Yewa utoma mema onkamupa bine kakevwanapo kyumwa nansha dimo, ino mema onkamupa akekala mwadi ke nsulo ya mema alondomoka mwanda wa kupāna būmi bwa nyeke.” (Yoano 4:13, 14) Bine, Yesu nansha byakōkele, usakanga kupa mwana-mukaji mwine Samadia binenwa bya bubine bipāna būmi.
Mwana-mukaji wamunena’mba: “A Mfumwami, mpe’ko ao mema, nabya nkikevwanapo kyumwa nansha kwiyaiya kuno kuteka mema.” Pano wamweka bu aye washinta mīsambo, wamunena’mba: “Enda, kete obe mulume mwiye kuno.” Nandi amba: “Ami nkidipo na mulume.” Bine ye uno watengwa pa kumona biyukile Yesu kitatyi kyaamunena’mba: “I bya bine byowanena’mba, ‘Ami nkidipo na mulume.’ Mwanda abe wadi na balume batano, kadi mwana-mulume odi nandi pano ke obe mulumepo.”—Yoano 4:15-18.
Mwana-mukaji waivwanija byobamunena, watulumuka ne kunena’mba: “A Mfumwami, namone’mba wi mupolofeto.” Pano walombola’mba wasangela bintu bya ku mushipiditu. Namani? Pa kubweja’ko amba: “Bakulutuba betu [bene Samadia] bādi batōtela pa luno lūlu [Lūlu lwa Ngedizimi, ludi kubwipi], ino banwe [Bayuda] munenanga’mba mu Yelusalema mo mudi kifuko kifwaninwe bantu kutōtela’ko.”—Yoano 4:19, 20.
Ino Yesu wamulombola’mba kifuko kya kutōtela’po kekidipo na mwanda. Wanena’mba: “Nsá īyanga yokemukatōtelapo Tata pa luno lūlu nansha mu Yelusalema mwine.” Kupwa wamusapwila’mba: “Nsá īyanga, kadi yo ino’i, batōtyi ba bine bakatōta Tata na mushipiditu ne bubine, mwanda bine, Tata ukimbanga badi namino bamutōte.”—Yoano 4:21, 23, 24.
Bikimba Tata mu batōtyi ba bine ke kifukopo kyobamutōtela’po ino i muswelo obamutōta. Mwana-mukaji watulumuka. Wamunena’mba: “Ndyukile amba Meshiasa wiyanga, yewa witwa bu Kidishitu. Shi aye’tu waiya, uketusapwila byonso patōka.”—Yesu wasokola bubine bwa kamweno amba: “Ami ye aye, owisamba nandi.” (Yoano 4:26) Langa’po bidi! Uno mwana-mukaji waiyanga dyuba mu mitwe kuteka mema. Ino Yesu wamutōkelwa mutyima mu muswelo utendelwa. Welombola kwadi patōkelela mu muswelo wakelombwele ku bakwabo—amba i Meshisa.
BENE SAMADIA BAVULE ABAITABIJA
Bana ba bwanga ba Yesu abajoka ku Saika na bidibwa. Abatana Yesu ku mushimwa wa Yakoba kobamushiyanga, pano awa wisamba na mwana-mukaji mwine Samadia. Bana ba bwanga pa kufika, mwana-mukaji washiye mulondo wa mema ne kwenda mu kibundi.
Mwana-mukaji pa kufika mu Saika wasapwila bantu bintu byamunenanga Yesu. Webasapwila na kikulupiji amba: “Iyai mumone muntu wanombola byonso byonalongele.” Padi i mwanda wa kulengeja bantu bakimbe kuyukila’ko, waipangula’mba: “Le uno’u abulwepo kwikala Kidishitu?” (Yoano 4:29) Kino kipangujo kitala mwanda mukatampe—mwine wisambilwanga’po tamba mu mafuku a Mosesa. (Kupituluka 18:18) Ubalengeja bantu ba mu kibundi batambe bakemwene Yesu abo bene.
Papo, bana ba bwanga kebazenze Yesu adye bidibwa byobaletanga. Ino aye walondolola’mba: “Ngidi na bidibwa bya kudya byokemuyukilepo.” Bana ba bwanga abatulumuka, kebeipangula amba: “I kutupu wamuletelanga bya kudya, mwene i amo?” Yesu webashintulwila na kanye mu binenwa bibwanya kwivwana balondi bandi bonso amba: “Byakudya byami i kulonga kiswa-mutyima kya yewa wantumine ne kupwa mwingilo wandi.”—Yoano 4:32-34.
Mwingilo wisambila’po Yesu ke wa kwangulapo miseke, usa kulongeka mu myeji iná īya. Ino Yesu Yoano 4:35, 36.
wisambilanga pa mwangulo wa ku mushipiditu, palombola’mba: “Tululai meso enu, mumone madimi, amba abatōka tō mwanda wa kwangula. Kala mwangudi utambulanga mpalo yandi ne kubungakanya bipa mwanda wa būmi bwa nyeke, amba mukushi ne mwangudi basangale bonso pamo.”—Yesu ye uno wajingulula musa kwitabila bantu pa mwanda wa kwitana kwandi na mwana-mukaji mwine Samadia. Bene Saika bavule abaitabija mwadi pa mwanda wa bukamoni bwa mwana-mukaji webasapwilanga’mba: “Wanombola byonso byonalongele.” (Yoano 4:39) O mwanda, abo pa kutamba ku Saika kwiya ku mushimwa, abanena Yesu ashikate nabo ebalombole bintu bivule. Yesu waitabija byobalomba, washikata mu Samadia mafuku abidi.
Bene Samadia pa kuteja Yesu, bavule abamwitabija. Kebasapwila mwana-mukaji amba: “Ketukitabijepo’tu pa mwanda wa byowanenene; mwanda tubeivwanina batwe bene kadi tubayuka’mba uno muntu’u bine i umpandiji wa ino ntanda.” (Yoano 4:42) Na bubine mwana-mukaji mwine Samadia i mushiye kimfwa kiyampe kya muswelo otubwanya kusapula bukamoni butala padi Kidishitu, na kulangula kusepelela mwanda wa besambi-netu betabije musapu.
Vuluka amba kwadi kukidi myeji iná na kitatyi kya mwangulo—mobimwekela i mwangulo wa mebele a buluba, obaloñanga ku muketeko mu kino kipindi kya ntanda. Nanshi bimweka bu pano badi mu Kweji 11 nansha Kweji 12. Ko kunena’mba mu Pashika ilonda’ko ya mwaka 30 Yesu ke mwiye, Yesu ne bandi bana ba bwanga abapityija myeji 8 nansha ne kupita mu Yudea bafundija ne kubatyija bantu. Pano kebenda kwabo kungala ku ntanda ya Ngadilea. Le i bika bibatengēle’ko?