Bipangujo Batangi
Mu Isalela wa kala, le musuku wādi wa kutwala kudi Meshiasa wādi wilonda mungya lupusa lwa bu mwana umbedi?
Ketudi kala ne besambile pa uno mwanda. Bamo bamonanga’mba uno mwanda i mukwatañane na byobya byotutanga mu Bahebelu 12:16. Uno vese unena’mba, Esau kādipo ulēmekele “bintu bikola” kadi “wāpēne lupusa lwandi lwa bu mwana umbedi [kudi Yakoba] ku nsāni umo wa bidibwa.” Pa kino bantu babwanya kulanga’mba Yakoba wāikele nkambulula wa Meshiasa kitatyi kyaāpelwe ‘lupusa lwa bu mwana umbedi.’—Mateo 1:2, 16; Luka 3:23, 34.
Inoko, bubandaudi bwa myanda ya mu Bible bulombola’mba kebyādipo bilomba muntu ekale’nka mwana umbedi pa kwikala nkambulula wa Meshiasa. Lekai tubandaule’ko bubinga bumobumo:
Ku bana ba Yakoba (Isalela), wandi mwana umbedi i Lubeni waābutwile na Lea. Mwenda mafuku, wābutula Yosefa, mwana mubajinji na Letyela, mukaji waādi usenswe bininge. Ino Lubeni paālongele kilubo pa mwanda wa mwiendelejo mubi, lupusa lwandi lwa bu mwana umbedi lwāpelwe Yosefa. (Ngalwilo 29:31-35; 30:22-25; 35:22-26; 49:22-26; 1 Bilongwa 5:1, 2) Nansha nankyo, musuku wa Meshiasa kewātambilepo kudi Lubeni nansha ke kudi Yosefa kwine. Ino wātambile kudi Yuda, mwanā Yakoba wa buná na Lea.—Ngalwilo 49:10.
Luka 3:32 utela mitwe ya bisaka mikwabo itano ibadilwa mu musuku utwala kudi Meshiasa. Bano bonso bamweka bu bādi bana babedi. Kupwa Boaza wābutula Obeda, Obeda nandi wābutula Yese.—Luta 4:17, 20-22; 1 Bilongwa 2:10-12.
Inoko, Davida mwanā Yese, kādipo umbedi. Wādi mukala mu bana mwānda. Na bubine Meshiasa wātambile ku musuku wa Davida. (1 Samwele 16:10, 11; 17:12; Mateo 1:5, 6) Kadi, mutwe wa kisaka wālondele’po i Solomone, nandi kādipo mwana umbedi wa Davida.—2 Samwele 3:2-5.
Kino kekishintululapo amba kwikala mwana umbedi kekwādipo na mvubu. Mwanda mwana umbedi wādi na kyepelo kya pa bula, kadi ye wādi mpingakani wa mutwe wa kisaka. Kadi wādi upebwa bintu bya bupyani pabidi.—Ngalwilo 43:33; Kupituluka 21:17; Yoshua 17:1.
Inoko lupusa lwa bu mwana umbedi lwādi lubwanya kutundululwa. Abalahama wātundulwidile lupusa lwa bu mwana umbedi lwa Ishemele kudi Izake. (Ngalwilo 21:14-21; 22:2) Kadi monka motwanenenanga, lupusa lwa bu mwana umbedi lwa Lubeni lwātundulwidilwe kudi Yosefa.
Pano lekai tujokele mu Bahebelu 12:16, mwine motutanga’mba: “Umbukata mwenu kemufwaninwepo kwikala wa busekese nansha muntu kalēmekapo bintu bikola, pamo bwa Esau, wāpēne lupusa lwandi lwa bu mwana umbedi ku nsāni umo wa bidibwa.” Lelo i mwanda’ka wisambilwe’po pano?
Pano mutumibwa Polo kādipo wisambila pa bankambulula ba Meshiasa. Ino wādi’tu udyumuna bene Kidishitu ‘bolole nyeke tushinda twa maulu abo.’ Pa mwanda wa kutyina’mba ‘bakabulwa kanye kakatampe ka Leza,’ ne kino kyādi kya kulongeka shi bēelele mu kulonga busekese. (Bahebelu 12:12-16) Shi bālongele kino, bādi ba kwikala pamo bwa Esau. Esau kādipo ulēmekele “bintu bikola,” kadi wēbishintyile ku bintu bya bituputupu.
Esau wāikele’ko mu bitatyi bya bakulutuba, kadi wādi ubwanya kwikala na dyese dya kulambula bitapwa. (Ngalwilo 8:20, 21; 12:7, 8; Yoba 1:4, 5) Ino pa kulēmenenwa na milangwe mibi ya bumuntu, Esau wājimije madyese onso a bu mwana umbedi ku nsāni wa bidibwa. Padi wādi usaka kwepa masusu ālailwe ādi a kutana lutundu lwa Abalahama. (Ngalwilo 15:13) Kadi Esau wālombwele amba utele mutyima ku bintu bya bituputupu, wāleka kulēmeka bintu bikola, wāsonga bana-bakaji babidi bajentaila mwanda wa kuletela bambutwile bandi njia. (Ngalwilo 26:34, 35) Bine wādi mwishile kulampe kwine na Yakoba, mwanda Yakoba aye wāsongele mutōtyi wa Leza wa bine!—Ngalwilo 28:6, 7; 29:10-12, 18.
Shi ke pano, le i bika byotubwanya kunena pa mwanda utala musuku kwādi kwa kutamba Yesu, ko kunena’mba Meshiasa? Kyaba kimo uno musuku wāpityīle ne ku bana babedi—ino ke ponsopo. Bayuda bādi bajingulwile uno mwanda, kadi bādi betabije amba Kidishitu i wa ku musuku wa Davida, mukala wa Yese.—Mateo 22:42.