BALUNDA bayampe i ba kukwata na mutyika, kadi bulunda bwija kebwikalangapo bushilula mu kitulumukila. Shi bulunda ke kutyibika, tukebupandija namani? Tubwanya kwifundila ku bantu bamo batelelwe mu Bible bādi bapwane, kupwa bulunda bwashilula kuvutakana.

Davida, mukumbi kadi mulopwe, wādi bine na balunda bayampe. Tubavuluka’po bidi Yonafane. (1 Samwele 18:1) Inoko Davida wādi ne na balunda bakwabo, kimfwa mupolofeto Natana. Bible kalombwelepo kitatyi kyāshilwile bulunda bwabo. Inoko, kitatyi kimo Davida wakulupile Natana monka mokokeja nobe kukulupidila mulunda nobe. Davida wādi usaka kūbaka njibo ya Yehova. Mulopwe ye uno wādi ukwete na bulēme milangwe ya Natana byaādi mulunda ne kumumona bwa muntu udi na mushipiditu wa Yehova.—2 Samwele 7:2, 3.

Inoko, kwālongekele mwanda umo wājininye bulunda bwabo. Mulopwe Davida wālongele makoji na Bafesheba, kadi mwenda mafuku wāipaija ne mulumyandi Udia mwine.  (2 Samwele 11:2-21) Mu myaka mivule, Davida wādi ukōkele Yehova ne kukwatakanya boloke. Ino pano walonga bubi bukatampe! I bika byāfikile uno mulopwe muyampe? Le kādipo uyukile amba bubi bwandi i bukatampe? Le wālangile amba ubwanya kufya’bo Leza?

Le Natana wādi wa kulonga’po namani? Le wādi wa kukimba muntu mukwabo akatuluje mulopwe byalongele? Bantu bakwabo bādi bayukile nkuku yākwete Davida ya kwipaija Udia. Le Natana wādi wa kwitabija kwitweja mu mwanda ubwanya kutūla bulunda bwabo bwa tamba kala mu kyaka? Nansha ke būmi bwa Natana bwādi bubwanya kwikala mu kyaka shi wakanena’byo. Nansha bikale namani, Davida wādi kala ke mwipaye Udia wampikwa mwanda.

Natana wādi musedi wa myanda ya Leza. Mupolofeto wāyukile amba shi ōbe talala, kipwano kyandi na Davida kekikekalapo biyampe kadi mutyima wandi wa mundamunda wādi wa kumutopeka. Mulunda nandi Davida wālongele bintu bilengeja Yehova amupele. Mulopwe wādi ufwaninwe kukwashibwa’mba ajokele mu dishinda. Bine, Davida wādi usakilwa mulunda wa bine. Natana ye mulunda wādi’po. Wākimbile kushilula mwanda na kyelekejo kimo mwa kutengela mutyima wa uno mukumbi wa kala. Natana wāletele musapu wa Leza mu muswelo ukwasha Davida amone mubaile kilubo kyandi kadi umutonona alonge’po kintu.—2 Samwele 12:1-14.

I bika byobwanya kulonga shi mulunda nobe walonga kilubo nansha bubi bukatampe? Padi ukalanga’mba kumutelela bubi bwandi kukona bulunda bwenu. Nansha kumona’mba kusapwila bakulumpe bubi bwandi, bene babwanya kumukwasha ku mushipiditu, kudi bwa kumwaba. Ubwanya kulonga’po bika?

Gianni, utelelwe ku ngalwilo uvuluka’mba: “Namwene amba kudi bintu byashinta. Maurizio kakidipo unsapwila myanda patōka. Nakwete butyibi bwa kumufwena, nansha byobyadi bikomo. Neipangwile amba: ‘I bika byombwanya kumulombola byakayukilepo? Padi ubwanya kundobela!’ Ino ami pa kuvuluka byonso byotwafundile nandi pamo, namona bukomo bwa kumunena. Ye mwadi mulongela Maurizio ponadi nsakilwa bukwashi. Nkyadipo nsaka kujimija bulunda, inoko nadi nsaka kumukwasha mwanda nadi mutele mutyima.”

Maurizio ubweja’ko amba: “Gianni wadi musumininwe—kadi wadi na bubinga. Nayukile amba bibi byalupuka ku butongi bwami bubi ke kilubopo kyandi kadi ke kilubopo kya Yehova. O mwanda naitabije madingi, kupwa nabeluka ku mushipiditu.”

Davida wādi na balunda bakwabo bāmukweshe mu kitatyi kya makambakano. Umo bidi i Hushai, utelwa na Bible bu “mulunda na Davida.” (2 Samwele 16:16; 1 Bilongwa 27:33) Padi wādi mwingidi wa mu kipango, mulunda wa pa bwipi ne wenda na mulopwe, mwine wādi kyaba kimo uyuka ne tufyame.

Abisalome mwanā Davida paādi kasompola bulopwe, bene Isalela bavule bēkupile ku mutamba wa Abisalome, ino Hushai, kijila. Pādi panyema Davida, Hushai wādi nandi. Davida wātyumukilwe mutyima mpata pa kumona wandi mwana ne bantu bakwabo bakulupile bamwaba. Inoko, Hushai wādi umulamete nyeke, bwa muntu witabija kutūla būmi bwandi mu kyaka ne kufikidija mwingilo wa kukalakanya nkuku. Hushai kālongelepo bino bintu mwanda’tu amba i mwingidi wa mulopwe. Ino wēlombwele bu mulunda wa binebine.—2 Samwele 15:13-17, 32-37; 16:15–17:16.

I kintu kikankamika’po kashā kumona batutu ne bakaka dyalelo bekele mu bumo na kijimba kitabukile kintu kyo-kyonso kyobalonga mu kipwilo. Kupityila ku bilongwa byabo, badi bwa abo banena’mba, “Ne  mulunda nobe, ke na kuningilwapo, ino i mwanda abe udi na mvubu kondi.”

Kino ye kyajingulwile tutu umo witwa bu Federico. Na bukwashi bwa mulunda nandi Antonio, wabwenye kunekenya makambakano mu būmi bwandi. Federico unena’mba: “Antonio paavilukīle mu kipwilo kyetu, twapwene bukidi bonka. Batwe bonso twadi bengidi ba mingilo, twingidila nandi pamo. Mafuku matyetye, waikala mukulumpe. Kutentekela pa bulunda, wadi bu kimfwa kyami ku mushipiditu.” Ebiya Federico wakukala. Wakimba bukidi bonka bukwashi bwa ku mushipiditu, na pano kala, waikala ke pania kadi mwingidi wa mingilo. Lelo Antonio walongele’po namani?

Federico uvuluka’mba: “Najingulwile amba Antonio wangivwanine lusa. Walongele bukomo bwa kunkwasha mu milangwe. Wadi usaka’nka mbeluke ku mushipiditu kadi kangelelepo nansha dimo. Wankankamikile njokeje bukomo bwa ku mushipiditu ne kuleka kuzoza.” Antonio unena’mba: “Nadi nesamba na Federico kyaba ne kyaba. Nadi nsaka aleke kwivwana moyo wa kwisamba nami mwanda o-onso enka ne misanshi yandi mine.” Na bya dyese, Federico wajokeje monka bukomo bwandi bwa ku mushipiditu, mwenda mafuku watongwa monka bu pania ne bu mwingidi wa mingilo. Antonio ubweja’ko amba: “Nansha pano byotwingidila mu bipwilo palapala, twi bapwane bininge kutabuka ne pabajinji.”

Le ukevwana namani shi mulunda nobe wakusūla mu kitatyi kyosakilwa mpata bukwashi bwandi? Myanda mityetye ibwanya kukusansa bininge. Le ukamulekela? Le bulunda bwenu bukaninga na mobwadi bwikadile dibajinji?

Vuluka byāfikile Yesu mu mafuku andi a mfulo pano pa ntanda. Wāpityije kitatyi kivule na batumibwa bandi ba kikōkeji, kadi bādi bapwane mu muswelo wa pa bula. Yesu wādi na bubinga bwa kwibeta bu balunda nandi. (Yoano 15:15) Ino, le byāikele namani paākwetwe? Batumibwa  bāmunyemene. Petelo wādi unenenena’mba kakashiyepo Mfumwandi, ino mu bwine bufuku’bwa wātunine amba kayukilepo Yesu!—Mateo 26:31-33, 56, 69-75.

Yesu wādi uyukile amba ukalwa na ditompo dyandi dya mfulo bunka bwandi. Shako wādi na bubinga bwa kutyumukilwa mutyima ne kwivwana misanshi. Inoko mīsambo yobēsambile na bana ba bwanga mafuku matyetye pa kupwa kusanguka kwandi keyādipo ilombola nansha bityetye amba i mutyumukwe mutyima, udi na bululu, nansha kwialakanya. Yesu kāikelepo na mutyima wa kubala monka bilubo bya bandi bana ba bwanga nansha ke byobya byobālongele mu bufuku bwaākwetwe.

Inoko, Yesu wākulupije Petelo ne batumibwa bandi. Wālombwele amba wibakulupile na kwibapa bulombodi bwa mwa kwingidila mwingilo mukatampe mpata wa bufundiji mu mānga ya muntu. Yesu wādi ukimwene batumibwa bu balunda nandi. Buswe bwandi bwāshele bwibatenge nyeke ku mityima. Bālongele bukomo bwa kuleka kunyema dikwabo Mfumwabo. Bine, bābwenye kwingila mwingilo waādi usaka balondi bandi bengile.—Bilongwa 1:8; Kolose. 1:23.

Kaka umo witwa bu Elvira uvuluka myanda yobepile na mulunda nandi wa pa mutyima Giuliana amba: “Panombwele amba byonalongele i bimusanse, nafītyilwe. Wadi na bubinga bwa kulobela. Inoko kintu kyantengele i pa kumona amba wadi untele mutyima ne kunkwatyilwa lusa pa bipa bikalupuka ku mwiendelejo wami. Mufwijanga’ko nyeke pa kwimanina’ye pa bibi bikamfikila, pa kyaba kya kwimanina pa bibi byonamulongele. Nafwijije’ko Yehova pa kwikala na mulunda unsakila biyampe kupita ne byandi.”

Penepo, le mulunda muyampe ukalonga namani shi bulunda bubaikala mu kyaka? Ukekala na mutyima wa kwisamba patōkelela, inoko na kanye shi bilomba kulonga nabya. Uno mulunda ukekala pamo bwa Natana ne Hushai, bāshele na lulamato’nka ne mu kitatyi kibi mwine, ne bwa Yesu, wādi nyeke na mutyima wa kulekela. Le nobe wi mulunda wa uno muswelo?