1-2. Mungya Mateo 5:11, le tufwaninwe kumona matompo namani?

YESU wālaile amba balondi bandi bakekala na nsangaji ya binebine. Kadi wādyumwine boba bamusenswe amba bakatanwa na matompo. (Mat. 10:22, 23; Luka 6:20-23) Tudi na nsangaji pa kwikala bana ba bwanga ba Kidishitu. Ino le twiivwananga namani shi tulwibwa na kisaka, tupangwapangwa na buludiki, nansha shi bakwetu ba ku masomo nansha ba ku kaji betuningila tulonge bibi? Na bubine, bino bintu bibwanya kwituzumbija mutyima.

² Bantu kebavudilepo kumona kupangwapangwa bu kintu kya kusangela. Ino akyo Kinenwa kya Leza kitunena tusangale mu kupangwapangwa. Kimfwa, mwanā bwanga Yakoba wālembele amba, pa kyaba kya kulēmenenwa, tufwaninwe kumona’byo bu nsangaji potutanwa na matompo. (Yak. 1:2, 12) Kadi Yesu nandi wānenene amba tufwaninwe kwikala na nsangaji nansha shi betupangapanga. (Tanga Mateo 5:11.) Le tukekala nyeke na nsangaji namani mu matompo? Tubwanya kwifunda bivule na kubandaula milangwe idi mu mukanda obālembēle bene Kidishitu babajinji kudi Yakoba. Dibajinji, twisambilei bidi pa makambakano ātenwe nao bano bene Kidishitu.

3. Le i bika byālongekele pāikele Yakoba ke mwanā bwanga wa Yesu?

³ Yakoba mwanabo na Yesu wa munda mwa inandi pa kupwa’tu kwikala mwanā bwanga, bene Kidishitu mu Yelusalema bāshilwile kupangwapangwa. (Bil. 1:14; 5:17, 18) Kitatyi kyobāipaile mwanā bwanga Shitevani, bene Kidishitu bavule bānyemene mu kibundi, bāpalakena “koku ne koku ku mitamba ya  Yudea ne Samadia,” kupwa bāenda ku Saipusa ne ku Antyioka. (Bil. 7:58–8:1; 11:19) Bine, bana ba bwanga bāsusukile bininge. Inoko bādi basapula na bukankamane konso kobādi benda, kadi bipwilo byāshimikwa mu Umbikalo onso wa Loma. (1 Pe. 1:1) Inoko, kwādi makambakano makwabo ādi atengēle bene Kidishitu babajinji.

4. Le i makambakano’ka makwabo ātene bene Kidishitu babajinji?

⁴ Bene Kidishitu babajinji bāūminine matompo mavule. Kimfwa, dya mu mwaka wa 50 Yesu ke Mwiye, Kodusa Mbikavu wa Loma wānenene Bayuda bonso batambe mu Loma. O mwanda Bayuda bāikele ke bene Kidishitu bāshile mobo abo bāenda ku bifuko bikwabo. (Bil. 18:1-3) Dya mu 61 Yesu ke Mwiye, mutumibwa Polo wālemba’mba banababo bene Kidishitu bāfutulwilwe, bākutwa mu kifungo, ne kutūtwa bintu. (Bah. 10:32-34) Kadi pamo’nka bwa bantu bonso, bene Kidishitu nabo bādi bafwaninwe kūminina bulanda ne misongo.—Loma 15:26; Fid. 2:25-27.

5. Le i bipangujo’ka byotusa kulondolola?

⁵ Kitatyi kyālembele Yakoba mukanda wandi kumeso kwa mwaka wa 62 Yesu ke Mwiye, wādi uyukile biyampe matompo ādi ekonda nao banababo bene Kidishitu. Yehova wāpele Yakoba bukomo bwa mushipiditu, alembele bano bene Kidishitu mwanda wa kwibapa madingi mayampe, a kwibakwasha bekale nyeke na nsangaji nansha ke mu matompo. Tulangulukilei bidi pa mukanda wa Yakoba kadi tulondolole bino bipangujo: Le i nsangaji’ka yēsambīle’po Yakoba? Le i bika bibwanya kupwa mwine Kidishitu nsangaji? Ne i muswelo’ka ubwanya kwitukwasha tunangu, lwitabijo, ne bukankamane amba twikale nyeke na  nsangaji nansha shi tubatanwa na matompo a muswelo’ka?

6. Mungya Luka 6:22, 23, mwanda waka mwine Kidishitu ubwanya kwikala na nsangaji mu matompo?

⁶ Bantu bavule balañanga’mba babwanya kwikala na nsangaji enka shi i bakomo mu ngitu, badi na lupeto luvule, ne shi bapwene kipwano kya ndoe mu kisaka. Inoko nsangaji yēsambīle’po Yakoba ibadilwa mu kipa kya mushipiditu wa Leza, kadi keilondangapo ngikadilo idi’mo muntu. (Ngt. 5:22) Nsangaji ya mwine Kidishitu nansha kusepelela, itambanga ku kuyuka’mba usangajanga Yehova kadi ulondanga kimfwa kya Yesu. (Tanga Luka 6:22, 23; Kol. 1:10, 11) Pamo bwa lubimbi lutēma mu lampi wa kilaudi, ino nsangaji ikalanga mu mutyima wa mwine Kidishitu. Keityepangapo shi tubabela nansha shi lupeto lubasakana. Kadi keipwangapo shi betufutulula nansha shi betulwa kudi bantu ba mu kisaka ne bantu bakwabo. Ino nsangaji yetu ivudilanga’ko kitatyi kikimba balwana kwitupwa’yo. Matompo etutana pa mwanda wa lwitabijo lwetu, abingija’mba twi bana ba bwanga ba bine ba Kidishitu. (Mat. 10:22; 24:9; Yoa. 15:20) O mwanda Yakoba wādi na bubinga bwa kulembela’mba: “Monai’byo bu nsangaji ya binebine, banwe banabetu, pomutanwa na matompo palapala.”—Yak. 1:2.

7-8. Le lwitabijo lwetu lwikalanga namani shi lubatompibwa?

⁷ Yakoba ulombola kintu kikwabo kilengejanga bene Kidishitu bōminine na mutyima tō nansha ke matompo makomo. Unena’mba: “Kutompibwa kwa mwikadile lwitabijo lwenu kuletanga kūminina.” (Yak. 1:3) Matompo abwanya kudingakanibwa na mudilo wingidijibwanga mwanda wa kufula kyuma. Shi kyuma kibakabe kupwa kibatalala, kyumanga bininge. Muswelo umo onka, lwitabijo lwetu lukomanga kitatyi kyotūminina matompo. O mwanda Yakoba wālembele amba: “Lekai kūminina kuvuye mwingilo wako, amba mwikale babwane kadi bakunkane mu byonso.” (Yak. 1:4) Shi tubamone amba matompo abakomeja lwitabijo lwetu, tubwanya kwiominina na nsangaji.

⁸ Mu wandi mukanda, Yakoba i mulombole’mo ne bintu bimobimo bibwanya kwitupwa nsangaji. Le abyo bine i bintu’ka, ne i muswelo’ka otubwanya kwibikomena?

9. Mwanda waka tusakilwa tunangu?

⁹ Makambakano: Kubulwa kuyuka kya kulonga. Kitatyi kyotudi mu makambakano, tusakanga kulomba Yehova etukwashe tukwate butyibi bumusangaja, bukamwena’mo batutu  ne bakaka, kadi bwitukwasha twikale nyeke balulame. (Yel. 10:23) Tusakilwa tunangu pa kuyuka bya kulonga ne byotufwaninwe kulombola boba betulwa. Shi ketuyukilepo bya kulonga, tubwanya kutyumukwa mutyima ebiya twajimija nsangaji yetu bukidi bonka.

10. Le Yakoba 1:5, witulombola’mba tufwaninwe kulonga bika pa kwikala na tunangu?

¹⁰ Bya kulonga: Lomba tunangu kudi Yehova. Shi tusaka kūminina matompo na nsangaji, tufwaninwe bidi kulomba Yehova etupe tunangu totusakilwa pa kukwata butyibi buyampe. (Tanga Yakoba 1:5.) Ino le tukalonga namani shi tubamone amba Yehova kalondolwelepo milombelo yetu bukidibukidi? Yakoba unena’mba, tufwaninwe ‘kulomba nyeke’ kudi Leza. Yehova kalobengapo shi tumulomba’nka kumulomba tunangu. Kaketutopekapo. Kitatyi kyotulomba Tata wa mūlu tunangu mwanda wa kūminina matompo, ‘witupanga’to na mutyima tō.’ (Ñim. 25:12, 13) Aye umonanga matompo etutana, witūlanga pa kyetu kyaba, kadi usakanga kwitukwasha. Bine, kino kituletelanga nsangaji! Ino le Yehova witupanga tunangu muswelo’ka?

11. Le i bika bikwabo byotufwaninwe kulonga pa kwikala na tunangu?

¹¹ Yehova witupanga tunangu kupityila ku kinenwa kyandi. (Nki. 2:6) Pa kwikala na tuno tunangu, tufwaninwe kwifunda Kinenwa kya Leza ne mabuku esambila pa Bible. Inoko, kutentekela pa kwikala na buyuki, tufwaninwe ne kulonga bintu bikwabo. Tufwaninwe kulonga byobya bitunena Leza kulonga. Yakoba wālembele amba: “Ikalai ba kulonga kinenwa, ke ba kutejapo bitupu.” (Yak. 1:22) Shi tulonda madingi a Leza, tukekala bantu ba ndoe, ba mutyima unekena, kadi ba lusa. (Yak. 3:17) Ino ngikadila itukwashanga pa kūminina matompo na nsangaji.

12. Mwanda waka i biyampe tuyuke Bible senene?

 ¹² Kinenwa kya Leza kidi pamo bwa kiyo, kitukwashanga tuyuke potufwaninwe kulemununa, kupwa twepalemununa. (Yak. 1:23-25) Kimfwa, shi tubefunde Kinenwa kya Leza tubwanya kumona’mba tufwaninwe kuleka bukalabale. Na bukwashi bwa Yehova, twifundanga mwa kwikadila batalala shi bantu betukolomona, nansha potutanwa na myanda itulobeja. Shi twi bantu batalala, tunekenyanga biyampe makambakano. Tubwanya kulanga biyampe ne kukwata butyibi buyampe. (Yak. 3:13) Bine, i biyampe tuyuke Bible senene!

13. Mwanda waka tufwaninwe kuboila ñeni ku bimfwa bishile bantu ba mu Bible?

¹³ Kyaba kimo tuyukanga byoketufwaninwepo kulonga enka shi tubalonga kilubo. Inoko uno ke muswelopo muyampe. Muswelo muyampe wa kwikala na tunangu i kuboila ñeni ku bintu biyampe ne bibi bilonga bakwetu. O mwanda Yakoba witukankamika tutale bimfwa bishile bantu ba mu Bible, kimfwa Abalahama, Lehaba, Yoba, ne Ediya. (Yak. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Bano bengidi ba Yehova ba kikōkeji bābwenye kūminina matompo ādi akokeja kwibapwa nsangaji. Kimfwa kyabo kya kūminina kilombola’mba netu tubwanya kūminina na bukwashi bwa Yehova.

14-15. Mwanda waka ketufwaninwepo kusūla kutatana kwetu?

¹⁴ Makambakano: Kutatana. Tubwanya kukomenwa kyaba ne kyaba kwivwanija bintu mu Kinenwa kya Leza. Nansha padi Yehova kalondolwelepo milombelo yetu motwadi tusakila. Bino bibwanya kwitulengeja tutatane. Ino shi tubasūla kuno kutatana, kubwanya kuzozeja lwitabijo lwetu ne kona kipwano kyotupwene na Yehova. (Yak. 1:7, 8) Kadi kubwanya’nka ne kwitujimijija lukulupilo lwetu lwa mu mafuku a kumeso.

¹⁵ Mutumibwa Polo wādingakenye lukulupilo lwetu lwa mu mafuku a kumeso na ñanga. (Bah. 6:19) Ñanga ukwashanga kyombo kileke kulumbakana na luvula kadi kileke kwitema mu mabwe. Inoko ñanga wikalanga na kamweno enka shi muyololo obamukutyīle’ko ku kyombo keutyibikilepo. Monka mutyepelanga bukomo bwa muyololo wa ñanga pa mwanda wa nkutu, kutatana nako kuzozejanga lwitabijo lwetu. Shi muntu utatana watanwa na kupangwapangwa, ubwanya kujimija kikulupiji kya amba Yehova ukafikidija milao yandi. Tujimijanga lukulupilo shi tubajimija lwitabijo. Monka munenena’kyo Yakoba, muntu utatana udi pamo bwa “dintanki dya pa dijiba ditakikwa na kivula ne kusunkanibwa koku ne koku.” (Yak. 1:6) Muntu wa uno muswelo kakekalapo padi na nsangaji!

16. Le i bika byotufwaninwe kulonga shi tutatana?

¹⁶ Bya kulonga: Leka kutatana; komeja lwitabijo lobe. Kokekala na mityima ibidi. Mu mafuku a mupolofeto Ediya, bantu ba Yehova bāikele na mityima ibidi. Ediya wēbasapwidile amba: “Le mukekala na mifutu ibidi kufika ne kitatyi’ka? Shi Yehova ye Leza wa bine, nabya mulondei!” (1 Ba. 18:21) Ye mobikadile ne dyalelo. Tufwaninwe kulonga bukimbi pa kukulupila’mba Yehova i Leza, amba Bible i Kinenwa kyandi, ne amba Batumoni ba Yehova i bantu bandi. (1 Ts. 5:21) Kulonga namino kukapwa kutatana kwetu ne kuningija lwitabijo lwetu. Shi tusakilwa bukwashi pa kuleka kutatana, tunenei bakulumpe betukwashe. Tufwaninwe kulonga’po kintu bukidibukidi shi tusaka kwikala nyeke na nsangaji mu mwingilo wa Yehova!

17. Le bikekala namani shi tubabulwe bukankamane?

¹⁷ Makambakano: Kutyumukwa mutyima. Kinenwa kya Leza kinena’mba: “Shi utyumukwe mutyima mu difuku dya tusua, bukomo bobe bukatyepa.” (Nki. 24:10) Kishima kya Kihebelu  kyalamwinwe bu ‘kutyumukwa mutyima,’ kibwanya kushintulula “kubulwa bukankamane.” Shi ubabulwe bukankamane, kukejepo kubulwa nsangaji.

18. Le kūminina kushintulula bika?

¹⁸ Bya kulonga: Kulupila mudi Yehova wa kukupa bukankamane bwa kūminina. Pa kūminina makambakano tusakilwa bukankamane. (Yak. 5:11) Kishima kyāingidije Yakoba kyalamwinwe bu “kūminina,” kileta mulangwe wa muntu wimene nshinkidingi. Kino kituvuluja sola wimene na bukankamane pampikwa kujina, kadi pampikwa kunyema pamutamba balwana.

19. Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku kimfwa kyāshile mutumibwa Polo?

¹⁹ Mutumibwa Polo wāshile kimfwa kiyampe kya bukankamane ne kūminina. Shako kyaba kimo wāzozele. Inoko wābwenye kūminina mwanda wādi ukulupile Yehova mwine wa kumupa bukomo bwasakilwa. (2 Ko. 12:8-10; Fid. 4:13) Netu tubwanya kwikala na buno bukomo ne bukankamane shi twitabije na kwityepeja’mba tusakilwa bukwashi bwa Yehova.​—Yak. 4:10.

20-21. Le i bika byotufwaninwe kukulupila?

²⁰ Tukulupilei amba makambakano etutana ke mfutopo itupa Yehova. Yakoba witukulupija’mba: “Muntu nansha umo kakinena kitatyi kyatompibwa’mba: ‘Natompibwa na Leza.’ Mwanda Leza kabwanyapo kutompibwa na bintu bibi, nansha aye kutompa muntu.” (Yak. 1:13) Shi twitabije buno bubine, tukapwana bininge na Tata wetu wa buswe udi mūlu.​—Yak. 4:8.

²¹ Yehova “kashintangapo nansha kwalamuka.” (Yak. 1:17) Wākwatakenye bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji mu matompo, kadi uketukwasha ne batwe bonso dyalelo. Nanshi lomba Yehova na kininga akukwashe wikale na tunangu, lwitabijo ne bukankamane. Aye ukalondolola milombelo yobe. Shi ke pano kulupila’mba ukakukwasha wikale nyeke na nsangaji mu matompo!