Lelo Udi na Mushipiditu Keufu?

“KISONEKWA kyonso i kya ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza ne kya kamweno mwanda wa kufundija, mwanda wa kutopeka, mwanda wa kolola bintu senene, mwanda wa kulemununa umboloke,” mo mwāsonekele mutumibwa Polo. (2 Temote 3:16, NW) I kyabine, Bible i dibuku dya bubinebine ditambile kudi Yehova, Leza wabine.​—Mitōto 83:18.

Yehova byadi Umpangi wa bintu byonso, ne bantu bene kumo, uyukile biyampe byobya bitufikilanga potufwanga. (Bahebelu 3:4; Kusokwelwa 4:11) Kadi mu Bible, Kinenwa kyandi kyāsonekelwe ku bukomo bwa mushipiditu, witupanga’mo malondololo otutondwa alombola bubinebine pa bipangujo bya mwikadilanga muntu shi wafu.

Lelo Mushipiditu I Kika?

Mu Bible, kishima kyalamwinwe bu “mushipiditu” i “umpuya.” Ino kidi na buluji buvule, ke enkapo kwesa [kufoma] konkakonka. Kifwa Yakoba mulembi wa Bible, unena’mba: “Ngitu yambulwa mushipiditu i mifwe.” (Yakoba 2:26) Nanshi, mushipiditu o upa umbidi būmi.

Buno bukomo bukwete būmi ke enkapo umpuya, luvula lutwela mu mayumba, ehe. Mwanda waka tunena namino? Mwanda patyibikanga kwesa, būmi bushalanga kakitatyi katyetye mu maselile a umbidi​—“minite ibala-inga,” mo munenena dibuku dimo (The World Book Encyclopedia). O mwanda baloñanga bukomo bwa kupumputumuna bantu. Ino shi bukomo bwa būmi ke bupwe pwē mu maselile a umbidi, papo kebikibwanikapo kadi kwaluja būmi dikwabo. Umpuya nansha luvula lo-lonso ludi mu ino ntanda kelukikokejapo kwaluja būmi nansha mu selile imo. Nanshi mushipiditu i bukomo bwampikwa kumweka bukwete būmi​—lusase lwa būmi lulama maselile ekale mōmi ne muntu mwine kumo. Buno bukomo bukwete būmi i bulamwe na kwesa, na kufoma.​—Yoba 34:14, 15.

Lelo uno mushipiditu wingilanga’nka mu bantu? Bible witukwasha kwivwanija senene uno mwanda. Solomone Mulopwe wa tunangu wāyukile amba ne bantu, ne banyema, ‘abo bonso badi na mushipiditu umo,’ ebiya wāipangula’mba: ‘Lelo kudi uyukile  mushipiditu wa bana ba bantu, shi ukandanga mūlu; nansha mushipiditu wa nyema, shi utūkanga panshi?’ (Musapudi 3:19-21) Shi ke pano, ne bantu, ne banyema, bonso abatelwa amba badi na mushipiditu. Lelo badi nao namani?

Mushipiditu, bukomo bukwete būmi, udi pamo bwa mudilo wa nshinga udi mu mashini nansha mu kintu musomekwa nshinga. Mudilo wa nshinga keumwekangapo, ao’ko wingila mingilo mishileshile, mungya kingidilwa kyoupa bukomo. Kifwa, mafiya (lesho) a nshinga akokeja kuleta kyanga, kompyuta nandi ulemba myanda, televijo ilupula bifwatulo ne mawi. Ino mudilo wa nshinga kewalamukangapo waikala mwikadile bino bingidilwa. Ao ushalanga bukomo’nka nabya nyeke. Ne bukomo bukwete būmi nabo kebwalamukangapo bwaikala mwikadile bipangwa byobukwatyile būmi, ehe. Kebudipo na bumuntu nansha na ñeni ya kulanga. Bantu ne banyema ‘badi na mushipiditu umo.’ (Musapudi 3:19) Shi muntu wafu, mushipiditu wandi kewendelelangapo na būmi mu kīkalo kingi bu kipangwa kya ku mushipiditu.

Le penepo bafwile badi mu ngikadilo’ka? Ne mushipiditu wendanga kwepi pafwanga muntu?

‘I ku Biloba Konka Kokajokela’

Adama muntu umbajinji paābudilwe kukōkela ku lubila lwa Leza ku kusaka, Leza wāmunene amba: “Ukamwena bidibwa byobe ku byanga bya ku mpala yobe; poso’nka ne byojoka ku biloba; mwanda e mo walupwilwe, ke-wi-muntu wi biloba, kabidi i kubiloba konka kokajokela.” (Ngalwilo 3:19) Lelo Adama wādi kwepi pādi kepamupangile Yehova ku biloba? Kādi’kopo! Wādi kutupu’ye. Nanshi Yehova Leza paānene amba Adama ‘ukajokela ku biloba,’ wādi usaka kunena amba Adama ukafwa, ukajoka ke luvumbi monka. Adama kādipo wa kuvilukila mu kīkalo kya mishipiditu. Kitatyi kyāfwile Adama, wāikele ke kutupu’ye. Mfuto yandi yādi lufu​—kubulwa būmi​—ke kuvilukilapo ku kīkalo kingi.​—Loma 6:23.

Lelo bakwabo nabo bafwanga’ba? Ngikadilo idi’mo bafwile ilombwelwe patōka mu Musapudi 9:5, 10, motutanga’mba: “Bafwe kebayukilepo nansha kimo kine, . . . kekudipo mingilo nansha kusambakanya bintu pamo miswelo ne miswelo, nansha kuyukidija, nansha ñeni mu kibundu koenda’kwa.” (Musapudi 9:5, 10) Nanshi lufu i kubulwa kwikala’ko. Mulembi wa mitōto wāsonekele amba shi muntu wafu, ‘mushipiditu wandi ulupukanga, aye wajokela ku biloba byandi; mu dyonka difuku’dya milangwe yandi yaoneka.’​—Mitōto 146:4.

I kimweke patōka, bafwe kebadi’kopo. Kebayukilepo kintu nansha kimo. Kebabwanyapo kukumona, kukwivwana nansha kwisamba nobe. Kebakokejapo kukukwasha nansha kukulonga kibi. Kekudipo ne kyotyinina bafwile kine. Ino le mushipiditu nao “ulupukanga” namani shi muntu wafu?

 “Mushipiditu Ujokela Kudi Leza”

Bible unena amba muntu shi wafu, “mushipiditu ujokela kudi Leza wapene’o.” (Musapudi 12:7) Lelo kino kishintulula amba mushipiditu i kintu kityibulula lwelele kyakafika kudi Leza? Nansha dimo! Muswelo wingidije Bible kishima ‘kujoka’ keulombepo kukuta lwendo lwa kutamba kuntu kampanda kwenda kuntu kabidye. Kifwa, tala mwānenenwe bene Isalela bampikwa kikōkeji amba: “Jokelai ko ndi, nami nkajokela ko mudi; i Yehova wa bibumbo unena.” (Malaki 3:7) Isalela wādi wa ‘kujokela’ kudi Yehova na kuvundamina ku lwendo lwabo lubi ne kushilula kulonda mashinda moloke a Leza. Yehova nandi wādi wa ‘kujokela’ kudi Isalela na kwitabija bantu bandi ne kwibata dikwabo mutyima. ‘Kujoka’ kwa abo bonso kwādi kwimanine pa mwikadila, ke pa kutalukapo pa kifuko kankenge kwenda pa kifuko kansangwa.

Ne pa kufwa napo monka na monka, kekudipo kintu kitambanga pano panshi kekyenda mūlu ‘pajokelanga’ mushipiditu kudi Leza. Bukomo bukwete būmi shi bubatambe mu muntu, i enka Leza kete ye ubwanya kumwalwija’bo. Nanshi mushipiditu “ujokela kudi Leza” mu buluji bwa kunena amba lukulupilo lwa kukamona būmi bwa kumeso bwa muntu’wa pano keludi’nka mu makasa a Leza mwine.

Kifwa, ivwana munenena Bisonekwa pa mwanda utala lufu lwa Yesu Kidishitu. Luka mulembi wa Evanjile usekununa’mba: ‘Yesu wāningija diwi dikatampe, kanena’mba: Tata, nalubwila mushipiditu wami mu makasa obe. Pa kupwa kunena nabya, wātūla muya.’ (Luka 23:46) Mushipiditu wa Yesu powātambile, kewāendelepo tululū ne mūlu, mhm. Mwanda Yesu wāsangwilwe mu lufu enka mu difuku dya busatu, kadi wāpwile mafuku 40, ebiya kakanda mūlu. (Bilongwa 1:3, 9) Ino Yesu paāfwile, wātūdile na kikulupiji kyonso mushipiditu wandi mu makasa a Shandi, amba na bubine Yehova udi na bukomo bwa kumwalwija būmi dikwabo.

I amo, Leza ye walujanga muntu mufwe ke mūmi. (Mitōto 104:30) Bine, kino kyo kyepelo kikatampe kitulailwe!

Lukulupilo Lwabine

Bible unena’mba: “Mwaka wiyako’wa bonso badi mu bibundu [bivulukwa, NW] bakēvwana diwi [dya Yesu]. Ne kutamba bakatambemo.” (Yoano 5:28, 29) I bine, Yesu Kidishitu wālaile amba boba bonso bavulukwa na Yehova bakasangulwa, ko kunena amba bakalujibwa ku būmi. Kubadila’mo ne boba bādi na būmi boloke, ke bengidi ba Yehova kadi. Ino kudi midiyo ya bantu bakwabo bafwanga pampikwa kulombola shi badi ba kulonda misoñanya myoloke ya Leza. Pamo kebadipo bayukile bisaka Yehova, pakwabo kadi babudilwe kyaba kibwane kya kwalamuka. Ne bantu ba uno muswelo nabo bavulukwanga na Leza, ukebasangula; mwanda Bible unena’mba: “Kusanguka kwa bafu kudiko, kwa boloke, ne bampikwa koloka kumo.”​—Bilongwa 24:15.

Dyalelo, ntanda i miyule mushikwa ne ñuma, bukalabale ne kumwanga mashi, busala ne mba. Shi bafwile badi amba bakasangwilwa pa ntanda idi namino, longa ne nsangaji mine ikekala ya kakitatyi katyetye. Ino Umpangi ulaile amba panopano ponka ukafudija ino ntanda ya bantu ba dyalelo yendejibwa na Satana Dyabola. (Nkindi 2:21, 22; Danyele 2:44; 1 Yoano 5:19) Kisaka kya bantu boloke​—“ntanda mipya”​—kikekala ke mwanda mumweke bya kutendelwa.​—2 Petelo 3:13.

Papo “mwikadi kakanenapo’mba: Nabela.” (Isaya 33:24) Nansha bulanda bwa kufwilwa kebukekala’kopo dikwabo, mwanda “Leza ukapampula impolo yonso mu meso abo; ne lufu nalo kelukēkalakopo dikwabo kadi, mhm, nansha kuyoyokota miyoa, nansha kudila kwine, nansha misongo mīne mpika. Bintu bibajinji bi[k]atukidila.” (Kusokwelwa 21:4) Bine, kino i kyepelo kya kutendelwa ku boba ‘badi mu bibundu bivulukwa’!

Yehova pasa kukombeleja bubi bonso pano panshi, kasapo konakanya boloke ne babi kumo. (Mitōto 37:10, 11; 145:20) I amo, “kibumbo kikatampe” kya bantu “batambile mu mizo yonso, ne mu bisaka byonso ne mu bantu, ne mu ndimi” kikapanda “mu oa malwa makatakata” akonakanya ino ntanda imbi.  (Kusokwelwa 7:9-14) Nanshi mulwi mukatampe wa bantu ukekala’ko wa kwiya kutundaila bafwile.

Lelo wabilanga kukamona baswe bobe dikwabo? Le ukimbanga kukekala nyeke mu Paladisa pano panshi? Nankyo tambula buyuki bwabinebine bwa kiswa-mutyima kya Leza ne bwa mpango yandi. (Yoano 17:3) Yehova ‘usaka bantu ba miswelo yonso bapande, bafikile ne pa buyuki bwabinebine bwa bubinebine.’​—1 Temote 2:3, 4.

[Kifwatulo pa paje 29]

“Wi biloba, kabidi i kubiloba konka kokajokela”

[Kifwatulo pa paje 30]

Mushipiditu ubwanya kudingakanibwa na mudilo wa nshinga

[Kifwatulo pa paje 32]

Lusangukilo lukaleta nsangaji ya nyeke