Bidibwa bya ku Kyolwa bya Mfumwetu Bidi na Buluji’ka Kodi?

“Bonso bakudya ku mukate uno, ne kutoma ku kitomeno kino kya Mfumwetu bakubulwa kufwaninwa, bakapyamo mambo a ku ngitu, ne a ku mashi a Mfumwetu.”​—1 KODINDA 11:27.

1. I kinkumenkume’ka kya mvubu mikatampe kisa kulongeka mu mwaka wa 2003, ne kyāshilukile namani?

 KINKUMENKUME kya mvubu mikatampe kiteakanibwe mu mwaka wa 2003, kikalongeka mu mafuku 16 Kweji 4, pa kupwa kupona kwa dyuba. Batumoni ba Yehova basa kwitana pamo mwanda wa kuvuluka Kivulukilo kya lufu lwa Yesu Kidishitu. Monka mwikilombwela kishinte kibadikile kino, Yesu wāshilwile kino kivulukilo, kitelwa ne bu Bidibwa bya ku Kyolwa bya Mfumwetu, paāpwile aye ne batumibwa bandi kudya masobo a Pashika mu difuku dya 14 Kweji wa Nisane 33 K.K. Byelekejo bya mukate wampikwa kiyujo ne vinyu ityila byelekeja umbidi wampikwa bubi wa Kidishitu ne mashi aāmwangile​—kitapwa kimo kete kikūdile bantu ku bubi ne lufu byobāpyene.​—Loma 5:12; 6:23.

2. Le i kidyumu’ka kisonekelwe mu 1 Kodinda 11:27?

² Boba badya ne kutoma ku byelekejo bya pa Kivulukilo bafwaninwe kudya’ko mobifwaninwe. Mutumibwa Polo wālombwele kino patōka mu mukanda waātumīne bene Kidishitu ba mu Kodinda wa kala, mwādi mudibwa Bidibwa bya ku Kyolwa bya Mfumwetu mu muswelo wampikwa kufwaninwa. (1 Kodinda 11:20-22) Polo wāsonekele amba: “Bonso bakudya ku mukate uno, ne kutoma ku kitomeno kino kya Mfumwetu bakubulwa kufwaninwa, bakapyamo mambo a ku ngitu, ne a ku mashi a Mfumwetu.” (1 Kodinda 11:27) Le bino binenwa bidi na nshintulwilo’ka?

Bamo Bādi Badya’ko Pampikwa Kufwaninwa

3. Le bene Kidishitu bavule ba mu Kodinda bādi balonga bika pa kuvuluka Bidibwa bya ku Kyolwa bya Mfumwetu?

³ Bene Kidishitu bavule ba mu Kodinda bādi badya Kivulukilo pampikwa kufwaninwa. Abo bene bidi bādi bekete pala pala, kadi kitatyi kimo, bamo bādi bāya na bidibwa byabo bya kyolwa badya’byo kumeso nansha mu kitatyi kya kupwila, divule badya ne kutoma bipitepite. Kebādipo bashala balanguke mu ñeni ne ku mushipiditu kwine. Kino  kyo kyēbapijije “mambo a ku ngitu ne a ku mashi a Mfumwetu.” Boba bādi bāya pampikwa kudya bidibwa bya ku Kyolwa nabo bādi bevwana nzala kebalabikwa mu ñeni. Bine, bavule bādi badya pampikwa bulēme, ne kujingulula’po senene amba uno i mwanda musumininwe kwine mpika. Ke kya kutulumukapo shi bēobolwedile mambo abo bene!​—1 Kodinda 11:27-34.

4, 5. Mwanda waka i kipite buya boba badyanga ne kutoma nyeke ku byelekejo bya Kivulukilo bebate munda?

⁴ Ponso potulumba kubwipi na Kivulukilo mwaka ne mwaka, i kipite buya boba badyanga ne kutoma ku byelekejo bekale kwibata munda mwabo. Kumeso kwa kudya mobifwaninwe bino bidibwa bya kudīla pamo, banenwe bidi kwikala bakomo biyampe ku mushipiditu. Yense ubulwa bulēme, nansha ufutulula kitapwa kya Yesu udi mu kyaka kya ‘kufundulwa mu bantu ba Leza,’ mwādi mufundwilwa mwine Isalela yense wādi udya bidibwa bya kudīla pamo aye koku na disubi.​—Levi 7:20; Bahebelu 10:28-31.

⁵ Polo wādingakenye Kivulukilo na bidibwa bya kudīla pamo byādi bidibwa mu Isalela wa kala. Wēsambila bidi pa boba badyanga pamo mudi Kidishitu, kupwa wānena’mba: “Kekyendelemopo bānwe kutoma mu kitomeno kya Mfumwetu, kadi ne kutoma mu kitomeno kya bademona, mhm; kekyendelemopo bānwe kudya pa mesa a Mfumwetu, kadi ne kudya pa mesa a bademona.” (1 Kodinda 10: 16-21) Shi muntu udyanga ne kutoma nyeke ku byelekejo bya Kivulukilo walonga bubi bukatampe, ufwaninwe kwisāsa bubi bwandi kudi Yehova ne kukimba bukwashi bwa ku mushipiditu kudi bakulumpe ba pa kipwilo. (Nkindi 28:13; Yakoba 5:13-16) Ekale wāalamuka pa mutyima byabinebine ne kulupula bipa bya kwalamuka pa mutyima, nabya kudya’ko kwandi kekukekalapo kwampikwa kufwaninwa.​—Luka 3:8.

Kutanwa’ko bu Bantu Babandila na Bulēme

6. I bāni kete bapelwe madyese a kudya Bidibwa bya ku Kyolwa bya Mfumwetu?

⁶ Le dyalelo nadyo boba balonga biyampe ku bashele’ko ba ku banababo na Kidishitu ba 144 000 nabo bafwaninwe kudya Bidibwa bya ku Kyolwa bya Mfumwetu? (Mateo 25:31-40; Kusokwelwa 14:1) Mhm. Leza i mupāne ano madyese enka ku bantu bashingile aye mwine māni a mushipiditu sandu amba bekale “bakupyana pamo na Yesu.” (Loma 8:14-18; 1 Yoano 2:20) Penepo boba badi na lukulupilo lwa kwikala na būmi bwa nyeke mu paladisa pano pa ntanda ponso mu bubikadi bwa Bulopwe, badi na kyepelo’ka? (Luka 23:43; Kusokwelwa 21:3, 4) Abo ke bampyanapo pamo na Yesu badi na lukulupilo lwa kwenda mūlu, mhm, o mwanda batanwanga ku Kivulukilo bu bantu babandila bitupu na bulēme.​—Loma 6:3-5.

7. I kika kinenenwa amba bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji bādi beyuka amba bafwaninwe kudya ku byelekejo bya pa Kivulukilo?

⁷ Bene Kidishitu babine ba mu myaka katwa kabajinji bādi bashingwe māni a mushipiditu sandu. Bavule umbukata mwabo bādi na kyabuntu kimo nansha bivule byādi bibapa mushipiditu mu kingelengele, kifwa kunena ndimi. O mwanda kebyādipo bibakomena kwiyuka amba i bashingwe māni a mushipiditu ne amba bafwaninwe kudya ku byelekejo bya Kivulukilo. Ino mu ano etu mafuku, kushingwa māni kuyukenanga enka ku kulonda binenwa bya ku bukomo bwa mushipiditu pamo bwa bino binena’mba: “Bonso, mo bavudile, bakukunkujibwa na [m]ushipiditu wa Leza bo bāna ba Leza bēne. Ke-mwi-bantu kemwatambwilepo mushipiditu wa bupika bwa moyomoyo, ehe, nanshi mwatambwile [m]ushipiditu wa bumwana po twita’mba; Tata! Tata!”​—Loma 8:14, 15.

8. I bāni belekejibwe na “ñano” ne “kiyombo kibi” bitelelwe mu Mateo shapita wa 13?

⁸ Mu bula bwa tutwa twa myaka, bashingwe māni babine badi batama bwa “ñano” idi mu budimi bwa “kiyombo kibi,” ko kunena amba bene Kidishitu ba bubela. (Mateo 13:24-30, 36-43, MB) Tamba mu myaka ya 1870, “ñano” yāikele kumweka patōkelela, ne kadi myaka kupita’po, batadi bene Kidishitu bashingwe māni bānenwe amba: “Bakulumpe . . . bafwaninwe kulombola boba bongwidile [ku Kivulukilo] bino binenwa ne ino myanda,​—(1) lwitabijo mu mashi [a Kidishitu]; ne (2) kwipāna kudi Mfumwetu ne ku mwingilo wandi, kufika’nka ne ku lufu. Kupwa baketa boba bonso betabije ne bepāna amba bāye belunge ku kuvuluka lufu lwa Mfumwetu.”—Bwifundi bwa Bisonekwa, Dibuku VI, Bupangi Bupya, paje 473, Angele. *

Kukimba “Mikōko Mikwabo”

9. I muswelo’ka wājingulwilwe patōka “kibumbo kikatampe” mu mwaka wa 1935, ne kino kyātengele namani bamo bādi badya ne kutoma ku byelekejo bya pa Kivulukilo?

⁹ Mwenda mafuku, bulongolodi bwa Yehova bwāshilwile kuta mutyima ku bantu bakwabo beshile na balondi ba Kidishitu bashingwe māni. Kunana kwa ino myanda kwāmwekele patōka kushilwila mu mwaka wa 1935. Kumeso kwa pano, bantu ba Leza bādi bamona “kibumbo kikatampe” kya mu Kusokwelwa 7:9 bu kitango kya bubidi kya ku mushipiditu kikelunga na bashingwe māni basanguke 144 000 momwa mūlu​—pamo bwa batundaile nansha bapwani na mutundaile wa Kidishitu. (Mitōto 45:14, 15; Kusokwelwa 7:4; 21:2, 9) Ino mu difuku dya 31 Kweji 5, 1935, dishikulu dyānenwa ku kitango kya Batumoni ba Yehova mu Washington, D.C., États-Unis, bāshintulula’mo na Bisonekwa amba “kibumbo kikatampe” (“mulwi mukatampe,” King James Version) kifunkila pa “mikōko mikwabo” ikekala na būmi mu kitatyi kya ku mfulo. (Yoano 10:16) Kino kitango pa kupwa, bamo bādi badya ne kutoma ku byelekejo bya pa Kivulukilo bāleka’byo mwanda bājingulwile amba badi na lukulupilo lwa kushikata pano panshi, ke lwa kwendapo mūlu.

10. Ukashintulula namani lukulupilo ne biselwa bidi na “mikōko mikwabo” dyalelo?

 ¹⁰ Nakampata tamba mu 1935 mo mwāshilwile mwingilo wa kukimbwa boba ba kwikala bu “mikōko mikwabo,” bantu badi na lwitabijo mu kikūlwa, bepēne kudi Leza ne kukwatakanya “kaluombe katyetye” ka bashingwe māni mu mwingilo wa kusapula Bulopwe. (Luka 12:32) Ino mikōko mikwabo ikulupile kukekala na būmi bwa nyeke pano panshi, inoko mu myanda yonso, iifwene na bampyana ba Bulopwe bashele’ko dyalelo. Mikōko mikwabo ya dyalelo, idi pamo bwa beni ba mu Isalela wa kala bādi batōta Yehova ne kukōkela ku Bijila, mwanda nayo itabijanga biselwa bya bwine Kidishitu, kifwa kiselwa kya kusapula myanda miyampe ya Bulopwe pamo na bene Isalela wa ku mushipiditu. (Ngalatea 6:16, MB) Mweni kādipo ubwanya kwikala mulopwe nansha kitobo mu Isalela, ne ino mikōko mikwabo nayo mo monka, i kutupu nansha umo ukaludika mu Bulopwe bwa mūlu nansha kwingila bu kitobo.​—Kupituluka 17:15.

11. I kika kinenenwa amba difuku dya kwipāna kwa muntu dilombolanga ne lukulupilo lwandi?

¹¹ Tamba mu myaka ya 1930, byadi byenda bimweka patōka amba kabumbo ka ba kwenda mūlu ke kapwe kutongwa. Pano ke makumi a myaka, kukimbwa’nka kukimbwa mikōko mikwabo, idi na lukulupilo lwa kwikala pano panshi. Shi mushingwe māni wabulwe kikōkeji, i kyendele’mo kwitwe muntu ungi wa mu mikōko mikwabo wingidile Leza na kikōkeji myaka mivule ekale kupingakena pa kyaba kyashala pululu mu ba 144 000.

Mwanda Waka Bamo Belangila bya Bubela Kwenda Mūlu

12. I kyaba’ka kikokeja muntu kuleka kudya ne kutoma ku byelekejo bya pa Kivulukilo, ne mwanda waka?

¹² Bene Kidishitu bashingwe māni basumininwe na bubine amba i betwe kwenda mūlu. Ino bidi namani shi kudi bamo kebetyilwepo ino abo’ko badya ku byelekejo bya pa Kivulukilo? Pano pobayuka amba kebadipo nansha dimo na lukulupilo lwa kwenda mūlu, bine mutyima wabo wa mundamunda keukabulwepo kwibakunka baleke kudya’ko. Leza katōkelwangapo muntu ye-yense wilangila amba i mwitwe kukekala mulopwe ne kitobo momwa mūlu kuyuka uyukidile’tu na bubine munda mwandi amba ketyilwepo. (Loma 9:16; Kusokwelwa 20:6) Yehova wāipaile Kola mwine Levi wākimbile na kimpwa-moyo kuyata butobo bwa Alone. (Divilu 28:1; Umbadilo 16:4-11, 31-35) Wivwane mwine Kidishitu weyuka amba udyanga bya bubela ku byelekejo bya pa Kivulukilo, nabya ufwaninwe kuleka kudya’ko, kadi ufwaninwe ne kulombela na kwityepeja kudi Yehova amufwile’ko lusa.​—Mitōto 19:13.

13, 14. I kika padi kifwatakenya bamo bya bubela amba badi na lwito lwa mūlu?

¹³ Mwanda waka bamo belangilanga bya bubela amba i betwe kwenda mūlu? Lufu lwa mwinē pabo nansha kinkumbulu kampanda kibwanya kwibafikija ku kushikwa būmi bwa pano panshi. Pakwabo basakanga kwikala na kitungo kimo na mulunda nabo wa pa mutyima witela bu mwine Kidishitu mushingwe māni. Bine, Leza katongelepo muntu kamukaya amba ye wa kwita bakwabo nabo bāye beselwe ano madyese. Kadi kashiñangapo bampyana ba Bulopwe māni na kwibevwanija mawi a misapu kampanda ya kwibalombola amba mubashingwa māni.

¹⁴ Kadi milangwe ya bubela ya mu mitōtelo ya amba bayampe bonso bendanga mūlu ibwanya kufikija bamo ku kulanga amba nabo i betwe lwito lwa kwenda mūlu. O mwanda i biyampe kudyumuka kutyina amba twakongolwa na mimweno ya bubela yotwadi nayo pa kala nansha na bintu bikwabo. Kifwa, bamo bakokeja kwiipangula’mba: ‘Le ntomanga lawa ibwanya kujinya malango ami? Le mutyima wami unsolokanga mpata ne kumpa mwididi wa kwilangila bya bubela?’

15, 16. Bamo bakokeja kufula ku kwimona bu bashingwe māni pa myanda’ka?

¹⁵ Bakwabo babwanya nabo kwiipangula’mba: ‘Le nkimbanga ntumbo? Lelo ngabilanga kwikala na lupusa pano nansha kukekala nalo bu mpyana pamo na Kidishitu?’ Pāityilwe bampyana ba Bulopwe mu myaka katwa kabajinji, ke bonsopo bādi na biselwa mu kipwilo. Ne kadi bantu betyilwe lwito lwa mūlu kebakimbangapo ntumbo nansha kwianya mwanda’po’tu i bashingwe māni. Badi na kwityepeja kwikalanga na boba bonso badi na “mutyima wa Kidishitu.”​—1 Kodinda 2:16.

¹⁶ Bamo balañanga amba i betwe lwito lwa mūlu mwanda’po’tu badi na buyuki buvule bwa Bible. Ino kushingwa māni a mushipiditu kekupānangapo buyuki bwa pa bula, mwanda Polo wādi ufundija  ne kudingila bashingwe māni bamobamo. (1 Kodinda 3:1-3; Bahebelu 5:11-14) Leza i mutūle’ko mpangiko ya kupāna bidibwa bya ku mushipiditu ku bantu bandi bonso. (Mateo 24:45-47) O mwanda i kutupu muntu ufwaninwe kulanga amba kwikala mwine Kidishitu mushingwe māni kumupele tunangu twa peulu kutabuka boba badi na lukulupilo lwa pano panshi. Kadi kushingwa māni ku mushipiditu kekwilombolangapo ku bwino bwa kulondolwela bipangujo bimanine pa Bisonekwa, bwa kupāna bukamoni nansha bwa kunena mashikulu emanine pa Bible. Mwanda ne bene Kidishitu badi na lukulupilo lwa pano panshi nabo badi na bwino bukatampe mu bino bintu.

17. Kushingwa mani a ku mushipiditu kwimanine pa bika, ne i mwanda utala ani?

¹⁷ Shi mwanetu mwitabije wipangula myanda itala lwito lwa mūlu, nankyo mukulumpe nansha mwine Kidishitu mukwabo mupye ubwanya kwisamba nandi pa uno mwanda. Inoko, i kutupu muntu ukatyibila mukwabo ino mbila. Mwanda muntu wityilwe binebine luno lwito kadipo kyasakila kwipangula bakwabo shi udi na luno lukulupilo. Bashingwe māni i ‘babutulwe kupya, ke ku lukunwapo lubola, mhm, i ku lwampikwa kubola, ku mwanda wa Leza, wa būmi, ne wa kuyayaya.’ (1 Petelo 1:23) Leza ukunanga “lukunwa” na mushipiditu ne na Kinenwa kyandi, nalo lwaalamuna muntu ke “kipangwa kipya,” kidi na lukulupilo lwa kwenda mūlu. (2 Kodinda 5:17, BB) Kadi Yehova ye utoñanga. Kushingwa māni ke kintupo kidi “ku wikiswile mhm, nansha ku wakunyema lubilo; nanshi kidi kudi Leza.” (Loma 9:16) Penepo muntu ukayuka namani amba bine ndi mwitwe lwito lwa mūlu?

Mwanda Waka Bayukile na Bubine

18. Mushipiditu wa Leza ulombolanga namani bukamoni ku mishipiditu ya bashingwe māni?

¹⁸ Bukamoni bwa mushipiditu wa Leza bukulupijanga bene Kidishitu bashingwe māni amba badi na kyepelo kya mūlu. Polo wāsonekele amba: “Mwatambwile mushipiditu wa bumwana po twita’mba; Tata! Tata! [Ao mwine m]ushipiditu witabijanga bwa kamoni ku mishipiditu yetu’mba: Mudi bāna ba Leza. Wivwane shi twi bāna, nankyo twi bampyana, bampyana ba Leza, bakupyana pamo na Yesu; shi wivwane tususuke pamo na aye, amba tutumbijibwe ntumbo pamo ponka bwa aye.” (Loma 8:15-17) Mushipiditu wa bashingwe māni nansha mulangilo wibatādile, wibatononanga kupityila ku lupusa lwa mushipiditu sandu kebengidija myanda inena Bisonekwa pa bana ba ku mushipiditu ba Yehova. (1 Yoano 3:2) Mushipiditu wa Leza o wibapa mutyima wa kwimona bu bana bandi, ubutula mobadi lukulupilo lwa pa bula. (Ngalatea 4:6, 7) Bine, būmi bwa  nyeke bwa pano panshi bwa kwikala bantu babwaninine bashikete pamo na balongo ne balunda i buyampe’po kashā, inoko luno ke lukulupilopo lwibapele Leza. Mwanda Leza, na mushipiditu wandi, utūlanga mobadi lukulupilo lukomo lwa kwenda mūlu, lwibapa mutyima wa kwisuminwa biyampe byonso bisakanga bantu ne byobabilanga pano panshi.​—2 Kodinda 5:1-5, 8; 2 Petelo 1:13, 14.

19. I mwingilo’ka udi na kipwano kipya mu būmi bwa bene Kidishitu bashingwe māni?

¹⁹ Bene Kidishitu bashingwe māni bayukile biyampe shē lukulupilo lwabo lwa kwenda mūlu, lwa kutwela kobatwelele mu kipwano kipya. Yesu wātelele’kyo paāshilwile Kivulukilo, amba: “Kino kitomeno i kipwano kipya kibamweka pa mashi ami abemumwangikila.” (Luka 22:20, MB) Bene basambile kino kipwano kipya i Leza ne bashingwe māni. (Yelemia 31:31-34; Bahebelu 12:22-24) Yesu Kidishitu ye nsenga. Kipwano kipya kimanine pa mashi aāmwangile, o mwanda kekiselelepo enka Bayuda kete, ehe, ino i kisele ne bantu ba mu mizo nabo abaikala ke ba dijina dya Yehova, kibālamuna ke bantu ba ku “lukunwa” lwa Abalahama. (Ngalatea 3:26-29; Bilongwa 15:14) Kino “kipwano kya nyeke” kipanga bene Isalela bonso ba ku mushipiditu muswelo wa kusangwilwa momwa mūlu na būmi bwampikilwa kadi kufwa dikwabo.​—Bahebelu 13:20.

20. I kipwano’ka kikwabo kitwelele’mo bashingwe mani na Kidishitu?

²⁰ Bashingwe māni bayukile biyampe shē lukulupilo lwabo. I batwejibwe ne mu kipwano kikwabo, ke kipwano kya Bulopwe kadi. Yesu Kidishitu wānene pa mwanda utala kino kipwano kyabo, amba: “Bānwe mudi boba bakushikilwa nami mu kutompwa kwami konso. [Nalonga nenu kipwano, monka mulongele Tata kipwano na ami, kya bulopwe].” (Luka 22:28-30) Kino kipwano kya Kidishitu na balopwe bapwani nandi kikekala’ko nyeke ne nyeke.​—Kusokwelwa 22:5.

Kitatyi kya Kivulukilo​—Kitatyi kya Madyese

21. I muswelo’ka otukamwena madyese mavule mu kitatyi kya Kivulukilo?

²¹ Kudi madyese mavule otweselwanga mu kitatyi kya Kivulukilo. Tumwenanga byabuyabuya mu butangi bwa Bible butandikilwe mu kino kitatyi. Kadi i kitatyi kiyampe mpata kya kulombela, kulanguluka pa būmi bwa Yesu bwa pano pa ntanda ne pa lufu lwandi, ne kutambila mu mwingilo wa kusapula Bulopwe. (Mitōto 77:12; Fidipai 4:6, 7) Kivulukilo akyo kine kituvuluja buswe bwituswele Leza ne Kidishitu kukwatañana na kitapwa kya kikūlwa kya Yesu. (Mateo 20:28; Yoano 3:16) Ino mpangiko ituletelanga busengi ku mutyima ne lukulupilo kadi keibulwangapo kuningisha kusumininwa kotusumininwe kwenda lwendo pamo na lwāendele Kidishitu. (Divilu 34:6; Bahebelu 12:3) Kivulukilo kifwaninwe kadi kwituningisha tufikidije kwipāna kotwipēne ketudi bengidi ba Leza ne kwikala balondi bakikōkeji ba wandi Mwana muswedibwe.

22. Le i kyabuntu’ka kikatakata Leza kyapele bantu, ne i muswelo’ka umo wa kulombola kufwija’ko?

²² Bine, i byabuntu bilumbuluke’po kashā bitupele Yehova! (Yakoba 1:17) Twendejibwanga na Kinenwa kyandi, tupebwa bukwashi bwa mushipiditu wandi, kadi tudi na lukulupilo lwa kukamona būmi bwa nyeke. Kyabuntu kikatakata kitupele Leza i kitapwa kya Yesu kyaāelele pangala pa bubi bwa bashingwe māni ne boba bakwabo bonso balombola lwitabijo. (1 Yoano 2:1, 2) Shi ke pano, lufu lwa Yesu ludi na buluji’ka kodi? Ubulwe’po kubadilwa mu boba bakalombola mutyima wa kufwija’ko na kukongakena pamo mu difuku dya 16 Kweji 4, 2003 pa kupwa kupona kwa dyuba, mwanda wa kuvuluka Bidibwa bya ku Kyolwa bya Mfumwetu?

[Kunshi kwa dyani]

Ukalondolola’po Bika?

• I bāni bafwaninwe kudya ne kutoma ku byelekejo bya pa Kivulukilo?

• Mwanda waka “mikōko mikwabo” itanwanga ku Bidibwa bya ku Kyolwa bya Mfumwetu bu bantu babandila bitupu na bulēme?

• Le bene Kidishitu bashingwe māni bayukanga namani amba bafwaninwe kudya ku mukate ne kutoma ku vinyu ya pa Kivulukilo kya lufu lwa Kidishitu?

• Kitatyi kya Kivulukilo i kitatyi kilumbuluke kya kulonga bika?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Tabulo/​Kifwatulo pa paje 14]

(Pa kuyukila’ko bikwabo, tala dibuku)

Batenwe ku Kivulukilo

MU MIDIYO

15 597 746

15

14

13 147 201

13

12

11

10

 9

 8

 7

 6

 5

4 925 643

 4

 3

 2

 1

878 303

63 146

1935 1955 1975 1995 2002

[Kifwatulo pa paje 14]

Le ukatanwa ku Bidibwa bya ku Kyolwa bya Mfumwetu uno mwaka?

[Bifwatulo pa paje 17]

Kitatyi kya Kivulukilo i kitatyi kilumbuluke kya kwipāna mu butangi bwa Bible ne mu kutambila mu mwingilo wa kusapula Bulopwe