Tukananga mu Dijina dya Yehova Nyeke ne Nyekeke!

“Batwe netu tukananga mu dijina dya Yehova Leza wetu nyeke ne nyeke-ke.”​—MIKA 4:5.

1. Le i misapu’ka itanwa mu Mika shapita wa 3 kutūla wa 5?

 YEHOVA udi na mwanda kampanda wa kusapwila bantu bandi, o mwanda i mutume Mika mupolofeto wandi. Mpango ya Leza i ya kulonga kintu kya kusanshija banonga-bibi. Usa kupa Isalela mfuto pa mwanda wa bupondo bwandi. Inoko bibanengela, mwanda Yehova usa kwesela boba bananga mu dijina dyandi. Ino misapu i milombolwe patōka mu shapita wa 3 kutūla ku wa 5 wa bupolofeto bwa Mika.

2, 3. (a) Bendeji ba Isalela bafwaninwe kulombola ngikadilo’ka, ino abo baloñanga bika? (b) Le ubwanya kushintulula namani muneneno wa kyelekejo unenwe mu Mika 3:2, 3?

² Mupolofeto wa Leza unena’mba: “Nemwisashila, telekai, banwe baledi ba Yakoba, ne bamfumu ba njibo ya Isalela; lelo kekidipo kyenu banwe kuyuka mundudi, a?” Bine, kino kyo kyobanenwe kulonga, ino abo le baloñanga bika? Mika amba: “Banwe bashikwa biyampe ne kusanswa bibi; mutukuna kikoba kyabo ko badi ne mwita wabo ku bikupa byabo; banwe badya mwita wa bantu bami, ne kwibula kikoba kyabo ko badi, ne kutyumuna bikupa byabo; eyo, musonsakanya’byo bibesebibese’nka na bwa mu mutēko, pamo’nka bwa mwita munda mwa kisuku.”​—Mika 3:1-3.

³ Ee, abo bendeji batuntulu basusula balanda, bantu bakubulwa wa kwabija! Muneneno wa kyelekejo wingidijibwe pano upēla kumvwanija ku bonso bevwana binena Mika. Pepaibwanga mukōko wa kuteka kisamba, dibajinji basayanga’o bidi, kupwa beutyiba bisudi bisudi. Dimodimo balala ne bikupa byao, mwa kulupukila’mo māni a mu mikondo. Ne mwita, ne bikupa, byonso bebitekela kya pamo mu kisuku kikatakata, pamo bwa kino kitelelwe na Mika. (Ezekyele 24:3-5, 10) Bine, kino kyelekejo i kikwatañane byabinebine na malwa amweshibwa bantu ba mu mafuku a Mika na bendeji babo babi!

Yehova Usaka Twikale Boloke

4. I kwishila’ka kwishidile Yehova na bendeji ba Isalela?

⁴ Padi kwishila kukatampe mpata pa bukata bwa Yehova, Mukumbi wa buswe, ne bendeji ba Isalela. Abo i bakomenwe kwingila mwingilo wibapelwe wa kukinga luombe, mwanda kebadipo na boloke. Ino na kwabo kwisakila, kebapetela mikōko ya kyelekejo pa mutwe, beibudija boloke, beityimpila panshi na bilongwa bya “mashi,” na mokinenenwe mu Mika 3:10. Lelo i ñeni’ka yotukokeja kuboila ku ino ngikadilo?

5. Yehova usakanga boba batangidile bantu bandi bekale namani?

⁵ Leza usakanga boba baselele biselwa mu bantu bandi balonde boloke. Kino kyo kyotumona mu bengidi ba Yehova dyalelo. Kadi kino i kikwatañane na binenwe mu Isaya 32:1 motutanga’mba: “Talapo bidi, mulopwe ukabikalanga mu boloke, ne bamfumu bakalelanga ne buluji ponka.” Ino le bidi namani mu mafuku a Mika? Bantu “bashikwa biyampe ne kusanswa bibi” abaumija mityima na kunyengakanya boloke

I Milombelo ya Bāni Ilondololwa?

6, 7. I mwanda’ka mwine mukatampe udi mu Mika 3:4?

⁶ Le bantu ba mu myaka ya Mika bakokeja kukulupila kutōkelwa mutyima na Yehova? Nansha dimo! Mika 3:4 unena’mba: “Penepo bakabija kudi Yehova, ino aye kukebalondololapo mpika; eyo, ukefya mpala yandi ko badi pa  kyaba kyokya, monka mo balongela bibi mu bilongwa byabo.” Kino kilombola na bukomo mwanda mwine mukatampe udi’po.

⁷ Yehova kakalondololapo milombelo yetu shi tulonga bubi. I amo, biketwikadila enka namino shi tudi kulu mu bya Leza kulu mu bya ntanda, twimwekeja amba twingidilanga Leza na kikōkeji, batwe koku tufya bibi byotulonga. Kukwatañana na Mitōto 26:4, Davida wāimbile amba: “Nkishiketepo ne bantu ba bituputupu, mhm, nansha kukēkala na banzazangi.” Bine, boba bajilwila Kinenwa kya Yehova ku kusaka, nandi kadipo mwa kulondolwela milombelo yabo!

Bapebwe Bukomo na Mushipiditu wa Leza

8. Bapolofeto ba bubela ba mu kitatyi kya Mika bādyumwinwe namani?

⁸ Bine, kudi bilongwa bisansa mutyima bizambalele mu bendeji ba ku mushipiditu ba Isalela! Bapolofeto ba bubela balubija bantu ba Leza ku mushipiditu. Bendeji ba makomwa-meso bela kabobo amba: “Ndoe!” ino abo koku balongolola bulwi bwa kulwa na yewa yense katūlapo kantu mu byakanwa byabo. “Po pa mwanda ne mwanda,” ye Yehova unena, banwe bantu “mukekala ne bufuku ko mudi, kemukekalapo ne kimonwa; kikekala fututu ko mudi, amba kemukabukepo, ehe; kabidi dyuba dikapona pa bapolofeto, ino mwinya ukafita peulu pabo. Ebiyampe bamoni bakafwijibwa bumvu, ne bitobo bikavutakanibwa; eyo, bonso bakamuma milomo yabo.”​—Mika 3:5-7a.

9, 10. ‘Kumuma milomo’ kushintulula bika, ne mwanda waka Mika kadipo kyamumina milomo?

⁹ Le ‘kimuminwa milomo’ i kika? I pa mwanda wa bumvu pakalongela bekalwa-nabo babi ba Mika kino kintu. Kadi bano bantu babi kebadipo mwa kubudilwa kufwa bumvu. “Mwanda kutupu kulondolola kwa Leza” kobadi abo. (Mika 3:7b) Yehova katangapo mutyima ku milombelo ya muntu umbi wa mitatulo.

¹⁰ Mika kadipo ‘kyamumina milomo.’ Kakwetwepo bumvu, mhm. Yehova ulondololanga milombelo yandi. Ivwana, uno mupolofeto wa kikōkeji unena mu Mika 3:8 amba: “Ino ami binebine ne muyule bukomokomo pa mushipiditu wa Yehova, ne wa mundudi, ne wa bukomokomo.” Bine Mika udi na mutyima wa kufwija’ko kashā mwanda i “muyule bukomokomo pa mushipiditu wa Yehova”! Kino kyo kimupa bukomo bwa “kusapwila Yakoba kujilula kwandi, ne kudi Isalela bubi bwandi.”

11. Le bantu bapebwanga namani bukomo bwa kusapula misapu ya Leza?

¹¹ Bine, Mika usakilwa kwikala na bukomo bupite pa bwikalanga nabo bantu mwa kusapwila musapu wa Leza wa kutyibila balwana nsambu isansa. Usakilwa mushipiditu nansha bukomo bwingila bwa Yehova. Lelo batwe netu? Mwingilo wa busapudi witupelwe ubwanya kwingilwa biyampe shē enka shi Yehova wituningisha na mushipiditu sandu wandi. Shi tulongalonga bubi tukakomenwa komenwē kusapula busapudi. Papo ne Leza mwine kakalondololapo milombelo yetu yotulomba bukomo bwa kwingila uno mwingilo. Bine, shi “mushipiditu wa Yehova” keudipo potudi, ketubwanyapo kusapula misapu ya butyibi bwa Tata wetu wa mulu. Twikalanga na bukomo bwa kunena mwanda wa Leza na bukankamane, pamo bwa Mika, shi milombelo yetu imvwanwa ne shi tutambula bukwashi bwa mushipiditu sandu.

12. Mwanda waka bana ba bwanga babajinji ba Yesu ‘bāendelele na kunena Kinenwa kya Leza pakubulwa moyo’?

 ¹² Padi ubavuluka nsekununi idi mu Bilongwa 4:23-31. Witūle bidi pa kyaba kya umo wa mu bana-babwanga ba Yesu ba mu myaka katwa kabajinji. Ba kwibapangapanga bakimba kumumija milomo ya balondi ba Kidishitu. Ino bano ba dikōkeji abaabija Mfumwabo Mulopwe amba: “Abe Yehova, talapo bidi byo bakifuna mifunino yabo! Nanshi betupe mityima, bātwe bapika bobe, tunene mwanda obe kwa kubulwa moyo.” Bibafule namani? Abo pa kupwa kulombela, kifuko mobadi babungakanine kibatenkana ne kutenkana, bonsololo abayulwa mushipiditu sandu kebanena kinenwa kya Leza pakubulwa moyo. Nanshi netu tulombelei kudi Yehova kitatyi kyonso ne kukulupila mu bukwashi bwandi bwaitukwasha na mushipiditu sandu mwa kwingidila mwingilo wetu.

13. I bika bikafikila Yelusalema ne Samadia, ne mwanda waka?

¹³ Pano ela milafwe monka ku mafuku a Mika. Kukwatañana na Mika 3:9-12, bendeji balambikwa mashi batyibanga mambo mwanda wa kusaka bya majika-kanwa, babitobo bafundija mwanda wa mfutwa, bapolofeto ba bubela nabo babuka lubuko mwanda wa lupeto. O mwanda Leza utunga kitungo amba Yelusalema, mwipata mwa Yuda, “ukālamuka ke milwi ya mabwe” alēle masala! Mutōtelo wa bubela ne koneka kwa mikadilo milumbuluke byokebidi bisambakane ne mu Isalela monso, Mika wapebwa bukomo bwa mushipiditu bwa kudyumuna bantu amba Leza usa kwikadija Samadia ke ‘mulwi wa mabwe alēle’ masala. (Mika 1:6) Bine, Mika wemwena konakanibwa kwalailwe kwa Samadia na bibumbo bya bene Ashidia mu 740 K.K.K. (2 Balopwe 17:5, 6; 25:1-21) Bine, i kimweke amba ino misapu mikomo ya kusanshija Yelusalema ne Samadia yāsapwilwe’nka na bukomo bwa Yehova kete.

14. Le bupolofeto busonekelwe mu Mika 3:12 bwāfikidile namani, ne bwitutala netu muswelo’ka?

¹⁴ Yuda nandi kādipo mwa kunyemena butyibi busansa bwa Yehova. Pasa kufikidila bupolofeto busonekelwe mu Mika 3:12, Ziona ‘usa kudimwa’nka bwa budimi.’ Mungya mumweno otudi nao mu ino myaka ya katwa ka 21, tuyukile amba bino bintu byālongekele kitatyi kyobākasadile Yuda ne Yelusalema kudi bene Babiloni mu 607 K.K.K. Uno musala wāfikile ke papite myaka tamba pānenene Mika bupolofeto, ino aye wādi ukulupile binebine amba ukafikidilanga. Netu tufwaninwe kukulupila amba ino ngikadilo ya bintu imbi idi’ko dyalelo ikafula mu “difuku dya Yehova” dilailwe.​—2 Petelo 3:11, 12, NW.

Yehova Waolola Myanda

15. I muswelo’ka okokeja kunena mu byobe bishima bupolofeto budi mu Mika 4:1-4?

¹⁵ Shi twele meso kunyuma, tusa kumona amba Mika i mulete musapu wa lukulupilo usangaja. Bine, binenwa byotutana mu Mika 4:1-4 i bikankamika’po kashā! Mika unena’po amba: “Ino mu mafuku a kumfulo’a kikafika nenki, lūlu lwa njibo ya Yehova lukakomejibwa mu nsongo ya ngulu, kadi lukazunzulwa pangala pa tungulu; ino bantu bakafula ponka pa alo. . . . Kabidi ukatyiba [mambo] umbukata mwa bantu bangibangi, ne kukanda mizo mikomo kulampe; ino bakafula bipete byabo ke nkasu, ne mikobe yabo ke bipete bitonte; muzo keukatalulapo kipete pa muzo mukwabo, ehe, nansha kulombola bulwi monka nyeke, ehe. Ino nanshi bakashikata, ense munshi mwa muñanza wandi, ense munshi mwa muñanza wandi, kadi ne ense munshi mwa mukuyu wandi, ense munshi mwa mukuyu wandi; nansha umo ukebalengejapo moyo; mwanda kyakanwa kya Yehova wa bibumbo kibesambe’kyo.”

16, 17. Lelo Mika 4:1-4 i mufikidile namani dyalelo?

¹⁶ Le “bantu bangibangi” ne “mizo mikomo” batelelwe pano i bāni? Ke mizo ne imbikalo ya ino ntandapo, mhm. Ino bupolofeto bwisambila pa bantu batambile mu mizo yonso ne kuvundamukila ku mwingilo ukola wingilwa umbumo mu lūlu lwa Yehova lwa mutōtelo wabine.

¹⁷ Kukwatañana na buno bupolofeto bwa Mika, panopano ponka, butōtyi butōka bwa Yehova bukatōtwa ne pa mfulo pano pa ntanda ponso. Dyalelo, bantu ba ‘mityima mifwaninwe būmi bwa nyeke’ bafundijibwanga mashinda a Yehova. (Bilongwa 13:48) Pano Yehova  utyibanga butyibi ne kolola myanda ya ku mushipiditu ya bantu betabije balamete ku mutamba wa Bulopwe. Bakapanda ku “kyamalwa kikatakata,” ke-pantu babadilwa mu “kibumbo kikatampe.” (Kusokwelwa 7:9, 14) Nansha ke dyalelo dino, beshikatyile kala mu ndoe na bakwabo Batumoni ba Yehova ne na bantu nabo, mwanda ke bafule kala bipete byabo ke nkasu. Bine, buya’byopo kubadilwa umbukata mwabo!

Basumininwe Kunanga mu Dijina dya Yehova

18. I bika byelekejibwe na ‘kushikata munshi mwa mukuyu ne mwa muñanza’?

¹⁸ Mu ano etu mafuku, musambakene moyo ntanda yonso pamo bwa dikumbi dizakaja bantu, batwe tudi na nsangaji pa kumona bavule befunda mashinda a Yehova. Pano tutengele na kipyupyu kitatyi kyafwena kikeshikatyila bantu bonso baswele Leza, umo ne umo munshi mwa muñanza nansha mwa mukuyu wandi, pakubulwa kwifunda bulwi dikwabo. Pavule pene, bikuyu bidimibwanga mu madimi a mañanza. (Luka 13:6) Kushikata munshi mwa kikuyu nansha mwa muñanza kishintulula kwikala mu maloa mwa ndoe, ntundubuko, ne mutyima-ntenke. Nansha ke dyalelo, kipwano kyetu na Yehova kitupanga ndoe ne mutyima-ntenke mu ñeni ne ku mushipiditu. Ino ngikadilo poikekala’ko mu buludiki bwa Bulopwe, tukeshikatyila ku matwi talala, pakubulwa moyo.

19. Lelo kunanga mu dijina dya Yehova kushintulula bika ne bika?

¹⁹ Shi tusaka kwitabijibwa ne kweselwa na Leza, tufwaninwe kunanga mu dijina dya Yehova. Kino kyo kilombwelwe na bukomo mu Mika 4:5, munena mupolofeto amba: “Bantu bonsololo bakananga, enselele mu dijina dya leza wandi, enselele mu dijina dya leza wandi, kabidi batwe netu tukananga mu dijina dya Yehova Leza wetu nyeke ne nyeke-ke.” Kunanga mu dijina dya Yehova ke enkapo kunena amba i Leza wetu, mhm. Kilomba bivule, ke enkapo kunena ku kupwila kwa bwine Kidishitu ne kwingila mwingilo wa kusapula Bulopwe, nansha bino byobidi bya mvubu. Shi tukimba kunanga mu dijina dya Yehova, tufwaninwe kwipāna kwadi ne kulonga buninge bwa kumwingidila na kikōkeji na buswe bwetu bonso. (Mateo 22:37) Byotudi batōtyi babine ba Yehova Leza wetu, twi basumininwe kunanga mu dijina dyandi nyeke ne nyekeke.

20. I bika byālailwe mu Mika 4:6-13?

²⁰ Shi ke pano, tubandaulei binenwa bya bupolofeto bidi mu Mika 4:6-13. “Mwana Ziona mwana-mukaji” usa kuselwa bu musungi “ku Babiloni” konso’kwa ne bula. Kino kyo kyāfikīle bekadi ba Yelusalema mu myaka katwa ka busamba-bubidi K.K.K. Inoko, bupolofeto bwa Mika bulombola amba bashele’ko banenwe kujokela mu Yuda, ebiya pa kujokejibwa kwa Ziona, Yehova ukatenga’po kuboko ne balwana nandi bakavingwa vingevinge.

21, 22. Lelo Mika 5:2 wāfikidile namani?

²¹ Mika shapita wa 5 ulaile binkumenkume bikwabo bikatampe. Kifwa, ivwana binenwe mu Mika 5:2-4. Mika wanena bupolofeto amba Muledi mutongwe na Leza​—“wa nkungilo ya kala”​—ukatamba ku Betelema. Ukaludika bu mukumbi udi na “bukomo bwa Yehova.” Kadi, uno Muledi ukekalanga mukatampe, ke’nkapo mu Isalela kete, ehe, ino i “kutūla ne ku mfulo ya panopanshi.” Bantu bavule bakokeja kukomenwa kumuyuka, inoko kotudi batwe ke kifibwepo.

²² Lelo muntu mukatampe kupita bonso wābutwidilwe mu Betelema i ani? Ne i ani mwine “ukekala mukatampe kutūla ne ku mfulo ya panopanshi”? Ke ungipo, i Yesu Kidishitu, Meshiasa! Pāipangwile Heloda Mukatampe babitobo bakulu ne basonekeji kifuko kwādi kunenwe kubutwilwa Meshiasa, bāmulondolwele amba: “Mu Betelema, ku Yudea.” Kupwa bātela ne binenwa bya Mika 5:2. (Mateo 2:3-6) Nansha ke bantu bitupu nabo bādi bayukile kino, mwanda Yoano 7:42 wituyukija byobānene amba: “Le kyokya kyalembelwe kekinenangapo amba: Kidishitu wiyanga ku musuku wa Davida mu Betelema, kibundi kyāikelemo Davida?”

Kufukatyija Mityima ya Bantu Kwabine

23. I bika bilongeka ano mafuku bifikidija Mika 5:7?

²³ Mika 5:5-15 unenena pa kutambañana kwa  bene Ashidia amba kusa kwikala kwa lupito, ulaya ne kulaya amba Leza ukalubwila mizo yampikwa kikōkeji kinongo. Mika 5:7 ulaya amba basheleshele ba Bayuda besāshile bakajokela mu ntanda yabo, ino bino binenwa bitutala ne batwe netu. Mika unena’mba: “Basheleshele ba Yakoba bakekala umbukata mwa bantu bangibangi pamo’nka bwa lumé kudi Yehova, bwa makumbi a mvula pa biyombo.” Kino kyelekejo kya buswe i kingidijibwe mwanda wa kulaya amba bashele’ko ba Yakoba wa ku mushipiditu, ko kunena amba Isalela, bakekala dyese dya Leza ku bantu. “Mikōko mikwabo” ya Yesu idi na lukulupilo lwa kushikata pano panshi iloelelwe kwingila kakasa kakasa na bashele’ko ba “Isalela wa Leza” ba mu ano mafuku mwanda wa kufukatyija mityima ya bantu. (Yoano 10:16; Ngalatea 6:16, MB; Zefenia 3:9) Pano padi kadi ne mwanda mukwabo wa kulanguluka’po. Byotudi basapudi ba Bulopwe, batwe bonso tufwaninwe kukwata makasa abidi madyese etu a kutwadila bantu kufukatyija mityima kwabine.

24. I myanda’ka ya kutenga mu Mika shapita wa 3 kutūla ku wa 5?

²⁴ Shi ke pano, i bika byowaboya tamba mu shapita wa 3 kutūla ku wa 5 wa bupolofeto bwa Mika? Padi ubaboya’mo myanda pamo bwa ino: (1) Leza usakanga boba baselele biselwa bya mingilo umbantu bandi balonde boloke. (2) Shi tulongela bubi ku kusaka, Yehova kakalondololapo milombelo yetu. (3) Mwingilo wetu wa busapudi otupelwe tubwanya kwingila’o enka shi Leza wetukomeja na mushipiditu sandu wandi. (4) Pa kusaka amba Yehova  etutōkelwe mutyima, tufwaninwe kunanga mu dijina dyandi. (5) Byotudi basapudi ba Bulopwe, tufwaninwe kukwata makasa abidi ano madyese otupelwe a kutwadila bantu kufukatyija mityima kwabine. Padi kudi myanda mikwabo yadi ibakutenga. Ino i ñeni’ka mikwabo yotubwanya kuboila ku uno mukanda wa bupolofeto wa mu Bible? Kishinte kilonda’ko kiketukwasha tuboile ñeni mifwaninwe ku mashapita abidi a mfulo a bupolofeto bwa Mika bukomeja lwitabijo.

Usa Kulondolola Namani?

• I bika bisakanga Leza ku boba bonso batangidile bantu bandi?

• Mwanda waka milombelo ne mushipiditu sandu bidi na kamweno mu mwingilo otwingidila Yehova?

• I muswelo’ka ‘unanga bantu mu dijina dya Yehova’?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 12]

Le ukokeja kushintulula kyelekejo kya Mika kya mutēko?

[Bifwatulo pa paje 15]

Netu twingilanga mwingilo wetu na kininga pamo bwa Mika