Kikulupiji Kidi na Mvubu pa Kumona Būmi bwa Nsangaji

KUSUMWA munda pangala pa bidibwa keko kujingija mutyima. Muntu usumwasumwa munda ufwaninwe kutadija kyaba ne kyaba mudīlo wandi. Ino kujila kudya bidibwa byonso’tu kutyina amba byakakusuma munda ke kwendele’mopo. Kulonga namino kukakolomona myanda mivule pa kyaba kya kupwija’yo. I kutupu ubwanya kushala mūmi pampikwa bidibwa.

Ne konenwa kikulupiji nako mo monka, keko kusansa. Konenwa kikulupiji kyaba ne kyaba kufwaninwe kwitulanguluja bya binebine pa butongi botutonga bapwani netu. Ino kwitolwela kulampe na bantu bonso mwanda wa kutyina kuponena mu kyaka kya kutyumunwa mutyima ke kupwapo myanda. Mwanda waka? Mwanda kuleka kukulupila bakwabo kwitujimijijanga nsangaji yetu banwe bene. Pa kwikala na būmi bwa nsangaji, tufwaninwe kwikala na bipwano bya kwikulupila batwe bene na bene.

“Kwikulupila i kimo kya mu bintu bya kyalwilo bilengeja bantu bengidile pamo na bakwabo bukile bukya kukolelwa mpika,” mo munenena dibuku dimo (Jugend 2002). “Muntu yense wabilanga kikulupiji,” mo mulombwela julunale umo (Neue Zürcher Zeitung). “Kikulupiji kineñenyanga būmi” o mwanda “kidi na mvubu pa kwendelela kwikala mūmi.” I amo, uno julunale unena monka amba, pampikwa kikulupiji, “muntu kabwanyapo kwikala biyampe umbūmi.”

Kukulupilañana byokidi kisakibwa kikatampe kotudi, lelo i ani otubwanya kukulupila pampikwa kutyina amba uketutyumuna mutyima?

Kulupila Mudi Yehova ne Mutyima Obe Onsololo

“Kulupila mudi Yehova ne mutyima obe onsololo,” mo mwitunenena Bible. (Nkindi 3:5) Bine, Kinenwa kya Leza kitukankamikanga divule dine kukulupila mudi Umpangi wetu, ke Yehova Leza kadi.

Mwanda waka tufwaninwe kukulupila mudi Leza? Dibajinji, mwanda Yehova Leza i ukola nansha ujila. Mupolofeto Isaya wāsonekele amba: “Ukola, Ukola, Ukola, Yehova.” (Isaya 6:3) Lelo mulangwe wa buujila uno keukusangajapo? Ino na bubine, ufwaninwe kukusangaja mwanda buujila bwa Yehova bushintulula amba i utōka, wakubulwa kabubi, ukulupilwa ne pa mfulo. Aye kakokejapo  nansha dimo konwa nansha kona lupusa lwandi, kadi kebibwanikapo’tu aye kwitutyumuna mutyima.

Ne kadi, tufwaninwe kukulupila mudi Leza mwanda udi na bwino ne mutyima wa kusaka kukwatakanya boba bamwingidila. Kifwa bukomo bwandi bukatakata bumukwashanga mu kulonga bintu. Bwandi boloke ne tunangu bibwaninine biludika muswelo wandi wa kulonga bintu. Kadi buswe bwandi bupite bonso bumutonona kulonga bintu. Bine, “Leza i buswe,” mo mwāsonekele mutumibwa Yoano. (1 Yoano 4:8) Buswe bwa Leza bumwekanga mu kintu kyo-kyonso kyalonga. Buujila bwa Yehova ne ngikadilo yandi mikwabo itendelwa yo imwikadije bu Tata mulumbuluke kutabuka, muntu otufwaninwe kukulupila na mutyima umo. I kutupu kintu nansha muntu ubwanya kukulupilwa kupita Yehova.

Kulupila Mudi Yehova Umone Nsangaji

Buluji bukwabo bushikate botukulupidila mudi Yehova i buno: aye witujingulwile biyampe shē kupita muntu ye-yense. Uyukile amba muntu ne muntu usakilwanga mpata kwikala na kipwano kininge, kya nyeke, kadi kikulupilwa na Umpangi. Bonso basambile kino kipwano bemonanga amba badi na mutyima-ntenke. “Keye wa katōkwe kandi, shandi! utele mutyima wa kukulupila mudi Yehova,” mo mwānenene Mulopwe Davida. (Mitōto 40:4) Kudi midiyo ya bantu dyalelo ilonda na mutyima onso milangwe ya Davida.

Ivwana bifwa bimobimo. Doris washikete mu République Dominicaine, mu Alemanye, mu Ngidiki, ne mu États-Unis. Unena’mba: “Ndi na nsangaji mpata mwanda nkukulupile mudi Yehova. Uyukile mwa kundelela ku ngitu, ku mushipiditu, ne mu malango. Ye mulunda upityile bonso bakokeja kwikala na muntu.” Wolfgang, mudingidi wa mu bidye, ushintulula’mba: “Kebyo buya kashā kwiubija mudi muntu ukusakila biyampe, muntu ubwanya​—ne kakabulwepo nansha dimo​—kulonga bilumbuluke kodi!” Ham, wābutwidilwe mu Azia ino pano ushikatanga mu Bulaya, unena’mba: “Nkulupile amba Yehova ukwete myanda yonso mu makasa, kadi kaloñangapo bilubo, o mwanda ndi na nsangaji pa kwiubija mwadi.”

Shako, batwe bonso tunenwe kukulupila, ke’nkapo mudi Umpangi kete, mhm, ino i ne mudi bantu. O mwanda Yehova, mulunda netu wa tunangu, muyuke bivule, witupanga madingi a mwa kuyukila bantu botufwaninwe kukulupila. Tukokeja kusokola madingi andi pa uno mwanda na kutanga Bible na katentekeji.

Bantu Botukokeja Kukulupila

“Kemukakulupilapo bāna ba balopwe, nansha mwana muntu wampikwa bukwashi,” mo mwāsonekele mulembi wa mitōto. (Mitōto 146:3) Bino binenwa bya ku bukomo bwa mushipiditu bituyukija amba kudi bantu bavule boketufwaninwepo kukulupila. Nansha ke boba bapelwe bulēme mpata pamo bwa “bāna ba balopwe” ba ino ntanda, kifwa bashayuka ba myanda nansha ba mingilo kampanda, ke ba kwiyumbilapo kukulupila. Divule bwendeji bwabo kebo kongojana, ne kikulupiji kikulupilwa bano “bāna ba balopwe” kekijangapo kutyumuna bantu mityima.

Eyo, ke kunenapo amba pano ketukikulupilapo muntu ye-yense. Ino tufwaninwe kuyuka bya  binebine kusañuna ponso potutonga bantu ba kukulupila. Penepo i myanda’ka yotufwaninwe kulondela’po? Kifwa kimo kya mu muzo wa kala wa Isalela kisa kwitukwasha. Kitatyi kimo byāmwekele amba kufwaninwe’nka kutongwa bantu ba kusela biselwa bilēma mu Isalela, ebiya bāsapwila Mosesa amba “abewa ukatonga mu bantu bonso bana-balume babwanye biyampe, badi namino bakamwe Leza, bana-balume ba binebine, bashikilwe lupeto lwa bukondame.” (Divilu 18:21) Le i ñeni’ka yotuboila ku uno mwanda?

Bano bantu bādi na ngikadilo kampanda ya bwine Leza kumeso kwa kutongwa’bo pa byaba bikulupilwa. Bādi ke belombole kala amba bakaminwe Leza; bapele Umpangi kalēmo kakatampe ne kwakamwa kumufityija mutyima. Byādi bimweka ku bonso amba bano bana-balume bādi balonga bukomo bwabo bonso bwa kulamata ku misoñanya ya Leza. Bādi bashikilwe lupeto lwa bukondame, kintu kilombola amba bādi bakomo mu mwikadilo byokebabwanyapo konwa na lupusa lwibapebwa. Kebādipo ba kona kikulupiji kyādi kibapelwe na kutubulula tumweno twa abo bene, twa babutule nansha twa balunda.

Lelo ke biyampepo netu dyalelo tulonde ino myanda ponso potutonga bantu botufwaninwe kukulupila? Lelo tuyukile bantu ba mwikadilo ulombola amba bakaminwe Leza? Lelo basumininwe kulama misoñanya yandi ya mu mwiendelejo? Lelo badi na bululame bwa kupela kulonga bintu byampikwa koloka? Lelo i bakubulwa bubimbidimbi bwa kwalamuna myanda mwanda wa kwibingija nansha kulonga byobasaka? Bine, bana-balume ne bana-bakaji bamwekeja ino ngikadilo bo botufwaninwe kukulupila.

Kokazozejibwa na Kutyumunwa Mutyima kwa Lupito

Potutyiba mbila ya kuyuka bantu ba kukulupila, tufwaninwe kwikala na kitūkijetyima, mwanda pa kwikala na kikulupiji kilomba kitatyi kampanda. I kipite buya kupa muntu kikulupiji bityebitye, mu matabula matabula. Namani? I namino, tubwanya kutala mwiendelejo wa muntu mu bula bwa kitatyi kampanda, papo tutala mwalongela mu ngikadilo kankenge. Lelo uno muntu ukulupilwa mu tubintu tutyetutye? Kifwa, lelo bintu byaajima walujanga’byo mungya kilayeno ne kulonda kitatyi kitungilwe? Shi mo mwalongela, nankyo tukokeja kumupela’ko kikulupiji na mutyima tō ne mu myanda mikatampe mine. Kino kikwatañene na musoñanya unena’mba: “Aye utūkenye umbityetyetyetye nansha umbingi utūkenye.” (Luka 16:10) Kuyuka kusañuna ne kutūkija mutyima kukokeja kwitwepukija kutyumunwa mutyima.

Ino shi muntu wetutyumuna mutyima le? Befundi ba Bible bakavuluka amba Yesu Kidishitu wātyumwinwe mutyima bibibibi na batumibwa bandi mu bufuku bobāmukwete. Yudasa Isakadiota wāmwaba, bakwabo nabo bākwatwa moyo bāmunyema. Petelo wāmutuna ne kumutuna misunsa isatu mituntulu. Ino Yesu wāyuka amba muntu ulongēle ku nshikani i Yudasa kete. Kuno kutyumunwa mutyima mu kitatyi kikabankane namino kekwālekejepo Yesu kujokeja kikulupiji kyandi mu batumibwa 11 bāshele’ko, mayenga matyetye kupita’po. (Mateo 26:45-47, 56, 69-75; 28:16-20) Ne batwe netu mo monka, shi tubamone amba tubazozejibwa na muntu otukulupile, i biyampe tubandaule shi byaetulonga’bya bilombola amba kakifwaninwepo kukulupilwa nansha shi i bukōkekōke bwa ngitu bwa lupito bitupu.

Le Ndi Muntu Ukulupilwa?

Muntu utyiba mbila ya kusañuna bantu ba kukulupila, nandi ufwaninwe kwibata ne kwiipangula’mba: ‘Le ndi muntu ukulupilwa? I misoñanya’ka myenzankane itala pa kikulupiji yomfwaninwe kulonda ami mwine ne bakwetu?’

Na bubine, muntu ukulupilwa unenanga nyeke bya bine. (Efisesa 4:25) Katontangapo ludimi mungya boba bamuteja mwakimba kamweno kampanda. Muntu ukulupilwa shi watyipe lukwembo, uloñanga buninge bwandi bonso bwa kulonda byanene. (Mateo 5:37) Shi muntu wamusapwila myanda mifyame, aye ulamanga’yo, pampikwa kuvubakanya’yo. Muntu ukulupilwa ulamatanga kudi mwinē pandi. Katalangapo bantu badi mutaka, kabambilangapo meso pa bintu bilangula bilokoloko, kadi kadipo dipyaselemba na bantu ba ngitu ingi. (Mateo 5:27, 28) Muntu ufwaninwe kukulupilwa uputumanga na kaji mwa kumwena twa kumukwasha aye ne kisaka kyandi, kadi kakimbangapo kumona lupeto mu  mashinda apēla, ao’ko asanshija bakwabo. (1 Temote 5:8) Kulama ino misoñanya myenzakane, ya mu Bisonekwa kuketuyukija bantu botubwanya kukulupila. Ne kadi, kulamata ku misoñanya imo yonka ya mu mwikadilo kuketwikadija bantu bakulupilwa na bakwabo.

Bine, i kya nsangaji mpata kwikala mu ntanda ya bantu bakulupilwa bonkabonka, mwampikwa nansha dimo kutyumunwa mutyima na bantu bona kikulupiji kibapelwe! Lelo kino i kilotwa bitupu? Mhm, ke kilotwapo ku bantu bakwete milao ya Bible na kusumininwa, mwanda Kinenwa kya Leza kilaya amba kusa kwiya “ntanga īngi mipya,” milumbuluke, yampikwa’mo bongojani, bubela, ne kususujañana, mwampikilwa bulanda, misongo, ne lufu lwine! (2 Petelo 3:13; Mitōto 37:11, 29; Kusokwelwa 21:3-5) Mwene i kyendele’mo kuyukila’ko myanda mikwabo itala pa kino kyepelo? Batumoni ba Yehova bakasangala mpata kukusapwidila’ko milangwe mikwabo itala pa uno mwanda ne pa myanda mikwabo.

[Kifwatulo pa paje 4]

Kuleka kukulupila bakwetu kwitubudijanga nsangaji

[Kifwatulo pa paje 5]

Yehova ye otufwaninwe kukulupila kupita bonso

[Bifwatulo pa paje 7]

Batwe bonso tufwaninwe kwikala na bipwano bya kwikulupila batwe bene na bene