“Bakikōkeji Bakapyananga Ntanda”—Namani?

“PADI wibidile kwivwana binenwa bikankamika byānene Yesu amba ‘ba kikōkeji bakapyananga ntanda.’ Ino pa kumona byonso bilonga bantu ku bantu nabo ne ku ntanda, le ulañanga amba kudi kakashala kafwaninwe kupyana ba kikōkeji?”—Mateo 5:5; Mitōto 37:11.

Myriam, Kamoni wa Yehova, wadi wipangulanga kino kipangujo pa kushilula mīsambo ya mu Bible. Mwana-mulume umo obesambile nandi wamulondolwele amba shi Yesu ye ulaile uno mulao, nabya ntanda ifwaninwe kwikala bupyani budi na katelelo, ke mulwipo wa busala bukoma ne kushikata’po kwine.

Bine ano adi malondololo akankamika. Ino le tudi na bubinga bwa kumwena bintu biyampe uno muswelo? I amo, tudi nabo, mwanda Bible witupa bubinga bukatampe bwa kukulupidila amba mulao uno ukafikidila. Bine, kufikidila kwa uno mulao i kukwatañane mpata na mpango ya Leza itala bantu ne ntanda. Kadi betukulupija amba Leza kakatunyapo kufikidija mpango yandi. (Isaya 55:11) Shi ke pano, i mpango’ka imbajinjibajinji yākwete’ko Leza pangala pa bantu, ne ikafikidila namani?

Mpango ya Nyeke ya Leza Itala Ntanda

Yehova Leza pa kupanga ntanda, wādi na mpango mipotoloke. “Mwanda e mwanenena Yehova wapangile madiulu; aye i Leza, wabumbile panopanshi ne kulongapo; wakomejeja’po kapangīle’popo kwikala bitupubitupu, ehe, wabumbile’po amba pekalwe: Ami ne Yehova, ino kekudipo ungi, ehe.” (Isaya 45:18) Na bubine, ntanda yāpangilwe ikale kīkalo kya muntu. Kadi mpango ya Leza itala ntanda i ya kusaka ikale kikalo kya nyeke kya muzo wa muntu. “Wādije byalwilo bya panopanshi, amba kepakikajinapo nyeke.”—Mitōto 104:5; 119:90.

Mpango ya Leza itala pano pa ntanda i mimweke kadi mu mwingilo waāpele ba mulume ne mukaji babajinji. Yehova wānene ba Adama ne Eva amba: “Butulai; mwivudijei, muyujei panopanshi ne kwipanekenya, kabidi bikalai bulopwe bwa pa mwita wa kalunga-kamema, ne bwa pa byoni bya mūlu, ne bwa pa bintu byonso byumi bilandala panopanshi.” (Ngalwilo 1:28) Ntanda yāpelwe ba Adama ne Eva na Leza yādi ya kwikala kīkalo kyabo kya nyeke ne kya babo bana. “Madiulu i madiulu a Yehova,” mo mwānenene mulembi wa mitōto myaka tutwa pa kupita’po, “ino panopanshi wapene kudi bāna ba bantu.”—Mitōto 115:16.

Pa kusaka kusangela kyepelo kyabo, ba Adama ne Eva, pamo ne babo bana, bādi bafwaninwe kwitabija amba Yehova Leza, Umpangi wibapele būmi ye Mubikadi, kadi bādi banenwe kumukōkela na mutyima tō.  Yehova wālombwele kino patōka kitatyi kyaāpele muntu lubila amba: “Ku mityi yonso ya budimi kudya udyako bitupu kekudipo mwanda. Nanshi ku mutyi wakuyukanya buya ne bubi, kokadyako i kijila; mwanda difuku dyokadyako mwiko, kufwa ukafwanga.” (Ngalwilo 2:16, 17) Ba Adama ne Eva bādi ba kwikala bōmi nyeke mu budimi bwa Edena enka shi bākōkele ku luno lubila lupēla ne lwampikwa kafinda. Kuno kukōkela nako o wādi muswelo wabo wa kufwija’ko Shabo wa mūlu pa byonso byaēbalongēle.

Ino ba Adama ne Eva pa kupela kukōkela ku kusaka ne kujilula lubila lwēbapelwe, na bubine, bāvundamīne yewa wēbapele bintu byonso byobādi nabyo. (Ngalwilo 3:6) Pa kino, bājimije Paladisa yabo milumbuluke, mobādi ba kushikata abo bene ne lutundu lwabo. (Loma 5:12) Lelo kubulwa kikōkeji kwa ba mulume ne mukaji babajinji kwākalakenye mpango ya Leza itala ino ntanda?

Leza Wakubulwa Kwalamuka

Leza wānene kupityila kudi mupolofeto wandi Malaki amba: “Amiwa Yehova nkyalamukangapo.” (Malaki 3:6) Louis Fillion, mubandaudi wa Bible mwine Franse wisambila pa uno vese amba kuno kunena kukwatañene bininge na kufikidija kwa milao ya Leza. “Yehova wādi ubwanya kukubija bantu bandi bantomboki,” mo mwasonekele Fillion, “ino byakālamunangapo milao yandi, o mwanda nansha kwikale kintu’ka, ukalama milao yandi yaāpwile kala kulaya pa kala.” Milao ya Leza, ilailwe muntu, muzo, nansha bantu bonsololo kikonge, keikavulaminibwapo, ino ikafikidila mu kitatyi kitungwe. “Uvulukanga kipwanino kyandi nyeke, ne mwanda wāsomenye ku kanunu ka nkongo.”—Mitōto 105:8.

Le tukayuka namani amba Yehova kālamwinepo mpango yandi imbajinji itala ino ntanda? Tukulupilei’tu mwanda tutana mu Bible yense mutuntulu, Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu, mpango ya Leza ya kupa bantu ba kikōkeji ntanda. (Mitōto 25:13; 37:9, 22, 29, 34) Kadi Bisonekwa bilombola amba boba beselwe na Yehova bakekalanga na mutyima-ntenke, muntu ne muntu “munshi mwa muñanza wandi, kadi ne ense munshi mwa mukuyu wandi,” “nansha umo ukebalengejapo moyo,” mhm. (Mika 4:4; Ezekyele 34:28) Batongwe ba Yehova “bakōbaka mobo ne kwikala monka;  kadi bakadima madimi a mañanza ne kudya bipa byayo.” Kadi bakekala mu ndoe ne na banyema ba ntanda bene.—Isaya 11:6-9; 65:21, 25.

Bible witutompejanga mu muswelo mukwabo mukafikidila mulao wa Leza. Mu bulopwe bwa Solomone, muzo wa Isalela wāikele na ndoe ne ntundubuko. Mu buludiki bwandi “Yuda ne Isalela baikala talala nyā, muntu enselele munshi mwa muñanza wandi ne munshi mwa kikuyu kyandi, kushilwila ku Dani kutūla ne ku Bela-sheba, mafuku onso a Solomone.” (1 Balopwe 4:25) Bible unena’mba Yesu ye “wakukilako Solomone bukata,” kadi ne pangala pa bulopwe bwandi, mulembi wa mitōto wānenene buno bupolofeto amba: “Mu mafuku andi boloke bakamonanga katōkwe, ne bungibungi bwa ndoe, poso kweji akajimankane.” Mu kitatyi’kya, “kukēkalanga bungibungi bwa mebele panopantanda peulu pa ngulu.”—Luka 11:31; Mitōto 72:7, 16.

Yehova Leza ulamine mwanda wandi, o mwanda kakapyanikapo enka bupyani bwandi bwalaile, ehe, ino kadi ukata mutyima wa kwibujokeja senene shē mobwādi bwikadile. Mu Kusokwelwa 21:4, Kinenwa kya Leza kitulaya amba mu ntanda impya, “Leza ukapampula impolo yonso mu meso [a bantu bandi]; ne lufu nalo kelukēkalakopo dikwabo kadi, mhm, nansha kuyoyokota miyoa, nansha kudila kwine, nansha misongo mīne mpika. Bintu bibajinji bibatukidila.” Ino yo ayo Paladisa ilailwe binebine.—Luka 23:43.

Mwa Kutambwila Bupyani Bulailwe

Kwalamuna ntanda ke paladisa kukalongeka mu umbikalo ukaludika tamba momwa mūlu, ke Bulopwe buludikwa na Yesu Kidishitu bu Mulopwe kadi. (Mateo 6:9, 10) Dibajinji, buno Bulopwe ‘bukonakanya boba bonakanya pano panshi.’ (Kusokwelwa 11:18; Danyele 2:44) Kupwa Yesu Kidishitu, “Mwana-mulopwe wa ndoe,” ukafikidija bino binenwa bya bupolofeto binena’mba: “Ntundubuko ya bubikadi bwandi ne ya ndoe mine, kekukelapo mfulo nansha patyetye.” (Isaya 9:6, 7) Mu bwine Bulopwe’bwa, midiyo ya bantu, kubadila’mo ne boba bakajokela ku būmi kupityila ku lusangukilo, bakapebwa mukenga wa kupyana ntanda.—Yoano 5:28, 29; Bilongwa 24:15.

Le i bāni bene bakapyanikwa buno bupyani bwa kutendelwa? Ivwana byānene Yesu amba: “Dyese dyo dyabo bakōkele, ke-bantu  boba bakapyana ntanda yonso.” (Mateo 5:5) Lelo kwikala mukōkele nansha wa butūkanye kushintulula bika? Mabuku ashintulula bishima anena amba “mukōkele” nansha “wa butūkanye” i muntu utalala, udi na bujalale, wa kikōkeji, kijiba-ntalela, pakwabo wa bumvubumvu. Inoko, kishima kibajinjibajinji kya Kingidiki kingidijibwe pano kishintulula bivule. “Mudi mulangwe wa kutalala” mu kino kishima, mo munenena dibuku New Testament Wordbook dya William Barclay, “inoko i mufyame ne bukomo būmu pamo bwa nyundo.” I kishima kifunkila pa mutyima wa muntu ubwanya kūminina bisansa pampikwa kiji nansha mulangwe wa kujokeja kinongo, byonso bino mwanda upwene na Leza kipwano kilumbuluke, ne kino kipwano yo nsulo ya bukomo bwandi.—Isaya 12:2; Fidipai 4:13.

Muntu wa kikōkeji witabijanga na kwityepeja misoñanya ya Leza mu būmi bwandi bonso; kakimbangapo enka kulonga bintu mungya mwamwena, nansha mulangila bantu bakwabo. Kadi i muntu usaka kufunda, witabija kufundijibwa na Yehova. Davida mulembi wa mitōto wāsonekele amba: “Bakikōkeji nabo [Yehova] ukebalaīja mwakutyibila mambo; kadi bakikōkeji nabo ukebafundijanga dishinda dyandi.”—Mitōto 25:9; Nkindi 3:5, 6.

Le nobe ukekala mu “bakikōkeji” bakapyana ntanda? Shi wifunde kuyuka Yehova ne kiswa-mutyima kyandi kupityila ku kwifunda na kininga Kinenwa kyandi ne kulonda mu būmi bobe byobya byowifunda, nabya ukokeja nobe kutengela kupyana paladisa pano pa ntanda ne kwikala’mo na būmi bwa nyeke.—Yoano 17:3.

[Kifwatulo pa paje 5]

Mpango ya Leza itala ino ntanda i mimweke patōka mu mwingilo waāpele ba Adama ne Eva

[Kifwatulo pa paje 6]

Ndoe ne mutyima-ntenke byādi’ko mu bulopwe bwa Solomone i ntompejo ya bupyani bulailwe

[Kutambile Bifwatulo]

Mikōko ne ngulu imweka kunyuma: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.; Mbudi wa mu Alabia: Hai-Bar, Yotvata, Israel; Kidimye udima na banyema: Garo Nalbandian

[Kifwatulo pa paje 7]

Ntanda impya ya boloke idi kumeso’ku—le nobe ukatanwa’mo?