‘Endai Mukalonge Bana ba Bwanga, Mwibabatyije’
‘Endai Mukalonge Bana ba Bwanga, Mwibabatyije’
“Endai nanshi mukafundijei mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga, kwibabatyija . . . , kadi ne kwibalombola balaminine byonso byo nemulaīle ami mwine.”—MATEO 28:19, 20.
1. I butyibi’ka bwākwete muzo wa Isalela pobādi munshi mwa Lūlu lwa Shinai?
KINTU kya myaka 3 500, muzo wa Isalela onso mutuntulu wātyipile mutyipo kudi Leza. Bonso bādi bongwidile munshi mwa Lūlu lwa Shinai, bānena ku meso a bonso amba: “Kyonso kyanena Yehova tukalonga’kyo.” Tamba penepa, Isalela wāikala ke muzo mwipāne kudi Leza, “kileme” kyandi. (Divilu 19:5, 8; 24:3) Bādi beubija mwadi mwanda wa kukingwa ne kwikala lukongo ne lukongo mu ntanda “ikuka mabele mulungu ne būki.”—Levi 20:24.
2. I kipwano’ka bantu kyobakokeja kupwana na Leza dyalelo?
2 Asafa mulembi wa mitōto wānene na bubine amba Bene Isalela “kebalametepo ku kipwanino kya Leza, kadi bapelele kunanga mu mukanda-wandi-wabijila.” (Mitōto 78:10) Bātuninye kulama mutyipo wātyipile bankambo babo ku meso a Yehova. O mwanda mwenda mafuku muzo wājimija kipwano kyao kya pa bula kyowādi upwene na Leza. (Musapudi 5:4; Mateo 23:37, 38) Pa kino Leza nandi ‘wapempula Bajentaila kutekuna’mo bamo bantu ke ba dijina dyandi.’ (Bilongwa 15:14) Mu ano mafuku a mfulo nao, ukongakanyanga “kibumbo kikatampe kīne kekibadibwapo na muntu, mhm; batambile mu mizo yonso, ne mu bisaka byonso ne mu bantu, ne mu ndimi,” banena na nsangaji amba: “Kupanda i kwa kudi Leza wetu ushikete pa lupona, ne kwa kudi Kāna-ka-mukōko.”—Kusokwelwa 7:9, 10.
3. I matabula’ka afwaninwe kutabula yewa usaka kupwana na Leza?
3 Pa kutwela mu kino kipwano kilēme pamo na Leza, bilomba kwipāna kudi Yehova ne kulombola patōkelela kuno kwipāna na kubatyijibwa mu mema. Kuno ko kukōkela lubila lwāpēne Yesu kudi bandi bana ba bwanga amba: “Endai nanshi mukafundijei mizo yonso ya bantu nabo ke bāna-babwanga, kwibabatyija mu dijina dya Tata, ne dya Mwana, ne dya Mushipiditu Sandu. Kadi ne kwibalombola balaminine byonso byo nemulaīle ami mwine.” (Mateo 28:19, 20) Bene Isalela bātejeje butangi bwa “mukanda wa kipwanino.” (Divilu 24:3, 7, 8) Nanshi bāivwene bintu byādi bibalomba Yehova. Ne dyalelo netu mo monka, buyuki bwa binebine bwa kiswa-mutyima kya Leza butanwa mu Bible Kinenwa kyandi budi na kamweno pa kusaka muntu atabule ditabula dya kubatyijibwa.
4. I bika bifwaninwe kulonga muntu pa kubwanya bisakibwa bya kubatyijibwa? (Tweja’mo ne kapango kadi kungala.)
4 I kimweke patōka amba Yesu wādi usakila bandi bana ba bwanga bekale na kyalwilo kikomo kya lwitabijo kumeso kwa kubatyijibwa. Kānenepo’tu balondi bandi amba endai mukalonge bana ba bwanga kubapu, ino wēbanene ne kwibanena amba mwibafundijei “balaminine byonso byo nemulaīle.” (Mateo 7:24, 25; Efisesa 3:17-19) Nanshi divule, bonso babwanya bisakibwa bya kubatyijibwa bafundanga Bible mu bula bwa myeji, mwaka umo nansha ibidi, mwa kukwatyila butyibi bukunkane, ke bwa kwipangilapo nansha bwakubulwa kuyuka myanda senene. Pa kubatyijibwa pene, boba basaka kubatyijibwa balondololanga amba eyo ku bipangujo bibidi bya kamweno. Yesu byānene amba ‘Eyo wenu ekale Eyo, Ehe nandi Ehe,’ i biyampe nanshi tupituluke batwe bonso na katentekeji buluji bwa bino bipangujo bibidi bya lubatyijo.—Mateo 5:37.
Kwisāsa ne Kwipāna
5. I matabula’ka abidi a kamweno emanine’po kipangujo kibajinji kya lubatyijo?
5 Kipangujo kibajinji kya lubatyijo kipangula boba ba kubatyijibwa shi i besāse bibi byobalongele mu būmi ne shi i bepāne kudi Yehova mwanda wa kulonga kiswa-mutyima kyandi. Kino kipangujo kimanine pa matabula abidi a kamweno afwaninwe kutabula kumeso kwa kubatyijibwa, ke kwisāsa ne kwipāna kadi.
6, 7. (a) Mwanda waka kwisāsa kudi na kamweno ku bonso basaka kubatyijibwa? (b) I kushinta’ka kufwaninwe kushinta muntu shi wapu kwisāsa?
6 Le muntu ufwaninwe kulonga bika kumeso kwa kukabatyijibwa? Mutumibwa Polo ushintulula’mba: “E monka mo twadi ne bātwe bonso twikele mu bya kilokoloko kya ngitu yetu, kulonga byonka bikimbakimba ngitu.” (Efisesa 2:3) Kumeso kwa kwikala na buyuki bwa binebine bwa kiswa-mutyima kya Leza, twadi tulonda bya bwine ntanda, mungya misoñanya ne bulombodi bwayo. Būmi bwetu bwadi buludikwa na Satana, leza wa ino ntanda. (2 Kodinda 4:4) Byotwayuka kiswa-mutyima kya Leza, tubasumininwa kuleka kulonda “bilokoloko bya bantu, poso konka ku kiswa-mutyima kya Leza.”—1 Petelo 4:2.
7 Luno lwendo lupya luletanga na mpalo mivule. Kupityidila, lwitushitwilanga dishinda dya kupwana na Yehova kipwano kilēme, kyenzankanibwe na Davida bu lwito lwa kutwela “mu kipema” ne ‘mu lūlu lukola’ lwa Leza. Bine, i madyese keaneneka! (Mitōto 15:1) Na bubine, Yehova ketangapo muntu ye-yense, poso enka yewa “wakunangila moloke, swā, wingila byaboloke, wisamba byabinebine mu mutyima wandi.” (Mitōto 15:2) Nanshi, kukwatañana na ngikadilo yotwadi nayo kumeso kwa kuyuka bubinebine, kubwanya bino bisakibwa kulomba padi ne kushinta mu mwiendelejo ne mu bumuntu bwetu. (1 Kodinda 6:9-11; Kolose 3:5-10) Kintu kitutonona tushinte i kwisāsa—kwialakanya pangala pa būmi bwetu bwa kala ne kusumininwa kusangaja Yehova. Kino kyo kitwala ku kwalamuka—kuleka mwiendelejo wa kwisakila, wa bwine ntanda, ino kulondalonda mwiendelejo wa kusangaja Leza—Bilongwa 3:19.
8. Lelo twipānanga muswelo’ka, kadi kwipāna i kukwatañane namani na lubatyijo?
8 Kipindi kya bubidi kya kipangujo kya lubatyijo kipangulanga boba basaka kubatyijibwa shi i bepāne kudi Yehova mwanda wa kulonga kiswa-mutyima kyandi. Kwipāna i ditabula dya kamweno dibadikila kubatyijibwa. Twipānanga mu milombelo motulombola mutyima wetu wa kusaka kupa Yehova būmi bwetu kupityila kudi Kidishitu. (Loma 14:7, 8; 2 Kodinda 5:15) Yehova papo waikala ke Mfumwetu, netu ketudi bandi, kasha tuloelelwa kulonga kiswa-mutyima kyandi pamo bwa Yesu. (Mitōto 40:8; Efisesa 6:6) Ino mpiko ipikwanga dimo kete ku meso a Yehova. Shi tubapu kwipāna kwa bunka, bitulomba pano kulombola patōka mu difuku dya kubatyijibwa amba twi bepāne mpaninine kudi Tata wetu wa mūlu.—Loma 10:10.
9, 10. (a) Le kulonga kiswa-mutyima kya Leza kulomba kulonga bika ne bika? (b) Bakulumpe ba Bene Nazi bājingulwile namani kwipāna kwetu?
9 Lelo kulonda kimfwa kya Yesu mu kulonga kiswa-mutyima kya Leza kwitulomba kulonga bika ne bika? Yesu wānene bandi bana ba bwanga’mba: “Shi muntu usaka kunonda, nankyo ēpele aye mwine, atekune [“mutyi wandi wa masusu,” NW] anonde” nyeke. (Mateo 16:24) Pano padi bintu bisatu bya kulonga. Kibajinji, i ‘kwipela batwe bene.’ Ko kunena’mba tubapele bilokoloko byetu bya kwisakila, mifwatakanyo ya kubulwa kubwaninina, ino tubaitabija madingi ne bwendeji bwa Leza. Kya bubidi, i ‘kutekuna mutyi wetu wa masusu.’ Mu mafuku a Yesu, mutyi wa masusu kyādi kyelekejo kya kufwijibwa bumvu ne kususulwa. Batwe Bene Kidishitu twitabije kususukila myanda miyampe. (2 Temote 1:8) Nansha ntanda byoitubenga ne kwitufutulula, ino batwe tusangele “kubanga bumvu” mpika pamo’nka bwa Kidishitu, ke twi bantu tuyukile amba tusangajanga Leza. (Bahebelu 12:2) Kya mfulo, tulondanga Yesu ‘nyeke.’—Mitōto 73:26; 119:44; 145:2.
10 Kya nsangaji i kino: enka ne bamo betulwa i bajingulule amba Batumoni ba Yehova i bepāne na mutyima umo kudi Leza mwanda wa kumwingidila. Kimfwa, mu komponi ka malwa ka Bene Nazi ka Buchenwald mu Alemanye, Batumoni bāpelele kutuna lwitabijo lwabo banenenwe kushinya binenwa bitampwe bilonda’ko bino amba: “Nkikidi Mwifundi wa Bible mwipāne kadi nkikatunepo nansha dimo mutyipo ontyipile kudi Yehova.” Bine, uno o mumweno udi na bengidi ba Leza bonsololo bepāne kadi ba kikōkeji!—Bilongwa 5:32.
Wiyukanye bu Kamoni wa Yehova
11. I dyese’ka dyeselwa yewa ubatyijibwa?
11 Kipangujo kya bubidi kipangulanga yewa usaka kubatyijibwa shi wivwanije amba lubatyijo lwandi lusa kumuyukanya bu Kamoni wa Yehova. Shi wapu kubatyijibwa, ukekala mwingidi mutombolwe ukasela dijina dya Yehova. Dino i dyese kadi i kiselwa kikatampe. Pakwabo kadi kino kilengejanga yewa ubatyijibwa ekale kubadilwa mu bantu bakamona lupandilo, shi walama kikōkeji kyandi kudi Yehova kutūla ne ku mfulo.—Mateo 24:13.
12. I kiselwa’ka kyendelanga pamo na kusela kotuselele dijina dya Yehova?
12 Na bubine, kusela dijina dya Yehova, Leza mwine bukomo bonso, i mpalo mikatampe. Mupolofeto Mika wānene amba: “Bantu bonsololo bakananga, enselele mu dijina dya leza wandi, enselele mu dijina dya leza wandi, kabidi batwe netu tukananga mu dijina dya Yehova Leza wetu nyeke ne nyeke-ke.” (Mika 4:5) Inoko, ino mpalo itwikañananga ne kiselwa. Tufwaninwe kwikala na būmi buletela mwinē dijina dyotuselele bulēme. Monka mwāvulwijije’kyo mutumibwa Polo Bene Kidishitu ba mu Loma, shi muntu upela kulonga mwendele byasapula’bya, nabya dijina dya Leza ‘dikatukibwa,’ nansha kufutululwa.—Loma 2:21-24.
13. Mwanda waka bengidi bepāne ba Yehova badi na kiselwa kya kusapula bukamoni butala padi Leza wabo?
13 Shi muntu waikala Kamoni wa Yehova, nankyo waitabija ne kiselwa kya kusapula bukamoni butala padi Leza. Yehova wānene muzo mwipāne wa Isalela usapule bukamoni mwanda wa kumubingija amba aye ye Leza nyeke ne nyekeke. (Isaya 43:10-12, 21) Ino uno muzo wākomenwe kuvuija uno mwingilo, o mwanda mwenda mafuku Yehova wēupelele lonso. Dyalelo nadyo, batwe Bene Kidishitu ba bine twitembanga madyese otupelwe a kusapula bukamoni butala padi Yehova. Twitembanga’o mwanda tumuswele kadi tusaka dijina dyandi diyukane bu dijila. Le tukatalala namani kuyuka tuyukile bubinebine butala padi Tata wetu wa mūlu ne mpango yandi? Twiivwananga monka mweivwanine mutumibwa Polo paānene amba: “Kūminwamo ko kwami; yō! i malwa ami shi nkisapwile myanda-miyampe!”—1 Kodinda 9:16.
14, 15. (a) Bulongolodi bwa Yehova bwingilanga mwingilo’ka wa kwitutamija ku mushipiditu? (b) I mpangiko’ka itukwasha ku mushipiditu?
14 Kipangujo kya bubidi kivuluja kadi yewa usaka kubatyijibwa kiselwa kyandi kya kwingidila pamo na bulongolodi bwa Yehova buludikwa na mushipiditu wandi. Ketwingidilangapo Leza kasuku ketu, kadi tusakilwa bukwashi, kukwatakanibwa, ne kukankamikwa na “bu-bāna na bāna” bwetu. (1 Petelo 2:17; 1 Kodinda 12:12, 13) Bulongolodi bwa Leza bwingilanga mwingilo wa mvubu mu kutama kotutama ku mushipiditu. Bwitupanga mabuku mavule esambila pa Bible etukwasha tutame mu buyuki bwa binebine, tupwije makambakano na tunangu, ne kuningisha bininge kipwano kyotupwene na Leza. Pamo’nka bwa inabana utele bandi bana mutyima amba badye senene, “umpika wa binebine, udi na manwa” witupanga bidibwa binune bya ku mushipiditu pa kitatyi kifwaninwe amba twendelele kumeso ku mushipiditu.—Mateo 24:45-47; 1 Tesalonika 2:7, 8.
15 Bantu ba Yehova batambulanga ku kupwila kwa mu yenga ne yenga bufundiji ne bukankamane bwibasakilwa pa kwikala Batumoni ba Yehova ba kikōkeji. (Bahebelu 10:24, 25) Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike etufundijanga kunena ku meso a bantu bonso, Kupwila kwa Mingilo nako kwitufundija mwa kusapwila musapu senene. Bine, ku kupwila kwetu ne ku kwifunda kotwifunda mabuku esambila pa Bible ko kotumonanga mwingidila mushipiditu wa Yehova ne mouludikila bulongolodi bwandi. I amo, Leza witudyumunanga ku byaka kupityila ku ino mpangiko ya kitatyi kyonso, witufundija twikale bengidi bengila senene, ne kwitukwasha twikale balanguke ku mushipiditu.—Mitōto 19:7, 8, 11; 1 Tesalonika 5:6, 11; 1 Temote 4:13.
Kine Kitutonona Tukwate Butyibi
16. I kika kitutononanga twipāne kudi Yehova?
16 Nanshi bipangujo bibidi bya lubatyijo bivuluja boba ba kubatyijibwa buluji bwa lubatyijo lobabatyijibwa mu mema ne biselwa byolutwikañana. Shi ke pano, i bika biketutonona tukwate butyibi bwa kubatyijibwa? Twikalanga bana ba bwanga babatyijibwe mwanda Yehova ‘witukokelanga’ kwadi, ke pa mwandapo wa muntu kampanda witutononanga. (Yoano 6:44) Aye “Leza i buswe,” nanshi uludikanga diulu ne ntanda yonso na buswe, ke na kuningilapo bipangwa byandi. (1 Yoano 4:8, Bisonekwa Bitokele) Tufwenanga kudi Yehova pa kumona ngikadilo yandi ya kanye ne muswelo waikele netu. Yehova i mwitupe wandi Mwana wa bunka, ne kwitubikila būmi bulumbuluke mpata ku kumeso. (Yoano 3:16) Kino kyo akyo kitutonona tumupe būmi bwetu ne kwipāna kwadi.—Nkindi 3:9; 2 Kodinda 5:14, 15.
17. Lelo ketwipānangapo ku bika?
17 Ketwipānangapo ku kintu kabidye nansha ku mwingilo kansangwa, ino i kudi Yehova kete. Mwingilo upāna Leza kudi bantu bandi ushintanga, ino kwipāna kwipēne bantu bandi kwadi kekushintangapo. Kimfwa, byobya Leza byaānene Abalahama kulonga i bishile kulampe na byaānene Yelemia kulonga. (Ngalwilo 13:17, 18; Yelemia 1:6, 7) Ino abo bonso babidi bāingile mwingilo wēbapele Yehova mwanda bādi bamuswele ne bādi basaka kulonga kiswa-mutyima kyandi na kikōkeji. Mu ano mafuku a mfulo, balondi ba Kidishitu bonso babatyijibwe bavuijanga lubila lwa Kidishitu lwa kusapula myanda miyampe ya Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Kwingila uno mwingilo na mutyima onso o muswelo mulumbuluke wa kulombola Tata wetu wa mūlu amba tumuswele ne amba na bubine twi bepāne kwadi.—1 Yoano 5:3.
18, 19. (a) I bika byotulombolanga patōka kitatyi kyotubatyijibwa? (b) I bika byotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?
18 Ne kutatana kwine mpika, lubatyijo lutwalanga ku madyese mavulevule, ino ke ditabulapo dya kukwatyila ku nsongo ya minwe. (Luka 14:26-33) Mwanda lubatyijo lulombola byobya byotusumininwe kutangidija kumeso kupita biselwa bikwabo byonso. (Luka 9:62) Pa kubatyijibwa, tulombolanga na bubine patōka amba: “Leza uno’u i Leza wetu wa nyeke na nyeke; ukēkalanga kilongoji kyetu ne ku lufu kwine.”—Mitōto 48:14.
19 Kishinte kilonda’ko kisa kubandaula bipangujo bikwabo bitala pa lubatyijo lwa mu mema. Le kudi buluji bushilakane bukokeja kufikija muntu ku kwikaka pa kubatyijibwa? Le i bununu’ni? Ne kadi i muswelo’ka ukokeja bantu bonso kutuntwila ku bulēme bwa kino kitatyi kya lubatyijo?
Lelo Ukokeja Kushintulula?
• Mwanda waka Mwine Kidishitu yense ufwaninwe kwisāsa kumeso kwa kubatyijibwa?
• Kwipāna kudi Leza kulomba kulonga bika ne bika?
• Dyese dya kusela dijina dya Yehova ditwikañananga biselwa’ka?
• I bika biketutonona tukwate butyibi bwa kubatyijibwa?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kapango/Kifwatulo pa paje 20]
Bipangujo Bibidi bya Lubatyijo
Kupityila ku kitapwa kya Yesu Kidishitu, lelo wi mwisāse bubi bobe, ne kwipāna kudi Yehova mwanda wa kulonga kiswa-mutyima kyandi?
Lelo wi mwimvwanije amba kwipāna kobe ne kubatyijibwa kobe bisa kukuyukanya bu Kamoni wa Yehova ne kukulunga ku bulongolodi bwa Leza buludikwa na mushipiditu sandu?
[Kifwatulo pa paje 21]
Kwipāna i mpiko misumininwe ipikwanga ku meso a Yehova kupityila ku milombelo
[Kifwatulo pa paje 23]
Mwingilo wetu wa busapudi ulombola amba twi bepāne kudi Leza