Yehova—Kīkalo Kyetu

“Abe [Yehova], abe wadi ke kīkalo kyetu, mu nkongo yonsololo.”—MIT. 90:1.

USA KULONDOLOLA NAMANI?

Le Yehova wēlombwele bu “kīkalo” kya bana-balume ba pa kala ba kikōkeji namani?

Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila ku būmi bwa kikōkeji bwa Abalahama?

Le i muswelo’ka otukalombola amba Yehova i “kīkalo” kyetu?

1, 2. Lelo bengidi ba Leza bamonanga ngikadilo ya bintu ya dyalelo namani, ne badi na kīkalo mu buluji’ka?

  LE WIIVWANANGA bwa abe udi kwinjibo mu ino ntanda? Shi ke amopo, udi mu kisaka kiyampe! Mu bula bwa myaka mivule, bonso bādi basenswe Yehova bādi bemwene bu beni mu ino ntanda. Kimfwa, kitatyi kyobādi benda pa kitūlo ne kitūlo mu ntanda ya Kenani, batōtyi ba Leza ba kikōkeji ‘bāitabije amba i beni ba lupito pano pa ntanda.’—Bah. 11:13.

² Mo monka ne balondi ba Kidishitu bashingwe māni, badi na ‘bu mwine kibundi bwabo mūlu,’ bemonanga bu “bēni balupito” mu ino ngikadilo ya bintu ya dyalelo. (Fid. 3:20; 1 Pet. 2:11) “Mikōko mikwabo” ya Kidishitu nayo ‘keidipo ya pano pa ntanda, ehe, monka kemwikadile Yesu bu wa pano pa ntanda.’ (Yoa. 10:16; 17:16) Inoko, bantu ba Leza badi na “kīkalo.” Na bubine, tudi mu bulami bwa mutyima-ntenke kadi mu kīkalo kya kyelekejo, kine kibwanya kumonwa na meso a lwitabijo. Mosesa wāsonekele amba: “Abe [Yehova], abe wadi ke kīkalo kyetu, mu nkongo yonsololo.” (Mit. 90:1) Le Yehova wēlombwele bu “kīkalo” kya bengidi bandi ba kikōkeji ba pa kala namani? Le i “kīkalo” kya bantu betyilwa pa dijina dyandi dyalelo namani? Ne i muswelo’ka wakelombola bu kīkalo kimo kete kya mutyima-ntenke mu mafuku āya kumeso?

YEHOVA—“KĪKALO” KYA BENGIDI BANDI BA PA KALA

3. Le mu Mitōto 90:1 mutanwa mwanda’ka, kyelekejo’ka, ne kwiifwana’ka?

³ Pamo bwa binenwa bivule bya kyelekejo bidi mu Bible, mu Mitōto 90:1 mudi mwanda, kyelekejo ne kwiifwana. Mwanda i Yehova. Kyelekejo i kīkalo nansha kifuko mwa kwikala. Yehova i mwiifwane bininge na kino kifuko. Kimfwa, Yehova ukiñanga bantu bandi. Kino kikwatañene na bubinebine bwa amba, i kimfwa kīsokwele kya buswe. (1 Yoa. 4:8) Kadi i Leza wa ndoe, ulengeja bantu bandi ba kikōkeji ‘bekale na mutyima-ntenke.’ (Mit. 4:8) Kimfwa, tutalei bidi  muswelo waāikele na bakulutuba ba kikōkeji kushilwila padi Abalahama.

4, 5. Le Leza wēlombwele bu “kīkalo” kya Abalahama namani?

⁴ Tubwanya’tu bidi kulanga muswelo wēivwene Abalahama wādi witwa bu Abalama pāmusapwidile Yehova amba: “Funduka mu ntanda yobe ne mu babutule bobe . . . wende ku ntanda yo nkakulombola.” Shi Abalahama wāzumbije mutyima, na bubine kādipo wa kwivwana binenwa bya Yehova bilonda’ko bya amba: “Nkakwalamunanga kodi muzo mukatakata, ne kwesela nkakwesela dyese, ne kutumbija dijina dyobe ke dikatampe . . . Nami nkebesela dyese boba bakakwesela dyese, kadi wakukufinga mafingo nkamufinga mafingo.”—Ngal. 12:1-3.

⁵ Na bino binenwa, Yehova wālaile kwikala bu kīkalo kya mutyima-ntenke kya Abalahama ne lutundu lwandi. (Ngal. 26:1-6) Yehova wāfikidije mulao wandi. Kimfwa, wākankeje Felo Mulopwe wa Edipito ne Abimeleke Mulopwe wa Ngelala baleke kusambekena na Sala ne kwipaya Abalahama. Kadi wākingile Isake ne Lebeka mu uno muswelo. (Ngal. 12:14-20; 20:1-14; 26:6-11) Tutanga amba: “[Yehova] kalekelepo muntu nansha umo kwibalonga kyakwibalonga; eyo, i binebine wadingile balopwe pa mwanda wabo; amba, kemukatengako bami bashingwe-māni, kadi kemukalonga bapolofeto bami kyakulonga, mhm.”—Mit. 105:14, 15.

6. Le Isake wānene Yakoba kulonga bika, ne Yakoba wādi padi wa kwiipangula bika?

⁶ Mu bano bapolofeto mubadilwa Yakoba munkana Abalahama. Kitatyi pokyābwene kya Yakoba kusonga, shandi Isake wāmunene amba: “Kokasonga mukaji wa mu bana-bakaji bāna ba Kenani. Taluka wende ku Padanalamu ku njibo ya Betule shandya inobe, e kokasonga mukaji wa ku bana-bakaji bāna ba Lebane.” (Ngal. 28:1, 2) Yakoba wākōkele Isake. Kiponka na ponka Yakoba wāshiya kisaka kyabo kyādi kishikata mu Kenani, waenda kasuku kandi ku Halane ku tutwa na tutwa twa makilometele. (Ngal. 28:10) Padi wēipangwile amba: ‘Le nkashiya kisaka mu bula bwa bitatyi binga? Le muyomba wami unkatundaila na nsangaji ne nkupa mukaji wakaminwe Leza?’ Shi Yakoba wāzumbije mutyima uno muswelo, na bubine kādipo wa kufika nansha ku Luzi, ku kintu kya makilometele 100 kutamba ku Bela-sheba. Le i bika byālongekele ku Luzi?

7. Le Leza wākulupije Yakoba namani kupityila ku kilotwa?

⁷ Yehova wālombwele Yakoba mu kilotwa ku Luzi wamunena amba: “Ngidi nobe nkakulamanga konso koenda, pi na pi, kadi nkakwalwija mu ntanda ino’i, mwanda nkikakuzobololapo poso’nka napu kukulongela kyokya kyo nakunenene.” (Ngal. 28:15) Bine, bino binenwa  byākulupije Yakoba ne kumusenga! Le ubulwe’po kumumona mu ñeni pa nyema lubilo, na kipyupyu kya kumona muswelo wādi wa kufikidija Leza binenwa Byandi? Shi washile kisaka, padi mwanda wa kukengidila mu ntanda ya bweni, ubwanya kwivwanija milangwe ya kwityepelwa kwa Yakoba. Na bubine, wemwenine bulami bwa Yehova.

8, 9. Le Yehova wēlombwele bu “kīkalo” kya Yakoba mu miswelo’ka imo, ne i ñeni’ka yotuboila’ko?

⁸ Yakoba paāfikile ku Halane, muyomba wandi Lebane wāmulubwile na nsangaji ne kumupa mwenda mafuku ba Lea ne Letyela bu bandi bakaji. Ino kyaba kimo, Lebane wāingidije Yakoba bibi, ne kushinta mfutwa yandi misunsa dikumi! (Ngal. 31:41, 42) Ino, Yakoba wāuminine buno bukondame koku ukulupile amba Yehova ukendelela na kumukwatakanya—ne ye Mwaālongele! Na bubine, Leza paālombwele Yakoba ajokele ku Kenani, mukulutuba “wadi ne banyema ba ntanda ne ntanda, ne bapika bakaji ne bapika balume, ne bangamedia, ne bimbulu bine kumo.” (Ngal. 30:43) Pa kufwija’ko bininge, Yakoba wālombele amba: “Ino ami nkifwaninwepo nansha katyetyetyetye ka kanye kobe, nansha binebine byonso byo walombola mupika obe; mwanda ne mukombo wami naabukile Yodano uno’u, ino pano naalamuka ke ndi bisumpi bibidi.”—Ngal. 32:10.

⁹ Bine, ino milombelo ya Mosesa ilanguluja i ya bine ya amba: “Abe [Yehova], abe wadi ke kīkalo kyetu, mu nkongo yonsololo”! (Mit. 90:1) Bino binenwa bingidijibwanga mu muswelo umo ne dyalelo, mwanda Yehova mwine “wampikwa kuyūka kwalamuka, nansha patyetye pene, nansha bu-mujiñininya wa kumweka pa kupūluka,” udi nyeke bu kīkalo kya nsangaji kadi kya mutyima-ntenke kya bantu bandi ba kikōkeji. (Yak. 1:17) Tubandaulei muswelo waikele bu kīkalo.

YEHOVA —“KĪKALO” KYETU DYALELO

10. Mwanda waka tubwanya kukulupila amba Yehova wikele nyeke bu kīkalo kya mutyima-ntenke kya bengidi bandi?

¹⁰ Langa’po bidi uno mwanda: Shi uleta bukamoni mu kidye pa bulongolodi bwa ntanda yonso bwa butapani. Ino mwendeji wabo udi na ñeni bininge, mukomokomo, mbepai wa kasusu kadi ntapani. Le ukeivwana namani kitatyi kyotamba panja pa kidye ku mfulo kwa difuku? Na mutyima-ntenke? Nansha dimo! Na bubine, ukekala na bubinga buyampe bwa kulomba bakulame. Uno mwanda welekeja ngikadilo idi’mo bengidi ba Yehova, basapula bukamoni bwa Yehova ne kubepulula pampikwa moyo bubela bwa Satana walwana mukatakata! (Tanga Kusokwelwa 12:17.) Ino, le Satana udi na bukomo bwa kutalaja bantu ba Leza? Mhm! Na bubine, twendelelanga kupa bipa bya ku mushipiditu—kintu kimo kilombola amba: Yehova ukidi kinyemeno kyetu, “kīkalo” kyetu nakampata mu ano mafuku a mfulo. (Tanga Isaya 54:14, 17.) Ino kino kilombola amba, Yehova kabwanyapo kwikala kīkalo kyetu kya mutyima-ntenke shi tuleka Satana etupalwile kulampe na kīkalo kyetu.

11. Le i ñeni’ka yotuboila kudi bakulutuba?

¹¹ Kadi, tuboilei ñeni kudi bakulutuba. Nansha byobādi bashikete mu ntanda ya Kenani, bādi nyeke beshile na bantu ba ntanda’ya, bene bādi babi, bantu bādi na mwiendelejo wa busekese obādi bashikilwe. (Ngal. 27:46) Bādi bana-balume balonda misoñanya, kadi kebādipo bemanine pa musululu wa bintu bya kulonga ne bya kuleka kulonga. Byobya byobādi bayukile padi Yehova ne pa bumuntu bwandi byādi bibwane. Kebādipo balamete ku ntanda na mobādi bakokejeja kulamata’ko mwanda aye wādi kīkalo kyabo. Ino, bādi basonsoloke kulampe bininge na ntanda. Bine,  kino i kimfwa kiyampe kyobetushidile! Le uloñanga bukomo bwa kwiula bakulutuba ba kikōkeji kitatyi kyotonga balunda ne kwipwija mukose? Ino i kya bulanda, mwanda bantu bamo mu kipwilo kya bwine Kidishitu balombolanga dibajinji amba, badi na būmi buyampe mu ntanda ya Satana. Shi wiivwananga nobe uno muswelo nansha bityetye, lombela pa uno mwanda. Vuluka’mba ino ntanda i ya Satana. Imwekejanga ngikadilo yandi mibi ne mushipiditu wa kwisakila.—2 Kod. 4:4; Ef. 2:1, 2.

12. (a) Le Yehova uvuijanga bisakibwa bya ba mu kipango kyandi kya ku mushipiditu namani? (b) Le umonga ino mpangiko namani?

¹² Pa kukomena bya kyongo bya Satana, tufwaninwe kumwena ne pa mfulo mu mpangiko ya ku mushipiditu itūdīle’ko Yehova bantu ba mu kipango kyandi kya kwitabija ne boba bamumwene bu kīkalo kyabo. Mu ino mpangiko mubadilwa ne kupwila kwa bwine Kidishitu, butōtyi bwa kisaka ne “byabuntu ku bantu”—bakumbi batongelwe na Leza mwanda wa kwitusenga ne kwitukwatakanya kitatyi kyotwikonda na bikoleja bya mu būmi. (Ef. 4:8-12) Tutu George Gangas, wadi mu kitango kyendeji mu bula bwa myaka mivule wasonekele amba: “Kitatyi nkyodi mu bukata mwa [bantu ba Leza] neivwanga bu ngidi kwinjibo na kyami kisaka, mu paladisa ya ku mushipiditu.” Lelo nobe wiivwanga uno muswelo?

13. Le i ñeni’ka ya kamweno yotuboila ku Bahebelu 11:13?

¹³ Ngikadilo mikwabo ya bakulutuba ifwaninwe kwiulwa i mutyima wabo wa kwishila na bantu bādi bebajokolokele. Monka mokilombwedilwe mu  musango 1, ‘baitabije amba: Twi bēni balupito pano pa ntanda.’ (Bah. 11:13) Lelo nobe wi musumininwe kwishila nabo? Shako, kulonga namino kekupelangapo nyeke. Ino ukokeja kubwanya na bukwashi bwa Leza ne kupityila kukwatakanibwa na banabetu bene Kidishitu. Vuluka’mba kudipo bunka bobe. Boba bonso basaka kwingidila Yehova badi na bulwi bukatampe! (Ef. 6:12) Inoko, i bulwi botukokeja kunekenya shi tukulupile mudi Yehova ne kumutūla bu kīkalo kyetu kya mutyima-ntenke.

14. Le bengidi ba Yehova batengele ‘kibundi’ka’?

¹⁴ Kintu kikwabo kya mvubu i kino: Iula Abalahama na kubambila meso obe ku mpalo. (2 Kod. 4:18) Mutumibwa Polo wāsonekele amba Abalahama “wadi utengele kibundi kya byalwilo, kya mushimiki ne mulongi wakyo, ke Leza kadi.” (Bah. 11:10) Kino “kibundi” i Bulopwe bwa Meshiasa. Na bubine Abalahama wādi utengele kino “kibundi.” Mu buluji boketuyukilepo. Pano buludikanga momwa  mūlu. Kutabukidila, bukamoni buvule bulombola amba busa kuludika ino ntanda panopano ponka. Le umwene bu buno Bulopwe budi’ko bine? Le budi na lupusa pa muswelo omona būmi, omona ino ntanda ya dyalelo ne pa bintu byotangidije kumeso?—Tanga 2 Petelo 3:11, 12.

“KĪKALO” KYETU PANO PAFWENA MFULO

15. Le i bika bikafikila boba bakulupile mu ntanda ya dyalelo mu mafuku āya kumeso?

¹⁵ Pano pafwena ntanda ya Satana ku mfulo, “pangalwilo pa misongo” ya ino ntanda pasa kubipila’ko. (Mat. 24:7, 8) Bintu bikabipila’ko bininge pa kyamalwa kibuke. Bukomo bulongwa bwa kulumbulula kwa būmi bwa bantu bukakomenwa, kadi bantu bakakwatwa moyo pangala pa būmi bwabo. (Hab. 3:16, 17) Pa kutyumukwa mutyima, bakakimba kufyama “umita, ne mu mabwe a ngulu.” (Kus. 6:15-17) Ino kekukekalapo mita, politike idi pamo bwa lūlu ne malongolodi a bya busunga a kakingañana.

16. Le i muswelo’ka otufwaninwe kumona kipwilo kya bwine Kidishitu, ne mwanda waka?

¹⁶ Inoko, bantu ba Yehova bakendelela kwikala mu “kīkalo” kyabo kya mutyima-ntenke, ke Yehova Leza kadi. Pamo bwa mupolofeto Habakuka, ‘bakasepelela mudi Yehova.’ ‘Bakasangala mudi Leza wa lupandilo lwabo.’ (Hab. 3:18) Le i mu miswelo’ka mukelombola Yehova bu “kīkalo” mu bino kitatyi kya tuvutakanya? Tukakungila amba tukemwene. Ino pa uno mwanda tubwanya ku kulupila amba: Pamo’nka na bene Isalela mu kitatyi kya Divilu, “kibumbo kikatampe” kikekala kiteakanibwe nyeke, kitengele buludiki bwa Leza. (Kus. 7:9; tanga Divilu 13:18.) Buno buludiki bukaletwa na Leza, padi kupityila ku mpangiko ya kipwilo. Na bubine, tununu na tununu twa bipwilo kujokoloka ntanda yonso bikekala pamo bwa “tudimbwa” twa bulami twālailwe mu Isaya 26:20. (Tanga.) Le umwene kupwila kwa pa kipwilo na mvubu? Le ulondanga na kampeja-bukidi bulombodi bupāna Yehova kupityila ku mpangiko ya kipwilo?—Bah. 13:17.

17. Le Yehova i “kīkalo” enka ne kya bengidi bandi ba dikōkeji bafwile mu muswelo’ka?

¹⁷ Nansha ke boba babwanya kufwa na kikōkeji kumeso kwa kyamalwa kibuke, badi na mutyima-ntenke mudi Yehova “kīkalo” kyabo. Muswelo’ka? Myaka mivule pa kupwa kwa bakulutuba ba kikōkeji kufwa, Yehova wānene Mosesa amba: “Ami ne Leza . . . wa Abalahama, ne Leza wa Isake, ne Leza wa Yakoba.” (Div. 3:6) Pa kupwa kupituluka mu bino binenwa, Yesu wābwejeje’ko amba: “Ino aye kadi Leza wa bafu, mhm, aye i wa bōmi. Kadi i konka kudi aye ko bamwena muya bonso’tu!” (Luka 20:38) Bine, kumeso a Yehova bantu bandi ba dikōkeji bafwile na kikōkeji badi pamo bwa bōmi; bakasangulwa.—Mus. 7:1.

18. Le Yehova ukelombola namani mu ntanda mipya bu “kīkalo” kya bantu bandi mu muswelo wa pa bula?

¹⁸ Mu ntanda impya idi kumeso’ku, Yehova ukekala “kīkalo” kya bantu bandi mu buluji bukwabo. Kusokwelwa 21:3 unena amba: “Talaipo bidi, kipema kya Leza byo kidi pa bantu, ne ukēkalanga nabo.” Dibajinji, Yehova ukekala na babikalwa bandi ba pano panshi kupityila kudi Kidishitu Yesu ntunguluji wandi. Ku mfulo kwa myaka kanunu, Yesu ukajokejeja Shandi Bulopwe, pa kupwa kuvuija ne pa mfulo mpango ya Leza itala ino ntanda. (1 Kod. 15:28) Kupwa, bantu babwaninine kebakasakilwapo monka Yesu bu nsenga; Yehova ukekalanga nabo. Kino i kyepelo kya kutendelwa kitutengele kumeso! Ino pano’ko bidi, tulongei bukomo bwa kwiula nkongo ya bakulumpe ba pa kala ba kikōkeji, na kutūla Yehova bu “kīkalo” kyetu.

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 19]

[Kifwatulo pa paje 20]

“Nkikakuzobololapo”

[Kifwatulo pa paje 22]

Bamwikeulu ba Leza bakwatakanyanga ne kukinga bengidi bandi