Mwena ne pa Mfulo mu Butangi bwa Bible

“Mwanda ndoelelwe mu mukanda-wabijila wa Leza.”​—LOMA 7:22.

UKALAMA INO MYANDA

Lelo i byabuyabuya’ka byokamwena mu kutanga ne “kufwatakanya?”

I muswelo’ka okokeja kutamija buyuki bobe bwa mu Bisonekwa mwanda wa kukwasha bakwabo?

Kutanga Bible na katentekeji kukakukinga namani?

1-3. I byabuyabuya’ka bidi mu kutanga Bible ne kwingidija byowifunda?

 “MFWIJANGA’KO Yehova difuku ne difuku mwanda unkwashanga kwivwanija Bible.” Kaka umo mwine Kidishitu mununu wanene bino binenwa papwile kutanga Bible mutuntulu misunsa 40, kalekele’byo ne pano. Kaka umo nsongwakaji nandi walembele amba kutanga Bible kwamukweshe amone Yehova bu Muntu udi’ko binebine. Wafika’nka ne ku kwikala bu mulunda wa pabwipi na Shandi wa mūlu. Wanene’mba, “kashā, nadi nkyatene nsangaji na ino’i mu būmi bwami!”

² Mutumibwa Petelo wākankamikile bonso’mba: “Mwikale kwabila mabele malumbuluke a mutyima.” (1 Pet. 2:2) Boba bavuija kuno kwabila na kwifunda Bible ne kwingidija byobefunda badi na mutyima wa mundamunda utōka kadi būmi bwabo budi na kitungo. Na kūminina konso, batamijanga kipwano na bakwabo baswele Leza wa bine kadi bamwingidila. Buno bonso i bubinga bufike’po bulengeja ‘tusanswe Mukanda wa bijila wa Leza.’ (Loma 7:22) Ino kudi kadi ne byabuyabuya bikwabo bivule. Le i byabuyabuya’ka?

³ Shi wifunde bivule padi Yehova ne Yesu, buswe bobe kobadi ne ku bantu bakwabo nabo bwenda bubaila’ko. Kuyuka bubine bwa mu Kinenwa kya Leza kukakukwasha uyuke muswelo Leza wasaka kupandija bantu ba kikōkeji panopano ku ino ngikadilo imbi ya bintu yenda yonekela’ko. Uno’u i musapu ukankamika wa kusapwila bakwabo mu mwingilo wa busapudi. Yehova ukakwesela kitatyi kyofundija bakwabo myanda yowifundile mu kutanga Kinenwa kya Leza.

KUTANGA NE KULANGULUKA

4. Le kutanga Bible na ‘kufwatakanya’mo’ kushintulula bika?

⁴ Yehova kasakengapo bengidi bandi batange bya kūlukūlu’tu Kinenwa kyandi. Wālombwele Yoshua kyaba kya kala’mba: “Penepo uno mukanda-wabijila uno’u kadi  keukasonsolokapo mu kyakanwa kyobe, mhm, ino nanshi ukafwatakanyanga’mo dyuba ne bufuku.” (Yos. 1:8; Mit. 1:2) Le uno musoñanya ulombola’mba ufwaninwe’nka kutanga pa bute pa bute na diwi divwanike binenwa byonso kutamba ku Ngalwilo kutūla ku Kusokwelwa? Mhm. Kino kishintulula’tu’mba i biyampe kutanga, koku wenda ulanguluka. Kutanga Bible koku ‘ufwatakanya’mo,’ kukakukwasha ute mutyima pa myanda ikukankamika kadi yokokeja kwingidija mu kine kitatyi’kya. Shi ubatana, milongo, mavese nansha mānga idi namino, tanga’yo bityebitye, shi bibwanika utela bishima’bya na diwi. Myanda idi mu Bisonekwa ikokeja kutenga muntu ne muntu. Mwanda waka kidi na mvubu? Mwanda kwivwanija madingi a Leza kukakukwasha wiengidije.

5-7. Leta bimfwa bilombola’mba kutanga Kinenwa kya Leza ne kufwatakanya’mo kukakukwasha, (a) wikale nyeke na mwiendelejo utōka; (b) wikale na kitūkijetyima ne kanye ku bakwabo; (c) utamije kikulupiji kyobe mudi Yehova nansha shi udi mu makambakano.

⁵ Kutanga na kufwatakanya kukwashanga nansha ke potanga mabuku emanine pa Bible okwaivwanije. Tulangulukilei pa bino bimfwa bisatu. Kibajinji, tutu mwine Kidishitu nkasampe wetūdila’ko mpangiko ya butangi bwa Bible. Wafika mu bupolofeto bwa Hosea, shapita 4, waimana bityetye pa kupwa kutanga vese 11 kufika ku 13, ne kufwatakanya’mo. (Tanga Hosea 4:11-13.) Mwanda waka? Ano mavese abamutenga bininge ku mutyima mwanda ulwanga na bya kuningilwa bya ngikadilo mibole ya busekese ku masomo. Walangulukila pa ano mavese ne kuvuluka’mba: ‘Yehova umonanga bilongwa byonso bibi bilonga bantu nansha ke mu bufyafya. Nkisakilepo kumufityija mutyima.’ Uno tutu watyipe lukwembo lwa kushala nyeke na mwiendelejo utōka kumeso a Leza.

⁶ Kimfwa kya bubidi i kya kaka mwine Kidishitu utanga bupolofeto bwa Yoela wafika mu shapita 2, vese 13. (Tanga Yoela 2:13.) Kitatyi kyatanga kino kisonekwa ne kufwatakanya, walanguluka’mba ufwaninwe kwiula Yehova, “wabuntu muyule lusalusa, wija pa kufuna bulobo, ne wakanye ka ntanda ne miseke.” Ponka’po kala watyibe mbila ya kwijiba ku binenwa bya midibululo, ne bya bulobo byadi kyaba kimo unena kudi wandi mulume ne ku bakwabo.

⁷ Kimfwa kya busatu, shabana mwine Kidishitu wajimije kaji, uzumbijazumbija mutyima pa musa kwikadila wandi mukaji ne bana. Watange ne kufwatakanya mu Nahumi 1:7, amba Yehova “uyukile boba bamukulupile” kadi wibalama bonso pamo bwa “Nsakwa mu difuku dya tusuwa.” Ino myanda ibamusenge. Wemwena’mba Yehova umutēle mutyima, waleka kuzumbija mutyima bipitepite. Pene kala watanga vese 15 ne kufwatakanya’mo. (Tanga Nahumi 1:15.) Uno tutu wamone’mba kusapula myanda miyampe mu kitatyi kya makambakano, kulombola’mba umwene Yehova bu nsakwa yandi. Kitatyi kyendelela uno tutu na kukimba kaji, koku kadi ukwatakanya mpangiko ya busapudi bwa pa bukata bwa yenga.

8. Tela’ko mu kīpi bya bulēme byosokwele mu butangi bwa Bible.

⁸ Bino byabuyabuya byotwesambila’po kūlu’ku i bilupulwe mu mikanda ya mu Bible imonwanga na bavule bu mikomo kwivwana. Kitatyi kyobandaula mikanda ya Hosea, Yoela, ne Nahumi na mutyima wa kusaka kuyuka, ukasakila’ko kutanga mavese makwabo a ino mikanda ne kufwatakanya’mo. Bine, ukatana tunangu ne busengi mu buno bupolofeto bulembelwe! Le mu mikanda mikwabo ya Bible namo? Kinenwa kya Leza kidi’nka na kina kidi’mo dyama. Kola na kininga mu kino kina! Bine, tanga Bible yense na kitungo kya kusokola’mo bya bulēme, ke buludiki ne bukwashi bwa Leza kadi.

LONGA BUKOMO BWA KWIVWANIJA

9. I muswelo’ka otukatamija kwivwanija kwetu kwa kiswa mutyima kya Leza?

⁹ Shi umwene bu kidi na kamweno kutanga Bible difuku ne difuku, usaka kutana’mo kwivwanija  ne bujinguludi. O mwanda ingidija senene mabuku a bulongolodi bwa Yehova, ukimbe’mo bibidiji bya bantu, bifuko ne myanda mine yotanga’ya. Nansha shi kwivwanijepo mwa kwingidija myanda kampanda ya mu Bible ubwanya kwipangula mukulumpe pa kipwilo nansha mwine Kidishitu mukwabo mupose ku mushipiditu akukwashe. Tulete kimfwa kilombola mvubu ya kutamija kwivwanija kwetu. Kino kimfwa i kya Apolosa mwine Kidishitu wa mu myaka katwa kabajinji wēkankile’ko kulonga namino.

10, 11. (a) I muswelo’ka wakwashibwe Apolosa alumbulule muswelo wandi wa kufundija myanda miyampe? (b) I ñeni’ka yotwaboila ku lusango lwa Apolosa? (Tala kapango “Le Ufundijanga Kukwatañana na Bitōkeji bya Panopano?”)

¹⁰ Apolosa wādi Muyuda mwine Kidishitu “uyukile biyampe mpata Bilembwa” kadi “mupyasakane mpata.” Mukanda wa Bilongwa wisambila pādi amba: “Wādi usapula ne kufundija myanda itala Yesu enka mo ikadīle, ino wādi uyukile’nka lubatyijo lwa Yoano.” Aye papo kuyuka mpika, Apolosa wādi ufundija myanda ya lubatyijo lwa kala. Ba Pishila ne Akwila ba mulume ne mukaji bene Kidishitu pa kumwivwana ufundija mu Efisesa, bamukokela pafula ke bamushintulwila “biyampe dishinda dya Leza.” (Bil 18:24-26, Dibuku Dijila) Le Apolosa wāmwenine’mo namani?

¹¹ Apolosa upwa’tu kusapula mu Efisesa, wāenda mu Akaya. “Ino aye pa kufikako webakwesheko pakatampe pēne boba bakwitabija ku buntu, mwanda webanekenye byamalwa’tu baYudea mu meso a bantu bonso pa kwibalombola mu bisonekwa’mba: Yesu i Kidishitu.” (Bil. 18:27, 28) Mu kine kitatyi’kya, Apolosa wāshintulwile mobyolokele lubatyijo lwa bwine Kidishitu. Pa kutamija kwivwanija kwandi, “wēbakweshe’ko pakatampe pene” bapya, nabo bendelele kumeso mu butōtyi bwa bine. I ñeni’ka yotuboila ku luno lusango? Pamo’nka na Apolosa,  twielelanga’ko kwivwanija byotutanga mu Bible. Ino, shi mwanetu mwitabije kadi wa bwino wetupe bukwashi kampanda bwa mwa kulumbulwila kufundija kwetu, twitabijei buno bukwashi na kwityepeja ne kufwija’ko. Shi tulonge nankyo, tukalumbulwila’ko mwingilo wetu ujila.

INGIDIJA BYONSO BYOWIFUNDA NA KUKWASHA BAKWABO

12, 13. Leta bimfwa bilombola’mba madingi a mu Bisonekwa apānwa senene akokeja kukwasha befundi ba Bible bendelele.

¹² Pamo bwa Pishila, Akwila, ne Apolosa, netu tukokeja kukwasha bakwabo. Lelo wiivwananga namani shi ubabwanya kukwasha muntu usangela musapu anekenye bikoleja mwanda wa endelele ku mushipiditu? Shi wi mukulumpe, wiivwananga namani shi tutu nansha kaka waiya kukufwija’ko pangala pa madingi owamupele a mu Bisonekwa, amukweshe mu kitatyi kya makambakano? Na bubine, kukwasha bakwabo balemunune būmi bwabo kupityila ku Kinenwa kya Leza, kiketuletela nsangaji ya binebine. * Bandaula muswelo okokeja kuvuija kino kitungo.

¹³ Mu myanda itala kulamata ku butōtyi bwa bine nansha bwa bubela, bene Isalela bavule mu mafuku a Ediya bādi na mityima ibidi. Madingi ādingile Ediya bano bantu akokeja kukwasha mwifundi wa Bible wa mityima ibidi ukilejaleja kukwata butyibi bwa kwendelela ku mushipiditu. (Tanga 1 Balopwe 18:21.) Kimfwa kikwabo: Shi muntu usangela musapu utyina balunda nandi nansha babutule, ukokeja kumukankamika asumininwe kutōta Yehova na kulanguluka nandi pa Isaya 51:12, 13.—Tanga.

14. I bika bikakukwasha uvuluke bisonekwa kitatyi kyosaka kukwasha bakwabo?

¹⁴ I kimweke patōka’mba, mu Bible mudi myanda mivule ibwanya kukankamika, kulemununa nansha kukomeja batanga’yo. Padi ukokeja kwiipangula’mba, ‘i muswelo’ka ombwanya kusokola bisonekwa pa kitatyi kyonsakilwa’byo?’ I na kutanga ne kulangulukila pa milangwe ya Leza difuku ne difuku. Kulonga namino, kukakukwasha ulame myanda mivule itala padi Leza, penepa mu kitatyi kyosakilwa’yo, mushipiditu wa Yehova ukakuvuluja’yo.—Mako 13:11; Tanga Yoano 14:26. *

15. Le i bika bikakukwasha wivwanije senene Kinenwa kya Leza?

¹⁵ Pamo na mwālongele Mulopwe Solomone, lomba Yehova akupe tunangu mwanda uvuije senene biselwa byobe bikupele Leza. (2 Bil. 1:7-10) Londa kimfwa kya bapolofeto ba pa kala “badi bēpangula ne kukimbidila” mu Kinenwa kya Leza buyuki bwinebwine bwa Yehova ne kiswa- mutyima kyandi. (1 Pet. 1:10-12) Mutumibwa Polo wākankamikile Temote adye “mu myanda ya kwitabija, ne ya mu lufundijo lulumbuluke.” (1 Tem. 4:6) Shi nobe ulonge namino, ukabwanya senene kukwasha bakwabo ku mushipiditu. Kadi ukakomeja ne lwitabijo lobe lwine.

KUKINGWA KWA BINE KUPITYILA KU KINENWA KYA LEZA

16. (a) Le bene Belea bāmwenine namani mu “[Kusakasaka] mu bisonekwa mafuku onso mo bukila, mo bukila”? (b) Mwanda waka kutanga Bible difuku ne difuku kudi na kamweno kotudi dyalelo?

¹⁶ Mu Masedonya mu kibundi kya Belea, Bayudea bādi na kibidiji kya “[kusakasaka] mu bisonekwa mafuku onso mo bukila, mo bukila.” Kitatyi kyāsapwile Polo myanda miyampe ku bano Bayuda, babandawile ino myanda miyampe na buyuki bwa mu Bisonekwa bobadi nabo kala. Byafula kwepi? Bavule bāivwanije’mba wēbafundije bubinebine, ne kwitabija “baitabije.”  (Bil. 17:10-12) Kino kilombola’mba butangi bwa Bible bwa difuku ne difuku buketukwasha twikale na lwitabijo lukomo mudi Yehova. Luno lwitabijo, ke “kusumininwa kwa mu bintu bikulupilwe” kadi, ludi na kamweno shi tusaka kupita bōmi mu ntanda impya ya Leza.—Bah. 11:1.

17, 18. (a) Le lwitabijo ne buswe bikiñanga namani mutyima wa kyelekejo wa mwine Kidishitu? (b) I muswelo’ka lukulupilo olwitukinga ku byaka?

¹⁷ O mwanda Polo wālembele’mba: “Byo tudi ba mu dyuba ketukikolwai; nanshi tuvwala kilama-kyadi kya kwitabija ne lusa, kadi kilama-mutwe nakyo ko kukulupila kwa lupandilo.” (1 Tes. 5:8) Sola wādi ufwaninwe kulama mutyima wandi ku balwana. Mo monka ne mutyima wetu wa kyelekejo nao tufwaninwe kwiulama ku bubi. Le bikekala namani shi mwingidi wa Yehova ukulupile bininge mu milao ya Leza koku umusenswe ne kusanswa bakwetu? Uno tutu udi na kilama kyadi kya ku mushipiditu kikomejibwe. Kino kitukulupija’mba kakajimijapo kwitabijibwa na Leza.

¹⁸ Kadi Polo wātelele ne kilama mutwe bu, “kukulupila kwa lupandilo.” Mu kitatyi kya Bible shi sola aleke kukinga mutwe, wādi mu kyaka kya kujimija būmi bwandi ku bulwi. Ino yewa wādi na kilama mutwe kiyampe, kādipo wa kwaswa na miketo ku mutwe nansha kulopolwa. Lukulupilo lukomo lwitukwashanga tukomene batupondo ne “byakubotakanya,” byabo bisonsa mafina. (2 Tem. 2:16-19) Kadi lukulupilo lwetu lwitukwasha tuleke kongolwa na boba betukokela mu mwiendelejo ushikilwe Yehova.

LUFUNGULO LWA LUPANDILO

19, 20. Mwanda waka tufwaninwe kukwata na mutyika Kinenwa kya Leza, ne i muswelo’ka otukalombola kusepelela kwetu ku kino kyabuntu? (Tala kapango “Yehova Umpanga Byobya Byonsakilwa.”)

¹⁹ Byotwenda tufwena mpata ku mfulo, kitulomba kutamija mpata kikulupiji kyetu mu Kinenwa kya Yehova. Madingi a mu Kinenwa kya Leza etukwanshanga tuleke bilongwa bibi, ne kwīfula ku bya kulemenenwa byetu bya bubi. Kitukankamikanga ne kwitusenga mwanda wa tunekenye matompo a Satana ne ntanda yandi mibi. Kupityila ku madingi etupa Yehova mu Kinenwa kyandi, tukashala nyeke bemanije mu dishinda dya būmi.

²⁰ Vuluka’mba kiswa-mutyima kya Leza i “bantu bonso kupanda.” Bengidi ba Yehova nabo babadilwa mu bano “bantu bonso.” Ino kadi i ne boba botukasapwila ne kufundija mu mwingilo wetu. Inoko bonso basaka kupanda bafwaninwe kufika ne pa “kuyūkidija kwa binebine.” (1 Tem. 2:4) Nanshi, pa kupanda ku ano mafuku a mfulo bitulomba kutanga Bible ne kwingidija misoñanya idi’mo. Bine, kutanga Bible difuku ne difuku kulombola’mba tukwete na mutyika kyabuntu kilēme kitupele Yehova, ke Kinenwa kyandi kya bubinebine kadi.—Yoa. 17:17.

[Kunshi kwa dyani]

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 7]

[Kapango pa paje 9]

LE UFUNDIJANGA KUKWATAÑANA NA BITŌKEJI BYA PANOPANO?

Pa kusaka’mba tusapule buyuki bwa binebine ku bakwabo, kwivwanija kwetu kwa bubinebine bwa mu Bible kufwaninwe kukwatañana na bitōkeji bya panopano. Le tukalondolola namani ku bino bipangujo koku tulamine kino mu ñeni?

▪ Le i bāni bādi besambila’po Yesu kitatyi kyātelele kishima “luno lukongo” mu Mateo 24:34?—Kiteba kya Mulami, 1 Kweji 4, 2010, paje 22-23.

▪ Le kusansanya “mikōko umbambuji” kutelelwe mu Mateo 25:32 kukalongeka kitatyi’ka?—Kiteba kya Mulami, 1 Kweji 11, 1995, paje 12-14.

▪ Kukwatañana na Luka 21:26, “bāna-balume mityima īkebapungila moyo, mwanda wa kuvuluka bisaka kwiya panopanshi,” kitatyi’ka?—Kiteba kya Mulami, 15 Kweji 2, 1994, paje 19-20, mu Falanse.

Shi twikale na kibidiji kya kutanga Bibe difuku ne difuku na katentekeji mu kifundwa kya pa kasuku tukabwanya kukwasha bakwabo banangile mu mwinya wenda ukamba witupele Yehova mu Kinenwa kyandi.—Nk. 4:18.

[Kifwatulo]

Apolosa wākwashibwe mwanda wa kulumbulula senene mwingilo wandi

[Kapango pa paje 11]

‘YEHOVA UMPANGA BYOBYA BYONSAKILWA’

Kaka umo nkasampe mwine Kidishitu walembele amba: “Mu bivulujo byonso bitupa Yehova na buswe, byobya bitukankamika kutanga Bible difuku ne difuku byadi na lupusa lukatampe pa būmi bwami. Nashilwile kutanga Bible mu mwaka onapwile masomo, ne navuile kutanga’ye mu myaka ibidi. Mu bula bwa kino kitatyi, Nasokwele mu Kinenwa kya Yehova bintu byonso byonadi nsakilwa mwanda wa kukwata butyibi pa bya kulonga mu bwami būmi. Pano kadi kentañenga’ye musunsa wa bubidi. Nansha nankyo, bintu byontanga bimweka’nka na bipya byonadi nkyantagile kashā. Butangi bwa Bible bundetelanga nsangaji’nka na yonadi nayo ponatangile’ye musunsa mubajinji—padi ibapite ne kupita! Bine, ntendelanga bukomo bulonga Yehova bwa kumpa byobya byonsakilwa.”