Kulwa na Bushiyena

“Bāna bandi [ba Yakoba] bonsololo ne bana-balume ne bana-bakaji, bataluka ke bamusenge, ino aye wapela kusengibwa amba: Mwanda nkatūkanga ku kalunganyembo ne kudila kudi wami mwana; kadi shandi wamudila.”—NGALWILO 37:35.

MUKULUTUBA Yakoba wāivwene njia bininge pāfwile wandi mwana. Wālangile amba ukafwa na ino njia ku mutyima. Padi nobe ulanga pamo bwa Yakoba amba kufwilwa muntu osenswe kuletanga bushiyena kebudi mpwilo. Kwivwana buno bushiyena le kulombola amba i kubulwa lwitabijo mudi Leza, a? Mhm, ke amopo!

Bible utela Yakoba amba i muntu wa lwitabijo. Utendelwanga pangala pa lwitabijo lwandi, pamo bwa nkambo wandi Abalahama ne shandi Isake. (Bahebelu 11:8, 9, 13) Ke-muntu wālwile kyaba kimo na mwikeulu bufuku butuntulu amba atambule madyese kudi Leza! (Ngalwilo 32:24-30) Bine, Yakoba wādi muntu wa ku mushipiditu binebine. Penepa i ñeni’ka yotukokeja kuboila ku bushiyena bwa Yakoba? Bulanda ne bushiyena byotwivwananga pafwa muntu otuswele kebilombolapo amba ketudipo na lwitabijo lukomo mudi Leza. I kyendele’mo kadi ke bibipo kwivwana bushiyena kitatyi kifwa muntu otuswele.

Lelo Bushiyena I Bika?

Bushiyena bwitutādilanga mu miswelo mivule, ino ku bavule kitabukile kwibatādila i  mutyima kutumbuka. Ivwana byatene Leonardo, wadi na myaka 14 pafwile shandi lwa kibozo na misongo ya dityima. Leonardo kakelwapo nansha dimo difuku dyamusapwidile inandi nkasa musapu wa lufu. Dibajinji kaitabijepo amba bine shandi i mufwe. Aye pa kumona umbidi wa shandi ulēle kitantala, wamona amba i kilotwa. Leonardo wakomenwe kudila mu bula bwa myeji isamba. Divule dine, wadi wilaije shandi amba usa kujoka ku kaji. Poso’nka ne byapwile mwaka, ebiya waivwanija amba bine shandi i mufwe. Ebiya pa kupwa kwivwanija, wemona amba washala pa bunka. Enka ne bintu byamonanga nyeke—kimfwa kutwela mu njibo mutupu muntu—byadi bimuvuluja lufu lwa shandi. Pamo wadi ukolelwa’tu kadila. Bine, shandi wamujimine umeso!

Bino byafikile Leonardo bilombola senene amba bushiyena bukokeja kwitutādila. Ino kintu kisangaja i amba bine bukokeja kupwa. Inoko palomba kitatyi kampanda. Monka mwijijanga kilonda pa kubeluka, ne kufwila nako monka na monka. Pa kusaka amba bushiyena bupwe pakokeja kulomba myeji nansha myaka ne kupita. Kinku kyoivwana ku ngalwilo kikokeja kutyepa mwenda mafuku, ne ñeni ne būmi byenda bijoka bityebitye.

Kyaba kimo, banenanga’mba bushiyena bukwashanga muntu ayuke mwa kwikadila pashinta bintu. Padi muntu mūmi kepadi bitupu. Penepa ke bitulombe twibidile kwikala pa kubulwa muntu’wa. Kudila kupwanga kinku. Eyo, bonso bafwilwa kebevwanangapo kinku muswelo umo inoko, kudi kintu kimo kya bine: Kujikila kinku munda i kwisanshija mu ñeni, mu malango, ne ku ngitu. Penepa i muswelo’ka otukapwa kinku senene? Bible uletanga madingi amo mayampe.

Kulwa na Bushiyena

Bavule bafwilwanga bamonanga’mba kwisamba kwibakwashanga. Kimfwa, ivwana byānene Yoba, muntu wa mu Bible wāfwidilwe bana bonso dikumi kadi wātyumwina bizumba bikwabo mu manwi. Wānene’mba: “Wami mūya ku būmi bwami keukidikopo, ehe; nkalupula’tu mwanda wami, nkesamba mu bululu bwa mūya wami.” (Yoba 1:2, 18, 19; 10:1) Ubamone’mba Yoba wādi usaka ‘kulupula mwanda’ wandi. Wādi wa kulupula’o namani? Aye mwine amba: “Nkesamba.”

Paulo, wāfwidilwe inandi, unena amba: “Kubanga myanda itala padi mama ko kwaunkweshe.” Nanshi kulombola mulunda okulupile malango obe kukokeja kukutūkija mutyima. (Nkindi 17:17) Yone pa kufwilwa inandi, wālombwele batutu Bene Kidishitu amba bāye bamupempule kyaba ne kyaba. Uvuluka’mba: “Kwisamba kwauntukije kinku.” Nobe ukokeja kutyepeja kinku kyobe na kulupula malango obe ne kubanga na muntu ukuteja bya lusa.

Kusoneka kukokeja kukukwasha. Bamo bakomenwanga kwisambila pa malango abo bapēlelwanga kusoneka’o. Davida muntu wa kikōkeji pa kwivwana lufu lwa Solo ne Yonafane,  wāsoneka lwimbo lwa madilo mwāalupwile njia yandi. Luno lwimbo lwa madilo i lusonekwe mu Bible mu mukanda wa Bubidi wa Samwele.—2 Samwele 1:17-27.

Kudila nako kukokeja kupwa kinku. Bible unena’mba: “Bintu byonsololo’tu bidi ne mwaka wabyo, kadi ne . . . kitatyi kya kudila.” (Musapudi 3:1, 4) Kunena na bubine, lufu lwa muntu otusenswe i “kitatyi kya kudila.” Impolo ya bulanda ke ya kwivwaninapo bumvu. Bible ulombola bimfwa bya bantu ba kikōkeji bādidile patōkelela pobāivwene kinku. (Ngalwilo 23:2; 2 Samwele 1:11, 12) Yesu Kidishitu pa kufika ku kibundu kya mulunda nandi Lazalasa wāfwile, “ne impolo yamusuma.”—Yoano 11:33, 35.

Kulonga bukomo bwa kupwa bushiyena kulombanga kutūkija mutyima, mwanda ubwanya kadi kwivwana bulanda dikwabo. Vuluka’mba kufwaninwepo kukwatwa bumvu bwa kudila. Bantu ba kikōkeji bavule i bamone amba kudila i kwendele’mo kadi ke kubipo pa kulwa na bushiyena.

Fwena Kudi Leza

Bible witusoñanya’mba: “Fwenai kudi Leza, nandi ukemufwena.” (Yakoba 4:8) Kulombela i muswelo umo wa mvubu wa kufwena kudi Leza. Kokafutulula kulombela! Bible witupa mulao usenga’mba: “Yehova udi pa bwipi na boba ba mutyima mutyumuke, kadi upandijanga bano namino ba mushipiditu wa kwisasapo.” (Mitōto 34:18) Kadi witukulupija’mba: “Ela kiselwa kyobe padi Yehova, nandi ukakulelanga.” (Mitōto 55:22) Langulukila pa uno mwanda. Enka na motwanenenanga, bavule bamwene amba i biyampe kulupwila mulunda okulupile malango obe. Mwene kulombola malango etu kudi Leza ulaile kwitusenga kuketukwasha nakampata?—2 Tesalonika 2:16, 17.

Paulo, otwatelanga, ubweja’ko amba: “Ponadi ngivwana kinku ne kukolelwa, nadi mfukata mu manwi nkenombe Leza. Nadi  mulomba ankwashe’ko.” Paulo ukulupile na mutyima umo amba milombelo yamukweshe. Nobe ukakwashibwa shi wendelele na kulomba “Leza wa kanye ka kusenga konso,” mwanda kakabulwepo kukupa kininga ne bukomo bwa kulwa na bushiyena.—2 Kodinda 1:3, 4; Loma 12:12.

Lukulupilo lwa Lusangukilo

Yesu wānene amba: “Ami uno ne kisangukilo, ne muya mwine, wakungitabija nansha wafwa ukamona muya.” (Yoano 11:25) Bible ufundija’mba boba bafwile bakasanguka. * Pādi Yesu pano pa ntanda wālombwele amba ubwanya kusangula bafwile. Kyaba imo, wāsangwile mwana mwana-mukaji wa myaka 12. Lelo bambutwile bandi bāivwene namani? Badi ke “batendela pakatampe pene’tu.” (Mako 5:42) Mu umbikalo wa Bulopwe bwandi, Yesu Kidishitu Mulopwe wa mūlu, ukasangula tununu ne tununu twa bantu bafwile bakekale na būmi pano pa ntanda—inoko mu ndoe ne boloke. (Bilongwa 24:15; 2 Petelo 3:13) Langa’po bidi mukekadila nsangaji pa kusangulwa kwa bafwile ne kwitāna monka na baswe babo!

Claudette, wafwidilwe mwana patēmene amviyo, i mutūle foto ya wandi mwana Renato pa fidigo. Utalanga divule foto’ya ne kwineneja’mba, ‘Tukemonanga monka, kitatyi kya lusangukilo.’ Leonardo ulañanga pakasangulwa shandi mu ntanda impya ilaile Leza. Bine, lukulupilo lwa lusangukilo lwibaseñanga bya binebine pamo ne bakwabo bafwidilwe baswe babo. Ne abe mwine, mo monka!

[Kunshi kwa dyani]

 [Kapango pa paje 7]

Senga Bakwenu

“[Leza] wakwitusenga mu byamalwa byetu byonso, mwanda wa kunena’mba, tumone mwakwibasengela netu boba badi mu byamalwa, shi bika, shi bika, ponka pa kanye ka kwitusenga ko twasengibwa bātwe bene kudi Leza.”—2 Kodinda 1:4.

Bene Kidishitu ba bine ke bemwene buluji bwa bino binenwa. Pa kupwa kusengibwa kitatyi kyobafwidilwe muswe wabo, bāmwene muswelo wa kukankamika ne kusenga bakwabo.

Tala kimfwa kya Claudette, wadi upempula bakwabo ne kwibasapwila nkulupilo ya mu Bible. Paadi kafwidilwe mwana, wadi upempulanga lolo umo wafwidilwe mwana na dyaya dya mu mashi. Uno lolo wadi usangela kupempulwa, ino wadi ulanga’mba Claudette kabwanyapo kuyuka mobimusanshila. Kepaijijepo mwanā Claudette wafwa, lolo’wa waiya kumupempula ne kumulombola’mba i mwiye kutala Claudette shi ukilamine lwitabijo pano pafwa wandi mwana. Pa kumona lwitabijo lukomo lwa Claudette, lolo’wa waitabija kifundwa kya Bible ne kutana busengi mu Kinenwa kya Leza.

Leonardo, pa kufwilwa shandi, washilula kwifunda ludimi lwa batumama mwanda wa kupāna musapu wa mu Bible usenga batumama. Wamwenine bikata mu bukomo bwa kukwasha batumama. Unena’mba: “Kintu kyaunkweshe bushiyena bupwe i mutyima onadi nao wa kufundija batumama bayuke Leza. Nepēne bininge pa kwibafundija. Milangwe yami ya bulanda yaikala ke nsangaji ponamwene muntu umbajinji otwefundile nandi Bible wabatyijibwa. Na bubine, kino kyo kitatyi kibajinji, tamba tata ufwa kyonaivwene nsangaji.”—Bilongwa 20:35.

[Kifwatulo pa paje 4]

Kwisambila pa malango obe kukakukwasha

[Kifwatulo pa paje 5]

Kusoneka kubwanya kukukwasha ulupule patōka bushiyena

[Kifwatulo pa paje 5]

Kutanga bitala pa lukulupilo lwa lusangukilo kubwanya kukusenga binebine

[Kifwatulo pa paje 6]

Yesu wālaile kusangula boba bamwitabije