Mwa Kwikadila Na Nsangaji Mu Kisaka

Mwa Kwikadila na Bako

Jenny * unena’mba: Inandya Ryan kadipo na kabumvu nansha kamo ka kunena amba kansangedilepo. Ino bambutwile bami nabo kebadipo basenswe Ryan. Kashā nkyebamwene bashimika muntu bishima uno muswelo. Kukapempula bambutwile bami nansha bandi kwadi ke kukomo.

Ryan unena’mba: Mama wadi ulanga’mba i kutupu muntu ufwaninwe bandi bana, o mwanda kadipo biyampe na Jenny tamba ku ngalwilo. Kadi bambutwile ba Jenny nabo kebadipo bansenswe—badi bamfutululanga nyeke. Pa kino kwaikele makambakano, twadi’tu ke au ubingija bambutwile bandi, au ubingija bambutwile bandi ne kwitopeka.

KWISUSA na bako i mwanda usepeja shi welekejibwa na bakai, ino shi ulongeka kemitembwepo. Reena mwana-mukaji wa mu India unena’mba: “Mu myaka mivule, mama muko wadi wikuja mu myanda ya busongi bwetu, divule nadi ndobela wami mulume mwanda nkyadipo mbwanya kulobela inandi. Byadi bimweka bu bimulomba kutonga’po kimo: kwikala bu mulume muyampe nansha bu mwana muyampe.”

Mwanda waka bako bamo bekujanga mu būmi bwa babo bana besongele? Jenny, utelelwe kūlu’ku, uleta mulangwe umo. Unena’mba: “Bikalanga bibakomena pa kumona muntu nsongwa wakubulwa bwino kashikete na wabo mwana.” Dilip, mulumya Reena ubweja’ko bubinga bukwabo. Amba: “Bambutwile balelele ne kususukila babo bana babwanya kwimona bu abasūlwa, kadi na bubine bakokeja kulangalanga’mba wabo mwana kadipo na tunangu mwa kwikadila na nsangaji mu busongi.”

Shako, kyaba kimo bako betwanga amba banene’po. Tala kimfwa kya Michael ne Leanne ba mulume ne mukaji ba mu Ostrali. Michael unena’mba: “Leanne i mutambe mu kisaka kya bantu batyetye mo badi besamba pa kubulwa kafinda, o mwanda pa kupwa kwisonga, wadi ukepangula shandi pa butyibi botufwaninwe kukwata. Shandi wadi bine na tunangu tuvule twa kudingila bantu, ino  byadi binsansa paadi wenda kwadi pa kyaba kya kwiya kondi!”

Bine, kubulwa kumvwañana na bako kuletanga makambakano mu busongi. Lelo ye mobikadile mu bwenu busongi? Lelo udi namani na bambutwile ba mulumyobe ne obe mulume nandi udi namani na bambutwile bobe? Tala bikoleja bibidi bikokeja kumweka ne byokokeja kulonga’po.

KIKOLEJA 1: Mwine pobe umweka bu ulamete bininge bambutwile bandi. Luis, mulume wa mu Eshipanye unena amba: “Mukajami wadi ulanga’mba shi ketwikelepo kubwipi na bambutwile bandi, nankyo webela.” Ubweja’ko amba, “Kadi, potwabutwile mwana, bambutwile badi bāya kwitupempula difuku ne difuku, bashiya mukajami utompola. Kino kyaletele tuvutakanya potudi.”

Makambakano: Bible unena pa myanda itala mpangiko ya busongi amba kitatyi kikafika, “mwana-mulume [ukashiya] shandi ne inandi mwine, ukalamata kudi wandi mukaji, ino abo bonso babidi ke ngitu imo yonka.” (Ngalwilo 2:24) Kwikala “ngitu imo” ke kwikalapo pamo kete. I bine, kushintulula amba ba mulume ne mukaji ababunda kisaka kipya—kine kifwaninwe kutangidija kumeso kutabuka bisaka byobatambile’mo. (1 Kodinda 11:3) Shako, ba mulume ne mukaji bafwaninwe nyeke kulēmeka bambutwile babo, ne divule kibalomba kwibata mutyima. (Efisesa 6:2) Le bikekala namani shi muswelo uvuija mwinē pobe kino kiselwa ukulengeja wimone bu musūlwe?

Byobwanya kulonga: Langulukila biyampe pa uno mwanda. Lelo bine mwinē pobe i mwibalamate mpata’ni nansha i abe’ko ye kulametepo bambutwile bobe na mwalamatyile bandi? Shi ye amo, le muswelo omona uno mwanda, keulondangapo mungya kisaka kyotamine’mo? Lelo kekudipo kamukao?—Nkindi 14:30; 1 Kodinda 13:4; Ngalatea 5:26.

Pa kulondolola ku bino bipangujo, bilomba kwibandaula pampikwa budimbidimbi. Ino i biyampe wibandaule. Ino shi kwisusa na bako kukyendelela kuleta lupotopoto pomudi, nankyo mudi na mwanda ungi mu busongi bwenu—ke wa bakopo.

Makambakano mavule a mu busongi alupukanga mwanda ba mulume ne mukaji kebamwenepo bintu muswelo umo. Lelo ubulwe’po kwielela’ko kumona bintu na mwibimwena mwinē pobe? (Fidipai 2:4; 4:5) Mo mwalongēle Adrián, mulume umo wa mu Meksike. Unena’mba: “Wami mukaji i mutamine mu kisaka mwadi mulongeka bintu bibi, o mwanda nkyadipo ndamete bininge ku bako. Bityebitye nebalamukididila—myaka mivule. Bino byalengeje lupotopoto mu busongi bwetu, mwanda mukajami wadi ukisaka kulamata kisaka kyabo, nakampata inandi.”

Mu kino kitatyi, Adrián walamine mwimanino mujalale mu uno mwanda. Aye amba, “Nansha byondyukile amba kwimona kyaba kyonso kwa wami mukaji na bambutwile bandi kwaonene milangwe yandi, kubulwa kwimona nabo kadi kukokeja kuleta makambakano. Nalongele bukomo bwa kujokeja kipwano kilumbuluke na bako.” *

PIMA BIDI: Andika pamo ne mwinē pobe myanda mikatampe itala bako yomumona bu yo imukoleja. Shi bibwanika, shilula amba, “Mona’mba . . .” Kupwa mwishintei mapapye. Ebiya kemwisambila pamo na mutyima wa kumvwañana, mulangulukila pa mwa kulupwila milangwe yenu wa yandi, wa yandi.

KIKOLEJA 2: Bobe bako bekuja kyaba kyonso mu busongi bwenu, baleta madingi okemwibalombelepo. Nelya, mukaji wa mu Kazakhstan unena’mba: “Myaka isamba-ibidi ya busongi bwetu twapityije’yo mu kisaka kya wami mulume. Kwadi kulupuka nyeke  lupotopoto pa muswelo wa kulela betu bana ne myanda mikwabo kimfwa ya mutēkelo ne bukundwe. Nalombwele’mo mulume ne mama muko ino myanda, ino po pene lupotopoto lwavudile’ko!”

Makambakano: Shi ubasonge nansha kusongwa kukidipo mu lupusa lwa bambutwile bobe. Inoko, Bible unena’mba: “Mutwe wa mwana-mulume i Kidishitu; ino mutwe wa mwana-mukaji, i mulume”—ko kunena’mba, wandi mulume. (1 Kodinda 11:3) Eyo, monka mokyanenenwanga dibajinji, ba mulume ne mukaji bafwaninwe kulēmeka bambutwile babo. Kadi Nkindi 23:22 witusapwila’mba: “Teja shobe wakubutwile, kadi kokafutulula inobe padi mununu.” Le bikekala namani shi bobe bambutwile—nansha ba mwinē pobe—abapityija’byo kipimo ke bakuningila byobasaka?

Byobwanya kulonga: Tompa na mushipiditu wa bulunda kujiula kukanina kwa mutyima kupita’ko bino byomona bu bikukalakanya. Ryan utelelwe kūlu’ku unena’mba: “Kyaba kimo bambutwile basakilwa kuyuka’mba badi nyeke na kamweno mu būmi bwa babo bana.” Bakokeja kwikala bakamweno kuyuka mpika ne padi babwanya kwikalombola na kulonda kidyumu kya mu Bible kya “kwifudila [abo] bene na bene, ne kwilekela bitupu [abo] bene, shi umo wapi mambo ku mukwabo.” (Kolose 3:13) Ino bikekala namani shi kwikuja kwikuja bako bobe kubapite’byo kipimo ke kulengeja lupotopoto umbukata mwenu?

Bantu bamo besongele i befunde mwa kutūdila biyampe mikalo pa bambutwile babo. Kino kekishintululapo amba unenwe kwibajidika bijila, mhm. * Divule i na kulombola patōka kupityila ku bilongwa byobe amba mwinē pobe ye udi kumeso mu būmi bobe. Kimfwa, Masayuki, mulume wa mu Jampani unena’mba: “Nansha shi abalombola milangwe yabo, kokapelakana kwitabija kala. Vuluka’mba wi mushimike kisaka kipya kidi umbumo. O mwanda nanshi yuka bidi mulangila mwinē pobe pa mene madingi’a.”

PIMA BIDI: Wisambe na mwinē pobe pa miswelo kampanda ikujanga bambutwile mu bwenu busongi ilengeja lupotopoto komudi. Andikai pamo mikalo yomukokeja kwitūdila ne muswelo wa kwiikwatakanya kitatyi kyomulēmeka bambutwile benu.

Mukokeja kwepuka lupotopoto na bako benu na kujiula bidi mu mityima yabo ne na kubulwa kuleka luno lupotopoto lwimuletela kavutakanya mu busongi bwenu. Pa uno mwanda, Jenny unena’mba: “Kitatyi kimo kwisamba na wami mulume myanda itala bambutwile betu kwadi kwa kūlukūlu, ne byamwekele bukidi amba twadi twisanshija kitatyi kyotwisambila pa tuto twa bambutwile bami nansha bandi. Inoko, bityebitye, twefundile mwa kulekela kuboya tuto twa bako betu bonso ino twakimba mwa kupwijija mwanda. Mfulo mfulō, twapwene bininge bu ba mulume ne mukaji.”

[Kunshi kwa dyani]

WIIPANGULE . . .

▪ Lelo i ngikadilo’ka miyampe idi na bami bako?

▪ Lelo nkalēmeka namani bambutwile bami pakubulwa kusūla mwinē pami?