Bāmwene Meshiasa!
Bāmwene Meshiasa!
“Batwe tubamone Meshiasa.”—YOA. 1:41.
1. I bika byāfikije bantu banene amba: “Batwe tubamone Meshiasa”?
YOANO MUBATYIJI wimene ne bandi bana ba bwanga babidi. Yesu pa kufwena, Yoano wanena na diwi dikatampe amba, “A! monaipo Mwana mukōko wa Leza.” Andele ne mwanā bwanga mukwabo balonda lubilo lonka Yesu difuku dituntulu. Kupwa, Andele watana mwanabo Shimona Petelo, ne kukamutula kudi Yesu pa kupwa kunena musapu wa katyitya amba: “Batwe tubamone Meshiasa.”—Yoa. 1:35-41.
2. I muswelo’ka otukamwena mu kubandawila’ko bupolofeto butala padi Meshiasa?
2 Kitatyi pa kupita’po, Andele, Petelo ne bakwabo abamone mukenga wa kukola mu Bisonekwa ne kwisamba pampikwa kwikaka amba Yesu wa Nazala ye Meshiasa wālailwe. Lwitabijo lwetu mu Kinenwa kya Leza ne kudi Mushingwe Māni wandi lusa kukoma potwendelela na kubandaula bupolofeto butala padi Meshiasa.
“Monapo Bidi Mulopwe Obe Wakwila”
3. Lelo i bupolofeto’ka bwāfikidile pa kutwela kwa Yesu na ntumbo mu Yelusalema?
3 Meshiasa wadi wa kutwela na ntumbo mu Yelusalema. Bupolofeto bwa Zekadia bwānene amba: “A mwana Ziona mwana-mukaji, sepelela nakampata; tūta kyungwe, mwana Yelusalema mwana-mukaji; talapo bidi, mulopwe obe wiyanga kodi; i moloke, wikalanga ne lupandilo; mukōkele’tu, utentamine pa kimbulu, ke pa mwana kimbulu kadi, mwana kimbulu kikaji.” (Zek. 9:9) Mulembi wa mitōto wālembele amba: “Atōtyibwe yewa wiya mu dijina dya Yehova.” (Mit. 118:26) Yesu kānenepo kibumbo kilonge bino bintu. Inoko pa kufikidija bupolofeto, kibumbo kyātutyile kyungwe na nsangaji mikatampe. Potanga ino nsekununi, fwatakanya mobyapityile ne kwimvwana mawi a nsangaji.—Tanga Mateo 21:4-9.
4. Shintulula byālongekele pa kufikidila kwa Mitōto 118:22, 23.
4 Yesu i mulēme kudi Leza, nansha shi bantu bavule bāmupelele bu Meshiasa koku abo na bukamoni. Monka mobyālailwe, Yesu ‘wāfutulwilwe ne kulēmekwa mpika’ na boba bāpelele kwitabija bukamoni. (Is. 53:3; Mako 9:12) Inoko Leza wāpungulwidile mulembi wa mitōto mushipiditu sandu anene amba: “Dibwe dyafutulwilwe ku bashimiki. Dyo dibaalamuka ke mutwe wa difinko. Kīne kino’ki i kilongwe na Yehova.” (Mit. 118:22, 23) Yesu wātelēle balwana nandi ba mitōtelo kino kisonekwa, ne Petelo nandi wānene amba kyāfikidile padi Kidishitu. (Mako 12:10, 11; Bil. 4:8-11) Yesu waikele ke “dibwe dikatampe dya difinko” dya kipwilo kya Bwine Kidishitu. I mupelwe na bantu bampikwa bwine Leza, ino ‘kudi Leza ako i mutongibwe, wa bulēme.’—1 Pet. 2:4-6.
Kwabwa ne Kushibwa
5, 6. Lelo i bika byālailwe kadi byāfikidila bitala pa kwabwa kwa Meshiasa?
5 Kyālailwe amba Meshiasa ukabwa na mulunda nandi nzazangi. Davida wāfumikile amba: “Mulunda nami o twilamete nandi, o nakulupile, wadya nami ne bidibwa, nandi wa nkosokela.” (Mit. 41:9) Muntu udya bidibwa na muntu mukwabo bādi bamumona bu mulunda nandi. (Ngal. 31:54) O mwanda kwabwa kwa Yesu na Yudasa Isakadiota bwādi buzazangi bubibubi. Yesu wākokēle milangwe pa kufikidila kwa binenwa bya bupolofeto bya Davida kitatyi kyāesambile padi muntu wa kumwaba ne kusapwila batumibwa bandi amba: “Ino nkimunenangapo bonso, mhm, ke-ne-muntu ami ndyūkile kala ne bāmi bo natonga, i pa kunena’mba, kifikidile kyokya kisonekwe’mba: Wakudya nami mukate wanzatukila.”—Yoa. 13:18.
6 Wa kwaba Meshiasa wadi wa kupebwa bibese bya ndalama 30—lupoto lwa mupika! Pa kuvuluka Zekadia 11:12, 13, Mateo wālombwele amba Yesu wāikele kwabwa ku luno lupoto lutyetyetyetye. Ino mwanda waka Mateo wanena amba kino kyālailwe na “Yelemia mupolofeto”? Mu mafuku a Mateo, Yelemia wādi kitatyi kimo bu mukanda mubajinji mu mikanda ya mu Bible mwādi mubadilwa ne bupolofeto bwa Zekadia. (Dingakanya na Luka 24:44.) Yudasa kāmweninepo mu lupeto lwandi lwa mashi, mwanda wāelele’lo mu tempelo kupwa wāenda kwiyoa.—Mat. 26:14-16; 27:3-10.
7. I muswelo’ka wāfikidile Zekadia 13:7?
7 Nansha ke bana ba bwanga ba Meshiasa bādi ba kupalakana. Zekadia wāsonekele amba, “kupila mukumbi, ne mikōko ikakalañanibwa.” (Zek. 13:7) Mu mafuku 14 Kweji wa Nisane, 33 K.K., Yesu wālombwele bandi bana ba bwanga amba: “Bānwe bonso mukankolelwa bufuku buno’bu, ke-kintu kyalembelwe’mba: Nkakupila mukumbi wayo, ne mikōko luombe īkapalakena mungi mungi.” Ne kino kyo kyalongekele, mwanda Mateo unena amba “bana-babwanga bonso bamushia [Yesu] ke banyema ne kunyema.”—Mat. 26:31, 56.
Kujingululwa ne Kukupilwa
8. I mu ngikadilo’ka mwāfikidile Isaya 53:8?
8 Meshiasa wādi wa kutompibwa ne kuponejibwa mu kidye. (Tanga Isaya 53:8.) Lubanga lwa difuku dya 14 Nisane, kitango kya Sanhedrini kibebunge, bakwete Yesu kebakamufikija kudi Pontyusa Pilato, Mbikavu Mwine Loma. Nandi waipangula Yesu ne kumona amba kadipo na mwanda nansha umo. Inoko Pilato pa kwipangula bakutulule Yesu, kibumbo kibaela lubila amba: “Kamwipayei’tu ku [mutyi],” ne kulomba bakutulule’ko Banabasa ntapañani. Pa kusangaja kibumbo, Pilato webakutulwila Banabasa, ino wakupija Yesu ne kwibapa’ye bakamwipaye ku mutyi.—Mako 15:1-15.
9. Lelo i bika byālailwe mu mitōto 35:11 byālongekele mu mafuku a Yesu?
9 Meshiasa badi bakumubepela bubela. Davida mulembi wa mitōto wānene amba: “Tumoni twa kiji tutalukanga, tungipangula bintu byo nkiyūkilepo.” (Mit. 35:11) Buno i bupolofeto bwa bine, mwanda “bapidishitu bakatampe, ne bakulumpe ne bonso ba kidye kikatampe, badi basaka mwakumubepela Yesu amba bamwipaye.” (Mat. 26:59) I amo, “ke-bantu bangi bangi badi bamubepela, nanshi byakanwa byabo kebyadingakene pamo, mhm.” (Mako 14:56) Balwana na Yesu ba mu meso fututu bādi bamusakila lufu, kebātelepo mutyima ku bukamoni bwa bubela.
10. Shintulula mwāfikidile Isaya 53:7.
10 Meshiasa wadi wa kwikala talala ku meso a bamusambila. Isaya wāfumikile amba: “Wasusulwa, nanshi wetyepeja aye mwine ne kwasama kyakanwa kyandi mpika; pamo’nka bwa kana-mukōko katwalwa ku kwipaibwa, ne bwa mutalelanga mukōko kumeso a beutenda moya; e monka ne aye nandi kāsaminepo mu kyakanwa kyandi.” (Is. 53:7) Yesu “pa kujingululwa kudi bapidishitu bakatampe, ne bakulumpe, aye ne kwibalondololapo, mpika.” Pilato wamwipangula: “Lelo abe kwivwenepo byabyo byonso bivule byo bakujingulula nabyo, a?” Inoko Yesu “Aye ne kumutentulula mpika, nansha kamo kene, ino aye mbikavu watendela ne kutendela pakatampe pene.” (Mat. 27:12-14) Yesu kātukilepo bādi bamujingulula.—Loma 12:17-21; 1 Pet. 2:23.
11. I bika byālongekele pa kufikidila kwa Isaya 50:6 ne Mika 5:1?
11 Isaya wāfumikile amba Meshiasa ukakupilwa. Mupolofeto wāsonekele amba: “Napana nyuma yami kudi bakupijani, ne matama ami kudi boba batukuna moya; nkyafilepo mpala yami ku bumvu ne ku kupelelwa mata.” (Is. 50:6) Mika walaile amba: “Bakakupila mutyibi wa Isalela ne kamama pa ditama.” (Mika 5:1) Pa kubingija kufikidila kwa buno bupolofeto, Mako mulembi wa Evanjile wānene amba: “Bamo bashilula kumupelela [Yesu] mata, ke bamunena’mba: Lombolapopo wakukupila. Ino badi bamulamine nabo pa kumuyata ke bamukupila mapi.” Mako unena amba, bashidika “bamukupila ku mutwe ne dibungu ne kumupelela mata, bamufukatyila panshi [na kipuni], kumutōta.” (Mako 14:65; 15:19) Na bubine Yesu kālongelepo kibi kya kususwilwa nabya.
Wa Kikōkeji Kufika ne ku Lufu
12. I muswelo’ka wāfikidile Mitōto 22:16 ne Isaya 53:12 padi Yesu?
12 Myanda itala kupopwa kwa Meshiasa yālailwe. Davida mulembi wa mitōto wānene amba: “Kipwilo kya balonga bibibibi kibangela mu kitango; bantubwile makasa ami ne maulu mene kumo.” (Mit. 22:16) Mako mulembi wa Evanjile pa kusekununa kinkumenkume kiyukene biyampe ku batangi ba Bible, unena’mba: “Dyuba dyadi pa sā īsatu [9:00 ya lubanga] po bamwipaīle ku [mutyi].” (Mako 15:25) Kadi kyālailwe amba Meshiasa ukabadilwa pamo na banonga-bibi. Isaya wālembele amba: “Waelele mūya wandi ku lufu, kabidi wabadilwa pamo na bakujilula.” (Is. 53:12) O mwanda “kwadi ne tubwalāla tubidi konka, twakwipaībwa ku [mutyi pamo na Yesu], umo ku lundyo, mukwabo ku lunkuso.”—Mat. 27:38.
13. I muswelo’ka wāfikidile Mitōto 22:7, 8 padi Yesu?
13 Davida wālaile mu bupolofeto amba Meshiasa ukapunikwa. (Tanga Mitōto 22:7, 8.) Yesu wāpunikilwe kitatyi kyaādi ku mutyi wa masusu, mwanda Mateo unena amba: “Ne bapityeshinda bapita nabo ke bamutuke bapuka ne mitwe yabo amba: Abe wadi ukanina’mba: Nkalundula njibo ya Leza nkeīshimike mu mafuku asatu, ino wipandijepo abe mwine, tumone shi udi aye Mwanā Leza; tūkako ku [mutyi wa masusu].” Mo monka ne bapidishitu bakatampe, ne basonekeji, ne bakulumpe ke bamubenge kibengo amba: “Wadi upandijako bangi kuyūka kwipandijako aye mwine mpika. Shi i mulopwe wa bene Isalela atūke pano ku [mutyi], tumwitabije. Wadi ukulupile Leza: amupandijepo ino shi umuswele; mwanda aye’mba: Ami ne Mwanā Leza.” (Mat. 27:39-43) Nansha nankyo Yesu wāūminine bino byonso na bulēmantu. Bine kino i kimfwa kilumbuluke kotudi!
14, 15. Lombola muswelo wāfikidile bupolofeto bumobumo butala bivwalwa bya Meshiasa ne kupebwa kwandi kwa shiki.
14 Bivwalwa bya Meshiasa byādi bya kutebwa bubale. Mulembi wa mitōto wāsonekele amba: “Ke beabila bivwalwa byami abo bene na bene, ne mutwelo wami abēuté bubale.” (Mit. 22:18) Bino byo byālongekele, mwanda “[bashidika Bene Loma] bamwipaīdila [Yesu ku mutyi] ke bēabila mitwelo yandi ne” bubale.—Mat. 27:35; tanga Yoano 19:23, 24.
15 Meshiasa wadi wakupebwa shiki ne ndulwe. Mulembi wa Mitōto wanene amba: “Bampele ne ndulwe byo ke bidibwa byami; mu kyumwa kyami bampele shiki kutoma.” (Mit. 69:21) Mateo witulombola amba: “Kadi bamutambika [Yesu] vinyu bisambakanye ne ndulwe amba: Toma. Ino pa kutompamo kaswele’byopo.” Kupwa, “umo wanyema lubilo, watekuna shiponja, watubika mu shiki, ino weīsomeka ku dibungu wamutambika’mba atome.”—Mat. 27:34, 48.
16. Shintulula muswelo wāfikidile binenwa bya bupolofeto bidi mu Mitōto 22:1.
16 Meshiasa wādi wa kumonwa amba waelwa na Leza. (Tanga Mitōto 22:1.) Kukwatañana na bupolofeto, “pa sā ya kitema [3:00 ya kyolwa] Yesu waningija diwi dikatampe amba: Eloi! Eloi! lama sabakatani? kushintulula ko kunena’mba: Abe Leza wami! Abe Leza wami! Le bika byo wangelela?” (Mako 15:34) Yesu kājimijepo lwitabijo mudi Shandi wa mūlu. Leza wālekele Yesu ku balwana nandi na kuleka kumukinga mwanda wa kunena amba bululame bwa Yesu butompibwe ne pa mfulo. Pa kuningija diwi na mwaālongele, Yesu wāfikidije Mitōto 22:1.
17. I muswelo’ka wāfikidile Zekadia 12:10 ne Mitōto 34:20?
17 Meshiasa wadi wa kusabwa, ino mikupa yandi keyadipo ya kutyumunwa. Bekadi ba mu Yelusalema badi ‘ba kutala kudi obasabile.’ (Zek. 12:10) Kadi Mitōto 34:20 unena amba: “[Leza] ulamanga bikupa byandi byonso, nansha kimo kya kutyumukako kīne, mpika.” Mutumibwa Yoano pa kulombola amba ino myanda yāfikidile, wālembele amba: “Bamutapa’nka mukobe mu mpamvu [ya Yesu] kudi mushidika umo, ponkapo kala mashi ke atambe ne mema kumo. Kadi wekimwene [Yoano] aye wasapula’kyo, ino ne busapudi bwandi i bwa binebine ne kuyūka uyūkile’mba: Nanena binebine . . . Byobya byonso byalongelwe’mba kisonekwa kifikile ponka’mba: Kyandi kikupa kekikatyumunwapo, mhm. Kadi kikwabo kilembwa nankyo kya kunena’mba: Bakamutalanga yewa o batapile.”—Yoa. 19:33-37.
18. I muswelo’ka wāfikile Yesu ku kujikwa na mpeta?
18 Meshiasa wadi wa kujikwa na mpeta. (Tanga Isaya 53:5, 8, 9.) Kupwa, mu kyolwa kya 14 Nisane, “mpeta umo, mwine Adimatea dijina dyandi Yosefa,” wākalombele pilato ngitu ya Yesu, bāitabija kumupa’yo. Nsekununi ya Mateo ibweja amba: “Yosefa pa kutambula mubidi weuvungakenye mu kisandi kya bukonge kitōka, tō. Wakeutūla mu muta wandi mupya wāsongele mu dibwe dikwabo ku kibelo, wafunduka kaenda.”—Mat. 27:57-60.
Imuna Mulopwe Meshiasa!
19. Le i bika byālongekele kukwatañana na binenwa bya bupolofeto bidi mu Mitōto 16:10?
19 Meshiasa wadi wa kusangulwa. Davida wasonekele amba: “Ke-wi-muntu abe [Yehova] kukashiepo muya wami mu Kalunganyembo mhm.” (Mit. 16:10) Langa’po mwātulumukile bana-bakaji bāile ku kibundu kwādi kulēle mubidi wa Yesu. Bātene’ko mwikeulu wādi uvwele mubidi wa bumuntu, wēbalombwele amba: “Kemukikwatwa na moyo! I Yesu wa Nazala o musaka o baipaīle ku [mutyi], wasanguka pano ke mūmi, muno i mutupu’ye, talai bidi ne po badi bamubīkile.” (Mako 16:6) Mutumibwa Petelo wānene ku kibumbo kyādi mu Yelusalema mu difuku dya Pentekosa 33 K.K. amba: “[Davida] wadi ke mumone’byo kala po pānenene bino’bi byakusanguka kwa Kidishitu amba, kakashibwapo mu kalunganyembo nansha mubidi wandi kubola’o bubole, mhm.” (Bil. 2:29-31) Leza kālekelepo mubidi wa wandi Mwana muswedibwe ubole. Kadi Yesu wāsangwilwe mu kingelengele ku būmi mu mushipiditu!—1 Pet. 3:18.
20. Le bubikadi bwa Meshiasa bwālailwe bwāfikidile namani?
20 Monka mokyālailwe, Leza wātelele Yesu amba i wandi Mwana. (Tanga Mitōto 2:7; Mateo 3:17.) Kadi bibumbo byāimwine Yesu ne kwiya kwa Bulopwe, netu twisambanga na nsangaji myanda yandi ne ya buludiki bwandi bwa dyese. (Mako 11:7-10) Kidishitu usa konakanya panopano ponka balwana nandi ‘utentamine kubingija bubinebine, kikōkeji ne boloke.’ (Mit. 2:8, 9; 45:1-6) Bulopwe bwandi busa kuleta ndoe ne ntundubuko pano pa ntanda ponsololo. (Mit. 72:1, 3, 12, 16; Is. 9:6, 7) Bine, tudi na dyese pa kusapula buno bubinebine bu Batumoni ba Yehova, udi na Mwana muswedibwe ubikele kala mūlu bu Mulopwe Meshiasa!
Usa Kulondolola Namani?
• I muswelo’ka waābilwe Yesu ne kunyemwa?
• I myanda’ka imoimo yālailwe itala kwipaibwa kwa Yesu Kidishitu?
• Mwanda waka ubakulupila amba Yesu ye Meshiasa wālailwe?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 15]
Kutwela kwa Yesu mu Yelusalema na ntumbo kwāfikidije bupolofeto’ka?
[Bifwatulo pa paje 17]
Yesu wāfwile pa mwanda wa bubi bwetu, ino pano ubikele bu Meshiasa
