MALU A MU NSOMBELU
Bamansere badi balua bena Kristo balelela
BIDIMU bia bungi kumpala, muakunyanyi wa bakaji Araceli wakafika munda ne kutandaye wamba ne: “Kungakuishi kabidi to. Tshiena musue kumvua bualu nansha bumue bua mu tshitendelelu tshienu to. Bidi binsamisha mutu. Ndi mukukine!” Mêyi ende aa akansama ku muoyo bikole. Ndi mpindieu ne bidimu 91, ne ntshidi anu ngavuluka bimpe. Kadi, anu bu mudi Muambi 7:8 wamba, ‘nshikidilu wa muanda udi upita tshibangidilu tshiawu bulengele.’—Felisa.
Felisa: Ndi mukolele mu dîku dia bapele mu ditunga dia Espagne. Bena mu dîku dietu bavua bena Katolike ne tuvua banange malu a Nzambi bikole. Bulelela, balela banyi 13 bavua bansaserdose anyi benza mudimu mu Ekeleziya. Muanabu ne mamuanyi uvua nsaserdose ne mulongeshi mu tulasa tua bena Katolike. Pakafuaye, Pape Jean Paul II wakamunemeka pa kumuteka mu mulongo wa bansantu. Tatuanyi uvua nsenda ne mamuanyi uvua tshidime. Tuvua bana muanda mukulu kuetu ne meme ke uvua mukulumpe.
Pamvua ne bidimu 12, mvita ya bena ditunga yakatuadija mu Espagne. Pakajika mvita, bakela tatuanyi mu buloko bualu mbulamatadi kavua musue ngenyi yende ya malu a tshididi to. Bivua bikole bua mamuanyi kupeta biakudia bikumbane buetu bonso. Nunku wakatuma bakunyi banyi basatu ba bakaji Araceli, Lauri, ne Ramoni bua kuya kusomba ne bamansere mu kuvan wa mu tshimenga tshia Bilbao. Bakunyi banyi aba bavua ne bua kupeta biakudia bikumbane mu nzubu emu.
Araceli: Tshikondo atshi mvua ne bidimu 14, Lauri uvua ne bidimu 12, ne Ramoni uvua ne bidimu 10. Bena mu dîku dietu bavua batusamina muoyo bikole. Mu kuvan tuvua ne mudimu wa kusukula mu nzubu. Bidimu bibidi pashishe, bamansere bakatutuma mu kuvan munene wa mu Zaragoza muvuabu balama bantu bakulumpe. Tuvua ne bua kuenzamu mudimu mukole wa kusukula tshikuku ne mudimu eu uvua ututshiokesha bikole.
Felisa: Pakaya bakunyi banyi ba bakaji mu kuvan mu Zaragoza, mamuanyi ne manseba, uvua nsaserdose muaba uvua, bakangata dipangadika dia
kuntuma panyi mu kuvan amu. Bavua basue bua ngikale kule ne nsongalume kampanda uvua munnange. Mvua ne dijinga dikole dia kuya mu kuvan bualu mvua munange Nzambi. Mvua nya mu misa dituku dionso ne mvua musue kulua misionere wa bena Katolike anu bu mulela wetu mukuabu uvua misionere mu Afrike.Kadi pangakafika mu kuvan, ngakamona ne: tshivua mua kuenza malu a bungi amvua musue kuenza to. Bamansere kabavua bankankamija bua kuenzela Nzambi mudimu mu ditunga dikuabu bu mumvua mutekemene to. Nunku tshidimu tshimue pashishe, ngakapingana kuetu bua kuambuluisha manseba uvua nsaserdose. Mvua mmuenzela midimu ya mu nzubu, ne dilolo dionso tuvua tusambila ne Lunzadi. Mvua kabidi munange kuakaja bilongo mu tshitanda ne kulengeja mpingu ya Mariya ne ya bansantu.
Araceli: Pamvua mu Zaragoza, ngakenza mitshipu yanyi ya kumpala bua kulua mansere. Pashishe bamansere bakangata dipangadika dia kungumbusha muaba uvua bana betu ba bakaji. Nunku bakantuma mu kuvan wa mu tshimenga tshia Madrid ne kutumabu Lauri mu kuvan wa mu Valencia. Ramoni wakashala mu Zaragoza. Mu Madrid, ngakenza mitshipu yanyi mibidi bua kulua mansere. Bantu ba bungi bakalua bua kusomba mu kuvan, bu mudi balongi ne bakulakaje. Nunku kuvua midimu ya bungi ya kuenza. Mvua ngenza mudimu mu lupitadi lua mu kuvan.
Mvua ne dijinga dikole dia kulua mansere. Mvua ngela meji ne: mu kuvan tuvua mua kuikala tupitshisha dîba dia bungi mu dibala Bible ne kulonga malu a mu Bible. Kadi ngakatekeshibua mu mikolo. Muntu nansha umue kavua ubala Bible anyi wakula malu a Nzambi anyi a Yezu to. Ngakalonga ndambu wa Latin, meme kulonga nsombelu wa bansantu ba bena Katolike ne kutendelela Mariya. Kadi misangu ya bungi, tuvua tuenza midimu mikole.
Ngakatuadija kumvua bibi, ne nsombelu ukavua untonda. Ngakamona ne: mvua ne bua kuenza mudimu bua kupeta makuta a bungi bua kuambuluisha bena mu dîku dietu pamutu pa kuenza mudimu mu kuvan bua kuambuluisha bantu bakuabu bua kuluabu babanji. Nunku ngakayukila ne mamere bua bualu ebu, meme kumuambila ne: mvua musue kumbuka mu kuvan. Kadi wakankangila mu nzubu. Uvua wela meji ne: kuenza nunku kuvua mua kumfikisha ku ditaba bua kushala mu kuvan.
Bamansere bakampatula mu nzubu au, kadi pakamonabu ne: mvua anu ne dijinga dia kumbuka mu kuvan, bakankangilamu kabidi. Pakenzabu nunku misangu isatu, bakamba ne: bua kumbuka anu meme mufunde mêyi aa: “Ndi ngumbuka mu kuvan bualu ndi musue kuenzela Satana mudimu pamutu pa kuenzela Nzambi mudimu.” Biakantonda bikole. Mvua bushuwa musue kumbuka, kadi tshivua mua kufunda mêyi aa to. Ndekelu wa bionso, ngakangata dipangadika dia kuyukila ne nsaserdose, meme kumuleja malu onso avua menzeke. Kardinale wakamuanyishila bua ampingaje mu kuvan wa mu Zaragoza. Ngakenza ngondo mikese mu kuvan eu, ne kunganyishilabu
bua kupatukamu. Meme mumane kupatuka, Lauri ne Ramoni bakapatuka pabu.MUKANDA UVUA MUTUTAPULULE
Felisa: Panyima pa matuku, bakansela ne tuakaya kusombela mu provense wa Cantabria. Mvua anu nya mu misa pa tshibidilu. Dia lumingu kampanda mu misa, nsaserdose wakamba ne tshiji tshikole ne: “Tangilayi mukanda eu!” Wakatuleja mukanda wa Bulelela budi bufikisha ku muoyo wa kashidi. Wakamba ne: “Muntu yeye munupeshe mukanda eu, nuwuntuadile anyi nuwimanshe!”
Tshivua ne mukanda eu to, kadi ngakajinga bua kupeta wanyi. Matuku makese pashishe, bantu bakaji babidi bakalua ku nzubu kuanyi. Bavua Bantemu ba Yehowa ne bakampesha mukanda au. Ngakawubala butuku abu. Pakapingana bamamu aba, bakandomba bua kulonga Bible, meme kuitaba.
Mvua misangu yonso musue kusankisha Nzambi. Pashishe ngakalonga bulelela pa bidi bitangila Yehowa ne ngakatuadija kumunanga bikole. Mvua musue kuambila muntu yonso bualu buende. Mu 1973, ngakatambula. Dîba dionso dimvua mpeta mushindu, mvua ngambila bena mu dîku dietu bulelela bua mu Bible. Kadi bena mu dîku dietu, nangananga muakunyanyi Araceli uvua usumisha wamba ne: mvua muitabuje malu a dishima.
Araceli: Bu muvuabu bangenzela malu mu mushindu mubi mu kuvan, ngakafikila ntendelelu wetu munda ne tshivua ne disanka to. Kadi ngakatungunuka ne kuya mu misa mu Dia lumingu dionso, ne mvua nsambila ne Lunzadi dituku dionso. Ntshivua anu ne dijinga dia kumvua malu a mu Bible, ne mvua ndomba Nzambi bua angambuluishe. Pashishe, Felisa wakangambila malu avuaye mulonge. Uvua usanka bikole bua malu avuaye muitabuje ne mvua ngela meji ne: uvua mupale. Tshivua muitabe malu avuaye wamba to.
Pashishe, ngakapingana mu tshimenga tshia Madrid bua kuenza mudimu, ne bakansela. Munkatshi mua bidimu bia bungi, ngakamona ne: bantu bavua baya mu misa pa tshibidilu kabavua mu bulelela batumikila malongesha a Yezu mu nsombelu wabu to. Nunku ngakalekela kuya mu misa. Ngakalekela kabidi kuikala ne ditabuja mu bansantu anyi mu iferno wa kapia, ne tshivua ngela meji ne: nsaserdose udi mua kujimijila muntu mibi yende to. Ngakumbusha kabidi mpingu yonso imvua nayi. Tshivua mumanye ne: tshimvua ngenza tshivua tshimpe to. Mvua ndiumvua
mutekeshibue mu mikolo, kadi ngakatungunuka ne kulomba Nzambi ne: “Ndi musue kukumanya. Ngambuluishaku!” Ndi mvuluka ne: Bantemu ba Yehowa bavua bakokole ku tshiibi tshianyi misangu ya bungi, kadi tshivua mukangule musangu nansha umue to. Tshivua ngeyemena ntendelelu nansha umue to.Muanetu Lauri uvua mu France ne Ramoni uvua mu Espagne. Mu 1980, bakatuadija kulonga Bible ne Bantemu ba Yehowa. Mvua mutuishibue ne: anu bu Felisa, kabavua bamanye ne: bavua balonga malu a bungi a dishima to. Pashishe, ngakatuilangana ne Angelines, muena mutumba nanyi ne tuakalua balunda ba pa muoyo. Yeye pende uvua Ntemu wa Yehowa. Angelines ne bayende bakandomba misangu ya bungi bua kulonga nanyi Bible. Bavua bamone ne: nansha mumvua ngamba ne: tshivua musue malu a tshitendelelu nansha tshimue, mvua musue kumanya malu a mu Bible. Ndekelu wa bionso, ngakabambila ne: “Mbimpe, nengitabe bua tulonge anu ne Bible wanyi!” Mvua ne nkudimuinu wa Nácar-Colunga.
NDEKELU WA BIONSO BIBLE WAKATUSANGISHA PAMUE
Felisa: Pangakatambula mu 1973, kuvua Bantemu batue ku 70 mu Santander, tshimenga tshinene tshia Cantabria. Tuvua tuenza luendu lule bua kuyisha bantu bonso ba mu misoko ya bungi ya mu provense. Nunku, tuvua tuya ne bise, pashishe tuangata mashinyi bua kuya ku musoko ne ku musoko.
Munkatshi mua bidimu, ngakalonga Bible ne bantu ba bungi, ne bantu 11 ba kudibu bakatambula. Bantu ba bungi bamvua mulonge nabu bavua bena Katolike. Bivua bindomba bua kubaleja lutulu. Anu bu meme, bavua dijinga ne dîba bua kujingulula ne: bavua bitabe malu a dishima. Mvua mumanye ne: anu Bible ne nyuma muimpe wa Yehowa ke bivua mua kuambuluisha muntu bua kushintulula lungenyi luende ne kumvua bulelela. (Ebelu 4:12) Bayanyi Bienvenido uvua mpulushi wakatambula mu 1979, ne mamuanyi wakatuadija kulonga Bible kumpala kua yeye kufua.
Araceli: Pangakatuadija kulonga Bible ne Bantemu ba Yehowa, mvua mmona ne: tshivua mua kubeyemena to. Kadi mu kupita kua matuku, tshivua kabidi ngela meji nunku to. Bantemu kabavua anu balongesha Bible patupu to, kadi bavua kabidi batumikila malongesha a mu Bible. Ditabuja dianyi kudi Yehowa ne mu Bible diakatuadija kukola, ne mvua ne disanka dia bungi. Bamue bena mutumba banyi bakamona mumvua mushintuluke ne bakangambila ne: “Araceli, tungunuka mu njila uudi musungule au!”
Ndi mvuluka mumvua nsambila ngamba ne: “Yehowa, tuasakidila bua muudi kuyi mundekele ne muudi mumpeshe mishindu ya bungi ya kupeta tshimvua nkeba, dimanya dilelela dia mu Bible.” Ngakalomba kabidi yayanyi Felisa luse bua mêyi mabi amvua mumuambe. Katshia anu dîba adi, pamutu pa tuetu kutandangana, tutu basue kulondelangana malu a mu Bible. Ngakatambula mu 1989 pamvua ne bidimu 61.
Felisa: Ndi mpindieu ne bidimu 91. Bayanyi ukadi mufue ne tshiena mua kuenza bia bungi bu kumpala to. Kadi, ntshidi anu mbala Bible dituku dionso, mbuela mu bisangilu ne nyisha pandi ne mushindu.
Araceli: Ntu munange kuambila bansaserdose ne bamansere bandi ntuilangana nabu malu a Yehowa, pamuapa bualu mvua mansere. Mvua musue kuyukila ne bamue ba kudibu ne ba bungi bavua bangata mikanda yetu ne bibejibeji. Ndi muvuluke nangananga nsaserdose kampanda. Meme mumane kuyukila nende misangu ndambu, wakitaba bimvua mmuambila. Pashishe wakangambila ne: “Kadi nkuepi kundi mua kuya bukole bunkadi ebu? Ntshinyi tshiamba bena mu parwase ne bena mu dîku dianyi?” Ngakamuandamuna ne: “Kadi ntshinyi tshiamba Nzambi?” Wakamona ne: mvua muambilamu, meme kumona ne: uvua mubungame. Kadi bidi bimueneka ne: kavua ne dikima dia kushintuluka to.
Tshiakupua muoyo nansha kakese muvua bayanyi mungambile ne: uvua musue kuya nanyi mu bisangilu. Ukavua ne bidimu bipite pa 80 pakabuelaye mu bisangilu bua musangu wa kumpala, pashishe kavua mushale mu bisangilu musangu nansha umue to. Wakalonga Bible ne kutuadijaye kuyisha. Ndi mvuluka malu a bungi mimpe patuvua tuyisha nende. Wakafua ngondo ibidi kumpala kua dituku dia kutambulaye.
Felisa: Pangakatuadija kuenzela Yehowa mudimu, bakunyi banyi ba bakaji basatu kabavua basue to. Kadi pashishe, bakitaba pabu bulelela. Ebu buvua bualu butambe buimpe buvua bumfikile mu nsombelu wanyi. Pashishe tuvua tupitshisha dîba pamue tuyukila malu a Yehowa, Nzambi wetu wa dinanga, ne a mu Dîyi diende! Tuvua tuenza nanku bualu tuetu bonso tuvua tutendelela Yehowa. *
^ tshik. 29 Araceli udi ne bidimu 87, Felisa udi ne bidimu 91 ne Ramoni udi ne bidimu 83. Buonso buabu batshidi benzela Yehowa mudimu ne lulamatu. Lauri wakafua mu 1990, ne uvua pende ne lulamatu kudi Yehowa.