1, 2. Jehova ber e okang’ mane, to ere kaka Muma jiwo wachno?

 OSIEPE moko chiemo kanyachiel ka gimor kendo gigoyo mbaka; alwora ma gintie okuwe kendo lombo wang’. Japur moro ochung’ ka ng’iyo puothe, omor nikech oneno ka koth oliero, kendo koth chako chue ne chambe ma ne osechako ner. Kama chielo, dichwo gi chiege mor neno ka nyathigi ma ne diedo chako wuotho.

² Bed ni ging’eyo kata ooyo, gik ma jogi duto morgo timore nikech wach moro achiel​—ber mar Jehova Nyasaye. Pile, jodin thoro wacho ni “Nyasaye ber.” Kata kamano, Muma wuoyo kuom ber mar Nyasaye e yo miwuoro. Muma wacho kama: “Mano kaka berne lich”! (Zekaria 9:17) Kata kamano, nenore ni ji manok ahinya ema ong’eyo tiend wechego. Ber mar Nyasaye tiende en ang’o, to ere kaka kido ma Jehova nigono konyo ng’ato ka ng’ato kuomwa?

3, 4. Bedo ng’at maber tiende en ang’o, to ang’o momiyo wanyalo wacho ni ber mar Jehova en kido ma nyiso hera mare?

³ E dhok mang’eny, ji thoro wacho ni gimoro ber kata ka ok ober. Mopogore gi mano, sama Muma wacho ni gimoro ber, ober gadier. Thothne itiyo gi wachno kiwuoyo kuom timbe mabeyo kendo makare chuth. E yo ma kamano, inyalo wach ni Jehova ber chuth. Kido ma en go kaka tekone, timne makare, kaachiel gi riekone beyo e yore duto. Kata kamano, mondo ng’ato ong’e gadier tiend kido mar ber, dwarore ni one kidono kaka yo ma Jehova nyisogo herane. Nikech ang’o?

⁴ Ber mar ng’ato nenore e gik motimo mondo okony ji. Jaote Paulo nonyiso ni bedo ng’at maber ber moloyo bedo ng’at makare. (Jo-Rumi 5:7) Ng’at makare luwo chik, to ng’at maber timo mokalo kanyo. Ng’at maber manyo yore mag konyo  jomoko. Mana kaka wabiro neno, Jehova ber e yo ma kamano. To herane mogundho e ma miyo ober kamano.

5-7. Ang’o momiyo Yesu ne otamore ni kik luonge ni “Japuonj Maber,” to en puonj mane maduong’ ma nochiwo kuom timo kamano?

⁵ Jehova ber e yo makende. Matin nono kapok Yesu otho, ng’at moro nodhi ire ka luonge ni “Japuonj Maber.” Yesu nodwoke niya: “Ang’o momiyo iluonga ni ng’at maber? Onge ng’at maber mak mana ng’at achiel, ma en Nyasaye.” (Mariko 10:17, 18) Kaka Yesu ne odwoko ng’atno nyalo mako dhogi. Ang’o momiyo Yesu nokwero ng’atno mondo kik oluonge kamano? Donge Yesu ne en “Japuonj Maber”?

⁶ Nenore ni ng’atno ne luongo Yesu ni “Japuonj Maber” mana mondo omore. Yesu ne onyiso bolruok komiyo Wuon mare manie polo duong’ nimar Nyasaye kende e ma ber e okang’ mamalo chuth. (Ngeche 11:2) Kata kamano, Yesu ne puonjo adiera moro maduong’. Kodok korka ber, Jehova kende e ma ber chuth. En kende e ma en gi ratiro duto mar wacho ni gima ber en mane kendo gima rach en mane. Kane Adam gi Hawa ong’anyo kuom chamo olemb yath ma kelo ng’eyo ber gi rach, ne gitemo ketore e ratiro ma ne ok margi. Mopogore kodgi, Yesu to obolore ka oweyo mondo Wuon mare e ma oket chik kuom gima ber gi gima rach.

⁷ E wi mano, Yesu ne ong’eyo ni gik moko duto mabeyo wuok kuom Jehova. En e Jachiw “mich mabeyo duto gi chiwo malong’o duto.” (Jakobo 1:17) We wanon ane kaka ber mar Jehova nenore e gik mochiwo.

8. Jehova timo maber ne ji duto e yo mane?

⁸ Ji te oseneno ber mar Jehova e okang’ moro. Bug Zaburi 145:9 wacho kama: “Jehova timo maber ne ji duto.” Gin ranyisi mage manyiso ni Jehova ber e yore duto? Muma wacho kama: “Ne ok oweyo ma ok omiyou gik ma chiwo neno kuome, notimo maber kuom miyou koth koa e polo kod kinde mag nyak mogundho, ka oyieng’ou gi chiemo kendo ka  opong’o chunyu gi mor.” (Tich Joote 14:17) Donge sama ichamo chiemo moro mamit iwinjo kimor? Ka dine bed ni ok en ber mar Jehova ma nomiyo ochueyo piny moketoe pi ma ok rum kod “kinde mag nyak mogundho,” dikoro onge gik manyak mamiyo wabedo gi chiemo. Jehova ok tim maber mana ne joma ohere kende, to otimo maber ne ji duto. Yesu nowacho niya: “Omiyo chieng’ rieny ne jo maricho kaachiel gi jo mabeyo, kendo omiyo koth chue ne jo makare kaachiel gi jo ma ok kare.”​—Mathayo 5:45.

9. Ere kaka olemo miluongo ni apple nyiso ber mar Jehova?

⁹ Nikech ji siko neno ka koth chue, chieng’ rieny, kendo piny nyak, ji mang’eny wigi wil ni mago gin mich moa kuom Jehova. Kaw ane ranyisi mar olemo miluongo ni apple. Olemoni yudore kuonde duto ma piny ok lietie ahinya. To en olemo ma lombo wang’, mamit, mopong’ gi pi kendo ma nigi gik ma dwarore e del. Be ing’eyo ni e piny mangima nitie kit apple  mopogore opogore madirom 7,500, ka moko kwar, moko ratong’, to moko ralum? Duong’gi be opogore opogore, nitie matindo marom gi jamna nyaka madongo marom gi machunga. Kiting’o kothe e lweti, inyalo chaye nikech otin ahinya. Kata kamano, kodhino e ma nyuolo yadh olemo maber kamano. (Wer Mamit Moloyo Wende Duto 2:3) Higa ka higa, yienno nyago olemo ma lombo wang’, kendo higa ka higa kuom higni 75, yienno nyago olembe ma pong’o katon 20 ma pek katon ka katon romo kilo 19!

10, 11. Nyalo mopogore opogore ma wan-go, nyiso nade ber mar Nyasaye?

¹⁰ Nikech berne ma onge giko, Jehova ‘ochueyowa malich’ miwuoro komiyowa nyalo mar neno tijene kendo bedo mamor  kodgi. (Zaburi 139:14) Par ane ranyisi ma ne wachakogo e sulani. Gin gik mage ma waneno ma morowa e kinde ma kamago? Dibed ni gima mori en nyathi ma nyiero gi mor? koth machue? koso rangi mopogore opogore ma lombo wang’ ma nenore e polo sama chieng’ podho? Wang’ dhano nyalo neno rangi mopogore opogore madirom alufe mang’eny kata mana milionde! Bende, wanyalo winjo kit dwol mopogore opogore. Kuom ranyisi, wanyalo winjo dwond ng’at ma wahero, wanyalo winjo yamo ma kutho e kind yiende, kata wanyalo winjo dwond nyathi ma nyiero gi mor. Ang’o momiyo wan gi nyalo mar neno kendo winjo gik ma kamagi? Muma wacho niya: “It ma winjo kod wang’ ma neno​—Jehova e ma ochueyogi giduto.” (Ngeche 20:12) Kata kamano, magi gin mana ariyo kuom nyalo ma Nyasaye nomiyowa.

¹¹ Gimachielo ma Jehova omiyowa manyiso ber mare en nyalo mar ng’weyo gik moko. Um dhano nyalo ng’weyo suya kata winjo much gik mopogore opogore mang’eny ma nyalo kata romo alufe kata mana trilion achiel. Par ane moko kuom gik minyalo ng’weyo: chiemo mihero, maua, oboke motwo, kod yiro. Nyalo mar winjo ka gimoro omulo dendwa miyo wawinjo mamit ka yamo kudhowa, wawinjo maber ka osiepwa moro okwakowa, kata wabedo gi siso mar chamo olemo moro ma pote yom ma wating’o e lwetwa. To kikayo akaya olemono ni i, nyalo ma in-go mar fwenyo ndhadhu mag gik mopogore opogore chako tiyo. Kendo nikech olemono oting’o gik mopogore opogore, inyalo fwenyo ndhadhu mokikore okikore e iye. Kuom adier, wanyalo wacho e wi Jehova gi chunywa duto niya: “To mano kaka berni ng’eny mokalo apima, ber mikano ne jo ma oluori!” (Zaburi 31:19) Kata kamano, ere kaka Jehova ‘osekano’ berne ne jogo moluore?

12. Gin gik mage madongo moloyo ma Jehova osechiwonwa, to ang’o momiyo gidwarore ahinya?

¹² Yesu nowacho kama: “Ondik kama: ‘Dhano ok bed mangima mana kuom chiemo kende, to kuom weche duto ma wuok  e dho Jehova.’” (Mathayo 4:4) En adier ni weche mag chuny ma Jehova chiwonwa ber moloyo gige ringruok nikech weche chunygo kelonwa ngima mochwere. E Sula mar 8 e bugni, ne waneno kaka Jehova osetiyo gi tekone e ndalo mag gikogi mondo omed loso ne jotichne paradiso mar ranyisi. Achiel kuom gik madongo manie paradisono en chiemb chuny mogundho.

13, 14. (a) Janabi Ezekiel noneno ang’o e fweny, to tiend fwenyno en ang’o e kindewagi? (b) Gin gik mage ma kelo ngima ma Jehova osemiyo jotichne madier?

¹³ Achiel kuom weche mokor e Muma manyiso kaka Nyasaye ne dhi loso gik moko obed manyien, en fweny mar hekalu moduok obedo manyien ma ne onyiso janabi Ezekiel. Pi ne mol ka wuok e hekaluno kendo pigno ne medore ameda mobedo ‘aora’ maduong’. Kamoro amora ma ne aorano molie, aorano ne kelo gueth. Genge aorano ne nitie yiende ma ne nyago chiemo kendo ne chango ji. Bende, aorono nothiedho Nam Chumbi ma ne nigi chumbi kendo gik mangima nochako bedoe e nambno kendo. (Ezekiel 47:1-12) To tiend wechego duto gin ang’o?

¹⁴ Fweny mar hekalu mar ranyisi ne nyiso ni Jehova ne dhi duoko lamo maler. Hekaluno ne dhi miyo chike makare mag Jehova ochop. Bende, mana kaka aora e fweny mar Ezekiel ne opong’ gi pi ma mol ka chango ji, e kaka gik ma Nyasaye chiwo ne joge mondo giyud ngima biro bedo mogundho kendo biro siko ka medore ameda. Nyaka ne duok lamo maler e higa mar 1919, Jehova osebedo ka miyo joge gik ma konyogi yudo ngima. Osetimo kamano e yo mane? Kokalo kuom Muma, buge ma lero Muma, chokruoge mag kanyakla, kod chokruoge madongo, Jehova osekonyo ji tara gi tara oyud adiera. Kokalo kuom chenro kaka mago, Jehova osepuonjo joge e wi gimoro maduong’ ma ne ochiwo, ma en misango mar rawar mar Kristo. Rawarno miyo wabedo gi chuny maler e nyim Nyasaye kendo wabedo gi geno mar yudo ngima ma nyaka chieng’ ma  Nyasaye osingo ne joma ohere gadier kendo oluore. a Omiyo, e ndalo mag gikogi, oganda Jehova yudo chiemb chuny mogundho ka koni to jomoko nigi kech mar wach Nyasaye.​—Isaya 65:13.

15. Ber mar Jehova biro nenore nade kinde Loch mar Kristo mar Higni Aluf Achiel?

¹⁵ Kata kamano, aora ma Ezekiel noneno ok bi we mol ka oseketh piny marachni. Kar mano, obiro medo bubni kinde Loch mar Kristo mar Higni Aluf Achiel. Kae to mosmos, kokalo kuom Pinyruodh Mesia, Jehova biro tiyo gi misango mar Yesu mondo oket jotichne obed makare chuth. To mano kaka wabiro pako ber mar Jehova!

16. Ere kaka Muma nyiso ni ber mar Jehova oriwo kido mang’eny, to moko kuom kidogo gin mage?

¹⁶ Jehova ok nyis mana berne kuom bedo jachiwo kende. Nyasaye noluwo ne Musa niya: “Abiro miyo ine berna, kendo anahulni nyinga ma Jehova.” Bang’ mano, ndikono wacho niya: “Jehova ne kalo e nyime ka wacho ni: ‘An Jehova, an Jehova, an Nyasaye mang’won kendo ma kecho ji, ma iye ok wang’ piyo, kendo mogundho gi hera mosiko kod adiera.’” (Wuok 33:19; 34:6) Omiyo, ber mar Jehova oriwo kido mang’eny mabeyo. Kata kamano, we wanon ane mana ariyo kuomgi.

17. Bedo mang’won kata mamuol en ang’o, kendo ere kaka Jehova osenyiso dhano morem kidono?

¹⁷ “Kecho ji.” Kidono nyisowa weche mang’eny e wi kaka Jehova timo ne chuechne. Mopogore gi dhano ma ka nigi teko to jobedo jo agoko, joma ger, kendo joma ok dew ji, Jehova to muol kendo ng’won kata obedo ni en gi teko mogundho. Kuom ranyisi, Jehova ne owacho ne Abram niya: “Ting’ wang’i gi ka ma intiereno, mondo ing’i yo nyandwat, gi milambo,  gi yo wuok chieng’, kod yo podho chieng’.” (Chakruok 13:14) Josomo ma nono Muma wacho ni weche ma ne otigo e dho-Hibrania e ndikoni, ne nyiso ni kar chiko Abram gi gero, Jehova ne kwaye e yo mamuol ni ong’i malo. Nitiere ranyisi moko ma kamago. (Chakruok 31:12; Ezekiel 8:5) Parie ni Jaloch e wi gik moko duto kwayo dhano adhana e yo mamuol mondo otim gimoro! E piny ma ji gerieni, ma ji mwomoree kendo ma ji gin rori, donge en gima morowa ng’eyo ni Jehova Nyasachwa en ng’ama ng’won kendo muol?

18. Jehova ‘ogundho gi adiera’ e yo mane, to ang’o momiyo mano jiwowa?

¹⁸ ‘Ogundho gi adiera.’ E piny ma sani, ji ok gin jo adiera. Kata kamano, Muma paronwa niya: “Nyasaye ok en dhano ma doriambi.” (Kwan 23:19) Kendo bug Tito 1:2 wacho ni “Nyasaye . . . ok nyal riambo.” Ober ma ok onyal riambo. Nikech mano, wanyalo geno chuth singo mag Jehova nikech gimoro amora mowacho, chopo. Bende, iluongo Jehova ni “Nyasach adiera.” (Zaburi 31:5) Ok en mana ni ok oriambi kende, to bende ochiwo adiera mogundho. Nyasaye ok pand weche; kar mano, oelo ne jotichne weche mang’eny mowuok kuom riekone ma onge giko. b Opuonjogi bende dak kaluwore gi adiera mochiwo mondo gidhi “nyime wuotho e adiera.” (3 Johana 3) To koro, hera mar Jehova onego mi watim ang’o ng’ato ka ng’ato?

19, 20. (a) Satan notimo ang’o mondo omi Hawa obed gi kiawa e wi ber mar Jehova, to mano nokelo ang’o? (b) Ber mar Jehova onego mi watim ang’o, to nikech ang’o?

¹⁹ Kane Satan otemo Hawa e puoth Eden, nomiyo Hawa ochako keto kiawa e wi ber mar Jehova. Noyudo Jehova  osenyiso Adam niya: “Inyalo chamo olemb yien duto manie puodho.” Kuom olemo gana gi gana ma ne nie puodhono, en mana olemo achiel kende e ma ne Jehova okwerogi ni kik gicham. Kata kamano, ne ane kaka Satan ne ochano wechene e yo mariek kane openjo Hawa niya: “Be en adier ni Nyasaye nowacho ni kik ucham olemb yath moro amora manie puodho?” (Chakruok 2:9, 16; 3:1) Satan nogwenyo weche Jehova mondo Hawa one ni nitie gimoro maber ma ne Jehova tamogie. Gima lit en ni rieko Satanno ne otiyo. Hawa ne ochako keto kiawa e wi ber mar Nyasaye kata obedo ni Nyasaye e ma ne omiye gik moko duto ma ne en-go; kendo kamano e kaka chwo gi mon mang’eny ma ne onyuol bang’e, timo.

²⁰ Wang’eyo kaka kiawa ma kamano nokelonwa chandruoge modhuro. Omiyo, we wapar matut weche ma yudore e bug Jeremia 31:12 ma wacho niya: “Ginibed mamor kuom gik mabeyo ma Jehova ochiwonegi.” Ber mar Jehova onego omi wail gi mor. Nikech Nyasachwa berne ogundho, ok onego wabed gi kiawa kata matin e gik motimo. Wanyalo gene chuth nimar odwaro ni joma ohere onwang’ ber.

21, 22. (a) Moko kuom yore ma diher goyonego Jehova erokamano nikech berne gin mage? (b) En kido mane machielo ma wabiro nono e sula maluwo, to ere kaka opogore gi kido mar ber?

²¹ E wi mano, sama wayudo thuolo mar nyiso jomoko ber mar Nyasaye, wabedo mamor. Bug Zaburi 145:7 nyisowa kama e wi jotich Jehova: “Gibiro wuoyo gimor ka giparo gik mabeyo misetimonegi.” Odiechieng’ kodiechieng’ ma wangimae, en mana nikech ber mar Jehova. Donge nyalo bedo gima ber dwoko ne Jehova erokamano pile kinyise ber moro sie motimoni? Ka waparo kuom kaka Jehova ber, ka wagoyone erokamano pile nikech berne, kendo ka wawuoyo gi jomoko e wi kidono, mano biro konyowa luwo ranyisi mar Nyasachwa ma en Nyasaye maber. Kendo kaka wadhi nyime manyo yore mag timo gik mabeyo kaka Jehova, wabiro medo sudo machiegni kode. Jaote Johana ma ne hike oniang’ ne ondiko kama: “In jal ma ahero, kik iluw tim marach, to luw gima ber. Ng’at  ma timo gik mabeyo en ng’at ma Nyasaye chiko. To ng’at ma timo gik maricho pok oneno Nyasaye.”​—3 Johana 11.

²² Ber mar Jehova otudore bende gi kido mamoko. Kuom ranyisi, en Nyasaye “mogundho gi hera mosiko.” (Wuok 34:6) Mopogore gi kido mar ber ma Jehova nyiso ji duto, joma Jehova makorego chuth gin mana jotichne kende. Sula maluwo mae biro nyisowa kaka otimo kamano.