Osiep ma Ok Adier

Wawach ni in gi osiepni moro ma ne iromogo ka pod in rawera. Osiepnino nomiyo ichako nenori ka ng’at maduong’, kendo nomiyo ichako timo gik ma mbeseni ne timo. Sa asaya ma ne in gi parruok, ne okonyi dwoko parruok piny. Kuom adier, isebedo kigene ahinya.

Kata kamano, bang’ kinde nichako fwenyo kido moko maricho ma en-go. Kinde duto odwaro mana ni obed kodi, kata e seche ma diher bedo kar kendi. To kata obedo ni nomiyo ichako nenori ka ng’at maduong’, noketho ngimani. E wi mano, osekwalo nyaka mwanduni moko.

E kinde machiegnini, isetemo ng’ado osiep kode, to ok odwar weyi. Nenore ni oseloki misumbane. Iywago ang’e nikech nimako osiep kode.

OSIEP ma kamano e ma nitie e kind ndawa kod joma madhe. Dhako moro miluongo ni Earline, ma nosemadho ndawa kuom higni 50 wacho kama: “Ndawa e osiepna ma ne konyaga moloyo ng’ato ang’ata. Ne ok en mana osiepna ma nachakogo chon, to seche moko nanenega kaka osiepna kende ma ne an-go.” Kata kamano, Earline noduogo ofwenyo bang’e ni ndawa en osiep marach kendo onyalo hinyi. Kuom adier, weche ma sulani chakogo notimore ne Earline, mak mana wach moro achiel kende. Bang’ fwenyo ni Nyasaye osin gi madho ndawa nikech ochido ringruok, Earline noweyo madho ndawa chuth.​—2 Jo-Korintho 7:1.

Dichwo moro miluongo ni Frank bende noweyo madho ndawa mondo omor Nyasaye. Kata kamano, odiechieng’ achiel kama bang’e, nogombo madho ndawa kendo, mochako lak e ode komanyo ndawa moro amora ma nonyalo rodhnogo e ode. Frank wacho kama: “Chieng’no e ma nawera gi ndawa chuth. Lak e dier ot ka amanyo ndawa modong’ ne en tim mojoga. Chakre kanyo, pok achako amadho ndawa kendo.”

Ang’o momiyo weyo ndawa ok yotga? Jotim nonro osefwenyo gimomiyo en kamano: (1) Gik milosogo ndawa nyalo loko ng’ato misumba mana kaka timorega gi yedhe mamoko ma mero ji. (2) Nicotine manie ndawa chopoga e obwongo mana bang’ sekond abiriyo kama. (3) Kinde mang’eny, madho ndawa bedoga gima duong’ e ngima ng’ato nikech omadhe sama ochiemo, ometho, ogoyo mbaka gi jomamoko, sama en gi parruok, kod e kinde mamoko.

Kata kamano, mana kaka ranyisi mar Earline kod Frank nyiso, en gima nyalore weyo madho ndawa. Ka po ni diher weyo madho ndawa, som sula ma luwogi mondo ine kaka inyalo chako dak e ngima manyien.