Joma obolore gin joma miyoga jomamoko luor. Ok gichayo ji, kendo ok gikawre ni gin joma lich ahinya. Mopogore gi mano, gihero ji koa e chunygi kendo giyie puonjore kuomgi.

Jomoko paroga ni joma obolore gin joma yomyom. Kata kamano, adiera en ni joma obolore otegno kendo ginyalo fwenyo kuonde ma giremie kod tong’ maggi.

• Bolruok konyo ji bedo gi winjruok maber e kindgi. Buk moro miluongo ni The Narcissism Epidemic wacho kama: “Joma obolore niga gi osiepe mang’eny.” Bugno medo wacho ni “yotnega joma obolore loso osiep.”

• Bolruok konyo nyathi bedo gi ngima maber e kinde mabiro. Bolruok nyalo konyo nyathini gie sani kendo e kinde mabiro. Kuom ranyisi, bolruok nyalo konye e kinde ma obiro manyoe tich. Laktar Leonard Sax nondiko kama: “Ka rawera paro ni en oseromo chuth, ma ok oketo e paro ni nitie gik ma ok onyal timo, mano nyalo mone yudo tich. To komachielo, rawera mobolore kendo ma temo mondo ong’e dwach ng’ama dwaro ndike tich, e ma yudoga tich.” *

Jiwgi gibed gi paro mowinjore kuomgi giwegi.

PUONJ MAR MUMA: “Ka ng’ato paro ni en gimoro to kare ok en gimoro, owuondo pache owuon.”​—Jo-Galatia 6:3.

• Kik ijimbnegi weche. Weche kaka, “Lek magi duto biro chopo” kod “Inyalo bedo gimoro amora midwaro,” nyalo nenore ka gima nyalo jiwo ng’ato, kata kamano, kinde mang’eny ok gin-ga adier. Nyithindi nyalo bedo mamor mana ka gibedo gi chenro maber mar timo gik ma ginyalo timo, kendo gitiyo matek mondo gichop chenrogo.

• Pwogi e gik moko sie ma gitimoe maber. Nyiso anyisa nyathini ni otimo maber kinde duto ok jiw kido mar bolruok. Nyise gimoro sie mineno kotimoe maber.

• Ketnegi tong’ e yo ma gitiyogo gi intanet. Kinde mang’eny, ji tiyoga gi intanet e nyiso nyalo ma gin-go kod gik ma gisetimo. To mano ok jiw kido mar bolruok.

• Jiwgi mondo gikwaga ng’wono mapiyo. Sama nyathini oketho, konye mondo ong’e ni oketho kendo oyie gi kethone.

Puonjgi bedo joma goyo erokamano.

PUONJ MA MUMA CHIWO: “Gouru erokamano.”​—Jo-Kolosai 3:15.

• Goyo erokamano nikech chuech. Nyithindo onego ong’e kaka gik mochue siro ngimawa. Muya ma wagamo, pi ma wamodho, kod chiemo ma wachamo miyo wadhi nyime bedo mangima. Ti gi ranyisigi mondo ikony nyathini bedo ng’at ma goyoga erokamano kuom gik mabeyo ma Nyasaye ochueyo.

• Goyo erokamano ne jomamoko. Puonj nyathini ni nitie gik ma jomamoko oloyee gi ber, kendo ni kar neno ne jomamoko nyiego nikech nyalo ma gin-go, onyalo puonjore kuomgi.

• Wacho weche mag goyo erokamano. Puonj nyithindi wacho ni, “Erokamano.” Goyo erokamano koa e chunywa en achiel kuom gik ma konyowa bedo joma obolore.

Puonjgi ni timo gik ma konyo jomamoko en gima ber.

PUONJ MA MUMA CHIWO: “Bolreuru ka ukwano ni jomamoko oloyou gi ber, kik ung’i mana gik ma kelonu ber un uwegi, to ung’i bende gik ma kelo ber ne jomamoko.”​—Jo-Filipi 2:3, 4.

• Puonjgi timo tije mag ot. Ka ok ipuonjo nyathini timo tije mag ot, mano biro miyo opar ni en ok onego otim tije ma kamago. Nyathini onego ong’e ni onyalo tugo mana ka osetieko tije mag ot. Lerne kaka timo tije mag ot nyalo konyo jomamoko, kendo kaka ji biro medo here kendo miye luor kuom timo tijego.

• Jiwgi mondo ging’e ni konyo jomamoko en gima ber ahinya. Ka ipuonjo nyathini ni konyo jomamoko en gima ber, mano biro konye timo dongruok. Kuom mano, jiw nyathini mondo ofweny joma onyalo konyo. Wuo kode e wi kaka onyalo konyogi. Pwoye kendo riwe lwedo sama okonyo jomamoko.