1. Ang’o momiyo inyalo wach ni Nyasaye e jachuech mang’ula?

E DWE mar Novemba e higa mar 2010, agulu moro ma nolos e piny China e higni mag 1700, ne iuso dola ma dirom milion 70 e taon mar London e piny England. Kuom adier, jachue agulni molony nyalo loko gimoro ma onge tich kaka chwodho ma olosgo gimoro ma jaber ma nengone tek. To e ma pod onge jachuecho moro amora ma inyalo pim gi Jehova. E odiechieng’ mar auchiel ka ne Nyasaye chuecho, notiyo “gi buru mar lowo” mi ochueyogo Adam, ma ne en dhano makare kendo ma ne nigi nyalo mar bedo gi kido kaka mage. (Cha. 2:7) Dhano ma kareno ne oluong ni “wuod Nyasaye.”—Luka 3:38.

2, 3. Ere kaka wanyalo luwo ranyisi mar Jo-Israel ma noloko chunygi?

² Gima lit en ni Adam noweyo bedo wuod Nyasaye ka nong’anyo ne Jachuechne. Kata kamano, kaka higni osebedo ka kalo, moko kuom nyikwa Adam mang’eny ka “boche polo” osebedo ka riwo lwedo loch Nyasaye. (Hib. 12:1) Nikech gisebedo ka gibolore ne Nyasaye, gisenyiso ni giyie mondo Nyasaye e ma obed Wuon-gi kendo Jachuechgi, to ok Satan. (Joh. 8:44) Makruok ma gimakorego gi Nyasaye paronwa weche ma Isaya nondiko e wi gima Jo-Israel ma noloko chunygi moweyo richogi nowacho. Ne giwacho niya: “A Jehova,  in e wuonwa, wan lop agulu, in jachwechwa; kendo wan duto wan tich lueti.”—Isa. 64:8.

³ E ndalogi, joma lamo Jehova kuom roho kod adiera temo mondo gibed gi chuny mar bolruok kaka Jo-Israelgo. Gineno ni en dhialro maduong’ luongo Jehova ni Wuon-gi kendo bolorene kaka Jachuechgi. Be inyalo wach ni in lowo mayom e luet Nyasaye kendo ma inyalo chue ma bed gimoro mondisore? Be ineno oweteni gi nyimineni kaka joma Nyasaye pod chueyo mondo gibed joma beyo moloyo? Koro, wadwaro nono weche adek ma biro konyowa ng’eyo kaka Jehova en jachuech maber. Wechego gin: Kaka Jehova yiero joma ochueyo, gimomiyo ochueyogi, kod kaka ochueyo joma oyierogo.

4. Ere kaka Jehova yiero joma oywayo ire? Chiw ane ranyisi.

⁴ Sama Jehova rango dhano, ok ong’i mana kaka gichalo gi oko. Kar mano, ong’iyo chunygi. (Som 1 Samuel 16:7.) Wachni nonenore maler ka ne Nyasaye ochako kanyakla mar Jokristo. Joma noywayo ire kod ir Wuode ne gin joma nigi timbe moko ma ok beyo. (Joh. 6:44) Achiel kuomgi ne en Ja-Farisai ma ne iluongo ni Saulo. ‘Nochayo Nyasaye, nosando joge, kendo ne en ng’at ma ne timo ne ji timbe mag achaya.’ (1 Tim. 1:13) Jehova, ma en Nyasaye ma nono chuny ji, to ne ok ne Saulo kaka lowo ma ok nyal chue. (Nge. 17:3) Kar mano, Nyasaye ne onene kaka gima ber ma ne inyalo chue ma bed ‘gir tich moyier’ mondo ochiw neno ne “ogendni mamoko kaachiel gi ruodhi kod nyithind Israel.” (Tich 9:15) Jomamoko ma be Nyasaye ne neno ni nyalo bedo gige tich “ma nigi duong’” noriwo joma chon ne gin jomer, jochode, kod jokuoge. (Rumi 9:21; 1 Kor. 6:9-11) Kaka jogo ne medo ng’eyo Wach Nyasaye kendo bedo gi yie, e kaka ne gimedo chiwo thuolo mondo Nyasaye ochuegi gibed joma beyo.

5, 6. Bedo gi yie kuom Jehova kaka Jachuechwa biro miyo wabed gi paro mane kuom (a) joma walendonegi? (b) owetewa gi nyiminewa?

⁵ Ranyisi ma wawuoyego nyalo konyowa nade? Ng’eyo ni Jehova nyalo somo chuny joma oywayo mondo obi ire, onego okonywa mondo kik wang’ad ne jomoko bura e alwora ma walende kod e kanyaklawa bende. Ne ane ranyisi mar jal moro miluongo ni Michael. Owacho kama: “E kinde machon ka ne Joneno mag Jehova limaga, ne ok achiknegi ita kendo natimora ka gima ok anegi. Ne achayogi marach! Bang’ kinde, ne aromo gi joot moro ma timbegi mabeyo nomora ahinya. Ne abwok ahinya ka ne afwenyo ni gin Joneno mag Jehova! Timbegi mabeyo nomiyo achako paro gimomiyo achayo Joneno mag Jehova. Nadwogo afwenyo ni kare gik ma ne miyo achayo Joneno ne gin mana weche mag awinjo.” Mondo ong’e adiera e wi Joneno mag Jehova, Michael noyie puonjore Muma. Bang’e, adiera nomulo chunye ma obedo Janeno mar Jehova ma tiyo ne Nyasaye kuom thuolone duto.

⁶ Ka wayie mondo Jehova ochue chunywa, mano biro miyo wabed gi paro mowinjore kuom Jokristo wetewa. Be ineno oweteni kod nyimineni kaka joma Jehova pod chueyo? Jehova nyalo nono chuny ng’ato kendo ng’eyo kaka ng’atno biro chalo bang’ ka osechueye. Omiyo, Jehova nigi paro ma kare e wi dhano kendo ok oket pache e wi nyawo moko matindo tindo ma gin-go. (Zab. 130:3) Wanyalo luwo ranyisi mar  Jehova ka wabedo gi paro kaka ma en-go e wi jotichne. Bende, wanyalo tiyo kanyachiel gi kode kuom siro owetewa gi nyiminewa sama gitemo matek mondo gitim lokruoge mowinjore gi Jokristo. (1 The. 5:14, 15) Nikech jodongo gin mich ma Nyasaye ochiwo, onego gikaw okang’ mokwongo e timo mano.—Efe. 4:8, 11-13.

7. Ang’o momiyo yo ma Jehova rieyowago ber?

⁷ Samoro nyalo bedo ni isewinjo ka ng’ato wacho niya: ‘Ne ok ang’eyo maber gimomiyo jonyuolna ne kumaga nyaka nochopo kinde ma an bende nabedo gi nyithinda awuon.’ Kaka wamedo dongo, e kaka wamedo neno ni kum en gima ber kendo neno ni en yo ma Jehova nyisogo ni oherowa. (Som Jo-Hibrania 12:5, 6, 11.) Nikech Jehova oherowa, ohorega kodwa sama orieyowa. Jehova dwaro ni wabed joma riek, ma mor, kendo mohere. (Nge. 23:15) Ok omor ka wachandore kendo ok odwar ni watho ka wan ‘nyithind mirima,’ ma en gima ne wayudo kuom Adam.—Efe. 2:2, 3.

8, 9. Ere kaka Jehova puonjowa e kindegi, to ere kaka obiro medo puonjowa e kinde ma biro?

⁸ Nikech ne wan ‘nyithind mirima,’ nyalo bedo ni kinde moko ne wan gi kido ma ok mor Nyasaye ma inyalo pim gi kido mag le. Gima ber en ni Jehova ne ochueyo chunywa ma watimo lokruok, to mano nomiyo wabedo gi kido mabeyo kaka rombe. (Isa. 11:6-8; Kol. 3:9, 10) Sani wan e paradiso mar ranyisi ma en kama Jehova pod dhi nyime loso, kendo kanyo e kama opuonjowae. Bedo e paradisono miyo wabedo ma onge luoro moro amora kata obedo ni wadak e piny marach. E wi mano, moko kuomwa ma ne odongo e kind joma onge hera, tinde oyudo kama ohergie. (Joh. 13:35) Bende, wasepuonjore hero jomamoko. Moloyo duto, wasesudo machiegni gi Jehova kendo osenyiso ni oherowa.—Jak. 4:8.

⁹ E piny manyien, wabiro neno ber duto ma paradiso mar ranyisi biro kelo. Bende, wabiro dak e piny ma oselos ma obedo kaka paradiso ma ne Adam olalo, kama Pinyruodh Nyasaye e ma biro loche. E kindeno, Jehova biro dhi nyime chueyo joma biro dak e piny, ka opuonjogi e rang’iny ma ok wanyal pimo ma pimre gi e sani. (Isa. 11:9) E wi mano, Nyasaye biro miyo pachwa gi dendwa obed makare mondo mako puonjge duto kendo luwogi obednwa mayot. Omiyo, wang’aduru ni wabiro dhi nyime bolore ne Jehova mondo wanyisgo ni yo ma ochueyowago nyiso ni oherowa.—Nge. 3:11, 12.

10. Ere kaka Yesu noluwo ranyisi mar Nyasaye ka notiego jootene kotiyo gi rieko kod horuok?

¹⁰ Mana kaka jachue agulni molony, Jehova ong’eyo kit lowo modwaro chueyo kendo ochueye kaka owinjore. (Som Zaburi 103:10-14.) Jehova ong’eyo nyawowa, kod okang’ ma wasetimogo dongruok e winjruokwa kode kendo ochueyowa kaluwore gi gik ma oseng’eyo kuomwa. Yesu nonyiso maler yo ma Nyasaye nenogo dhano morem. Kuom ranyisi, ne ane kaka Yesu notiyo gi rieko ka ne okonyo jootene ma ne siko yware e kindgi giwegi ni en ng’ano ma duong’ moloyo jowadgi. Dine bed ni intie e kinde ma jootego ne yware e kindgi, be dine iwacho ni gin joma muol kendo ma inyalo rie? Yesu ne ok ojok kodgi. Nong’eyo ni gima ne nyalo konyo  jootenego ne en mana rieyogi gi muolo kod horuok, kendo ka oketonegi ranyisi maber ma ne ginyalo luwo. (Mar. 9:33-37; 10:37, 41-45; Luka 22:24-27) Bang’ ka ne osechier Yesu moolo ne jootene roho maler, jootego ne oketo pachgi kuom tich ma Yesu ne oweyonegi, to ok kuom manyo telo gi huma.—Tich 5:42.

11. Gin yore mage ma Daudi nonyisogo ni en lowo mayom ma inyalo chue, to ere kaka wanyalo luwo ranyisine?

¹¹ Jehova puonjo joge ka otiyo gi Muma, roho maler kod kanyakla mar Jokristo. Wach Nyasaye nyalo mana konyowa ka wasome gi gimomiyo, ka waparo matut kuome, kendo ka wakwayo Jehova mondo okonywa wati gi puonjgo. Daudi ne ondiko kama: ‘Apari e kitandana, kendo abudho gi paro kuomi e arita mag otieno.’ (Zab. 63:6) Nomedo wacho niya: ‘Anapak Jehova, moseng’adona rieko, ee, apuonjora gotieno gi weche manie chunya.’ (Zab. 16:7) Adier, Daudi, noyie mondo Wach Nyasaye odonj e chunye kendo orie pache kata ka wachno ne miye siem mager. (2 Sa. 12:1-13) To mano doko ranyisi maber mar bolruok ma Daudi noketonwa! Be in bende iparoga Wach Nyasaye e yo matut ka imiye thuolo mondo odonj e chunyi? Donge onego imed timo kamano moloyo?—Zab. 1:2, 3.

12, 13. Ere kaka Jehova puonjowa kotiyo gi roho maler kod kanyakla mar Jokristo?

¹² Roho maler nyalo rieyowa kendo chueyowa e yore mopogore opogore. Kuom ranyisi, roho maler nyalo konyowa bedo gi kido kaka mag Kristo, ma gin olembe ma rohono nyago. (Gal. 5:22, 23) Achiel kuom olembego en hera. Wahero Nyasaye, waikore winje, kendo wayie mondo opuonjwa nikech wang’eyo ni chikene ok tek luwo. Roho maler nyalo miyowa teko mar kwedo yore ma pinyni temo lombowago. (Efe. 2:2) Ka ne jaote Paulo pod en rawera, chuny mar ng’awruok ma jotend din mar Jo-Yahudi ne nigo ne omake. Bang’e, nondiko kama: “E weche duto, an gi nyalo kokalo kuom jalno ma miya teko.” (Fil. 4:13) Omiyo wadhiuru nyime kwayo Nyasaye rohone  maler mana kaka Paulo notimo. Jehova ok bi weyo ma ok odwoko kwayo mag jotichne mobolore.—Zab. 10:17.

¹³ Jehova tiyo gi kanyakla mar Jokristo kod jodongo mondo okonywa ng’ato ka ng’ato. Kuom ranyisi, ka jodongo ofwenyo ni winjruokwa gi Nyasaye osechako dok chien, gitemo konyowa, to ok gi rieko dhano. (Gal. 6:1) Kar mano, gibolore ka gikwayo Nyasaye mondo okonygi gi rieko. Bang’ ng’eyo gik ma chandowa, gitimo kaka gikwayo Nyasaye kuom timo nonro e Muma kod bugewa malero Muma. Mano miyo ginyalo konyowa e yo maber moloyo. Ka gibiro iri gi muolo mondo gikonyi, kuom ranyisi, e weche mag rwakruok, be ibiro rwako puonj ma gimiyi kendo neno mano kaka yo ma Nyasaye nyisigo ni oheri? Kitimo kamano, to inyiso ni in lowo mayom e lwet Jehova kendo iikori mondo ochueyi.

14. Kata obedo ni Jehova nigi teko e wi lowo, ere kaka onyiso ni omiyowa luor kuom weyo mondo watim yiero wawegi?

¹⁴ Ng’eyo kaka Jehova chueyowa biro konyowa ng’eyo kaka wanyalo tudore gi Jokristo wetewa, joma ni e alwora ma walende, kod jopuonjrewa mag Muma. Jachue agulu ok kuny akunya lowo kae to ochako achaka chuecho. Okwongo oiko lowo kogolo kite kod gik mamoko ma ok dwarre. Kamano e kaka Nyasaye timo ne joma oyie winje mondo e ka opuonjgi. Ok ochun-gi mondo gitim lokruok, to onyisogi chikene makare mondo gin giwegi gitim lokruoge e ngimagi kowuok e chunygi.

15, 16. Jopuonjore mag Muma nyalo nyiso nade ni gidwaro mondo Jehova ochuegi? Chiw ane ranyisi.

¹⁵ Wane ane ranyisi mar nyaminwa moro miluongo ni Tessie, ma wuok e piny Australia. Nyaminwa ma ne opuonjore gi Tessie wacho niya: “Tessie ne ok oyudo pek moro amora ka ne opuonjore Muma. Kata kamano, onge dongruok moro amora ma ne otimo, ma kata chokruoge ne ok odhiye! Bang’ paro mos ma alemo, nang’ado mar weyo puonjruok kode. Kae to gimoro miwuoro notimore. Chieng’ ma koro nadhi puonjora kode mogik, Tessie noyawo chunye mowachona gima ne chande. Nonenore kaka ng’at ma wuondore nikech nohero tugo tuke mag loyo pesa. Sani to oseng’ado mar were gi timno.”

¹⁶ Mapiyo bang’ mano, Tessie nochako dhi e chokruoge mag Jokristo kendo nochako bedo gi kido ma moro Nyasaye, kata bed ni osiepene ne jare. Nyaminwano medo wacho kama: “Bang’e, nobatis Tessie kendo nobedo painia mapile kata mana e kinde ma nyithinde ne pod tindo.” Sama joma wapuonjorego Muma loko ngimagi mondo gimor Nyasaye, en owuon oywayogi machiegni kode kendo ochueyogi mondo gibed aguluni mabeyo.

17. (a) Ang’o momiyo bedo ni Jehova e ma chueyowa en gima ber? (b) Gin weche mage ma wabiro nono e sula ma luwo?

¹⁷ Kata e kindegi, pod nitie agulni michueyo mondisore. Jehova bende chueyowa kohore kodwa, kopuonjowa kendo komiyowa thuolo mar tiyo gi puonjge. (Som Zaburi 32:8.) Be isefwenyo kaka Jehova dwaro mondo okonyi? Be ineno ni Jehova rieyi nikech oheri? Ka en kamano, gin kido mage mamoko ma biro konyi mondo ibed kaka lowo mayom kendo ma inyalo chue e lwet Jehova? Gin kido mage ma ok onego ibedgo mondo kik ibed lowo mokorore e lwet Jehova? To ere kaka jonyuol nyalo tiyo kanyachiel gi Jehova e chueyo nyithindgi? Sula ma luwo mae biro wuoyo e wi wechegi.