Nikech Danièle ne paroga gik moko e yo mapiyo, nonyisa niya, “Kik iluong polise, gin mana oko kanyo!” Ne wawinjo ka mtoka moro ochopo e nyim otel. Bang’ dakika machuok, polise ne odonjo momakowa. Amor ni Danièle nokwera ni kik aluong polise, nikech mano nomiya thuolo mar chiwo kalatesena moko ne owadwa moro ma ne ni kanyo.

Sama ne iterowa ka polis, ne aparo matut kaka ne an gi dhako ma jachir kendo ma ne ohero Jehova kod riwruok mare. Mano ne en mana ranyisi achiel ma nyiso kaka kinde mang’eny ne watimoga gik moko kanyachiel gi Danièle. We alernu gimomiyo ne wadhiga limo pinje ma sirkal oridonee owetewa ngima e weche mag lamo kod tij lendo.

Ne onyuola e higa mar 1930 e taon moro matin miluongo ni Croix, e piny France. Joodwa ne gin Jo-Katholik motegno. Joodwa ne dhiga e Misa juma ka juma kendo babawa ne timoga tije moko e kanisa. Kata kamano, ka ne ahawo higni 14, nitie gimoro ma notimore ma ne oyawo wang’a ma afwenyo ni Jo-Katholik wuondore.

E kinde Lweny mar Ariyo mar Piny Ngima, jolweny mag Germany nopong’o France. Jadolo marwa ne jiwowaga e Misa ka Misa ma ne osomo, ni wadhi adhiya nyime riwo lwedo sirkal mar taon mar Vichy ma ne riwo loch jo Nazi lwedo. Weche ma ne owachogo ne bwogowa ahinya. Jo-France mang’eny moriwo nyaka wan, ne wawinjoga redio mar BBC aling’ling’ sama ne gilando weche mowuok kuom joma ne kwedo loch Nazi. Apoya nono, jadolo marwa noweyo riwo lwedo loch Nazi mi nochano Misa mar goyo erokamano nikech yo ma joma ne kwedo Nazi ne medo bedogo motegno. Misano notim Septemba 1944. Wachno nomako dhoga. Gima notimono nomiyo jodolo oa e chunya.

Mapiyo bang’ lweny, babawa ne otho. Nyaminwa maduong’ miluongo ni Simone ne osekend ma gidhi dak gi jaode Belgium, omiyo, ne aneno ni an e ma ne an gi ting’ mar rito mamawa. Nayudo tich e kambi ma loso lewni. Jatenda e tich kod yawuote ne gin Jo-Katholik motegno. Kata obedo ni weche yuto ne dhi bedo maber ka adhi nyime tiyo e kambino, ne achiegni romo gi tem moro.

Nyaminwa Simone ma nosebedo Janeno nobiro limowa e higa mar 1953. Kotiyo gi Mumbe, ne oelonwa e lela puonj mag miriambo ma Jo-Katholik ne puonjo, kaka mach ma isandoe joricho nyaka chieng’, nyasaye ma nyadidek, kod chuny ma ok otho. Mokwongo ne achako kwede ka anyise ni Mumbe e ma ne wacho kamano to ok mar Jo-Katholik, kata kamano, ne aduogo afwenyo ni kare nowacho adier. Bang’e nokelona gasede machon mag  Ohinga mar Jarito. Nasomoga gasedego gi siso gotieno. Nafwenyo mapiyo ni ne ayudo adiera, kata kamano, ne aluor ni makruok gi Jehova ne dhi miyo alal tich.

Kuom dweche moko matin, ne adhi nyime somo Muma kod sula moko e Ohinga mar Jarito kenda awuon. Gikone, ne ayiero mar dhi e Od Romo. Hera ma ne aneno kanyo nomulo chunya. Bang’ puonjora Muma kuom dweche auchiel gi owadwa moro motegno, ne otisa Septemba 1954. Bang’e ne abedo ma mor ka ne aneno ka mamawa kod nyaminwa matin obedo Joneno.

Gima lit en ni mamawa notho e higa mar 1958 kodong’ jumbe matin to itimo chokruok maduong’ ma oriwo pinje e taon mar New York. Ne ayudo thuolo mar dhi e chokruogno. Ka ne aduogo, ne aweyo tij andika mi abedo painia nikech koro ne aonge gi ting’ mar rito joodwa. E kindego e ma ne amako osiep gi nyaminwa moro miluongo ni Danièle Delie, ma bang’e ne wakendorego e dwe mar Mei 1959.

Danièle nochako tiyo ne Jehova gi thuolone duto e gweng’ miluongo ni Brittany ma ne ni mabor ahinya gi dalagi. Ne dwarore ni obed gi chir kolendo e alworano nikech Jo-Katholik ne ng’eny, kendo riembo ndiga kuonde mopogore opogore e gweng’no kodhi lendo bende ne ok yot. Waduto ne wang’eyo ni tij lendo nonego tim mapiyo nikech ne waneno ni giko ne dhi biro mapiyo. (Mat. 25:13) Chuny mar chiwruok ma ne en-go nokonyowa mondo wanan e tij Jehova.

Nomiya migawo mar bedo jarit-alwora mana bang’ ndalo matin ka ne wasekendore. Ne wachako ng’iyo gi dak e ngima mayot. Kanyakla ma ne wakwongo limo ne nigi jolendo 14 kendo ne onge kaka owetego ne nyalo konyowa gi kar nindo nikech ne gidak e ngima mapiny ahinya. Omiyo, ne wapedho mana matres e Od Romo. Onge ng’ama diher nindo piny kamano, kata kamano, ne en gi berne nikech ne wayudo kama onding’wa ne nyalo siroree!

Kata obedo ni chenrowa ne odich ahinya, Danièle nong’iyo mapiyo gi ngima mar jarit-alwora. Kinde mang’eny, ne oritaga e mtokwa sama ne chuno ni wabed gi romo gi jodong-kanyakla. Onge chieng’ ma ne awinjo koywagore nikech alewo. Ne abedo jarit-alwora kuom higni ariyo kende. E kindeno, ne wapuonjore gimomiyo ber mondo joma okendore owuo ka gin thuolo kendo giti kanyachiel.​—Ekl. 4:9.

E higa mar 1962, ne ogwelwa e Skul mar Gilead, klas mar 37 e Brooklyn, New York. Skundno ne dhi kawo dweche apar. Kuom jopuonjre 100 ma ne ogwel, 26 kende e ma nosedonjo e kend, omiyo, ne amor ahinya dhi e skundno kanyachiel gi jaoda. Pod aparo kaka ne abedo gi kinde mag mor gi owete ma ne nigi yie motegno, kaka Frederick Franz, Ulysses Glass, kod Alexander H. Macmillan.

E kinde ma ne itiegowa, ne ojiwwa ni wati maber gi wengewa e ng’iyo gik moko. Ngeso moko bang’ klas, ne iterowa neno kuonde mopogore opogore e taon mar New York. Ne wang’eyo ni chieng’ Wuok Tich ne dhi dwarore ni wandik ripot mar gik ma ne waneno. Ngesogo ne wadokga ot godhiambo  ka waol. Kata kamano, Jo-Bethel ma ne terowaga e wuodhego ne penjowa penjo moko mondo okonywa paro weche madongo ma ne wanyalo ndiko e ripot. Ngeso moro ne wawuotho e taondno chiegni chakre sa auchiel gi wiye nyaka odhiambo. Ne walimo kamoro ma ne wapuonjoree gik mang’eny e wi kite madongo dongo ma ringo e kor lwasi (meteors kod meteorites). Ka ne walimo American Museum of Natural History, ne wapuonjore fwenyo pogruok mantie e kind nyang’ mopogore opogore. Ka ne wadok Bethel, owadwa ma ne tayowa nopenjowa ni, “Be unyalo nyisae pogruok mantie e kind meteors kod meteorites?” Nikech Danièle nool ahinya, nopo kodwoko ni, “Meteorites nigi leke maboyo!”

Ka ne watieko Skul mar Gilead, ne wahum ahinya ka ne oorwa e ofis ma France kama wasetiyoe kanyachiel kuom higni 53 gi wiye. E higa mar 1976, ne oketa jachan Komiti mar Bad Ofis. Bende, nomiya migawo mar limo pinje ma ne ogoye tijwa marfuk kata ma noridnee owetewa ngima e pinje mag Afrika kod Middle East. Mano e momiyo ne wadhi Gabon, mana kaka ne asewacho e chak sulani. Kiwacho awacha adier, ne aneno ni ok awinjora timo migepego. Kata kamano, nikech Danièle ne jiwaga ahinya, mano ne miyo atimo migawo moro amora ma ne omiya.

Ne wahero ngima ma Bethel chakre mana gi odiechieng’ ma ne oluongwae kuno. Danièle nopuonjore dho kisungu kuom dweche abich ka pok oluongwa Bethel, to mano nomiyo obedo jalok dhok ma thiring’inyi. Migepe ma ne watimo Bethel ne morowa ahinya, kata kamano, timo migepe ma ne wan go e kanyakla bende ne miyowa mor sidang’. Anyalo paro ka chieng’ moro ne wadhi Paris gi Danièle ma waduogo gotieno ka waol. Kata kamano, ne wamor ni ne watayo jopuonjre mag Muma ma ne timo dongruok. Gima lit en ni apoya nono, Danièle nobedo ma tuo ma koro ne ok onyal timo gik mathoth e tij Jehova kaka nodwaro.

E higa mar 1993, ne oyude gi kansa mar thuno. Notimne thieth malit ahinya, kuom ranyisi, noyang’e kendo norewe nyading’eny gi masinde ma tekogi ng’eny. Higni apar gabich bang’e, ne ochak oyude gi kansa, kendo mager moloyo mokwongocha. Nikech nohero migape kaka jalok dhok, noduogo e tich mapiyo bang’ ka thieth nochako dhi kode maber.

Kata obedo ni Danièle ne tuore kamano, ne ok waparo wuok Bethel. Kata kamano, bedo ma tuo e Bethel kelo pek moko, to ahinya-ahinya ka jomoko ok ong’eyo ni tuono hinyo ng’ato e okang’ ma romo nade. (Nge. 14:13) Kata mana e kinde ma Danièle koro ne jahigni 70 gi wiye, wang’e pod ne rieny kendo morne ne ok olal kata obedo ni ne otuore. Chunye ne ok onyosore. Noketo pache e konyo jomamoko. Nong’eyo ni sama ochiko ite ne jomamoko ma bende kalo e pek, mano konyogi. (Nge. 17:17) Kata obedo ni Danièle ne ok kwanre kaka ng’ama ong’eyo jiwo jotuo, gik ma ne osekaloe nokonye mondo ojiw nyimine mamoko kik luor kansa.

Nitie pek mamoko ma bende ne nyaka wananee. Ka nochopo kinde ma koro Danièle ne ok nyal timo migawo ma ne omiye e Bethel, ne odhi nyime riwa lwedo e yore mamoko mathoth. Ne ojamiya tich mayot, to mano nomiyo abedo jachan Komiti mar  Bad Ofis kuom higni 37. Kuom ranyisi, notemo matek mondo pile pile wacham lanj kanyachiel e odwa kendo wayue matin.​—Nge. 18:22.

Danièle nosiko ka en gi geno ni ne odhi dhi maber kendo ne ok ool gi ngima. Kae to noyudo kansa kendo. Koro to ne warumo! Masinde ma tekogi ng’eny ma ne irewego sa ka sa ne miyo ool matek ma seche moko ne ok onyal kata wuotho. Nawinjo malit ahinya ka nochopo kama koro jaoda ma ne ahero ma ne en jalok dhok ma thiring’inyi koro ne bodho abodha wach.

Kata sama ne wawinjo ka warumo kamano, ne wadhi nyime lemo ka wan gadier ni Jehova ne ok dhi yie mondo wachandre e okang’ ma ok wanyal nanoee. (1 Kor. 10:13) Ne watemo ahinya mondo wasik ka wamor gi yo ma Jehova ne konyowago kokalo kuom Muma, Jo-Bethel ma ne ni e migawo mar thieth, kod owete gi nyimine mamoko.

Kinde ka kinde ne wakwayo Jehova mondo otawa wayier thieth ma ok tuomre gi dwache. Nitie kinde moro ma ne ochopo kama koro ne onge yo moro amora ma ne inyalo thiedhgo Danièle. Laktar ma ne osebedo ka thiedhe kuom higni 23 ne ok nyal lero gimomiyo pache ne siko lal sa asaya ma ne orewe gi masin ma ne ithiedhogo. Ne oonge gi yo moro amora machielo mar konye. Piny nochamowa ma koro ne wawuoro awuora ni to weche ne dhi bedo nade. Kae to laktar machielo ma bende nolony e weche kansa nochako thiedho Danièle. Ne waneno ni Jehova noyawo yo mar konyowa nyagore gi pek ma ne wan-go.

Ne wapuonjore nyagore gi parruok ka luwore gi kaka obiro e odiechieng’ kodiechieng’ ma ok wanywando odiechienge mathoth. Mana kaka Yesu nowacho, “odiechieng’ kodiechieng’ nigi chandruokne morome.” (Mat. 6:34) Bedo gi paro mowinjore kod hero mila ne okonyowa. Kuom ranyisi, ka ne dweche ariyo okalo ka pok orew Danièle gi masin, nochako bwonjo koda e yor milruok konyisa niya: “Awinjo ka angima ka siling’!” (Nge. 17:22) Kata obedo ni ne en gi rem mang’eny kamano, pod nomor ahinya puonjore wende manyien mag Pinyruoth gi dwol motegno.

Bedo ni ne en gi paro mowinjore kamano nokonya mondo an be anyagra maber gi gik ma ne ok ang’eyo timo. Kiwacho adier, kuom higni 57 ma ne wadakgo kanyachiel, norita maber. Nodhiala ma kata mana chielo tong’ ne ok oyiena timo! Omiyo, ka ne tuo ohewe ma koro ne ok onyal chuth, ne nyaka apuonjora lwoko sende, lewni, kaachiel gi tedo chiemo moko ma yot tedo. Asetoyo glese mang’eny sama atimo tijego, kata kamano, ne amor timo gigo mondo owinj maber. *

Ka aparo chien, aneno ni pek ma ne wayudo nikech midekre kod bedo moti osepuonja gik mabeyo. Puonj mokwongo en ni ok onego wabed modich ahinya ma kata mana thuolo ma wanyisogo ni wahero jaodwa onge. Onego wati maber gi kinde ma pod wan gi teko mang’eny mondo warit jaodwa. (Ekl. 9:9) Puonj mar ariyo en ni ok onego waparre mokalo tong’ e wi gik matindo tindo ma yudowa, nikech ka watimo kamano, ok wabi fwenyo gik ma beyo ma Jehova timonwa odiechieng’ kodiechieng’.​—Nge. 15:15.

Ka aparo kaka wasebedo ka watiyo ne Jehova gi thuolowa duto, aneno ni Jehova ne oguedhowa moloyo kaka ne waparo. Awinjo e chunya mana kaka jandik-zaburi ma ne owacho kama: “Jehova osetimona ng’wono.”​—Zab. 116:7, NW.