BE ISEGAWINJO ka gima inyagori gi pek ma ikaloe kendi? Wadak e “kinde matek ahinya” ma nyalo miyo wawinj ka chunywa onyosore kendo ka gima wan kendwa. (2 Tim. 3:1) Kata kamano, ok ochuno ni inyagri gi chandruoge mikaloe kendi. Muma nyiso ber mar bedo gi osiepe madier “chieng’ chandruok.”—Nge. 17:17.

Jaote Paulo noyudo ber mang’eny kokalo kuom osiepe ma ne dhiga kode e wuodhene. (Kol. 4:7-11) Ka notue Paulo e jela e piny Rumi, osiepene nokonye timo tije ma koro ne ok onyal timo kende. Kuom ranyisi, Epafrodito nokowo ne Paulo gige ringruok ma owete gi nyimine ma ne ni Filipi noorone. (Fil. 4:18) Tukiko nokowo barupe ma Paulo nondiko ne kanyakla mopogore opogore. (Kol. 4:7; ne weche ma lero ndikoni e Study Bible.) Nikech kony ma Paulo noyudo kuom osiepene, nodhi nyime gi tije mar lendo bed ni ne en e tuech e ode, kata e jela. Ere kaka inyalo bedo osiep madier e kindegi?

Owete gi nyimine ma kindegi osenyiso ni gin osiepe madier ne Jokristo wetegi. Ne ane ranyisi mar nyaminwa moro ma nonyiso ni en osiep madier ne Elisabet ma en painia ma pile e piny Spain. Ka ne min Elisabet oyud gi tuo mar kansa ma ok nyal thiedhi, nyaminwano nooro ne Elisabet ote mang’eny ma nogolo e Muma. Elisabet wacho kama: “Ote ma nooronago notega pile ka pile mondo adhi nyime nano kendo nawinjo ka ok an kenda.”—Nge. 18:24.

Wanyalo tego osiep manie kindwa gi Jokristo wetewa sama wakonyogi e yo moro. Kuom ranyisi, be inyalo chiwori konyo owadwa kata nyaminwa moro ma hike oniang’ chopo e chokruok kata dhi e tij lendo? Timo kamano nyalo miyou thuolo ma jiworu. (Rumi 1:12) Kata kamano, nitie Jokristo moko ma ok nyal wuok e utegi, ere kaka inyalo bedonegi osiep madier?

Nitie Jokristo wetewa ma tuore kata manie chal moko ma miyo ok ginyal dhi e chokruogewa mitimo aching’. Ne ane ranyisi mar David ma noyud gi kit tuo mar kansa miluongo ni lymphoma. Kuom dweche auchiel nimiyega kit thieth moro miluongo ni chemotherapy. Kuom kinde duto ma ne ithiedhoe David, en gi jaode miluongo ni Lidia, ne gidonjoga e chokruoge e yor vidio.

Ere kaka osiepegi ma ne nie kanyakla nokonyogi? Bang’ chokruok ka chokruok, moko kuom joma ne dhiga e chokruoge aching’ e Od Romo ne temoga matek mondo giwuo gi David gi Lidia e yor vidio. E wi mano, ka ne David gi Lidia ochiwo paro e chokruoge, owete gi nyimine ne oronegiga  ote machuok ka gipwoyogi. Gik ma kamago nokelo nyak mage? Mano nomiyo David gi Lidia ok owinjo ka gin kendgi.

Donge inyalo timo chenro mondo ilend gi joma ok nyal wuok e utegi? Inyalo timo lokruoge moko mondo ilend kodgi mondo kik gipar ni wich owil kodgi. (Nge. 3:27) Donge inyalo chano mondo ilend kodgi e yor barua kata e yor simu? Joma nie chal ma kamago nyalo bedo ma mor bedo e romo mag dhi lendo e yor vidio. David kod Lidia ne mor ahinya gi chenro ma kamano. David wacho kama: “Bedo kanyachiel gi owete gi nyimine manie grubwa mar lendo, goyo kodgi mbaka, kendo lemo kodgi, ne jiwowaga ahinya.” E wi mano, kinde ka kinde, ka po ni nyalore inyalo chano mondo udhi gi japuonjreni mar Muma e od owadwa kata nyaminwa ma ok nyal wuok e ot mondo upuonjru kode kuno.

Sama walendo kanyachiel gi Jokristo wetewa ma ok nyal wuok e utegi, wabiro fwenyo kido mabeyo ma gin-go, kendo mano biro konyowa sudo machiegni ahinya kodgi. Kuom ranyisi, sama in e tij lendo kodgi, inyalo fwenyo kaka gitiyo gi Wach Nyasaye e yo ma mulo chuny ng’ato kendo mano nyalo miyo osiep manie kindu omed bedo motegno. Ka ikonyo oweteni gi nyimineni mohero Nyasaye, ibiro mako osiep gi ji mang’eny mopogore opogore.—2 Kor. 6:13.

Osiep Paulo ma niluongo ni Tito nohoye ahinya. (2 Kor. 7:5-7) Wachno paronwa ni wanyalo hoyo jomamoko ok mana kuom nenonegi lit kende, to kuom bedo kanyachiel kodgi kendo timo duto ma wanyalo mondo wakonygi.—1 Joh. 3:18.

Owete gi nyimine manie piny Russia oseketo ranyisi maber e jiwo Jokristo wetegi sama gikalo e sand. Ne ane ranyisi mar Sergey kod jaode miluongo ni Tatyana. Bang’ ka polise nosegoyo odgi peksen, nomakgi mondo odhi oda dhogi. Tatyana e ma nogony mokwongo modok ot. Sergey wacho kama: “Mana matin ka [Tatyana] nosechopo ot, nyaminwa moro ma jachir nobiro e odwa. To osiepewa mamoko bende nobiro mondo gikonywa chano odwa.”

Sergey medo wacho kama: “Aheroga weche ma yudore e Ngeche 17:17 ma wacho ni: ‘Osiep madier nyiso hera ndalo duto kendo en owadu ma ne onyuol mondo okonyi chieng’ chandruok.’ Aseneno adiera mar wechego to moloyo sama aneno ni ok anyal dhi nyime nano e bwo sand ma akaloe. Jehova osemiyowa osiepe ma jochir kendo ma ok oluoro gimoro amora.” a

Kaka kinde matekgi medo sudo, e kaka wabiro dwaro osiepe ma nyalo konyowa, to moloyo e kinde masira maduong’. Watimuru duto ma wanyalo mondo wabed osiepe madier e kindegi.—1 Pet. 4:7, 8.