1. En wach mane ma Yesu nowuoye ahinya gi jopuonjrene e otieno mogik kae to otho?

E OTIENO mogik ma ne Yesu obedogo e piny kae, nonwoyo wach hera chiegni nyadi 30 kowuoyo gi jopuonjrene. Nowacho achiel kachiel ni jopuonjrene onego oherre. (Joh. 15:12, 17) Ne gidhi herore e okang’ ma miyo ng’ato ang’ata fwenyo mayot ni gin e jolup Yesu madier. (Joh. 13:34, 35) Hera ma kamano ok en hera ma ng’ato winjo awinja e chunye. En hera ma dwaro ni ng’ato oyie tuonore kata lalo gik mogeno ahinya mondo okony jomamoko. Yesu nowacho niya: “Onge ng’at ma nigi hera maduong’ ma loyo ma: Ni ng’ato chiwo ngimane nikech osiepene. Un osiepena kutimo gima achikou.”​—Joh. 15:13, 14.

2. (a) En ang’o ma nenore ayanga e kind jotich Nyasaye? (b) Gin penjo mage ma wadwa nono e sulani?

² Hera madier kod winjruok motegno ma jotich Jehova nigo e kindegi miyo jomoko fwenyo ni gin jotich Nyasaye madier. (1 Joh. 3:10, 11) Wamor ahinya ni jotich Jehova  oherore bed ni giwuok e oganda mane, giwacho dhok mane, kata ne gipon nade. Kata kamano, wanyalo penjore ni, ‘Ang’o momiyo dwarore ahinya ni waherre e kindegi? Ere kaka Jehova gi Yesu nyiso ni giherowa? Ere kaka ng’ato ka ng’ato kuomwa nyalo bedo gi “hera ma gero ji”?’​—1 Kor. 8:1.

3. Chandruok ma ‘ndalo mag gikogi’ osemiyo jomoko otimo ang’o?

³ Nikech ‘chandruok kod parruok’ ng’eny ahinya ‘ndalo mag gikogi,’ nitie gik mathoth ma chando chuny ji. (Zab. 90:10; 2 Tim. 3:1-5) Ji mang’eny ojok gi ngima ma gigombo mana ni githo. Nonro mosetim nyiso ni ji mokalo 800,000 derega higa ka higa. Mano nyiso ni bang’ sekond 40 ka 40 ng’ato achiel nyaka dere. Gima lit en ni kata mana Jokristo moko bende osedere nikech chandruok.

4. Gin jotich Nyasaye mage ma nogombo tho?

⁴ E kinde machon, jotich Nyasaye moko ma nomakore kode nokalo e chandruok mang’eny mochopo kama ne gigombo mana tho. Kuom ranyisi, ka ne rem osaso Ayub, noywagore kama: “Ajok gi piny; ok adwar bedo mangima aming’a mak atho.” (Ayub 7:16; 14:13) Jona bende chunye nonyosore ahinya ka weche ne ok odhine kaka noparo e migawo ma Nyasaye nomiye, mowacho niya: ‘A Jehova, akwayi mondo ikaw ngimana, nikech ber mondo atho moloyo ka abet mangima.’ (Jona 4:3) Bende, kinde moro ka ne luoro omako janabi Elija, nogombo mondo otho. Nowacho kama: “Wach oroma; koro, yaye Jehova, kaw ngimana.” (1 Ru. 19:4) Kata kamano, Jehova nohero jotichnego kendo nodwaro ni gidhi nyime bedo mangima. Ne ok ochayogi nikech paro ma ne gin-go, kar mano, nokonyogi mondo gigol paro marichogo e chunygi mondo gidhi nyime tiyone.

5. Ang’o momiyo dwarore ni wanyis ni wahero owetewa gi nyiminewa e kindegi?

⁵ Kata obedo ni owetewa gi nyiminewa ok gomb tho, thothgi nyagore gi gik ma kelonegi parruok mang’eny ma dwarore ni wanyis ni waherogi. Moko kuomgi isando kendo ijaro. Moko bende jotich wetegi kwedo kendo kuodho e tich. Moko to ool aola nikech gitiyo kuom seche mathoth kata ithung’ogi gi tije mang’eny. To jomoko bende joutegi ma ok Joneno sando. Nikech gik ma chalo kaka mago, chuny owete gi nyimine moko nyosore kendo giwinjo ka tekogi rumo. Gin jomage monego okony owetewa gi nyiminewago?

6. Ere kaka hera ma Jehova oherogo jotichne jiwogi?

⁶ Jehova jiwo jotichne kuom singonegi ni obiro herogi gi hera mosiko. Nyaka bed ni Jo-Israel ma nomakore gi Jehova nobedo ma mor ahinya ka ne Jehova onyisogi niya: ‘Aseheri nikech isebedo ng’at maberna ahinya man gi duong’. . . . Kik iluor, nikech an kodi.’ (Isa. 43:4, 5) In be inyalo bedo gadier ni Jehova oheri ma tamre gi nono. * Wach Nyasaye singo ne joma nie lamo  madier niya: ‘Ng’a maratego biro resi. Noil kuomi gi mor.’​—Zef. 3:16, 17.

7. Hera ma Jehova oherowago chalo nade gi hera ma miyo oherogo nyathine? (Ne picha ma ni e chak sulani.)

⁷ Jehova singo ni obiro rito jotichne kendo obiro hoyogi kata bed ni giromo gi tembe ma chalo nade. Muma wacho kama: “Unubed mamor mana ka nyithindo midhodho, kendo miiko e bath, kata mipiro e chong’. Kaka min nyathi hoyo nyathine, e kaka an bende abiro hoyou.” (Isa. 66:12, 13, The Bible in Luo, 1976) Ranyisino konyowa neno maber kaka Jehova oherowa. Ochalo gi miyo modembo nyathine mos kata ma hoye e chongene. Adier, Jehova ohero jotichne. Bed gadier chuth ni Jehova ogeni kendo oheri sidang’.​—Yer. 31:3.

8, 9. Hera ma Yesu oherowago jiwowa e yo mane?

⁸ Gima chielo ma konyo Jokristo madier ng’eyo ni Jehova oherogi en ni “nohero piny ahinya mi nochiwo Wuode ma miderma, mondo ng’ato ang’ata ma nyiso yie kuome kik keth, to obed gi ngima ma nyaka chieng’.” (Joh. 3:16) To mano kaka Yesu bende nonyiso e okang’ ma lach ni oherowa ka noyie chiwo ngimane nikech wan! Donge mano jiwowa! Wach Nyasaye singonwa ni masira kata chandruok ok nyal “pogowa gi hera ma Kristo oherowago.”​—Rumi 8:35, 38, 39.

⁹ Sama wanyagore gi tembe moko ma nyalo nyoso chunywa kendo miyo winjruokwa gi Nyasaye odog chien, hera ma Kristo oherowago miyowa teko mar nano. (Som 2 Jo-Korintho 5:14, 15.) Herano jiwowa kendo miyowa teko mar dhi nyime tiyo ne Jehova, kata mana e seche ma wakalo e chandruok kaka masiche ma ok nyal geng’, akwede, kod parruok mokalo tong’.

10, 11. Gin jomage ma nigi ting’ mar jiwo owete gi nyimine ma chunygi onyosore? Ler ane.

¹⁰ Achiel kuom gik ma Jehova tiyogo e nyisowa hera en kanyakla mar Jokristo. Wanyalo nyiso ni wamor gi hera ma Jehova oherowago kuom hero Jokristo wetewa kendo jiwogi. Mano oriwo jiwogi mondo gimed tiyo ne Jehova kendo  tego chunygi. (1 Joh. 4:19-21) Jaote Paulo nojiwo Jokristo niya: “Dhiuru nyime kujiworu e kindu kendo gerreuru ng’ato gi ng’ato mana kaka adier sani utimo.” (1 The. 5:11) Owete gi nyimine duto nyalo luwo ranyisi mar Jehova gi Yesu kuom hoyo Jokristo wetegi kendo jiwogi. Mano ok en migawo monego owe ne mana jodong-kanyakla kende.​—Som Jo-Rumi 15:1, 2.

¹¹ Nitie jomoko e kanyakla ma nigi parruok mathoth mosechopo e okang’ ma nyalo dwarore ni gidhi e osiptal. (Luka 5:31) Jodongo gi jomamoko e kanyakla ong’eyo ni gionge gi lony mar thiedho joma kamago. Kata kamano, pod nitie gima ginyalo timo mondo gikonygi. Ginyalo ‘wuoyo e yo ma hoyo joma chunygi onyosore, giteg joma yomyom, kendo ginyis horuok ne ji duto.’ (1 The. 5:14) Jokristo duto onego okech joma chunygi onyosore, gihore kodgi, kendo gijiwgi. Be ihoyoga Jokristo weteni kendo jiwogi? Ka ifwenyo yore minyalo timogo kamano, ibiro konyogi ahinya.

12. Chiw ane ranyisi mar ng’at ma jo kanyaklagi jiwoga.

¹² Ere kaka hera ma wanyiso nyalo jiwo joma nigi lit mang’eny e chunygi? Nyaminwa moro modak Europe wacho niya: “Nitie kinde ma agomboga agomba ni mondo adera. Kata kamano, nitie ji mathoth ma konyaga. Jo kanyaklawa e ma osebedo ka reso ngimana. Gisebedo ka gijiwa kendo gitimo gik ma nyiso ni gihera. Kata obedo ni ji manok kende e kanyakla e ma ong’eyo ni an gi tuo mar depression, kinde duto kanyakla ni koda. Owadwa moro gi jaode osebedona kaka jonyuol. Girita maber kendo gin-ga koda seche te.” En adier ni ok dwanyal konyo joma kamago e okang’ marom. Kata kamano, ka wachiwore mar konyogi kar nyalowa, mano nyalo dwokonegi lit ma gin-go chien. *

13. En ang’o ma nyaka watim mondo wajiw jomamoko?

¹³ Chiknegi iti. (Jak. 1:19) Chiko ne ji iti mos ka ikechogi en gima nyiso hera. Inyalo tiyo gi rieko mondo ipenjgi penjo moko ma nyalo konyi ng’eyo kaka giwinjo e chunygi. Mano biro miyo ikechgi kendo ijiwgi. Wang’i onego onyis ni idewogi gadier. To ka po ni gigombo leroni gik ma chandogi, hori mos kendo kik ing’adgi sama giwuoyo. Ka ichiko iti e yo malong’o, ibiro ng’eyo gik ma chandogi. Mano nyalo miyo gigeni kendo biro bedo mayot mondo gitim kaka ijiwogi. Ka inyiso ni idewogi gadier, hera ma iherogigo biro hoyogi.

14. Ang’o momiyo ok onego wachwo joma chunygi onyosore gi wach?

¹⁴ Kik ichwogi gi wach. Chwoyo joma chunygi onyosore gi wach biro medonegi lit ma gin-go kendo kindawa mar jiwogi nyalo bedo kayiem. Muma wacho niya: ‘Nitie ng’a marikni wacho [weche] machwowo chuny ji kaka ligangla, to weche mag jo mariek kelo ngima.’ (Nge. 12:18) En adier ni ok wachwogiga gi weche goyiem. Kata kamano, ka po ni wachwoyogi gi wach kata ka ok wang’eyo, mano pod nyalo medonegi lit. Mondo wanyis ni wahero  jomoko kendo wajiwgi, dwarore ni wakechgi kendo waketre e chal ma gintie.​—Mat. 7:12.

15. En ang’o ma wanyalo tiyogo e jiwo jomamoko?

¹⁵ Hogi gi Wach Nyasaye. (Som Jo-Rumi 15:4, 5.) Muma oting’o weche mathoth ma wanyalo hoyogo ji kendo jiwogigo. Muma en bug “Nyasaye ma konyowa nano kendo ma chiwonwa hoch.” Mopogore gi Muma, wan gi buge mamoko ma lero Muma ma nyalo konyowa bende. Wanyalo tiyo gi Buk Makonyo Joneno mag Jehova e Timo Nonro kod Watch Tower Publications Index. Bugegi nyalo konyowa yudo paro moko misiro gi Ndiko ma nyalo konyowa nyagore gi chandruok mopogore opogore. Kuom mano, ka watiyo kodgi, wabiro yudo weche mabeyo ma wanyalo hoyogo joma chunygi onyosore.

16. En kido mane ma nyaka wabedgo sama wajiwo Jokristo wetewa ma chunygi onyosore?

¹⁶ Bed mang’won kodgi. Mano dwarore ahinya sama wadwaro jiwogi. Jehova en “Wuoro ma kecho ji kendo Nyasach hoch duto.” (Som 2 Jo-Korintho 1:3-6; Luka 1:78; Rumi 15:13) Paulo noketo ranyisi maber e bedo mang’won kendo hoyo Jokristo wetene. Nondiko niya: “Ne wadembore e kindu mana kaka miyo ma dhodho nyathi rito nyithinde owuon konyisogi hera matut. Omiyo, nikech hera matut ma waherougo, ne wang’ado ni mondo wayalnu, ok mana wach maber mar Nyasaye kende, to bende wamiu nyaka ngimawa wawegi nikech ne waherou ahinya.” (1 The. 2:7, 8) Ka wabedo mang’won gi ji mana kaka Jehova, wanyalo chiwo hoch ma Jokristo wetewa osebedo ka kwayo Jehova mondo ohogigo.

17. En paro mane ma ka wabedogo kuom owetewa to biro jiwogi?

¹⁷ Ng’e ni Jokristo weteni gin dhano morem. Bed gi paro mowinjore kuomgi. Ka igeno ni gibiro timo gik moko e yo makare kinde duto, in e ma chunyi biro nyosore. (Ekl. 7:21, 22) Ber ng’eyo ni Jehova ok dwar ni jotichne otim gik ma ok ginyal. Ka waluwo ranyisine, biro bedonwa mayot nano gi nyawo mag jowetewa. (Efe. 4:2, 32) Kik isik mana kinyisogi gik ma ok gitim maber. Kar mano, pwogi kuom gik mabeyo ma gitimo. Mano nyalo jiwogi. Pwoyo Jokristo wetewa nyalo tego chunygi kendo miyo ‘gibed ma mor’ e migepe ma gitimo e tij Nyasaye. Donge ber ka pwoch e ma wang’enygo e dhowa kar pimo jowetewa gi jomamoko?​—Gal. 6:4.

18. En ang’o machielo monego ochwalwa mondo waher Jokristo wetewa kendo wajiwgi?

¹⁸ Jehova gi Wuode ohero Jokristo duto. (Gal. 2:20) Wan bende wahero Jokristo wetewa ahinya. Dwaher ni wasik ka wang’won kodgi. Mondo watim kamano kendo waduog chunygi, “waluwuru gik ma loso kuwe kod gik ma gerowa waduto.” (Rumi 14:19) Warito gi siso ahinya kinde ma wabiro dak e Paradiso ka koro onge gimoro amora ma chando chunywa! E kindeno, tuoche, lwenje, tho, sand, chandruok mag dak, kod gik ma nyoso chuny ok nobedie ngang’. Ka loch Kristo mar higni aluf achiel oserumo, dhano biro bedo joma kare chuth. Kae to joma omwomo tem mogik biro yudo “duong’ mar bedo nyithind Nyasaye” e piny ka. (Rumi 8:21) Kuom mano, wadhiuru nyime hero Jokristo wetewa kendo jiwogi mondo wabi wayud guethgo kanyachiel kodgi.