Kaka wamedo ng’eyo kido ma ng’ato nigo, e kaka wamedo ng’eyo ng’atno e yo maber, to mano miyo osiep ma ni e kindwa kode medo bedo motegno. E yo ma kamano, kaka wamedo ng’eyo kido mag Jehova, e kaka wamedo ng’eye maber moloyo, to mano miyo osiep ma ni e kindwa kode medo bedo motegno. Kuom kido duto ma Nyasaye nigo, nitie ang’wen ma nenore moloyo: Teko, rieko, ng’ado bura makare, kod hera.

“A Jehova Nyasaye! Ne, nichweyo polo gi piny gi tekoni maduong’.”​—YEREMIA 32:17.

Teko ma Nyasaye nigo nenore e gik ma nochueyo. Kuom ranyisi, sama ihoyo nyango, ang’o miwinjoga e pien dendi? Donge iwinjo ka chieng’ muri mamit? Mano teko Jehova ma nenore e chuechne. Chieng’ nigi teko mang’eny ma romo nade? Chuny chieng’ kama lietie moloyo nigi liet ma romo digri 15,000,000 (centigrade). Sekond ka sekond, chieng’ golo teko ma rom gi teko ma nyalo wuok ka omuoj mbom milion miche modhuro riat.

To ng’e ni chieng’ tin malich kopime gi sulwe tara gi tara ma ni e kor polo. Josayans wacho ni achiel kuom sulwe madongo mogik mochak ni UY Scuti lachne ohingo mar chieng’ nyadi 1,700. Ka UY Scuti ne nyalo kawo kar chieng’, onyalo kwako piny ngima mokal nyaka kiewo ma planet miluongo ni Jupiter lwororee. Mano konyowa  ng’eyo gimomiyo Jeremia nowacho ni Jehova Nyasaye nochueyo polo gi piny gi tekone maduong’.

Teko ma Nyasaye nigo konyowa nade? Ngima dhano isiro gi gik ma Nyasaye ochueyo, kaka chieng’ kod gik mamoko ma ni e piny. E wi mano, Nyasaye tiyo gi tekone e konyo ng’ato ka ng’ato. Nade? Ka ne Yesu ni e piny ka, Nyasaye nomiye teko mar timo honni. Wasomo kama: “Muofni koro neno, pudhe wuotho, jodhoho bedo maler, joma itgi odino winjo, joma otho ichiero.” (Mathayo 11:5) To nade e kindewagi? Muma wacho ni Nyasaye ‘miyo joma ool teko,’ kendo ni ‘joma rito kuom Jehova tekogi noduogi.’ (Isaiah 40:29, 31) Nyasaye nyalo miyowa “teko mokalo mapile” mondo wanyagre kata wanan e bwo chandruok kod tembe. (2 Jo-Korintho 4:7) Donge iwinjo kimor bedo machiegni gi Nyasaye ma tiyo gi tekone e konyowa?

“A Jehova tije magi ng’eny ahinya! Isechweyogi duto gi rieko.”​—ZABURI 104:24.

Kaka wamedo nono gik ma Nyasaye nochueyo, e kaka wamedo hum gi riekone. Nitie kit sayans moro miluongo ni biomimetics kata biomimicry ma josayans nonoe chuech mag Jehova kae to gikopogi sama giloso gik ma nyasani, moriwo gik matindo tindo kaka glue, kod madongo dongo kaka ndege.

Rieko Nyasaye nenore moloyo e yo ma nolosogo dend dhano. Kuom ranyisi, par ane kaka nyathi chakore e ich. Tong’ achiel romo gi nyot dichwo kae to giloso ng’injo (cell) moro achiel moting’o gik moko duto ma dwarore e loso dhano. Ng’injono pogore nyading’eny koloso ng’injo mamoko ma chalo kode. Kae to nitie sama kochopo, to chal mar ng’injogo chako bedo mopogore gi jowetegi. Ka koro gin miche gi miche, gichako loso ng’injo mag remo, mag leche, kod mag choke. Ka pok obudho ahinya, fuonni mag del chako losore kendo tiyo maber. Kuom dweche ochiko kende, ng’injo achiel mokwongocha kalo e okenge mang’eny mi obed nyathi ma dende opong’o ng’injo tara gi gana. Yo ma wechego timorego nyiso rieko matut ma Nyasaye nigo, kendo paro kuomgi osemiyo jomoko owacho weche ma chal gi ma jandik Muma moro nowacho ne Nyasaye niya: “Anagoni erokamano; nimar ne ochweya malich ma miya wuoro.”​—Zaburi 139:14.

Rieko ma Nyasaye nigo konyowa nade? Jachuechwa ong’eyo gik ma dwarore mondo wabed ma mor. Nikech riekone matut, omiyowa puonj ma konyowa. Puonjgo yudore e Muma. Kuom ranyisi, Muma Nyisowa niya: “Wereuru ketho e kindu gi chuny man thuolo.” (Jo-Kolosai 3:13) Be mano en puonj ma nyiso rieko? Ee. Nonro osenyiso ni sama waweyo ne ji kethogi, mano miyo wanindo mokue kendo adundowa guecho maber. Bende, weyo ne ji kethogi miyo ok wayud tuoche moko e yo mayot, kuom ranyisi, tuo parruok (depression). Nyasaye chalo kaka osiepwa ma dewowa kendo ma ok ol gi konyowa kendo puonjowa. (2 Timotheo 3:16, 17) Donge mano e osiep ma diher bedogo?

“Jehova ohero bura makare.”​—ZABURI 37:28, NW.

Nyasaye timo gik makare kinde duto. Kuom adier, “Nyasaye ok nyal timo richo; Ng’a Manyalo Duto ok nyal timo tim mamono ngang’.” (Ayub 34:10) Buche mong’ado ni kare te, mana kaka jandik-zaburi moro nowacho. Nowuoyo kuom Jehova kama: “Ning’ad buch ji kaka owinjore.” (Zaburi 67:4) Nikech ‘Jehova ng’iyo chuny,’ onge ng’ama nyalo wuondo wang’e; kar mano, kinde duto oneno adiera mar wach kendo ong’ado bura makare. (1 Samuel 16:7) Bende, Nyasaye ong’eyo gik ma ok kare kod mibadhi duto ma timore e piny, kendo osingo ni machiegnini, “nogol jo maricho oko e piny.”​—Ngeche 2:22.

Kata kamano, Nyasaye ok en jang’ad-bura mager ma dwache maduong’ en mana kumo joma richo. Kar mano, okecho ji sama timo kamano dwarore. Muma wacho niya: “Jehova en Nyasaye mang’won kendo ma kecho ji,” moriwo nyaka joricho moloko chunygi. Donge mano jabura makare?​—Zaburi 103:8, NW; 2 Petro 3:9.

Bedo ni Nyasaye en jabura makare konyowa nade? Jaote Petro nowacho kama: “Nyasaye ok buon ng’ato ang’ata, to ei oganda moro amora, ng’at moluore kendo ma timo gik makare, oyiego.” (Tich Joote 10:34, 35) Yo ma Nyasaye ng’adogo bura kelonwa ber nikech ok obuon ji kata nyisogi achaya. Onyalo rwakowa ire kendo wanyalo lame bed ni pien dendwa chalo nade, waa e piny mane, sombwa ogik kanye, wamewo, kata wadhier.

Nikech Nyasaye diher ni wang’e yo mong’adogo bura kendo wayud ber, omiyowa chuny mar pogo ber gi rach. Muma wacho ni chuny mar pogo ber gi rach en ‘chik mondik e i chunywa,’ kendo ni ‘ochiwo neno’ ka be timbewa beyo kata richo. (Jo-Rumi 2:15) Mano konyowa nade? Ka watiego  chunywa mar pogo ber gi rach, onyalo chwalowa mondo kik watim gik ma hinyo ji kata ma ok nyis bura makare. To ka wakier, onyalo jiwowa mondo wakwa ng’wono kendo warie yorewa. Kuom adier, ng’eyo kaka Jehova en jabura makare kelonwa ber kendo miyo wagombo sudo machiegni kode!

“Nyasaye en hera.”​—1 JOHANA 4:8.

Muma wacho ni Nyasaye nigi teko, en gi rieko, kendo ohero gik makare, to ok owach ni Nyasaye en teko, en rieko, kata ni en gik makare; to kochopo kar hera to owacho ni Nyasaye en hera. Ang’o momiyo? En nikech inyalo wach gadier ni teko Nyasaye miyo otimo gik moko, kendo bura mong’ado makare kod riekone tayo kaka otimo gik moko. Kata kamano, herane e ma chwale mondo otim gik moko. Gimoro amora motimo otudore gi herane.

Kata obedo ni Jehova ok nochando gimoro amora, herane e ma nochwale mondo ochue dhano kod malaike mondo giyud ber kuom herane kod ritne makende. Noloso piny e yo mowinjore chuth gi dhano. Kendo pod odhi nyime nyiso ni ohero dhano duto nikech “omiyo wang’-chieng’ mare rieny ne joma richo kaachiel gi joma beyo, kendo omiyo koth chue ne joma kare kaachiel gi joma ok kare.”​—Mathayo 5:45.

E wi mago, “Jehova ogundho gi hera matut kendo okecho ji.” (Jakobo 5:11) Ohero joma kawo okang’ mar ng’eye kendo sudo machiegni kode. Nyasaye neno kinda ma waduto watimo. Kuom adier, odewo “ng’ato ka ng’ato kuomwa.”​—Tich Joote 17:27.

Hera mar Nyasaye konyowa nade? Wabedoga ma mor sama waneno ka chieng’ podho maber. Wamor sama nyathi matin nyiero. Wawinjo maber sama joodwa oherowa. Kata obedo ni mago ok gin gik mochuno ahinya, gimiyo ngima bedo mamit.

Gima chielo ma wan-go nikech hera mar Nyasaye en thuolo mar wuoyo kode e lamo. Muma jiwowa kama: “Kik ubed gi parruok e wi gimoro amora, to kuom gik moko duto, kulamo kendo kusayo kaachiel gi goyo erokamano, nyisuru Nyasaye kwayou.” Kaka wuoro ma jahera, Jehova dwaro ni wadhi ire mondo okonywa sama wan gi parruok. Nikech herane, osingonwa ni ka wanyise gik ma chandowa, obiro miyowa “kuwe mar Nyasaye ma loyo ng’eyo duto.”​—Jo-Filipi 4:6, 7.

Be kido mag Nyasaye ma wanonogi, kaka teko, rieko, bura makare, kod hera okonyi medo ng’eye? Mondo imed ng’eyo Nyasaye e yo matut, wajiwi ni idhi nyime gi somo mondo ine gik mosetimo kod mobiro timo. Gigo biro konyi ahinya.