Be Yoreni mag Manyo Mor Kod Yueyo Gin Makonyo?
Be Yoreni mag Manyo Mor Kod Yueyo Gin Makonyo?
“Yanguru gi ma long’o ni Ruoth.”—EFE. 5:10.
1, 2. (a) Ere kaka Wach Nyasaye nyiso ni Jehova dwaro ni wabed mamor e ngima? (b) Neno kinde mag yueyo kaka “mich moa ka Nyasaye,” biro jiwowa timo ang’o?
KUONDE mang’eny ei Muma, wayudo weche manyiso ni Jehova ok dwar mana ni wabed mangima, to bende odwaro ni wabed mamor e ngima. Kuom ranyisi, Zaburi 104:14, 15 wacho ni Jehova miyo “chiemo nyak a e lowo: kendo divai mamiyo chuny dhano mor, kod mo mamiyo wang’e rieny, gi chiemo matego chuny dhano.” Kuom adier, Jehova miyo cham dongo, kendo kuomgi wayudo chiemo, mo, kod divai mondo waritgo ngimawa. Kata kamano, divai bende ‘miyo chuny dhano mor.’ Ok en mana mar rito ngima kende, to bende omedonwa mor e ngima. (Ekl. 9:7; 10:19) Ee, Jehova dwaro ni wabed mamor, kendo chunywa opong’ gi “mor.”—Tich 14:16, 17.
2 Omiyo, onge rach ka wachano kinde moko dichiel kadiechiel mondo ‘wanon winy me polo’ gi “ondanyo mag thim,” kata timo gik mamoko maduogo chunywa, kendo mamiyo ngimawa omed bedo mamorowa. (Math. 6:26, 28; Zab. 8:3, 4) Ngima ma miyowa mor en “mich moa ka Nyasaye.” (Ekl. 3:12, 13) Neno kinde mag mor kod yueyo kaka mich moa kuom Nyasaye, biro miyo wati gi kindego e yo mabiro moro Jachiw michno.
Nitie Yore Mang’eny, Keto Tong’ Bende Dwarore
3. Ang’o momiyo wanyalo wacho ni nitie yore mopogore opogore mag manyo mor kod yueyo?
3 Jogo ma nigi paro mowinjore e wi yore mag manyo mor kod yueyo ong’eyo ni, nitie yore mopogore opogore mag timo kamano, to bende ging’eyo ni keto tong’ dwarore. Nikech ang’o? Mondo wayud dwoko, we wati ane gi ranyisi mar chiemo. Chiemo ma ji ohero e piny moro, opogore gi ma ji ohero e piny machielo. Kuom adier, chiemo ma jomoko ohero ahinya kamoro, nyalo bedo ni ok mor ji kumachielo. Kamano bende, gima Jokristo moko nyalo kawo kaka yor manyo mor kod yueyo mamorogi, nyalo bedo ni ok bi moro Jokristo modak kumachielo. Kata mana e kind Jokristo modak e alwora achiel, gima ng’at achiel nyalo kawo kaka yore mar yueyo (kaka somo buk moro maber), nyalo bedo ni ok bi moro Jakristo machielo; gima nyalo bedo ni moro chuny ng’ato (kaka riembo ndiga ka ng’ato bayo), ng’at machielo nyalo neno ka mano jonye. Kata kamano, wang’eyo ni e weche chiemo koda manyo mor, ji ohero yore mopogore opogore.—Rumi 14:2-4.
4. Ang’o momiyo dwarore ni waket tong’ e yorewa mag manyo mor? Chiw ane ranyisi.
4 Kata kamano, wang’eyo ni kata obedo ni nitie yore mopogore opogore mag manyo mor, mano ok onyiso ni koro ng’ato nigi thuolo mar luwogi mokalo tong’. E nono wachni, we wati ane kendo gi ranyisi mar chiemo. Kata obedo ni wanyalo chamo chiemo mopogore opogore, ok wanyal chamo achama chiemo motop ka wang’eyo. Timo kamano en gima ok owinjore kendo nyalo miyowa tuwo. Kamano bende, kata obedo ni wanyalo luwo yore mopogore opogore mag manyo mor, ok wabi luwo yore moting’o timbe gero, timbe modwanyore, kata manyalo miyo walal ngimawa. Donjo e gik ma kamago ok owinjore gi puonj mag Muma, kendo nyalo miyo wahiny ngimawa kata ketho winjruokwa gi Jehova. Mondo wane ni ok wakal tong’, dwarore ni wayang motelo kabe yore moko mwahero mag mor kod yueyo, gin makonyowa kata ok gikony. (Efe. 5:10) Ere kaka wanyalo timo kamano?
5. Ere kaka wanyalo yango kabe yor mor mwahero owinjore gi puonj mag Nyasaye?
5 Mondo yor mor kod yueyo mwayiero okonywa kendo obed ma Jehova oyiego, dwarore ni yorno owinjre gi puonj manie Wach Nyasaye. (Zab. 86:11) E yango kabe yo moro mwahero mar manyo mor chalo kamano, inyalo nono penjo adek maluwogi. Yorego oriwo gik mage? Gin kinde mage mwaluwogi? Gin jomage mwaluwogo yorego? Weuru wanon-gi moro ka moro.
Yorego Oriwo Gik Mage?
6. Gin yore mage mag mor ma dwarore ni wakwed, to nikech ang’o?
6 Kapok idonjo e yo moro mar mor, penjo mokwongo monego ipenjri en ni, ‘Kit yor manyo mor ma ahero oriwo gik mage?’ Sama imanyo dwoko, ber ng’eyo ni, nitie yore mag manyo mor tieng’ ariyo. Mokwongo, nitie yore maok wabi luwo chuth; to mar ariyo, nitie ma seche moko wanyalo luwo. Maok wabi luwogo gin mage? E piny marachni, yore mag mor opong’ gi gik maketho puonj manie Muma, kata chike Nyasaye ayanga. (1 Joh. 5:19) Jokristo madier tamore chuth yore duto kaka mago. Mago oriwo yore mag mor moting’o timbe gero, juogi, terruok e kind chwo gi chwo, ponografi, kata timbe mamoko mochido. (1 Kor. 6:9, 10; som Fweny 21:8.) Kuom tamruok luwo yore mag mor kaka mago, kata bed ni wan kanye, wanyiso Jehova ayanga ni, ‘wasin gi gik maricho.’—Rumi 12:9; 1 Joh. 1:5, 6.
7, 8. Ere kaka wanyalo nono kabe yo moro mar mor kod yueyo ber? Chiw ane ranyisi.
7 Yore mag mor kod yueyo mwanyalo luwo gin mago ma Wach Nyasaye ok kwed achiel kachiel. Kuom mano, kapok wayiero yo moro, onego wanon-gi adimba kabe gibeyo e wang’ Jehova, kaluwore gi puonj mayudore ei Muma. (Nge. 4:10, 11) Kae to dwarore ni watim yiero marwa wawegi mabiro weyowa gi chuny maler. (Gal. 6:5; 1 Tim. 1:19) Ere kaka wanyalo timo kamano? Par ane wachni: Kapok ichamo chiemo moro manyien, ibiro kwongo nono ni oting’o ang’o e iye. Kamano bende, kapok wadonjo e yo moro mar mor, dwarore ni wanon ni yorno oting’o gik mage.—Efe. 5:17.
8 Kuom ranyisi, nyalo bedo ni ihero tuke, kendo yot ng’eyo gimomiyo mano ywayo ji. Tuke nyalo moro ng’ato ahinya. To nade kapo ni ihero tuke moko nikech gijiwo chuny mar piem ahinya, ginyalo miyo ji olal ngimagi, gihinyo ji ahinya, gin gi nyasi mag locho moting’o ng’anjo, gimiyo ng’ato hero pinygi moloyo moko, kata mamoko kaka mago? Bang’ nono weche kaka mago, nyalo bedo ni ibiro ng’ado ni gigo ok bi miyo ibed gi paro machal gi mar Jehova, kendo ni ok giwinjre gi wach kuwe kod hera ma walando ne ji. (Isa. 61:1; Gal. 5:19-21) Mopogore gi mano, kapo ni yo miyiero mar mor kod yueyo oting’o gik mabeyo e wang’ Jehova, to kare yorno biro bedo maber kendo makonyi.—Gal. 5:22, 23; som Jo Filipi 4:8.
Gin Kinde Mage Maluwogie?
9. Yiero mwatimo e wi penjo ma penjo ni, ‘Gin kinde mage mabiro luwo yore mag mor kod yueyo,’ nyiso ang’o?
9 Penjo mar ariyo monego wapenjre en ni, ‘Gin kinde mage mabiro luwo yore mag mor kod yueyo? Abiro tiyo gi seche maromo nade?’ Yiero mwatimo bang’ ng’eyo ni kit mor mwaluwo oriwo gik mage? biro nyiso ahinya kaka chunywa chalo, tiende ni gigo mwaneno ni owinjore koda mwaneno ni ok owinjore. Kata kamano, yiero mwatimo e wi kinde mage? biro nyiso gigo mwaketo motelo, tiende ni gigo mwakawo kaka gik madongo ahinya e ngimawa. Kuom mano, ere kaka wanyalo ng’eyo kabe okang’ kata pek mwakawogo yo moro mar mor kod yueyo, owinjore?
10, 11. Ere kaka weche Yesu manie bug Mathayo 6:33 konyowa e yango seche monego watigo e yore mag mor kod yueyo?
10 Yesu Kristo nowacho ne jolupne niya: “Her Ruoth Nyasachi gi iyi duto, kendo gi chunyi duto, kendo gi riekoni duto, kendo gi tekoni duto.” (Mari. 12:30) Kuom mano, hera mwaherogo Jehova ema biro motelo e ngimawa. Wanyiso ni en kamano ka waluwo jip mar Yesu mawacho niya: “Dwaruru mokwongo pinyruodhe, gi wachne makare; eka mago duto nomednu.” (Math. 6:33) Ere kaka wachno nyalo konyowa e ng’eyo pek mwaketo e luwo yo moro mar mor koda seche mwatiyogo?
11 Non ane wachni: Yesu ne ojiwowa ni ‘dwaruru mokwongo pinyruodhe.’ Ne ok wacho ni ‘dwaruru mana pinyruoth kende.’ Kuom adier, Yesu ne ong’eyo ni ne dhi dwarore wamany gik mathoth e ngima kaachiel gi mago mag Pinyruoth. Dwarore ni wayud kar dak, chiemo, lewni, somo mar skul, tich, kinde mag mor, koda mamoko. Kata kamano, e kind gigo duto ma wadwaro, en achiel kende kuomgi mabiro motelo—weche mag Pinyruoth. (1 Kor. 7:29-31) Ng’eyo wach maduong’no onego ojiwwa luwo weche mamoko, moriwo koda manyo mor kod yueyo, e yo maok bi monowa timo tich monego waket motelo—tiyo tije mag Pinyruoth. Ka watimo kamano, luwo yore mag mor e okang’ matin biro konyowa.
12. Ere kaka wanyalo tiyo gi puonj mayudore e Luka 14:28 kuom wach mor kod yueyo?
12 Omiyo, kodok korka thuolo mwatiyogo e yore mag mor, ber ka wakwano nengo motelo. (Luka 14:28) Dwarore wayang motelo kwan mar seche mwabiro tiyogo e luwo yo moro mar mor kod yueyo. Kae to nyaka wayier kabe kwan mar thuolono owinjore. Kapo ni yo moro mar mor biro miyo wajwang’ gik madwarore watim moloyo, kaka puonjruok Muma, lamo mar joot, dhi e chokruoge mag Jokristo, kata lando wach Pinyruoth, yorno ok owinjore. (Mari. 8:36) Kata kamano, kapo ni yor mor kod yueyo mwaluwo duogo chunywa kendo miyowa jing’o mar dhi nyime luwo weche mag Pinyruoth, wanyalo ng’ado ni yorno owinjore.
Waluwogi gi Jomage?
13. Ang’o momiyo onego wabed motang’ sama wayiero jogo mwabiro riworego e yorewa mag mor?
13 Penjo mar adek mwanyalo penjore en ni, ‘Gin jomage ma bedogo e luwo yorena mag manyo mor?’ Dwarore ahinya ni waket wachno e paro. Nikech ang’o? En nikech kit jogo ma wariworego kanyachiel, konyo ahinya e nyiso kabe yor mor mwaluwo owinjore. Mana kaka chiemo gi osiepe mabeyo en gima kelo mor, e kaka luwo yor yueyo kaachiel gi osiepe mabeyo kelo mor. Mano emomiyo ji mang’eny e kindwa, to moloyo joma rowere, ohero luwo yore mag mor kaachiel gi jomoko. Kata kamano, mondo wane ni yo moro en makonyo, ber yango motelo ni gin jomage ma wabiro riworego, koda mago maok wabi timogo kamano.—2 Weche 19:2; som Ngeche 13:20; Jak. 4:4.
14, 15. (a) Yesu ne oketonwa ranyisi mane kuom wach yiero osiepe mabeyo? (b) Gin penjo mage monego wapenjre kuom wach jogo mwadwaro ni obed osiepewa?
14 Luwo ranyisi mar Yesu kuom wach yiero osiepe nyalo konyo ahinya. Nyaka a chwech, Yesu osebedo kohero dhano. (Nge. 8:31) Kinde ma ne en e piny, ne onyiso ni ohero ji duto. (Math. 15:29-37) Kata kamano, Yesu ne oketo tong’ e kind bedo ng’ama ohero ji kod bedo gi osiep machiegni kodgi. Kata obedo ni ne ohero ji duto, ne obedo gi osiep machiegni mana gi jogo ma ne chopo chike moko madwarore. Kowuoyo gi jootene 11 ma ne ochung’ motegno, Yesu nowacho niya: ‘Un osiepena ka utimo mago machikou.’ (Joh. 15:14; ne bende Johana 13:27, 30.) Jogo ma ne obedo osiepe Yesu ne gin mana jogo ma ne oluwe kendo tiyo ne Jehova.
15 Omiyo, sama wayiero ng’at mwadwaro ni obed osiepwa machiegni, ber keto weche ma Yesu nowachogo e paro. Penjri iwuon penjo kaka: ‘Be ng’atno nyiso e wechene koda e timbene ni owinjo kendo luwo chike Jehova koda mag Yesu? Be oluwo weche manie Muma mag timbe mabeyo mana kaka an? Be bedo kode biro jiwa keto Pinyruoth motelo e ngimana, koda chung’ motegno katiyo ne Jehova?’ Kapo ni in gadier ni dwoko mag penjogo gin ee, mano nyiso ni jalo en osiep maber minyalo riworigo e yoreni mag manyo mor.—Som Zaburi 119:63; 2 Kor. 6:14; 2 Tim. 2:22.
Be Yorewa mag Manyo Mor kod Yueyo Owinjore Chuth?
16. Gin ang’o madwarore ni wayang kuom wach yorewa mag mor?
16 Wasenono weche adek kuom wach yore mag mor—giriwo gik mage, gikawo sechewa maromo nade, koda osiepe. Mondo yorewa mag mor obed makonyo, dwarore ni giluwre machiegni ahinya gi chike mag Muma mawuoyo kuom moro ka moro kuom yore adekgo. Kuom mano, kapok waluwo yo moro mar mor, dwarore ni wanone mokwongo. E penjo mar ni giriwo gik mage, dwarore ni wang’e wachni: ‘Gigo oting’o gik moko kaka mage? Be gin makonyo koso maketho?’ (Nge. 4:20-27) Kuom wach seche mwatiyogo, dwarore ni wapenjre niya: ‘Abiro tiyo gi kinde maromo nade? Be kinde matiyogo owinjore koso?’ (1 Tim. 4:8) To kuom wach osiepe, dwarore ni wayang niya: ‘Gin jomage ma abiro riworago? Be gin joma beyo koso maricho?’—Ekl. 9:18; 1 Kor. 15:33.
17, 18. (a) Ere kaka wanyalo nonre wawegi mondo wane kabe yorewa mag manyo mor chopo chike manie Muma? (b) In iwuon ing’ado mar timo ang’o kodok korka wach yiero yoreni mag manyo mor?
17 Kapo ni yorewa mag mor ok chop chike manie Muma e yo moro, kata wach achiel kuom weche adekgo, mano nyiso ni yorno ok owinjore. Mopogore gi mano, kapo ni waneno ni yorewa mag mor kod yueyo chopo chike manie Muma kuom weche adekgo, yorewa biro bedo mamiyo Jehova duong’ kendo makonyowa.—Zab. 119:33-35.
18 Omiyo, kodok korka wach manyo mor, weuru mondo watim gik makare, e kinde makare, kendo gi jomakare. Ee, mad ng’ato ka ng’ato kuomwa obed gi chuny mar luwo puonj manie Muma ma wacho niya: “Kata uchiemo kata umetho, kata gimoro mutimo, timuru duto ni duong’ mar Nyasaye.”—1 Kor. 10:31.
Be Inyalo Lero?
Kuom wach manyo mor kod yueyo, ere kaka inyalo tiyo gi puonj manie . . .
• Mathayo 6:33?
• Ngeche 13:20?
[Penjo mag Puonjruok]
[Picha manie ite mar 9]
(Mondo ine weche momedore, ne bugno)
✔Gik mage
[Picha manie ite mar 10]
(Mondo ine weche momedore, ne bugno)
✔Kinde mage
[Picha manie ite mar 12]
(Mondo ine weche momedore, ne bugno)
✔Jomage
[Picha manie ite mar 10]
Ere kaka wanyalo luwo ranyisi mar Yesu e yiero osiepewa koda yorewa mag mor kod yueyo?
