Kal idhi e weche manie iye

Kal idhi kama ochanie weche mantie

Tim Yiero Maber Mondo Irit Gikeni Mari

Tim Yiero Maber Mondo Irit Gikeni Mari

“Sinuru gi gik maricho; padreuru gi gik mabeyo.”​​—⁠RUMI 12:9.

DHANO tara gi tara osetimo yiero maber mar tiyo ne Jehova Nyasaye kendo giluwo ranyisi ma Yesu Kristo noketonwa. (Math. 16:24; 1 Pet. 2:​21) Chiwruokwa ne Nyasaye en gima wakawo mapek. Ok ne watimo yierono bang’ puonjore adiera mana kuom somo ndiko moko matin awiye awiye. Mopogore gi mano, ne wapuonjore Wach Nyasaye e yo matut. Nikech timo kamano, ne wapuonjore gik mathoth ma nogero yiewa kuom gikeni ma Jehova osingo ne jogo ‘mong’eye kaka Nyasaye makende maradier, kod jal ma nooro, Yesu Kristo.’​​—⁠Joh. 17:3; Rumi 12:2.

2 Mondo wadhi nyime bedo gi winjruok maber gi Jehova, nyaka watim yiero mamoro Wuonwa manie polo. Omiyo e sulani wabiro dwoko penjo madongogi kaka: Gikeni marwa en ang’o? Onego wane gikeni ma Nyasaye osingonwa e yo mane? Wanyalo timo ang’o mondo wabi wayud gikeni mosingnwa? Ang’o mabiro konyowa mondo watim yiero maber?

GIKENI MARWA​—EN ANG’O?

3 Jokristo manok nigi geno mar ‘yudo gikeni maok tow, maok kethre, kendo maok lal,’ matiende ni mich mar locho gi Kristo e polo. (1 Pet. 1:​3, 4) Mondo giyud michno, nyaka giyud “nywol manyien.” (Joh. 3:​1-3) To nade ‘rombe mamoko’ tara gi tara mag Yesu, mariwo lwedo Jokristo mowal kuom roho e lando wach maber mar Pinyruodh Nyasaye? (Joh. 10:16) Rombego biro yudo gikeni ma Adam gi Hawa ne ok oyudo nikech  richo ma ne gitimo. Gikenino en ngima mochwere e paradis e piny kama chandruok, tho, kata ywak ok nobedie. (Fwe. 21:​1-4) Omiyo Yesu ne nyalo singo ne jakuo ma ne otho bute niya: ‘Adier awachoni niya tinende, inibed koda e Paradis.’​—⁠Luka 23:43.

4 Kata mana gie sani, pod wayudo gweth moko motudore gi gikeni marwa. Nikech waketo yie kuom ‘rawar mar Kristo Yesu,’ wan gi kuwe e chunywa kendo wan gi winjruok maber gi Nyasaye. (Rumi 3:​23-⁠25) Wan gi lony madier e wi gik ma Nyasaye osingonwa e Muma kuom kinde mabiro. E wi mano, bedo e riwruok mar owete ma nigi hera madier e piny mangima en gima miyowa mor mogundho. To mano kaka bedo Janeno mar Jehova en gweth makende! Mano emomiyo wakawo mapek gikeni ma Nyasaye osingonwa.

5 Kata kamano, mondo kik walal geno mar yudo gikeni marwa, nyaka watang’ gi obadho mag Satan. Kinde duto Satan osetemo wuondo oganda Nyasaye mondo otim yiero moko mane dhi miyo gilal gikeni ma Nyasaye noyudo osesingonegi. (Kwan 25:​1-3, 9) Nikech ong’eyo ni ochiegni kethe, Satan osemedo kinda mare mar wuondowa. (Som Fweny 12:⁠12, 17.) Ka wadwaro dhi nyime “tamo wuond mariek mag Satan,” nyaka wakaw mapek ahinya gikeni mosingnwa. (Efe. 6:​11) Kaluwore gi wachni, wanyalo yudo siem kaluwore gi ranyisi marach ma Esau wuod Isaka makayo noketo.

KIK IBED KAKA ESAU

6 Chiegni higini 4,000 mokalo, Isaka gi Rebeka nonyuolo rude, Esau gi Jakobo. Kaka rudego ne medo dongo, e kaka kitgi nomedo pogore kaachiel gi gik ma ne giyiero timo. “Esau nobedo jadwar ma jaganga, ng’at ma jathim; to Jakobo ne en ng’a mamos, kodak e hembe.” (Chak. 25:27) Robert Alter ma en jalok Muma nowacho ni wach molok kowuok e dho-Hibrania ni “ng’a mamos,” kelo paro mar “ng’at morito tim makare kata ng’at maonge ketho.”

7 Kane Esau gi Jakobo orwako higini 15, kwargi ma Ibrahim ne otho, kata kamano wi Jehova ne ok owil gi singo ma notimo gi Ibrahim. Bang’e, Jehova nonwoyo ne Isaka singruokno, konyiso ni ogendini duto e piny ne dhi yudo gweth kokalo kuom kodhi mar Ibrahim. (Som Chakruok 26:​3-5.) Singono nonyiso ni Mesia​​—⁠“kodhi” miwuoyo kuome e Chakruok 3:⁠15​​—⁠ne dhi biro kokalo kuom Ibrahim. To nikech Esau ne en wuod Isaka makayo, ne en gi ratiro e bwo chik mar yudo singo ma Nyasaye nosingo ne Ibrahim. Mano doko gikeni majaber ma Esau ne dhi yudo! To be Esau nokawo gikenino e yo mapek?

Kik itim gimoro amora manyalo miyo ilal gikeni mari

8 Chieng’ moro kane Esau oduogo koa e dwar, noneno Jakobo owadgi ka ‘tedo magira.’ Esau nowachone kama: “Gaga, asayi, gi chiemo makwarno; nikech aol.” Kochiwo dwoko, Jakobo nonyiso Esau niya: “Ng’iew koda duong’ni mar nyuol mokwongo.” Esau notimo yiero mane? Nodwoko niya: “Ere ohala ma anayudi kuom duong’ mar nyuol?” Ee, Esau noyiero dengu mar ogira moloyo ratiro mare mar bedo wuowi makayo! Mondo mi ong’iew ratiro mar bedo wuoyi makayo kaluwore gi chik, Jakobo noramo niya: “Kuong’rina mokwongo.” Maok odeko, Esau nouso ratiro mare  mar bedo wuoyi makayo. Bang’ mano, “Jakobo nomiyo Esau kuon kod magich ng’or; nochiemo kendo nomodho, noa malo nodhiyo yore: kamano e kaka Esau nochayo duong’ne mar nyuol.”​​—⁠Chak. 25:⁠29-​34.

9 Higini moko bang’e, kane Isaka chiegni tho, Rebeka notimo chenro mondo Jakobo oyud ratiro mar bedo wuoyi makayo ma noyudo Esau osebwono. Kane Esau ofwenyo bang’e ni notimo yiero mofuwo nochako sayo Isaka kama: “Gwedha, an bende, yaye wuora. . . . Ok ikanona gweth moro koso?” Kane Isaka owacho maler ni ok nonyal loko gweth ma noseketone Jakobo, ‘Esau noting’o dwonde mi oyuak.’​​—⁠Chak. 27:⁠30-​38.

10 Wanyalo puonjore ang’o kaluwore gi kido kata chuny ma Esau nonyiso? Nonyiso ni chopo dwaro mag ringruok ne duong’ne moloyo yudo gweth ma Jehova nosesingone kaka gikeni mare. Esau ok nokawo mapek ratiro mar bedo wuoyi makayo kendo ne ok ohero Nyasaye. E wi mano, ok noparo matut kaka yiero ma notimo ne dhi mulo ngima nyithinde kaachiel gi nyikwaye. Mopogore gi Esau, Jakobo to nokawo mapek gikeni mare. Kuom ranyisi, Jakobo noluwo kaka jonyuolne nochike kuom wach yiero nyako ma ne dhi bedo chiege. (Chak. 27:⁠46–​28:3) Nikech yiero ma Jakobo notimono ne dwaro horuok kod chiwruok, mano nomiyo bang’e obedo kwar Mesia. Nyasaye ne nigi paro mane kuom Esau kod Jakobo? Kokalo kuom janabi Malaki, Jehova nowacho kama: “Esau ne ok en owadgi Jakobo koso? to nahero Jakobo: to nasin gi Esau.”​​—⁠Mal. 1:​2, 3.

11 Be gima Muma wacho e wi Esau nyalo konyo Jokristo e kindegi? Ee, nyalo konyogi. Jaote Paulo nochiwo siem ne Jokristo wetene ni mondo gibed motang’ ‘kik ng’ato materore obedi e kindgi, kata ng’ato maok oluoro Nyasaye, machalo gi Esau, ma nowilo duong’ mar bedo kayo mondo oyudgo chiemo ma nyadichiel.’ (Hib. 12:16) Siemno pod nyalo konyo Jokristo ma kindegi. Nyaka wabed joma ohero gigo ma Nyasaye oketo mondo okonywa rito winjruokwa kode, mondo gombo magwa mag ringruok kik mi walal gikeni ma Nyasaye omiyowa. Kane Paulo wuoyo e wi gima Esau notimo, ang’o momiyo nowuoyo e wi terruok bende? En nikech ka wabedo kaka Esau ma waweyo gombo mag ringruok ema ochikwa, biro bedo mayot mondo wadonj e richo kaka mar  terruok, to mano nyalo miyo walal gikeni marwa.

IK CHUNYI GIE SANI

12 Wan kaka jotich Jehova, wajotimo duto mwanyalo mondo kik watim gik manyalo miyo wadonj e obadho mar terruok. Kendo kapo ni ng’ato temo rwakowa e richo, wakwayo e lamo mondo Jehova Nyasaye okonywa kwedo temno. (Math. 6:​13) Kata kamano, Satan kinde duto temo ahinya ketho winjruokwa gi Nyasaye sama watemo rito timbewa makare e piny marachni. (Efe. 6:​12) Nikech en e nyasach piny marachni, Jachien ong’eyo kaka onyalo tiyo gi tembe, mondo omi ji oluw gombogi maricho. (1 Kor. 10:⁠8, 13) Kuom ranyisi, kaw ane ni in e chal moro mamiyi thuolo mar chopo gomboni moro e yo maok kare. Inyalo timo ang’o? Be ibiro bedo ka Esau ma ne orikni donjo e obadho? Koso ibiro kwedo tem kendo ringo mana kaka Josef wuod Jakobo notimo kane chi Potifar teme?​​—⁠Som Chakruok 39:10-12.

13 Thoth owete gi nyiminewa osebedo e chal ma ne chuno ni giyier bedo kaka Esau kata kaka Josef. Thothgi osetimo gima nyiso rieko ka giyiero timo gima miyo chuny Jehova bedo mamor. (Nge. 27:11) Kata kamano, moko kuom owete gi nyimine osetimo yiero machalo gi mar Esau, ma osemiyo ok girito gikeni maggi. Ka kuom adier, thoth jogo ma imiyo siem, kata migolo oko mar kanyakla higa ka higa, ichiwonegi kumno nikech gidonjo e timbe mag terruok. To mano kaka dwarore ni wabed gi chuny moikore gie sani mondo wabi wakwed tembe ma wabiro romogo e kinde mabiro! (Zab. 78:8) Wadwaro wuoyo e wi gik moko ariyo mwanyalo timo mondo waikre kwedo tembe kendo timo yiero manyiso rieko e kinde mabiro.

PAR MATUT KAE TO IBED MOIKORE

Puonjruok Wach Nyasaye nyalo konyowa kwedo tembe

14 Okang’ mokwongo en paro gik manyalo timoreni kapo ni idonjo e richo. Kaka wamedo hero Jehova, e kaka wamedo hero gikeni magwa. Donge en adier ni ka wahero ng’ato to watemo ahinya mondo kik wachwanye? Kar mano, watimo mana gik ma more. Ka en kamano, donge ber ka wakwongo waparo matut lit manyalo yudowa koda lit mwanyalo kelo ne jomoko kapo ni wadonjo e richo? Onego wapenjre niya: ‘Gima adwaro timoni, biro miyo abed gi winjruok machalo nade gi Jehova? Richo ma atimono biro miyo joodwa owinj nade? Richono biro miyo owete gi nyimine ei kanyakla owinj nade? Be abiro chwanyo jomoko?’ (Fili. 1:​10) Bende wanyalo penjore kama: ‘Mor mar ndalo matin mayudore kuom timo richo, be dipim gi lit koda chandruoge mabiro yudore bang’e? Be daher mondo abi aywag malit kaka Esau bang’ fwenyo ni atimo gimoro maok nikare?’ (Hib. 12:17) Paro matut kuom penjogo biro konyowa mondo ‘wasin gi gik maricho kendo wapadre gi gik mabeyo.’ (Rumi 12:9) Ka wahero Jehova gadier, wabiro timo matek mondo warit gikeni magwa.​​—⁠Zab. 73:28.

15 Okang’ mar ariyo en bedo moikore kwedo tembe. Jehova osemiyowa gik mang’eny manyalo konyowa bedo moikore ne kwedo tembe kendo rito winjruok maber  ma wan-go kode. Kuom ranyisi, osenyisowa kaka wanyalo tiegore kokalo kuom puonjruok Muma, dhi e chokruoge, tiyo tij lendo, kendo lamo. (1 Kor. 15:58) Seche duto ka wanyiso Jehova kaka wawinjo e chunywa, kendo tiyo tij lendo gi kinda, mano konyowa ikruok mondo walo tembe. (Som 1 Timotheo 6:⁠12, 19.) Ka wadwaro bedo moikore ne kwedo tembe, mano biro luwore gi kinda ma waketo wan wawegi. (Gal. 6:7) To mano e gima ijiwo e sula mar ariyo e bug Ngeche.

‘DWARE KAKA JI DWARO FEDHA’

16 Ngeche sula mar 2 jiwowa mondo wamany rieko koda nyalo mar paro weche e yo matut. Kidogi konyowa pogo kind gimaber kod gimarach, kendo konyowa bedo joma nigi ritruok kuom gombo moro amora, kar chopo gombowago e yo marach. To mondo watim mago duto, biro luwore gi kaka waikore timo kinda. Konyiso kaka wechegi gin adier, Muma wacho kama: ‘Wuoda, ka diwinj wechena, kendo kano chikna e chunyi; nyaka ichik iti kuom weche mag rieko, kendo iket chunyi mondo weche odonjni; ee, ka diyuagi ni mondo ing’e pogo weche mayoreyore, kendo kwayo matek mondo weche odonjni; kidwaro mano kaka ji dwaro fedha, kimanye kaka imanyo mwandu mopandi; eka tiend luoro Jehova nodonjni, mi iniyud rieko ming’eyogo Nyasaye. Nimar Jehova chiwo rieko: weche moa e dhoge miyo ji ng’eyo, weche donjonegi.’​—Nge. 2:⁠1-6.

17 Ka watimo gik mowach e ndikoni, wabiro bedo gi nyalo mar timo yiero e yo mariek. Ka waweyo mondo gik ma Jehova wacho olok chunywa, ka wasiko wakwayo e lamo mondo Nyasaye ochikwa, kendo ka wasiko wamanyo rieko mar Nyasaye kaka ji manyo mwandu mopandi, eka wanyalo chung’ motegno e kwedo tembe.

18 Jehova chiwo rieko, koda nyalo mar pogo weche mayoreyore ne jogo matimo kinda mondo omany michgo. Kaka wamedo manyo kendo tiyo gi michgo, e kaka wamedo sudo machiegni gi Jehova Nyasaye machiwogi. Kae to winjruok motegno ma wan-go gi Jehova biro ritowa sama wan e bwo tem moro amora. Sudo machiegni gi Jehova kendo miye luor mowinjore, biro miyo watim matek kik wadonj e richo. (Zab. 25:14; Jak. 4:8) Weuru mondo osiep mawan-go gi Jehova, koda rieko ma omiyowa okonywa timo yiero e yo maber mabiro moro chunye kendo miyo warit gikeni marwa.