E HIGA mar 1870, grup moro matin ma ne ni Pittsburgh (Allegheny) Pennsylvania e piny Amerka, nochako nono Ndiko adimba. Kitayogi gi Charles Taze Russell, ne gipuonjore wach rawar ma Kristo nochiwo kendo ne gifwenyo ni rawarno en gima duong’ ahinya e chopo dwach Jehova. Mano kaka ne gimor ahinya puonjore ni rawar ne yawo thuolo mar yudo warruok kata ne joma ne pok owinjo humb Yesu! Jopuonjrego nofwenyo ni en gima duong’ ahinya mondo gitim rapar mar tho Yesu higa ka higa ka giparego.—1 Kor. 11:23-26.

Owadwa Russell nogoyo gaset mar Zion’s Watch Tower, ma ne jiwo ahinya ni mich mar rawar en gima duong’ ma nyiso ni Nyasaye ohero dhano. Gasedno nowacho ni kinde mag timo Rapar mar Kristo en “kinde makende ahinya,” kendo nojiwo josombe mondo obedie sama itimo raparno e dala mar Pittsburgh kata kuonde mamoko ma ji ochokore e grube. Gasedno nodhi nyime wacho ni “kata kapo ni gin ji ariyo kata adek ma nigi yie achiel,” kata ka en mana ng’ato achiel, chunygi ne dhi bedo “e achiel gi Ruoth.”

Higa ka higa, kwan mar joma ne biro Pittsburgh e Raparno ne siko medore. Otese mag gwelo ji nondik niya: “Ibiro rwaki gi joma mor sidang’.” Jopuonjre mag Muma ma nodak machiegni ne rwako owete gi nyimine mobiro e Raparno kendo ne gichiemo kodgi. E higa mar 1886, “Romo mar Ji Duto” notimore kuom odiechienge mogwaro e kinde Raparno. Gaset mar Watch Tower ma kindeno nowacho kama: “Bi gi chuny mamor mohero Ruoth, mohero owetene kod adierane.”

Kuom higni mang’eny, Jopuonjre mag Muma ma nodak Pittsburgh ne chano chokruoge madongo ne joma noketo yie kuom rawar ma obiro e Rapar. Kaka kwan mar Jopuonjre mag Muma ne medore, e kaka kwan mag chokruoge mag Rapar kod joma dhiye ne medore e piny mangima. Owadwa miluongo ni Ray Bopp ma ne wuok e eklesia (kanyakla) mar Chicago nowacho ni e higni mag 1910, ne kawo seche mogwaro mondo okal makati gi divai ne ji miche ma nobiro e Raparno nikech chiegni ni giduto ne gichamo makati kendo madho divai.

Divai ma nitiyogo ne chalo nade? Kata obedo ni gaset mar Watch Tower nonyiso ni Yesu notiyo gi divai e nyasi mar Chiemo Modhiambo mar Ruodhwa, gasedno nogolo paro ni pod ne ginyalo tiyo gi mzabibu manyien mobi kata olembe mag mzabibu ma nosetwo kae to ochwaki nikech “joma ne yomyom,” ma ne nyalo metho mokalo tong’. Kata kamano divai ne ichiwo ne joma ne neno ni “divai mokwogi e ma ne nyaka tigo.” Jopuonjre mag Mumago noduogo ofwenyo bang’e ni divai makwar ma ok omedie gimoro amora e ma onego ochung’ ne remb Yesu.

 Timo rapar mar tho Yesu nomiyo owete gi nyimine thuolo mar paro matut kaka wachno ne mulo ngimagi. Kata kamano, e kanyakla moko kuyo mang’eny ne bedoe, ma ka program orumo to ji duto ne wuok ma kata wuoyo ok ne giwuo. To buk ma ne ogo e higa mar 1934 miluongo ni Jehovah, nowacho ni Rapar ok onego otim ka ji “okuyo” kata obedo ni Yesu nowinjo malit kane otho, kar mano onego otime “gi mor” nikech nosebedo Ruoth chakre higa mar 1914.

Higa mar 1935 nokelo lokruok maduong’ e yo ma ne idhi timgo Rapar e higni ma luwo, nikech ne oler tiend ‘oganda mang’ongo’ manie Fweny 7:9. Nyaka chop kindeno, jotich Jehova ne nenogi kaka Jokristo ma nochiwore ne Nyasaye to ok gi kinda ahinya. Koro ne ofweny ni oganda mang’ongono ni ne gin jotich Nyasaye momakore kode man gi geno mar dak e piny e paradis. Bang’ lero wachni maler, kendo bang’ nonruok adimba, Russell Poggensee nowacho niya: “Jehova ne pok oketo e chunya geno mar dhi dak e polo kokalo kuom roho mare maler.” Owadwa Poggensee kaachiel gi Jokristo mamoko mang’eny ma chunygi ne ni kare, noweyo chamo makati kendo madho divai e Rapar to ne gidhi nyime biro e Rapar.

E “kinde makende” mag Rapargo, ne itimo kampen makende mag yalo mondo omi Jokristo thuolo mar nyiso kaka ne gimor gi rawar. E higa mar 1932 Bulletin nojiwo Jokristo mondo kik gibed mana “jotakatif mag Rapar,” tiende ni joma ne chamo makati kendo madho divai to ok gin “jotich madier” e tij lando adiera. E higa mar 1934, Bulletin nogoyo milome mondo ji ochiwre kaka jolendo “makonyo” kuom penjo niya: “Be ji 1,000 nyalo chiwore e kinde Rapar?” Informant nowacho kama e wi Jokristo mowal: “Mor ma gin-go nyalo bedo madier chuth mana ka gichiwo neno ne jomoko e wi wach Pinyruoth.” Bang’ kinde matin, joma nigi geno mar dak e piny bende ne dhi timo kamano. *

Kuom jotich Jehova duto, odhiambo mitimoe nyasi mar Rapar en odhiambo makende ahinya. Gitimoga Raparno kata bed ni weche tek machalo nade. E higa mar 1930, nyaminwa Pearl English gi Ora nyamin mare, nowuotho kilomita 80 mondo gidhi e Rapar. Jamisonari miluongo ni Harold King ma ne otwe e jela e piny China, nondiko wende mag Rapar kendo noloso makati kotiyo gi mchele, kae to oloso divai gi olembe makwar ka mzabibu. Chakre pinje mag Ulaya nyaka Amerka ma idhi nyaka Afrika, Jokristo osetimo chir kata mana e kinde mag lweny kod marfuk mondo gipar tho Yesu. Kata bed ni wan kanye kata wan e chal mane, wachokorega kanyachiel mondo wami Jehova Nyasaye kaachiel gi Yesu Kristo duong’ e kinde mag Rapar ma gin kinde makende ahinya.