1. Wadak e kinde mage?

WADAK e kinde ma ngima tek ahinya. Chakre higa mar 1914 ka dhi nyime, e ma Muma luongo ni “ndalo mag giko.” ‘Kinde matekgi’ opong’ gi gik maricho moloyo gik ma dhano oseganeno kane pok higano ochopo. (2 Tim. 3:1-5) E wi mano, gik ma timore e piny biro mana medo kethore nimar Muma nokoro ni “joma richo gi joma pando kitgi ka giwuondorego biro medo bedo maricho moloyo.”—2 Tim. 3:13.

2. Gik ma tinde moro ji gin gik ma chalo nade? (Ne picha manie chak sulani.)

² Thoth ji ng’iyo kata timo gik ma Muma okwero ka gimanyogo mor. Gigo oriwo timbe gero, weche nindruok, timbe juok, kata yore mamoko ma Nyasaye ok oyiego. Kuom ranyisi, Intanet, programbe moko mag TV, sinembe, buge, kod gasede thothne temo nyiso ni timbe gero kod timbe nindruok ok gin gik maricho ruok. Timbe ma chon ne ineno kaka kwero, tinde kata sirkande mag pinje moko opwodho. To mano ok nyis ni koro Nyasaye oyie gi timbego.—Som Jo-Rumi 1:28-32.

3. Ji thoro neno nade joma odak ka luwo chike me Ndiko?

 ³ Jokristo mokwongo ne okwedo yore mochido mag manyo mor. Nikech mano kaachiel gi gik mamoko ma ne gitimo ma nyiso ni giluoro Nyasaye, ji ne jarogi kendo sandogi. Jaote Petro nondiko kama: “Giwuoro gimomiyo ok udhi nyime wuotho kodgi e timbegi modwanyore mag anjawo, omiyo giwuoyo kuomu e yor achaya.” (1 Pet. 4:4) Kindegi bende joma luwo chike Nyasaye ineno kaka joma gala gala. E wi mano, “ji duto ma dwaro dak e ngima ma nyiso ni gichiwore chuth ne Nyasaye ka gin e winjruok achiel gi Kristo Yesu, bende ibiro sand.”—2 Tim. 3:12.

4. Muma miyowa siem ni kik watim ang’o gi pinyni?

⁴ Ndiko chiwo siem ni joma dwaro tiyo ne Nyasaye kik her pinyni kod timbene mochido. (Som 1 Johana 2:15, 16.) Dinde, josiasa, kod jolok ohala moriwo nyaka gik ma gitiyogo e lando weche, nie bwo teko Satan Jachien ma en “nyasach ndaloni.” (2 Kor. 4:4; 1 Joh. 5:19) Wan kaka Jokristo, nyaka watang’ ne osiepe maricho. Wach Nyasaye ma nondik kotayo gi rohone wacho adiera moro makende niya: “Kik wuondu. Bedo osiepe joma richo ketho timbe mabeyo.”—1 Kor. 15:33.

5, 6. Gin jomage ma ok onego wamakgo osiep, to nikech ang’o?

⁵ Mondo kik waketh timbewa mabeyo, ok onego wamak osiep gi joma timo gik maricho. Ma oriwo weyo mako osiep gi joma ok gin Jokristo wetewa kod joma wacho ni gilamo Jehova to koni giketho chikene goyiem. Kapo ni Jokristo ma kamago otimo richo moro mapek to ok giloko chunygi, ok wabi dhi nyime riwore kodgi.—Rumi 16:17, 18.

⁶ Kapo ni wanyalo riwore gi joma ok luw chike Nyasaye, wanyalo chako timo gik ma gitimo mana mondo giyie kodwa. Kuom ranyisi, ka wanyalo bedo osiepe joma ohero timbe terruok, wan bende wanyalo bedo e tem mar donjo e timbe terruok. Mano en gima osetimore ne Jokristo moko, kendo moko kuomgi ne ogol e kanyakla nikech ne gitamore loko chunygi. (1 Kor. 5:11-13) Ka ok giloko chunygi, ginyalo chalo gi joma Petro nowuoyo kuomgi.—Som 2 Petro 2:20-22.

7. Gin jomage monego wamakgo osiep?

⁷ Kata obedo ni wadwaro bedo mang’won gi ji duto moriwo nyaka joma ok luw chike Nyasaye, ok onego wamak kodgi osiep mati mata. Omiyo, ok ber kata matin ka Janeno mar Jehova ma pok odonjo e kend chako osiep mar kisera gi ng’at ma ok ochiwore ne Nyasaye kendo ma ok omiyo chikene luor. Bedo Jakristo ma luwo chike Jehova kinde duto ber moloyo bedo ng’at moher gi joma ok luw chike Jehova. Osiepewa onego obed mana joma timo dwach Nyasaye. Yesu nowacho niya: “Ng’at ma timo dwaro mar Nyasaye, mano e owadwa gi nyamera kod minwa.”—Mar. 3:35.

8. Bedo gi osiepe maricho nokelo ne Jo-Israel machon rach mane?

⁸ Gima notimore ne Jo-Israel machon nyiso ayanga rach mar bedo gi osiepe maricho. Kane Jehova ogologi e tuech Misri koterogi e Piny Manosingi, nosiemogi kaka nonego gidag gi ogendni ma nolworogi. Nowachonegi kama: “Kik ikulri ni nyisechegi, kata tiyonigi, kata luwo timbegi: ketho to inikethgi chutho, kendo nitur sirini maggi  atura. Un unuti ni Jehova Nyasachu.” (Wuok 23:24, 25) Achien, thoth Jo-Israel ok noluwo chike ma Nyasaye nomiyogi. (Zab. 106:35-39) Nikech ne giloko ne Nyasaye ng’egi, Yesu noduogo onyisogi bang’e niya: “Neuru! Odu osejwang’nu.” (Mat. 23:38) Jehova ne odagi Jo-Israel, kae to oyiero kanyakla manyien mar Jokristo mondo obed joge.—Tich 2:1-4.

9. Ang’o momiyo onego watang’ gi programbe mag TV, Intanet, buge kod gasede mag pinyni?

⁹ Thoth programbe mag TV, Intanet, buge, kod gasede oting’o weche ma nyalo ketho winjruokwa gi Nyasaye. Weche ma giting’o ok gin ma konyowa bedo gi yie kuom Jehova kod singo mage. Giting’o mana gik maricho manie piny Satan kod dwaro mag pinyni. Omiyo, onego watang’ ahinya kik wane, wasom, kata wachik itwa ne gik ma nyalo miyo “gombo mag piny” ochier e chunywa.—Tito 2:12.

10. Ang’o ma biro timore ne gik maricho misomo kod mineno e pinyni?

¹⁰ Machiegnini, gik ma gala gala misomo kod mineno ok nobedie kendo. Gigo duto ibiro gol e kinde ma ikethoe piny Satanni. Wach Nyasaye nyisowa kama: “Piny kadho gi gombone, to ng’at ma timo dwach Nyasaye siko nyaka chieng’.” (1 Joh. 2:17) Kamano bende, jandik-zaburi moro nowero niya: “Nogol oko jo ma timgi orochore: To jogo ma kiyo Jehova ginicham piny. To jo mamuol ginicham piny; kendo ginimor moloyo kuom kwe mang’eny.” Kuom kinde marom nade? “Jo matir ginicham piny, mi ginidagie nyaka chieng’.”—Zab. 37:9, 11, 29.

11. Nyasaye chiwoga ne joge chiemb chuny e yore mage?

¹¹ Mopogore gi gik mochido ma yudore e pinyni, riwruok mar oganda Jehova e ndalo gikogi loso buge, kod gik mineno ma jiwo ji obed gi timbe mabeyo ma biro konyogi giyud ngima mochwere. Yesu nonyiso Jehova kama e lamo: “Ma e ngima ma nyaka chieng’, ni ging’eyi in Nyasaye makende mar adier kod jal ma ne ioro, Yesu Kristo.” (Joh. 17:3) Wuonwa me polo tiyo gi riwruok mare mondo omiwa chiemb chuny mogundho kendo ma gerowa. To mano kaka wamor kuom bedo gi chiemb chuny mang’eny ma yudore e gasede, brosua, buge, vidio, kod e Websait marwa ma jiwo lamo madier! Riwruok mar oganda Nyasaye bende osetimo chenro mar bedo gi chokruoge mitimo juma ka juma e kanyakla mokalo 110,000 e piny mangima. E chokruoge mag kanyakla kod chokruoge madongo, wanonoga weche mowuok e Muma, ma gero yiewa kuom Nyasaye kod singo mage.—Hib. 10:24, 25.

12. Sama Muma wacho ni Jokristo okendre “mana kuom Ruoth,” mano tiende ang’o?

¹² Jokristo ma pok okendo kata ma pok okendi onego otang’ ahinya gi osiepe ma gibedogo. Wach Nyasaye chiwonwa siem e yo maler niya: “Kik utueru e jok achiel gi joma ok ni e yie. Nikech en lalruok mane ma nitie e kind tim makare kod ketho chik? Koso, en winjruok mane ma nitie e kind ler kod mudho?” (2 Kor. 6:14) Muma chiwo puonj ne jotich Nyasaye ma manyo joma gidwaro kendorego, ni gikendre “mana kuom Ruoth,” ma tiende ni, gikendre mana gi jotich Jehova mosechiworene, ma osebatisi kendo modak kaluwore gi puonj  ma yudore e Muma. (1 Kor. 7:39) Ka Janeno okendore gi Janeno wadgi oyudo osiep mochiwore ne Jehova kendo ma biro konye chung’ motegno e tiyo ne Nyasaye.

13. En chik mane motudore gi kend ma Nyasaye nomiyo Jo-Israel?

¹³ Jehova ong’eyo maber ahinya gima nyalo konyo jotichne kendo mano e momiyo osebedo konwoyonegi paro ma en-go e wi kend. Ne ane chik mayot winjo tiende ma nomiyo Jo-Israel kotiyo gi Musa. Jehova nowuoyo gi Jo-Israel e wi ogendni ma nolworogi kendo ma ne ok lame kochikogi niya: “Kik inyuomori kodgi; kik ichiw nyari ni wuode, kata nyuomo nyare ni wuodi. Nikech enolok wuodi ni kik oluwa, ni mondo giti ni nyiseche mamoko: kamano numi i Jehova wang’ kodu, mi enotieki mapiyo.”—Rapar 7:3, 4.

14, 15. Weyo luwo chik Jehova nokelo ne Suleman rach mane?

¹⁴ Kane wuod Daudi miluongo ni Suleman ochako locho, rawerano nokwayo Nyasaye omiye rieko kendo Nyasaye nomiye rieko e okang’ ma malo. Omiyo, Ruoth Suleman nong’ere ahinya kaka ruoth ma nigi rieko e wi oganda ma ne dhi maber. Mano e momiyo ruoth ma dhako ma wuok Sheba nowuoro ahinya ka nolime mowacho kama: ‘Ne ok ayie wechego nyaka abiro awuon kendo aneno gi wang’a: to ne, ok nohulna kata dire: to riekoni gi hapi oloyo huma ma nawinjo.’ (1 Ruo. 10:7) Kata kamano, gima lit ma notimore ne Suleman nyiso maler gima nyalo timore ne ng’ato ka ok oluwo chik Nyasaye ma kwero jotichne ni kik kendre gi joma ok lame.—Ekl. 4:13.

¹⁵ Kata obedo ni Jehova Nyasaye noguedho Suleman ahinya, ne ok odewo chik Nyasaye ma ne kwero ni kik gikend nyi ogendni molworogi ma ne ok lam Jehova. Suleman “nonyuomo mon mang’eny ma nyi mwa” mi oduogo obedo gi mon 700 kod mon ma jotich 300. To mano nokelone ang’o? Kane oseti mondenego “noloko chunye kuom nyiseche mamoko, . . . kendo Suleman notimo marach e nyim wang’ Jehova.” (1 Ruo. 11:1-6) Osiepe maricho ma Suleman ne nigo nomone tiyo gi rieko ma ne en-go ma oweyo lamo madier. Donge mano en siem maber ne Jokristo ma samoro paro mar kendore gi ng’at ma ok ohero Jehova?

16. En puonj mane ma wuok e Ndiko ma nyalo konyo jatich Nyasaye ma jaode pok orwako adiera?

¹⁶ To nade ka ng’ato obedo jatich Nyasaye ka nosekendore chon gi ng’at ma ok lam Nyasaye? Muma wacho niya: “Un mon, yieuru boloru e bwo chwou mondo ka nitie moko kuomgi ma ok luw wach Nyasaye, to mondo ywagi kokalo kuom timbe mag mondegi kata ka ok oyalnegi wach.” (1 Pet. 3:1) En adier ni wechego wuoyo kuom mon ma Jokristo, kata kamano, pod ginyalo konyo dichwo ma nochako lamo Jehova ka nosekendo dhako ma ok lame. Puonj ma Muma chiwo maler en mae: Bed dichwo kata dhako maber, kendo idag kiluwo chike Nyasaye ma wuoyo e wi kend. Thoth joma chwogi kata mondegi ne ok ti ne Nyasaye, sani oserwako adiera nikech ne gineno kaka ngima jaodgi nolokore kane ochako tiyo gi chike Nyasaye.

17, 18. Ang’o momiyo Noa gi Jokristo mokwongo notony kane iketho joma nodak e ndalogi?

¹⁷ Kata obedo ni osiepe maricho ketho timbe mabeyo, bedo gi osiepe mabeyo  konyo ahinya. Noa nodak e piny marach to ne ok ogombo mako osiep gi joma richo. E kindego, Jehova “noneno kaka tim maricho mag dhano nogundho e piny, kendo paro duto mar chunye ne rach pile.” (Chak. 6:5) Mano nomiyo Nyasaye ong’ado mar ketho pinyno kod joma richo duto ma ne ni e iye kotiyo gi ataro mar pi ma nokwako piny ngima. Kata kamano, “Noa ne en ng’a makare kendo malong’o e tiengege duto, kendo Noa nowuotho gi Nyasaye.”—Chak. 6:7-9.

¹⁸ Nenore maler ni Noa ne ok omako osiep gi joma ok noluoro Nyasaye. En kaachiel gi joode ne gidich e tich ma Nyasaye nomiyogi, ma noriwo gero yie. E wi mano, Noa ne “yalo wach makare.” (2 Pet. 2:5) Tij yalo ma Noa notimo, gero yie, kendo bedo machiegni gi joode nomiyo obedo modich kotimo gik ma moro Nyasaye. Mano nomiyo Noa gi joode otony e Ataro. Onego wabed mamor nikech Noa, chiege, yawuote, kod mond yawuote notiyo ne Jehova, kendo wangima nikech gin. Kamano bende, Jokristo mokwongo ma ne luwo chike Nyasaye kendo ma nomakore kode, ok nomako osiep gi joma ok lam Nyasaye kendo mano nomiyo gitony kane oketh Jerusalem e higa mar 70.—Luka 21:20-22.

19. En ang’o ma nyaka watim mondo Nyasaye oyie kodwa?

¹⁹ Wan kaka joma lamo Jehova, onego waluw ranyisi mar Noa gi joode kod Jokristo mokwongo. Nyaka wabed mopogore gi piny marach molworowani kendo wamany osiepe mabeyo e kind owete gi nyiminewa ma kwan-gi chopo tara gi tara. Mako osiep mana gi joma itayo gi rieko mar Nyasaye biro konyowa ‘chung’ matek e yie’ e kinde ma tekgi. (1 Kor. 16:13; Nge. 13:20) To tem ane paro gik mabeyo moritowa arita! Ka watang’ ne osiepe maricho e ndalo gikogi, wanyalo tony ka iketho piny marachni mi wadonj e piny manyien ma Jehova osingo ma koro okayo machiegni.