En Ang’o ma Miyo Ngima Bedo Maber Moloyo?

“Luor Jehova kendo rit chikne.”​—EKLE. 12:13.

1, 2. Ere kaka wanyalo yudo konyruok kuom nono bug Eklesiastes?

PAR ane ng’at ma nenre ni nikod gik madwarore duto. En jatelo mong’ere, kendo en achiel kuom joma nigi mwandu ahinya e piny, to bende en jal mariekie moloyo e tieng’ne. Kata kamano, kata obedo ni osetimo mang’eny kamano, podi openjore owuon kama, ‘En ang’o makonyo e miyo ngima obed maber moloyo?’

² Kuom adier, jal ma kamano ne odak higini madirom gana adek mosekalo. Nyinge ne Suleman, kendo ei bug Eklesiastes, wayudo wechene manyiso kaka nomanyo bedo gi ngima maber moloyo. (Ekle. 1:13) Nitie gik mang’eny mwanyalo puonjore kuom gik ma ne otimore e ngima Suleman. Kuom adier, rieko mayudore ei bug Eklesiastes nyalo konyowa keto chenro mabeyo mabiro miyo ngimawa obed maber gadier.

“Lawo Yamo”

3. En wach mane machiewo paro kuom ngima dhano ma waduto nyaka wachimre godo?

³ Suleman lero ni Nyasaye nochweyo gik mabeyo mang’eny e piny—gik miwuoro mamorowa ma onge giko. Kata kamano, ok wanyal nono chwech Nyasaye e yo matut nimar ngimawa chuok ahinya. (Ekle. 3:11; 8:17) Mana kaka Muma wacho, ndalowa nok kendo gikadho piyo. (Ayub 14:1, 2; Ekle. 6:12) Ng’eyo wach machiewo paro kaka mano, onego omi wati gi ngimawa e yor rieko. To timo kamano ok yot, nimar piny Satan nyalo chikowa e yo ma ok kare.

4. (a) Wach miloko e dho-Hibrania ni “nono,” nyiso ang’o? (b) Gin gik mage ma ji thoro luwo e ngima, ma wabiro nono?

⁴ Mondo ojiw gimomiyo ok ber tiyo gi ngimawa e yo ma ok nyis rieko, Suleman tiyo gi wach ni “nono,” ndalo madirom 30 ei bug Eklesiastes. Wach miloko e dho-Hibrania ni “nono,” en wach manyiso gima onge, ma nono, ma onge tiende, kata ma ok siki. (Ekle. 1:2, 3) Seche moko Suleman tiyo gi wach ni “nono” e yo machalre gi wach machielo ma en “lawo yamo.” (Ekle. 1:14; 2:11, NW) Onge kiawa ni temo mako yamo en gima nono. Ng’ato ang’ata matemo timo kamano gikone ok mak gimoro. Tiyo gi ngimawa e yo ma ok nyis rieko bende biro mana bedo kamano. Ngima e piny masani chuok ahinya ma ok onego wati kode marach ka waluwo gik mabiro weyowa gi lwetwa nono. Omiyo, mondo omi kik wang’ad paro ma ok kare, weuru wane ane moko kuom ranyisi ma Suleman chiwo kuom gik ma ji thoro luwo e ngima. Mokwongo, wabiro nono wach manyo mor mar piny koda mwandu. Bang’ mano, wabiro wuoyo kuom ber mar tiyo tich mamoro Nyasaye.

Be Manyo Mor mar Piny Biro Miyo Wabed Wamor?

5. Suleman ne manyo mor e yore mage?

⁵ Mana kaka ji mang’eny gie sani, Suleman notemo manyo ngima maber kuom luwo mor mar piny. Owacho kama: “Ok natamora gi moro ma chunya morgo.” (Ekle. 2:10) Ne omanyo mor e yore mage? Kaluwore gi Eklesiastes sula 2, ne ‘omoro dende gi divai’—ka gie kindeno bende oritore kik omer—kendo noluwo tije kaka ugo kendo payo lowo, chano gi gero ute ruoth, winjo thum, koda chamo chiemo mabeyo.

6. (a) Ang’o momiyo ok en gima rach bedo gi kinde moko mag mor e ngima? (b) Korka wach mor koda yweyo, en ang’o madwarore mondo kik wakal tong’?

⁶ Be Muma kwedo bedo gi kinde mag mor  kanyachiel gi osiepe? Ooyo ngang’. Kuom ranyisi, Suleman nyiso ni chamo chiemo ka ng’ato yweyo mos bang’ tiyo matek godiechieng’ en mich moa kuom Nyasaye. (Som Eklesiastes 2:24; 3:12, 13.) E wi mano, Jehova wuon nyiso rowere ni ‘gimor amora, gibed mamor e chunygi’ ka giritore e yo mowinjore. (Ekle. 11:9) Dwarore wabed gi kinde mag yweyo ka watimo gik ma morowa. (Pim gi Mariko 6:31.) Kata kamano, manyo mor ok ema onego obed gima duong’ e ngimawa. Kar mano, kindego onego obednwa mana kaka chamo olemo bang’ chiemo. Onge kiawa ni kata dabed ni ihero chamo olemo ma milimili e okang’ manade, gibiro jogi mapiyo ka onge gimachielo michamo, kendo ok gibi rito dendi kaka dwarore. Kamano bende, Suleman nofwenyo ni pong’o ngima mana gi manyo mor en “lawo yamo.”​—Ekle. 2:10, 11, NW.

7. Ang’o momiyo onego wayier yor manyo mor gi yweyo ka watang’?

⁷ E wi mano, yore mag manyo mor ok beyo duto. Thothgi nyalo ketho timbewa mabeyo koda winjruokwa gi Nyasaye. Gin ji adi moserwako ngimagi e chandruok mana nikech ne giparo ni ginyalo bedo gi mor matin ka gitiyo marach gi kong’o, yedhe mamero, kata donjo e tuke mag loyo mich kuom hawi? Jehova siemowa gi muolo ni ka waweyo chunywa koda wang’wa omi watim gima rach, nyaka waikre mar kayo chandruok.​—Gala. 6:7.

8. Ang’o momiyo en rieko nono kaka watiyo gi ngimawa?

⁸ E wi mano, manyo mor e yo makalo tong’ biro monowa keto chunywa e gigo madwarore ahinya moloyo. Ng’e ni, ngima kadho piyo, kendo onge gima nyiso ni kinde duto ngimawa machuokni biro dhi nyime kaber, ma onge midekre koda chandruok. Mano emomiyo mana kaka Suleman nomedo wacho, wanyalo yudo ber moloyo ka wadhi kama iywagoe ng’at motho​—to moloyo ka jalo ne en owadwa kata nyaminwa ma Jakristo motegno​—kar dhi e “dala mar mor.” (Som Eklesiastes 7:2, 4.) Ang’o momiyo en kamano? En nikech sama wawinjo twak mar yik kwaparo ngima jal motho mosebedo jatich Jehova mochung’ motegno, mano nyalo miyo wanon ngimawa wawegi. Kuom timo mano, wanyalo nwang’o ni kare dwarore watim lokruok moko eka mondo wati gi ngimawa modong’ e yor rieko.​—Ekle. 12:1.

Be Mwandu mag Ringruok Biro Miyowa Mor?

9. En ang’o ma Suleman nofwenyo kuom wach bedo gi mwandu?

⁹ Suleman ne en achiel kuom joma ne gin jomwandu ahinya e piny kane ondiko bug Eklesiastes. (2 Weche 9:22) Ne en gi nyalo mar yudo gimoro amora modwaro. Nondiko ni, “ok natamora gi moro ma chunya morgo.” (Ekle. 2:10) Kata kamano, nofwenyo ni mwandugo kende ok kel mor. Nong’ado ni: ‘Ng’a mohero fedha, to fedha kende ok norome; kata ng’a mohero gik moko mang’eny.’​—Ekle. 5:10.

10. En ang’o makelo mor koda mwandu madier?

¹⁰ Kata obedo ni mwandu en gima kadho piyo, gombo mar bedo gi mwandu duong’ ahinya. Nonro moro ma nyocha otim e piny Amerka, nonyiso ni pasent 75 mag jopuonjre ma eka tieko hikgi mokwongo e univasiti, nigi gombo maduong’ ahinya mar bedo gi “pesa kod mwandu mang’eny.” Kata kapo ni gichopo gombogino, be gibiro bedo mamor gadier? Ok en kamano kinde duto. Jotim nonro osenwang’o ni ka mwandu ema bedone ng’ato gima duong’ moloyo, mano mone bedo gi mor. Chon ahinya, Suleman ne oseng’ado ni mano e kaka en. Nondiko niya: “Nasolo fedha gi dhahabu ma meka, kendo mwandu mayore mag ruodhi . . . Kendo, ne, giduto ne gin ma nono, machando chuny.” * (Ekle. 2:8, 11) Mopogore gi mano, ka watiyo gi ngimawa e tiyo ne Jehova gi chunywa duto kendo yudo gwethne, mano biro bedonwa mwandu madier.​—Som Ngeche 10:22.

 En Tich Machalo Nade Makelo Mor Madier?

11. Ndiko nyiso ang’o kuom ber mar tich?

¹¹ Yesu nowacho niya: “Wuora tiyo nyaka chil kawuono, an bende atiyo.” (Joha. 5:17) Onge kiawa ni Jehova kod Yesu yudo mor kuom tich. Muma nyiso mor ma Jehova nigo kuom tije mar chwech kowacho kama: “Nyasaye noneno gik moko duto ma nosechweyo, kendo ne, kaber ahinya.” (Chak. 1:31) Malaike ‘nokok gi mor’ kane gineno duto ma Nyasaye nosetimo. (Ayub 38:4-7) Suleman bende nong’eyo ber mar tiyo tich maber makelo mor.​—Ekle. 3:13.

12, 13. (a) Ere kaka jomoko ariyo nyiso mor ma giyudo kuom tiyo matek? (b) Ang’o momiyo seche moko tije mag ringruok nyalo olo chuny?

¹² Thoth ji ong’eyo mor mabedoe kuom tiyo matek. Kuom ranyisi, José, ma en jal molony e tij goro wacho kama, “Bang’ goro kata buko picha ma in-go e pachi, ineno ni iseloyo tich maduong’machalo got.” Miguel, * ma en ja ohala wacho ni: “Tich kelo mor e chuny, nimar okonyi pidho joodi. To bende omiyo iwinjo maber e chunyi.”

¹³ Kata kamano, nitie tije mang’eny ma jogo ji ka weyonegi mana thuolo matin kende mar timo gik mamoko bende. Seche moko chuny ji ol gi kar tich, kendo itimonegi koda ka gik ma ok kare. Mana kaka Suleman wacho, jasamwoyo nyalo kayo mich ma jatich ma jakinda ema onego oyud​—nikech winjruok manyalo bedo ni en-go gi joma nie loch. (Ekle. 2:21) Nitie gik mamoko bende manyalo olo chuny ng’ato. Ohala mochakre maber nyalo lwar nikech yuto mar sirkal odok chien kata nikech chandruok moro ma ok nyal ng’e motelo. (Som Eklesiastes 9:11.) Kinde mang’eny, ng’at matemo matek mondo ngimane odhi maber, gikone ol kendo obedo gi mirima, koparo ni kare osebedo mana ‘kosando chunye.’​—Ekle. 5:16.

14. En tich mane makelo mor madier kinde duto?

¹⁴ Be nitie tich ma ok nyal olo chuny ng’ato ngang’? José, jagor gik moko ma ne owuo kuome motelo wacho ni: “Kaka higini medo kalo, gik migoro nyalo lal kata kethore. Mano ok e kaka gik mwatimo e tij Nyasaye chalo. Kuom luwo chik Jehova e lando wach maber, asekonyo e gero gimoro masiko​—gero Jokristo moluoro Nyasaye. Mano en gima duong’ moloyo.” (1 Kor. 3:9-11) Miguel bende wacho ni lando wach Pinyruoth kelone mor moloyo tije mar ringruok. Owacho ni, “onge gima nyalo romre gi mor ma ibedogo sama iwuoyo gi ng’ato kuom adiera manie Ndiko, kendo kinyalo neno ni wachno mulo chunye.”

“Bol Chiembi”

15. En ang’o ma kuom adier miyo ngima bedo maber moloyo?

¹⁵ Mogik, en ang’o ma kuom adier miyo ngima bedo maber moloyo? Wayudo mor madier ka watiyo gi kindewa manok e pinyni, kuom timo gik mabeyo kendo moro Jehova. Wanyalo bedo gi winjruok machiegni kod Nyasaye, wanyalo puonjo nyithindwa chike manie Muma, wanyalo konyo jomoko ng’eyo Jehova, kendo wanyalo gero winjruok mar osiep masiko e kind owete gi nyimine. (Gala. 6:10) Magi duto gin gik makelo ber masiko, kendo gikelo gweth ne joma timogi. Suleman ne otiyo gi ranyisi maber konyiso ber mar timo gik mabeyo. Nowacho kama: “Bol chiembi e nam; mi niyude bang’ ndalo mang’eny.” (Ekle. 11:1) Yesu nojiwo jopuonjrene niya: “Chiwuru, eka nochiwnu.” (Luka 6:38) E wi mano, Jehova owuon singo ni obiro gwedho jogo matimo gik mabeyo ne jomoko.​—Nge. 19:17; som Jo Hibrania 6:10.

16. En kinde mane monego wachanie kaka wadwaro tiyo gi ngimawa?

¹⁶ Muma jiwowa mondo wang’ad paro manyiso rieko ka pod wan rowere kuom kaka wabiro tiyo gi ngimawa. Timo kamano biro konyowa geng’o parruok ma nyoso chuny e higini ma bang’e. (Ekle. 12:1) Mano kaka nyalo bedo gima lit ahinya ka dibed ni waketho hikwa ma wanie gi teko mang’eny e lawo  gik piny ma ywayo ji, kae to bang’e wafwenyo ni kare gigo gin mana gik manono ka yamo!

17. Ang’o mabiro konyi yiero tiyo gi ngimani e yo maber moloyo?

¹⁷ Mana kaka wuoro moro amora ma jahera, Jehova dwaro ni mondo ibed gi ngima mamor, itim gik mabeyo, kendo mondo ia kuom gik manyalo keloni lit manono e chunyi. (Ekle. 11:⁠9, 10) Ang’o mabiro konyi timo kamano? Ket chenro mar timo mang’eny e tij Nyasaye, kae to itim matek mar chopogi. Chiegni higini 20 mosekalo, ne ochuno Javier yiero kabe obiro bedo laktar, tich ma ne dhi miye pesa mang’eny, koso tiyo ne Nyasaye kuom thuolone duto. Owacho ni, “Kata obedo ni tij laktar nyalo miyo ng’ato mor, onge gima inyalo pim gi mor ma ne abedogo kane akonyo jomoko ng’eyo adiera. Tiyo ne Nyasaye kuom thuolona duto osekonya tiyo gi ngimana e yo maber chuth. Ywak ma an-go en mana ni, madi ne achako chon.”

18. Ang’o ma nomiyo Yesu obedo gi ngima maber moloyo kane en e piny?

¹⁸ Kuom mano, en ang’o maduong’ie moloyo monego watem matek mondo wabedgo? Bug Eklesiastes wacho ni: “Nying’ maber oloyo gi ber mo miwirruokgo ma nengone tek; kendo chieng’ tho ng’ato oloyo gi ber chieng’ nyuolne.” (Ekle. 7:1) Onge ranyisi maber kuom wachni maloyo mano mar ngima Yesu. Kuom adier ne oloso nying’ maber e nyim Jehova. Kuom chung’ motegno nyaka e tho, Yesu nonyiso ni Wuon mare ema nigi ratiro mar bedo jaloch, kendo nochiwo misango mar rawar ma ne oyawonwa yor warruok. (Math. 20:28) E kinde machuok ma ne en-go e piny, Yesu noketo ranyisi malong’o chuth⁠—ranyisi mwatemo luwo⁠—⁠mar dak e ngima maber moloyo gadier.​—1 Kor. 11:1; 1 Pet. 2:21.

19. En puonj mane mariek ma Suleman nochiwo?

¹⁹ Wan bende wanyalo loso nying’ maber e nyim Nyasaye. Bedo gi nying’ maber e wang’ Jehova en gima duong’nwa ahinya moloyo bedo gi mwandu. (Som Mathayo 6:19-21.) Pile ka pile, wanyalo manyo yore mag timo gik mabeyo e wang’ Jehova kendo mabiro miyo ngimawa omed bedo maber moloyo. Kuom ranyisi, wanyalo lando wach maber ne jomoko, jiwo kend marwa kata tudruokwa kaka joot, jiwo winjruokwa gi Nyasaye kokalo kuom puonjruok mwatimo kendwa ng’ato ka ng’ato, koda dhi e chokruok. (Ekle. 11:6; Hibr. 13:16) Omiyo, be kuom adier idwaro bedo gi ngima maber moloyo? Ka en kamano, dhi nyime luwo puonjni ma Suleman nochiwo: ‘Luor Jehova kendo rit chikne. Nimar ma e motieko tich mowinjore ne dhano.’​—Ekle. 12:⁠13.

[Weche moler piny]

Inyalo Dwoko Nade?

• En ang’o monego omi wapar matut kuom chenro mago ma wan-go e ngima?

• Ere kaka onego wane wach manyo mor koda mwandu?

• En tich machalo nade mabiro kelo mor ma siko?

• En ang’o maber moloyo monego watem matek mondo wabedgo?

[Penjo mag Puonjruok]

[Picha manie ite mar 31]

Ang’o ma miyo tij lendo kelo mor matut?