Jal ma Nokelo Lokruok e Piny

Ji mang’eny osedak kendo osetho e pinyka. Onge gima long’o ma ng’enygi noweyo minyalo pargigo. Kata kamano, nitie ji matin ma noweyo gik minyalo pargigo kendo nyalo bedo ni gigo mulo ngimani mapile.

ICHIEWO gokinyi kendo iikori mondo idhi tich. Imoko sitima mondo okelni ler seche miikori. Ikawo buk kata gaset moro mondo ibi isom ka in e bas. Iparo mwonyo yien mathiedho tuwo moro mikelo gi kute mag baktiria. Odiechieng’ pok ochakore malong’o to in iseyudo ber mawuok kuom gik ma joma idewo notimo.

Michael Faraday Jasayans mar fisiks ma ja-Ingresa ma nonyuol e higa mar 1791, en ema nofwenyo masin moro makelo sitima. Masindno osemiyo ji mang’eny sani tiyo gi sitima e yore mopogore opogore.

Ts’ai Lun En achiel kuom jotich sirkal ma ne tiyo e od bura maduong’ e piny China, en ema nomedo fwenyo yo mar los kalatese e higa mar 105 E Ndalowa (E.N.), yorno nokonyo e loso kalatese e okang’ momedore.

Johannes Gutenberg Kar higa mar 1450, jatim nonroni ma ja-Jerman nofwenyo masin mar goyo buge matiyo gi nyukta miketo kendo igolo. Masindno nomiyo nengo goyo buge obedo mayot, kendo mano nomiyo kor ne inyalo yud weche mathoth mopogore opogore.

Alexander Fleming E higa mar 1928, jatim nonroni ma ja-Scotland nofwenyo yath mathiedho tuoche mikelo gi kute miluongo ni baktiria, nochako nying yadhno ni penicillin. Yien kaka mago tinde itiyogo ahinya e thiedho tuoche ma baktiria kelo.

Onge kiawa ni gik ma ji manok nofwenyo osemiyo ji mang’eny oyudo ber kata bedo gi ngima maok nigi tuoche ahinya.

Kata kamano, nitie ng’ato achiel moloyogi duto. Ng’atni ok ong’ere kuom fwenyo gir sayans kata yor thieth moro. Kar mano, jali ma notho chiegni higini 2,000 mokalo, ma joodgi ne ok nigi huma, iparo kuom wach ma ne oweyo chien, wach makelo geno kendo hoyo chuny. Kopim yo ma wechene osemulogo ngima joma nie piny, ji mang’eny nyalo yie ni jali ema nokelo lokruok e piny ngima.

Jali ne en Yesu Kristo. Nolando wach mane? Wachno nyalo mulo ngimani nade?